장음표시 사용
451쪽
s, natum nunquam ius ipsum imperii in Cae .' sares contulisse , sed primam si item admi- nistrationis partem, idque titulo ossici ,. rum. Apparet Porro , legem regiam nutiis iam exstare, qua proprio iure potestas in se Caesare collata sit ; sed post ducentos deo mum annos Imperatores antiqua illa deo creta in eum sensum torsisse, ae decreta se illa legem regiam vocasse.
Etiam tu se J - I. e. in ipsum populum.
At id non speciali lege decretum esse , diri ximus ; sed imperatores , Senatu, &M populo subacto , privilegia a Senatu , &M Populo , et o ante annis caesaribus indutiri ta . in eum sensum interpretati sunt.
Nenio, nisi soltu Deus, judex Principis ese poteVl J uia princeps superiorem nonis habet . utpote cum populus . cui summa potestas antea competiit, omne ius suum in ,, eum transtulerit. An vero . Se quatenusis Princeps ex pactis obligetur. videbimus,, lib. a. c. I Pre tot. Gus. Dis Prooem.
,, XII S. 4 et . , &quid in eum liceat, si is notor e fines imperii excedat, explicabi. o mus e.ρ Cous dra. diu. XII. S. 6 8. Apud Affreditum JImo non populus eum, , alloquitur, sed peregrinae. & supplices sceis minae, quae rog ibant in tutelam suscipi, &is defendi contra JEgyptios classe persequen. tes : & ideo blandiebantur regi ; qui veroia se id sine populi consensu nec velle, necis posse facere, ait ibid. v. 4 2. Add. Gon. h. 11 Longe aliter, queran de Atheniensitim ν
publica Ue. J o Atheniensium ducibus nonis iure proprio, sed vi officii , & jure ad-
,, ministrationis saltem , potestas competiit; de qua differentia plenius agemus ius
is Ut Carthaginenses apud Nepotem Hai -
re proprium spectent guberuasionis I , , Quia
is populus saltem administrationem uni com- mittit. non jus ipsum imperii transfert: is adeoque hi reges non jure proprio impe- ,, rium habuerunt , sed tantum vi ossicii, nudique ministri populi fuere. Unde eti im, , in hos Duces Lepius animadversum, legiri mus : uti passim in Nepote videre est. Da, Pausania vide AEtian. L. 4. c. 7.
,4 stin temporarii regeti J A Auctor ait,
o summam potestatem adeo non esse in popu- is lo, tu etiam reges temporarii fuerint, qui , , tamen populo non subfuerunti Sane po-
,, pulus de suo jure vel ad impus, vel in is perpetuum disponere potest; si proinde adis tempus disponit , intra illud tempus jus,, summae potestatis populi suspensum est. Ta- is te regnum proposuit NabarΣanes apud Curi. M L s. c. v. , ubi praesectum Bactrianae si Isessum regem ad tempus constituendumis suadet: nimirum , sub lege , ut con P se sitis rebus justo regi restituat regnum. Vid. ,, I Uin. b. D apud Romanos Dictatoriis 3 Imo DL statorum potestas non fuit propria , sed saltem vicaria. Neque enim inspiciendum, quid potuerint, sed ex qua causa. Nam fieri prutest, ut jus impetii admodum in vero regeretirlatum; ossicium vero . seu admini liran-cli liacultas officiis ii concessa, indefinita sit :de quo plenius infra f. X. Cum ad populum provocatio nou est I ,, Via.
su. h. Caeterum ejusmodi Dictatores , etiain apud Carthaginenses Iris. I9. c. r. ,- imo & apud alias gentes libetas creaban.
- Sed non nisi in fravissima necessitate, &is ubi unius imperio omnia committere 1 e si salute reipublicae erat. Sed adeo luinc po- is testatem imperii timuisse populum , ut diri et turae usus iaci. annis intermissus fuerit, is testis est Veliri. Pasere. 2. 28. Vii Tesm. hia ι LiviusJ L a. e. i8. quasi vox diis ulnitin missa , ait Seneca Ap. 94- co fis Gou. U Te . h. Ob siva vim regia potestatis, Cicero δ,, verba Ciceronis Oviant Philipp. II. Nam, regia potestas, i e. regendi potestas , erat in penes Consules; at Dictatore creato ipla ,, haec regia Consulum potestas suberat diei is toris imperio : adeoque hic solus tenebatis vim regiae potestatis. Livius L. 8. r. 3 a. - ait: Quaero ιιe te, cum sumnutin imperium ,, Dinato, is sit, pareantque ei Consules , NE., , regia poreditas, pratores , Ue. Cons. m. L i. e. r. se' Cic. de leg. L. c. 3. Te . h. ume pro ten raris temta I ri Hactenus , , , , Auctor probavit, summam potestatem reis gularitet non esse populi : indeque verum
is non esse, eum reges coercere, ac punire pQsse, quoties imperio male utuntur. Vid.
supra ii. r. seq. Jam dubia removeti in , a quo aliquis eos imitur , esse s periorem consimio 2 cum ergo Populus con-risti
452쪽
1tituat regem, inde concludendum videtur, populum esse superiorem. Respondet Gr titis, regulam hanc fallere in eis, quae ab initio sunt voluntatis, & postea fiunt necessitatis. Vetior est responsio, regulam veram esse, quoties quis ab alio constituitiir vi, Siure imperii; quia omne imperans superius est eo, cui imperatur. Eam autem fallere , quoties is, qui alium constituit, id facit vi pacti , & utriusque voluntate; quod Et, si populus suo consensu jus imperii in alium transfert. Populus igitur hac constitutione adeo non fit superior, ut potius suo se jure abdicet, & alterius imperio voluntate sua lasubmittat. mi esse s perpetuo penit a voluntate costituemis I Rectius, quoties quis alium is constituit vi, & jure imperii. Non etiam in ea BD. I si Adeoque nec in constitutione imperii, quae initio est v is luntatis, postea vero demum habet essectum necessitatis. momodo mulier virum Abi eoWlimit, eis parere seniper necesse habet 3 is Uxor igitur, is quae maritum dominum sibi constituit, nonis est superior constituto , quia haec consti. ,, tutio non fit jure imperii, sed ex pacto. stimi petitis, in meo arbitrio J A Historiam ,ri praeter SOZOmenum allegatum in L. I 6. c. 6. , etiam resere Theo oret. Nist. Gel. I4. c. 26. vii Ammian. Marcell. 26.
