In Academiae Almi regalis Collegii Theologorum Neapoletani ortum oratio Carolo Borbonio utriusque Siciliae regi a Cajetano Confalone ... dicata

11쪽

trahere ceteris connixi sunt . Quo f retium est , inquit clarissimus Conringius , illarum philosophicarum sobol

rum varietatem in detrimentum totius Reiptihlicae natam juisse, quam in emolumentum ainrinae I . Neque solum haec labes Graeciam invasit e quan-. diu privatis tantum aulpiciis cultae sunt inter Italos litterae , aut Pythagoram Magistrum sequuti sunt philosephantes, aut ex Graecis unum, vel plures : Eclectici enim si qui videri voluerunt, compilatione PotiuSex diveriis antecedentium dictatis titulum quaeli vere illum , quam ingenua in Veritatem per se se eruendam inquisitione meruerunt. At ista promiscua quidvis sentiendi , ac docendi licentia desiit , actutum Christiana Religio omnibus sectis illis contritis, unice super omneSVenerabilis est uisiit.. Verum