Sed me Derum est, quod assumitur , --
πει reges a populo consilui J , , Nam Sc jure,, belli regna acquiri possunt. Vide instais l. I. c. T. Adeoque hoc saltem casu popu- ,, lus , qui non constituit regem , non potestis superior dici Rege. unod exemplis patrisfamilias advenas sub obsidien. li lege acceptantis a is Per patremfami. si lias Auctor intelligit privatum latis dia,, possidentem . qui advenas sub lege obe is diendi recipiti At hoc exemplum huc plane,, non pertinet. Paterfanilias enim advenas re.,, cipiens, ipse alterius imperio subest , ade ,, que alios sub obediendi lege acceptare, ac ,, in eos ius lammi imperii sibi stipulari ne- ,, quiti via supra n. 3. Es grauismi bello deuictarum , qua supra attulimus 3 Vid. n. 6. U T. adeoque uoi pinpuIu , qui regem non constituit, superior
Unde sequi, exi maris, ex fris nobilis ιε go. J Argumentum tale est : Finis nobilior est mediis ; fiuis imperii est salus populi, Tanti L
media saltem sunt Imperantra Ergo populus nobilior est Imperante.
Auctor respondet: I. universaliter verum non esse, Omne regnum populi causa esse constitutum : a. finem non semper nobili
rem esse mediis, exemplo pupilli, ct tu
Velior responsio est : r. populum non esse finem imperii, sed totam rempublicam , cujus principalior pars est ipse Princeps. 2.
Finis imperii est juris tuitio ; hic finis ex
voluntate creatoris , non ex constitutione
populi est: adeoque hactenus finia nobilior mediis dici potest. 3. Non sequitur : Quic quid nobilius est , id etiam est superius; Sic enim pupillus, uxor, servus Sic. ponsunt esse nobiles, ct tamen subesse iuri tui ris , mariti, & domini plebeji. Nam taedam regimiua per se sum regentis
e fa , ut dominicum d is Potestas, quie d is mino in servum competit, improprie r se gimen dicitur , rectius dominium : ade is que hoc exemplo non Probatur, quaedam is regimina esse regentis causa. Nam servi utiluas ibi extrinseca es, V a ventilia 3 ,, Dominus enim curam habere s olet servi, uti dominus curam habet equi; - at id non fit servi, vel bestiae causa sed ,, ob propriam utilitatem : & hoc sensu utilitais tas servi adventitia dici potest. Sicut medici Mermis ad ipsasu medicinam uori pertinet I se Medicina enim inventa est ,, aegrotantium causa e hinc quod medicus,, lucrum inde accipiat, haec utilitas est ex- ,, trinseca , nec ad medicinam pertinet. Sunt asia regisnina mutua militatis caras, ut maritiae 2 ,, Marito non competit regi-- men, seu imperium in uxorem. Neque enim , , conjugium imperium infert, sed societ,
is tem ἔ atque ex hac ratione utilitas comm ,, escatur: adeoque ex hoc exemplo non prori batur , regna quaedam mutuae utilitatis is causa esse constituta.
Sic impo ia quadam esse pigunt eamparata
ad regiaria ritalitatem , tit qua victoria panta
sunt 3 ,, De jure , quod in regna armis deis is vieta competit , late agetur intra L. 3.is e. 8 Cons. T F. Proiaem. XII. S. Is r. Es non ideo ora misa daeenua sunt, cum oranis iniustitiam includat 3 ri Adquisi- ,, tio imperii , quae justo bello & per utitimam victoriam fit, pro justo titulo hab
ritur: via. L. I. c. 8. adeoque tale regnum
se bello quaesitum non est tirannicum, ubi suinis Ponitur, imperium injuria occupatum esse.
453쪽
is constituitur ob solam utilitatem populi; ideo ,, enim impotens populus potentem regemis eligit , ut jus populi defendat. Non nego, in plerisque 3 is Imo in omni-ri bus imperiis, quae non bello sunt occupata. Herodotus 3 se L. I. p. m. I9. ubi Medosis servandae justitiae causa reges constituisse ,
Sed non ideo consequens es. od illi ivs rurit . populos rege sise superiores I se Recte sis Quae enim conlequentia : Rex constitutus
is est populi, ejusque juris tuendi causa, er-- go populus est superior Contrarium po- ,, tius inde sequitur ἔ Cum enim populus, se cui jus tuendi singulos incumbebat, jus,, suum imperii in unum transtulerit. per rei ,, naturam non potest videri retinuisse , quod is solenni translatione amisit.
Nam ii' iureis pupilli causa reporta es J,, Recte Auctor exemplo pupilli, & tutoris is probat , non semper illud , quod alterius, , utilitatis causia constituitur, esse inserius. Tutorem, F rna e revi pupiaurem admi rias, et . amoveri posse J Id verum, si mala illa
administratio notoria est ; nam in eo casu etiam principem removeri posse . Auctoritatuit. c. 4. f. II. At quando in principe notoria sit, videbimus ibid. scit. si evertit statum reipublicae, quod non fit per injurias
Nam in tutore hoc procedit, quisuperiorem habet J Mens Auctoris haec est : tutorem
., Ideo removeri ob dolum posse , quia suis periorem habet, cui causa cognita jus reis is movendi competit; Principem vero dolo,, agentem non habere superiorem , indeque , , eum impune delinquere. At haec responsio is fallit, quia ea quoque obtineret, si prinis ceps statum evertit; nam tunc quoque s ri periorem non habet, & tamen , fatenteis Auctore, removeri a populo potest. Vera
se igitur responsio est , quod imperium delao tum sit non a lingulis , sed ab universo, , populo. Singuli igitur ob injurias privataso adimere non possunt imperium , quod non si contulerunt; sed nec universus populus , se quia ei injuria facta non est. Ouia proeressus uem datur in infinitisu Jo nisi enim plures gradus superioritatis sint, is ita ut plebs ab inferiori magistratu , hic ari maJuri . major a principe puniti pollitis vide effatum Aurelii in M. AE. ; tamenis hoc in infinitum non procedit, sed In alia
is quo consistendum est , qui superiorem nonia habet: qualis est rex. Hic ergo puniri non , potest, quia pinna supponit superiorem. se qui hic defuit; populus enim omne jusia suum puniendi ilanitulit in ipsum regem. Porum peccata Uc. Deus sibi peculias itura esse totatur J , , Non ergo conceo dendum est, impunita esse principum cri. si mina, etiam privata ; nam severiorem, , olim habituri sunt judicem , qui justa ibis lione gravissimas poenas in eos statuet. stui ea arat vindicas, se ita opus judicet J- Sc. calamitatibus quoque temporariis. Atit toleras in paenam, arit explorationem populi J ., Reservatis caeterum pinnis aeternis, is quas Deus remittere non potest.
Optime Tacitus 3 , , Sunt verba Cerialis, Isis quibus Treviros , S Lingones alloquitur. o Vide Tacit. bis. 4. 74. Adv. Sen. de Com flautia c. 8. 9. Te, . h.
Magistisatus dixit de privatis I se Illustrat hic, i quod antea dixit, non dari processum in is infinitum. Deum de principibus iudieare 3 in Certumo est, peccata principum non subesse judi. cio populi , eorumque vindictam Deo se relinquendam esse : nisi desinant esse prin. cipes, de quo infra Insiguis es apud Gregorium Turoneus laetis 3 ., Qui loquitur de delictis in privatos . , non in publicum commissis. Nou Dbtingere cuiquam imperium Die Dei cura Deciali J se Adeo ut defectus providenis tiae divinar non sit, si malus Princeps imis
perium teneat ; permitti enim id a Deois solet variis ex causis , e. g. ob virtutem an- tecetarum: unde seneca ait, Caligulae im-- perium datum non fuisse , sed ejus patrii, Germanico. Sed & in poenam populi id
Θοd populi interdum multi leguntur , ob 16 regum peccata 3 Resp. hoc non inde est , quasi summa potestas relideat penes populum; sed duae ejus rei possunt eme causae: forte enim populus imitatur regis peccata, & tunc ρο- pulus punitur ob propria delicta : deinde poma haec non est ratione populi, sed 'ra- . tione ipsius Imperantis ; huic enim afflictio additur si subditos perdit, Si per calamit tes populi ipse contristatur. Hinc strages Israelitarum sub Davide erat poena intuitu regis , Si calamitas intuitu populi. Pu qtiori estiis ejus confutiret J - Forte, , imitando; at tum non puniuntur ob resis
454쪽
si peccata , sed ob plopria. vide L. a. c. 2I.
bere , t ita enim rem explicat L. I. c. 2I.,, L 2. n. s. At verum id non esse . Ro, populum non habere facultatem prohiben. ,, di, allegato loco demonstrabimus. Uti potuit .iu ouam regis 3 se Quia citrari poenam cruciatus hominibus imponere po-
is test vid. supra prolet. S. 48. I multo ma-ogis eo jure uti potest ad puniendos reges :, , de quo d. c. a 3. S. II.
jur supplicium es, sisditis orbari J is Vi-
AD 3. IX. et Sus T alii J Auctor recte rejicit eorum
sententiam, qui populum regi tum subjacent, quando Populus peccat: & regem Populo , quando rex peccat. Haec sententia ideo absurda est, quia populo tribuitur judicium de factis regis cognoscendi: cum tamenis omne suum judicium in regem contulerit,
adeoque ei nil nisi obsequii gloria relicta sit.
Non faciendia ob regis imperitim ea , sinanianisi e iniqua suut 3 o Recte hic notat Ten, , marus, aliud esse non obedire regi impia ,, jubenti: aliud, vim in eum exercere, quam ,, do impia imperat. Prius ex ipsa natum in ,, tione subditus omittere, eoque jubenti non ,, Parere debet, L. I. c. o. f. r. n. I. D L. a. c. 26. s. 3. quia magis Deo obmis diendum, quam principi. At subditus vim , , inferre ideo Principi nequit, uti plenius is explicabimus d. c. 4. S. I. n. I. f. a. sed tu nullam includit coactionem 3 , , Nonis enim sequitur: negligere jussa regis impia is possum, ergo & vi contra eum uti. Aut ms aliquod imperii J M Nam imperium A non nisi superiori competit; Princeps au. M tem superiorem non habet. Partiri cum rege imperium 3 Sensus est , quod populus, si summam potestatem, vel saltem partem ejus , sibi reservare voluisset, terminos positurus fuisset, vel circa loca, vel circa personas , vel circa negotia. Unde recte concluditur, populum si sibi nihil te .servavit, omne jus suum imperii in Principem transtulisse. tia de re infra duendum aliquid erit 3,, Vid. g. II. U 18. ubi probat, statum is dari mixtum ex populari, & monarchico, quin & ex Aristocratico.
mi cognosci facile possent ex loco u discri mine J - Augustus administrationem imperii se cum Senatu divisit. Dio Ctis. Nist. L. I s. si pr. Idem quoque Tibcrius proposuit Sena-
tui. Tacit. cm. I b. I. p via 9. Eouitas autem , aut matitia iactur B e. zapta non sunt ad partes ibi inguendas Io Sensus est , potestatem quidem ex locis .is personis , aut negotiis distingui, & dividio posse ; non vero ex malitia actus , quia is exitus rei non daretur: cum populi, &is regis iudicia hic concurrant. Praesertim is cilicibus , qtia obscuram δε-pitis hahem disceptationem J ., in administra- tione civitatis, vel reipublica . aliquanis do optime consulta pro pessimis a populo,, accipiuntur; saepius enim contine it, Prin. ,,cipem ex rationibus secretis copias augere, M onera imponere , supplicia statuere &e:
, , de his ergo iudicium populo tribuere, , , summa stultitia foret. Summam confusioneau sequi neces/ es Jo si enim populo liceret . quoslibet regis,, actus injuriae accusare, negante id rege; , , anne inde perpetua oritura esset perturba-
, , tionum seges Iutriaticere amisi . quod scimii, populo iumentem verit J Equidem nullus in orbe, , populus est, qui translata summa potesta-- te sibi judicium de malitia actus regii sumis seriti Exemplum Crotii velli , & Paria- is menti ejus temporis , vi , ct armis inniis xum , ab ipso populo damnatum postea est.
is summa potestas ubique, & sine omni ex-M ceptione sit penes populum, s. 8; velis quasi mutua sit subjectio inter regem, &i, populum. vid. S. 9. Resiat , cautimes adhibeamus aliquas, qua viam notis movVisare possent ad recte dijuicandum, crit ista summa poteViatis competas J, , Cautiones illae eo redcunt: I. dii tinguenis dum esse , ait, inter jus summae potesta-ὐ tis, S inter ejus adnamistrationem ἔ a. in. is ter regna patrimonialia, & non patrim o nialia; 3. monet, summam potestatem , non dependere ex potentia agendi, sed
M ex causa, & titulo: de quibus jam figith
Ne decipimure ambiguo nominis sono IVera principia haec sunt. In iu a P m
455쪽
a 6 mirici de Cocceii Commentarius
Inremblica alitici es forma ejus, seu ipsa summa potesas: atiua adminimasio , seu
In quaestione : quando quis vere summam potestatem, seu imperium habere videatur non inspici debet, quis eam exerceat, sed cui inhaereat; inhaeret autem ei, qui uam jure proprio habet. Si enim alterius nomine,
ct jure eam exercet , vicarius saltem est,incialis, ac nudus minister, ct instrumentum alterius: indeque non summa potestas.
vid. S. N. N pruuentia nostra ster. puli. c. . s. r. A. Byc. I 8. 3. 4. Additis. Distinctionem inter jus imperit, ejusqueo exercitium , eXaminavi in c. IN. S. ID
PRO Post Tro II. Eae hae distinctione vinia Adiuntur mixtura. Nam misceri possω I. plures forma, z. plures admini ationes , 3. Se formia cum iamini'aistine. Vid. ius pubi. nostrum c. 7. S. I. seq.
Diximus Primo , misceri posse ipsam Hrmam impetii , seu jus summae potestatis PO.pulus enim de suo jure pro lubitu disponere,
adeoque quaedam saltem iura in regem conis ferre potest, via. s. T. N LI. c. q. s. 14.
Ita L. a. F. de O J. dicitur, Regem summam potestatem habuisse: Se tamen sentenistiae expedictantur per curias populi, quibus praeterea juncti erant proceres. Ita in inglia hodieque status mixtus est , & concurrunt Par lamenta. Quin in nostro imperio status mixtus est ex Monarchico , Aristocratico, SPopulari. Secundo , misceri possunt pinres admini. strationes. Sic v. g. in republica Veneta status est Aristocraticus: at administratio est m narchica, ct Aristocratica; quia & Dux , &Senatus in administratione concurrunti Denique misceri quoque potest forma cum administratione. Quod accidit in rebvspmblicis Graecorum , ubi semper status suit popularis , & tamen nulla fuit civitas, quae non vel Senatum suum , vel regem habu rit , aliquando & Dictatorem. Talis mixtio quoque fuit apud Mnemodes, Alex. ab Alex.
L. 4. l . . apud Archaeos, ct Archontes,,id. Di a. Sic. L. I a. c. 72., apud Am sti . ibid. L. F. c. 3I.
Aus rerum externarum specie J , , Sic umo netiarum dux omnia insignia summae po-- testatis habet, cum tamen saltem sit minuri ster Aristocratia . vid. infra n. 3.
Exempli ea a J Auctor hic probat, Primcipes aliquando dici, qui vere summam p
testatem habent; reges vero, qui eam non habenti Sed hoc est, quod antea monui, summam potestatem non ab exercitio, nec a
nomine, sed a sola causa diiudicandam esse. Si proinde Dux , Rex, vel princeps jure
proptio imperium tenet, summa potestas ejus est si jure alieno , solum exercitium habet, ct nudus minister est populi. Voces ergo Regis, Principis, Ducis, per se nullum ius imperii inferunt f Reges enim a regendo , Frincipes a principatu, ct Duces
a ducendo dicuntur: quae voces nudis administratoribus quoque competere possunti
poni selent principatus , set renuum 3- Principatus enim significat potiorem partem is in administratione reipublicae , ubi jus imri perii est penes populum : & sic principat is supponit statum popularem; atque ideo o
M ponitur regno, ubi non tantum admini.
si stratio , sed ipsum jus imperii penes Primis cipem est. Vid. infra 1 2 o. u. 1. Principatum obtinuise J se L e. primum is fuisse auctoritate , ct dignitate in republicae Sed quod regnum obseaaret I .. I. e. quod ,, jus impetii asseclaret, & proprio jure,
is non tanquam minister reipublicae , guberis nare vellet. Vid. Cas best Gasi. L. T. e. 4.Rι inspeciem princiP.uus in regnum conver teret J ., Dixi enim , statum sub imperatori-- bus fuisse mere popularem, adeoque prin-ri cipatum ibi nudum administrandi jus deis notare. Vide supra f. 8. Principatum parentium volantate 3 - assio regnum non itidem voluntate parentium M constare possit. Viueniris immor, confundi Mosape J o I. e. zis principatum etiam sumi pro propria pote- is state, & principem pro eo , qui jus impe- , , rii habet & contra , reges dici eos , qui , , nudi ministri sunt, & vicarii populi.
Postquam Ephoris Iu ecti fuere I is Nomis fuere subjecti Ephotis , sed reipublicaeis quae per Ephoros gestorum , admini, ,, tionisque rationem ab iiq poscebat. Did. , , Val. Max. 4. c. 8 Dylis i9. a ι idque se auctore rege Theopompo Grou. h. R es duehantur ut ii inita I , , Duos, . reges recenset Nepos rn Agesilam c. I. , is qui revera si item curatores fuerunt rea,. milicaris. Cons Aris. 3. pes. Io.
456쪽
RMi Taciem prasitisse, ait, a cyorrtiae suaden in J is Tae. de mor. Geon. e. II. Unde Ambiorix Germanorum Rex apud Caesarem ,, de heli. GaII. L. s. ait: in se non minus iuris is multitudinem Bahere , quam se in iliam.
3 P0tquam palam J A Quando id factum sit,
si vidimus supra j. 8. n. II. Principes tamen vocabamin I uia oriri ginarie tantum principatus quoad admini- strationem Criaribus collatus fuit ι atque., hinc re mutata , nomina tamen manserunti se Unde est, quod posterioribus quoque tem- poribus imperatores ossicia reipublicae ges.se serint, ct in Circo solenni ritu populum ado- is raverint. De Honorio Claud. da vi Cous Homo quaratim 'opulo secteti Numinis addiι Imperii pr ens Aperitis quantamque rependit
Maresas averna virem, eum regia cirri connexum gradisux veneratur purpura vulgus, Consensuque case sublatus in aethera vallis, Plebis adorat reboat fragor.
V. Iis. S. 8. n. II. innot. Sed id in gula regia maiestatis 3 is Ita enimis Venetiarum dux, merus rei publicae ossici se iis, & corona utitur, & titulo Serenit
Alibi quidem in Me seresimi dumtaxat I' o Adeoque decreta comitiorum non semperri indicium sunt ritus mixti. Osim maius regis consilirini J ., Sic in Hi Dis pania saepius comitia convocata esse , re. - entiora exempla docent ; at regnum ibiis mere monarchicum est.
Ouis sepe hi Coussi Morio reticentur 3 Peris consutoria intelligit Senatum Principis , is qui populi querelas saepius reticere solet. Cui deicie liberum Ulatuere J ,, Adeoque
is comitia hoc Casu non mutant formam im- , , perii, nec de eo participant.
Alibi etiam jus habent de actis Principiseognoscendi I , , Si enim ea lege delatum estis imperium regi, hic obligatur ex pacto , - & consensu. At status inde non miscetur. x Ex delatione imperii per electionem, musiceu Anem J Quasi bis inferat jus summae potestaris. ilia saltem administrationem Atin utraque eadem est ratio ; populus enim in utraque delatione ius suum aequi liter traii fert . solo tempore excepto. Quidquid igitur tota familia agere potest, quamdiu ea durat; idem quoque electus agere potest, quamdiu electio durat: & bene Auctor ait, regnum successivum nihil aliud esse, quam successi
Nam sueraso non es riturus imperii, γα imperio Hrmam Uinet J A Administratio, , enim quoque haereditario jure concedi fiambis liae notest: adeoque jus imperii nec a sumis cessione . nec ab electione dependet. sedri a causa.
Sed Deteris rentinuatio 3 - Quod enim pr ,, ma mihi concedit electio, illud , nihilque , , amplius , ad successorem transiti Successot,, enim jure auctoris sui utitur, non meliore ἔ- quod etiam iure civili obtinet , L sty. Lis I 49. l. 16o. L I sq. F. Reg. iur. Si ergo,, per electionem defertur ipsum ius imperii. , , rex habet summam potestatem, sive per , , sona saltem ejus eligatur . sive tota ejus G familia.
mare , quantum pruna electio tribuis
tantum desert DoesisA J Si igitur per misis mam electionem saltem administratio impetarii conlartur , successbres quoque non nisis vi ossicii imperium exercent. Quod Auctatis exemplo Laconum probati
Dianis lata omni Senastis. N Populi p. testate J ,, Adeoque ubi administratio fuitis mere Monarchica, & omnis potestas penes,, unum residebati
ANTEQUAM ad explicationem Auctoris accedamus, veram naturam summae maiestatis. & quando summa sit, eXponemus. P o Post Tio I.
Summa polestas non es, uis qua irrare .
non alieno agit: quod ex ea a, titulo a nou ex effectu , mula pose se agendi c gnoscitur. Da MoNsTRATI Uti summa potestas non ex nomine, &titulo, nisum ex insignibus cognosci potest , Did. f. prac. ita nec ex potestate agendi ea discerni, & dijudicari debet ; sed ex
causa , ct jure agendi. Diu. Isu μει. nostrum c. 7. S. 1. Aliquando enim verus Rex in statu monarchico sere nihil suo nutu agere potest :ut in Potoma, vel si duo sunt Monarchae ct Conf. supra L . n. r. Met. V infra S. 14. E contrario Dictator Romanus , qui nudus ossicialis fuit, omnia agere potuit ἱ de quo
Sane procurator generalis omnia agere potest , quae ipse dominus: neque tamen inde
457쪽
fit dominus , quia non suo jure , sed alieno
agit ; adeoque tanquam nudus minister, nu. dumque instrumentum mandantis l. 6o. F. Manu. Arsaces, Sertorius, Tacfari , Sc., eo potentiae pervenerunt, ut omnes imperii vines adhiberent Romani ad eos oppugnandos :neque tamen ius imperii penes eos fuit, quia causa , & titulus deficiebat. Hodierni mercatores Belgii societatem con stituunt , quae potentissimas alit classes . exercitus con cribit, bella gerit. &c.; &tamen alieno imperio subest. Vid. i . L. 2. c. I a. f. 4..f. as. P opos ITIO II. Summa potesvu alia es sui pliciter talis,' alia respectu quorundam iurium, seu perso
simpliciter talem dicimus potestatem, quae absoluta eit , & omnia facere potest intra fines territorii. Aliquando vero summa Lltem est potestas intuitu quorundam iurium , vel personarum. Exempla sunt x. in Caesaribus Romanorum , hi summam potestatem habebant intuitu populi Romani: hinc leges eorum vim juris habebant, & administratio quoque absente Augusto penes hos caesaressuit. At intuitu Imperatotum erant subiecti ;quod exemplo Diocletiani , & Maximiniani Constat , qui duos adoptaverunt caesares , adeo sibi subditos. ut alter ob rem m Ile gestam gravissimam poenam subierit. Huc quoque pertinent 2. reges Romanorum, qui hodie vivente Imperatote eligantur, & omnia ,
quae iaciunt. proprio iure rιciunt; ouod exemplo Ferdinandi I. illustravimus stipra S. I. prop. II. Adeo ut in regem Romano. Tum committatur crimen laesae majestatis. Paritatione 3. Status imperii summam quosam. modo habent potestatem in subditos suos , quae analogica est, ct superioritas territoria. iis dicitur; at intuitu imperii subditi sunt unde & contribuere ad onera imperii tenem tur , & judiciis imperii subsunt. Aurea cautio J is prima enim suit , ne se summa potestas ex nomine , vel ex speciem externa dijudicetur , sed a causa, δt titulo. o S. praecei . Aliud ose de re ptistere , aliud de modo h ken i I ia Hare cautela sequitur ex priori; cumis enim summa potestas saltem ex causa, &,, titulo agendi dijudicati debeat, facile sonis commentariusia stat, ex sola agendi potentia eam disterniis non debere.
Quod nou in corporalibus tantum , seu Uin incorporatibus proteit 3 - Ita ut hic quo- ,, que aliud sit quaerere , cui jus illud pro- is prium sit, aliud , quo modo habeatur. Ut enim res es ager J A Ager est res , sedis corporalis.
Ita iter , actus, via Ue. J o Haec itidemo res sunt, sed incorporales. Sed hae a ii basem, iure pleno proprissatis 3 , , Ut illi , qui domini rei sunt; hiri enim ire, & agere possunt jure dominii. Alii jure us ructuario 2 is Quo casu nonis jure dominii, ct proprietatis, has utilitari tes percipiunt, sed iure servitutis : quaeri non est, nisi in re aliena. Alii iure temporario 2 Scit. jure locati, is commodati &α Dasum rimis Imperium I is Imperium enim , , itidem est res incorporalis. Dictator Romanus 3 Q Hoc verum non esse, se videbimus u. seq. Reger plerique, tam qui primi Humtur . quam qui electi legitimo ordine successinu dis Adeoque in regnis ex voluntate populi., delatis. Vid. L. 2. c. T. S. I 2. U 14. Iure usi ructuario J Vid. S IN. u. I. I. Pleuo iure proprietatu J Vid. i. seq. Ut qui μιν o bello ini perium qua erunt Iri Quale jus in populos bello victos quaeratur, , mox explicabimus. Cous L. I. c. 8.Atit in quo in deditionem l ., De acquisi- ,, tione per deditionem viae L. 3. c. 2 o. S 49. is V so. Quale autem jus in talem populumi, deditum quaeratur . modo videhimus. Maioris mali vitansi causa ita Ie dedit dis caulla, ex quibus populus se in alterius p is testatem dedere possit, Grotius exposuitri supra S. 8. u. 3. seq. Neque enim illis asentio , qui dictatoris αnegatu suisse Dui num imperimuJ imo dictatorem non habuisse summam potestatem , i. e. non jure imperii proprio, sed saltem tanquam officialem jure alieno , scit. populi , eam exercuisse , certum est. Etsi enim absoluta ei concessa fuerit agendi potestas, dictum tamen est, non inspiciendum . quid aliquis agere possit, sed quo jure , ct quo titulo agat. Illustre exemplum vicariae hujus potestatis exstat in papyrio Cursore, qui Marci Fabii filium ad supplicium trahebat , quod contra hostem, negle sto Didiatoris mandato, licet felicissime , pugnasset. provocabat, inquam, Fabius ad populum , tribu
458쪽
ribunosque plebis , addens : poptimur Π-
nunι pseu pol ere, quam Papyrii ictaturam. DP. L. 8. c. I I. Seneca ep. Io8. ex Auguralibus libris annotavit, eum , quem tum Dictatorem appellabant, apud antiquOS Dra-gim ii popuι nominatum fuissse. Equidem negari nequit , populum saepe apud Die atorem preces interposuisse, quod etiam in praemisso exemplo Fabii iactum legimus,d. l. 8 c. 3. At exinde non sequitur, proprio iure summum imperium ejus suisse ; sed id saltem inde infertur , exercitium imperii a populo impediri non potuisse : quod cum administratio omnis in Dictatorem col lata fuerit, mirum non est. Ita enim populus disposuit, & exercitium imperii plenissime suo consensu in Dictatorem transtialit : quod cum non nis in gravissima necessitate fieri solitum fuerit, omnino intererat ipsius populi, ab omni cognitione abstinere , & arbiti iumomnium Dictatori relinquere. Auditis.,, Egregie hoc Tribunis plebis exponit pa-ia pyrius apud Liv. d. l. c. 34. Maiestas in is perii, ait, perpetua ue esset, nou eqse in sua potestare. L. Panrium nihil de ej v iureis dimisu rerum r optare nepote ς tri lauria, , tia inviolata ipsa ololet intercessione sua Romanum imperium; nec populus Romanim, , in se potissimum Dictatorem , V im di-
,, ctatura exsignat. Sic in Graecia etsi , , status suerit maxime popularis, nulla tamenis civitas fuit, quae non similem Dietato ii po- , , testatem uni concesserit; quo pertinet Eosymneta Graecorum , Aris. pol. L 3. e. ,, I 4. Archon Atheniensium &e. Damiur. - gis in civitatibus Achaeorum , Liv. 38. 3 . M Caeterum Dictatorem non habuisse summamri potestatem . probant Erulimu L I. c. g. se de reptibi. Puctuit fim J. N. L. T. c. 6. S. I 4. Eseclersu in not. h. Quia perpetuum πω eras J V Dictatoribus,, non ideo negavimus summam potestatem , o quia iure temporario imperium habuerunt, is sed quia non habuere jure proprio.
un rertim moratiunt uasura ex operati
ui ι cognoscitur J Natura rerum moralium non cognoscitur ex operationibus , sed ex causa, & titulo. Pare qua facultates eisdem effectiu habent , eodem nomine nunctipanda sunt 3 P Re- ,, sutatur hoc ex iis , quae n. prata ipse Au- ctor allegat: via enim , iter, naus Sec. aque , , sunt sectar fer utilis , ae dominis ι adeo
., que facultates illae eosdem effectus habent
o neque tamen eodem nomine vaerantur. Omnes amu eodem jure exercet, quo milImo Rex iure proprio actus eos exercet a
Dictator iure alieno ; saepius enim dictum est, fieri posse ut is, qui jus imperii habet. nihil sere sacere possit : & e contrario is , qui administrator saltem est, omnia. Neque ritu actus ah alio redi irritias Dares J Diximus , jus imperii non depende re a potentia agendi, sed a causa , & titu- ,, lo; Titulus Dictatoi is autem est nomen
tat 3 Nos ex alia ratione dictatoriam pol statem non esse summam , asseruimus : non quia temporaria fuit, sed quia omnio jure, ac nomine populi egit. suiu ea major sis ira eo , eui ius perpetuum datum es , quam cui temporarium di, Imo utrobique eadem est dignitas. Hincia Michael Paleologus majestate gaudebat imM perii occidentis , etsi jurato promiserit, seo illud restituturum legitimis haeredibus. ω ,, goras L. 4, O . Drod. sic L 4. c. 23. f. D 3. ξJ P eua. LI. c. 6. f. I . Sane in re M gnis electivis eadem est majestatis dignitas in ,, rege, quae in haereditariis, etsi rex ille temis poratiam saltem habeat potestatem. 2uia au dignitatem facit hahendi mruttu 3,, imo ad dignitatem tacit titulus. Hinc estis quod inter gentes regna quaedam eiectiva, , haereditariis praecedant. Atque idem dicti in volo de his Ue. Imo tutores non habent summam potestatem , sed eam saltem administrant; neque eam eXe cent jute proprio , sed jure alieno : adeo. que non sunt reges , sed nudi ad in inistratores. AH dum orore 3 ' Auctor sibi ipsi coa- , , tradicit; nam alibi statuit, regem suriosum jus imperii habere : adeoque summa P ri testas ex ejus consessione est penes furi
is sum , non penes curatorem. Vid. insai, S. 27.
Aut ea Ditate impediuntur 3 ' Auetot, , hic quoque sibi contradicit; nam captivum, , regem jus summae potestatis retinete , st, is tuit d. f. 24,-L 3. c. 2 o. I. curator ,, ergo saltem administrationem habet : aue. Moque tutores, ct curatores nim Vera pote is state summa gaudent, sed alienam admiri nistrant. ibid.
Ut populo uous sui I ' Id non est ex jureis proprio : sed ex jure regis , vel in is , velis capti , vel furiosi, cujus vices gerunt. Neque ante legitimum temIαι potest e
459쪽
23o mirici de Cocceii Commentarius
nam fis re ectilis 3 ' Imo etsi sit revoca is bilis, certum est actus eorum, quamdiu ,, tutores sunt, irritos fieri non posse. Confis s. IS.s Alitia consendum de his , qui jias acceperunt quovis tempore revocalite I lmo hi veri sunt reges, ct jure proprio habent summam potestatem , quamdiu revocata non est I adeoque clausula, utriusque consensu addita, ut notatim remoretur, non minuit summam M. testatem , quia populus jus suum imperii ceruta lege transferre potest, ct tunc intra fines legit omne jus suum transtulit: quod Ripse Auctor statuit infra L I6. Iu es precaritim J V Precario rem dicitur
habere , qui tantum ad preces suas ex solais indulgentia ejus, qui rogatus est , re com, , cessa utitur: L. I. pr. L. a. f. M. F. de ,, Pre r. quod plenius explicavi in jure tam
rem. p. 2. L. 4 I. tu. 26. q. I. At eo non
,, pertinet regnum , quod cum clausula , ut , revocari rosid. desertur; nam ibi jus ipsumis imperii in regem sub clausula consertur: ,, at in precario plane nullum ius transfertur. Ilartim enim Anguli acteia irriti possent riddi I ' lmo quamdiu sunt reges , iri itiis actus reddi non possunt. Sed & dictum est, , , ideo non desinere esse summam potestatem. Ita enim existentibus pluribus Augustis is neuter invito altero aliquid agere, eoque is omnes eorum actus irriti reddi potverunt: ti neque tamen unquam summa potestas A is gustis negatae fuit. Ac provide non idem egeatis , nee moirim I ' Imo jus idem est. sed non idem, , ef eius, quia exercitium illius juris lege , ,, & dispositione utriusque restrictum est. AD XII Nucva hic in Auctore desideramus ;riale enim asserit, I . quaedam imperia in pleno dominio esse, m I , 2'. regnum, &Mbertatem disserte , ibid. , Principem sibi acquirere, cum suo sumtu bellum gerit, m3 , 4'. alienare eum tale regnum posse ,s . hac potestate concessa regnum fieri pattrimoniale, n. 3. seq. De singulis mox age
di uuaedam Imperia esse in pleno Iure πω metetaris 3 ' Unde regna ejusmodi vocant P Α-
,, Per ultimam victoriam , vel per deditionem is non conditionatam acquuuntur. L. I. e. 8.isper tat. , ct t. a. e. 7. U Iz. Eaque diu ,, stinguunt a regnis Usur RUCTUARI I is quae ex voluntate populi deseruntur. F. is praeced. n. I. L 3. c. 7. S. I . Hujus diais stinctionis varios effectus fingit Grotius. ,, I. In regno enim patrimoniali regi ac. is quiri , ait, imperium jure Proprietatis :
,, S. s. In regnis voluntate populi delatis is autem iure saltem Ususfructus : d. e. r.
is 12. V r4. d. c. a. s. D. II. 1. indequeis II. IEud pro lubitu a rege alienari posse ;is L. I, c. 3. f. I a. u. 4. M Is. Hoc nec imis tum, nec pro parte, nisi consensu populari L. a. c. 7. S. I a L. I. c. 3. S. II. is III. In isso regem posse tutorem dare; se in hoc populum saltem. L. I. c. 3. f. I s. A IV. Iduu dividi posse inter mares , & Deis is mina L. a. c. 7. S. 22. In 1- praeferriri mares sceminis, d. c. I. I. I . . & interis mares primogenitum. u. c. r. s. II. Θ' Ι 8.- V. in illa succedere adoptivos quoque ,ri S spurios, L. a. c. r. S 3. id Ia s secus,, ac in hoc d. c. 7. f. et . - VI. In illo exhaeredati liberos posse ;In Me non posse. L. a. c. I. S. 2 . , VII. Si in illo pater unum liberorum alis successionem vocat , eum cohaeredibus aestuis mationem partis suae praestare debere ; Lis a. c. I. f. I I. In hoc primogenitum ipsio,, jure vocari, adeoque nihil praestare relisse quis debere. L c. 7. S. IT, is VIII. Successores , qui regnum . quod is in pagrimonio est, vel per testamentum, velis ab intestato acquirunt, teneri ex promisso is anteces ris. etiam in aeti hus non regiis :M L. z. c. I 4. S. I . L. 3. e. zo. S. 6. In restri s cruario autem non teneri ex promisso is antecesserum, nisi ad utilitatem publicam is pertineat; hactenus enim obligandi pote- , , statem sub imperio comprehensam esse. His c. I 4. g. IT. N 22. d. c. a I. g. 6.- IX. In illa regem captivum quoque pari cem facere posse, L. I. c. zo. f. 6. ι in is hoc non posse. L. 3. e. z.. S. I. es s. ,, A. In illo regem sudicare de dubia su , cessione posse; non in hoc I. a. c. 7. S. Iri f. 27. Duct. l. a. c. I 4. S. O. M XI. In illa regem regno se abdicare posse. - etiam invito populo victo , l. a. c. r. S. 26, is in Me abdicationem validam non esse, is nisi accedente voluntate populi, qui imis Perium detulit. ibid.,, XII. In regnis patrimoniali ι populum
,, fieri sui juris, si rex sine testamento, ve
460쪽
M Hur otii Lb. I. cap. III. g. XII.
ν, agnatis moritur; in νεω -- imperium ,, exsti iacta familia redire ad populum defruν, rentem. I. a. c. P. S. 1.,, Equidem distinctio haec ex ratione natuisse rati sequitur. Alibi enim probavimus. Rinri gna bello quaesita in potestatem victoris transire quoad jura publica . & privata. M ob. procem. XII S. et q. Indeque vict is rem pro lubitu de tali regno disponere posse. 1 tin eo Auctor merito notandus est . - quod Reti victori illa jura tribuat . quae adis populum victorem pertinent, cuius jure . M ac nomine Rex bellum gerit. Vid. d. DUC,, prooem. XII. 6 7s 4. Pidam viri hoc aromento oppug-rit JEt jure oppugnant : cum certum sit, nulla plane regna esse in patrimonio , aut domunio ; quod sequer.tibus rationibus probo. I. Dominium , & quicquid in patrimonio ML cujus est , domini causa est , Si ad ejus
commodum. ac utilitatem pertinet. Imperium vero non regnantis gratia . sed subdito. rum causa constitutum est e cum cunare debeat princeps . ut suum cuique tribuatur, delictorum coercitio sit, ac executio poenarum ; & ita administrando iustitiam . deserudendoque rempublicam contra invasiones , ct machinationes exterorum . officio suo, cuius hae partes sunt , recte langatur. lnnuit optime hanc disserentiam inter imperium, & dominium , Ictos in I. 2I V. s. Neque enim a alias differunt i, rannus , &rex , nisi quod ille in suam utilitatem gerat imperium , hic in utilitatem populi. Aris.
L. g. moria. c. II. Sane l. ita regna, &privatae domus confunderentur; si enim populus in dominium , & patrimonium unius transiret . privata emceretue domus. Eleganter hoc exprimit Satyra apud net. in Ne
Sed & ι. dominium ipsum est ins utendi Pro lubitu , quod & abutendi facultatem
includit L. ar. c. ma M. Liberum enim cuique est, qua jus spectatur, propria bona sua privata quavis ratione donare , perdere, ac dissipare , concesso nullo alteri jure id prohibendi; cum quivis tantum facultatem habea de suo disponendi. Verum imperium non unius privati est, sed summae potestati constitutum ad tuendum , conservari dumque unice ; cuius sanctimoniae quid T . I. magis obstat , quam abusus Inde s. nec sibi aliquid acquirit princeps , sed reipublicae , cujus causam gerit; illius enim nomine repetit quod reipublicae fuit , eique injuria ablatum est : ei vindicat injuriam , salvam. que, & tectam conservat regni gloriam. Neutiquam etiam 6. alienare quid potest absque consensu populi, quod non ad pri. vata sua bona , sed ad regnum pertinet. Constituitur enim Princeps a populo, ut administret justitiam , defendatque remPu-hlicam : non ut bona reipublicae. vel ipsum populum, ut propria bona libi vindicet Hinc facile patet , non nisi ejus , cuius propria sunt. scit. reipublicae alienari possie consenis su ι consensus vero ille vel expressus est . vel tacitus quoque esse potest qui apparet
ex conniventia , ct tacita approbatione alienationis : etiam ex titulo acquisitionis , Se concessionis, v. g. si regnum aequisitum est titulo enati. donati, dotis &c ; qui tituli per se non dominium privatum ejus rei, quae alienatur. inierunt, aut patrimonium : sed alienandi modum. Acquiritur enim his a quirendi regni modis legitimum imperium . non privatum patrimonium. Denique . si admitteremus distinctionem hane in statu NI narchico . eidem utique obtineret quoque in statu Aristocratico ; nulla obstante ratione contraria . id quod tamen ratio non admittit,
ut imperium aliquod sit in dominio, & patrimonio Senatus. Hoc ipso enim desineret esse imperium, ct fieret res privata. Auditio. , , plenius, removendo simul dubia , hancri materiam examinavit B Parens Di Autou. Miur. gem. c. 12. pre tot. quod integrum ,, hic mis ere , operae pretium erit. Veibari ita se habenti
Non oportet ludere in eortice vocis regni patrimonialis. Usti uti rea iura rexalta , principatus . ac territoria, hoe sensu hodie
in patrimonio esse dici Ibsem, quia ad totam familiam ita flectivit, ut ornares , qui sunt de familia. quas quodam jure hine litario , te proprio is ea succedant. Id vero hie nou quaritur, sed in remnum possis esse . quod non si in pustico . seu civitatis , sed in uulta patrimoni privato p qua eo differum . qno hoc posterius nurce pertineas ad rem, ses titialitatem domini, qui proinde eo abuti potes ,
idqtis cous ere , perdere pro lubitu rptius vero ad in tiasn inter cives, omnimu-que salutem ineudam : de quo mox. Atque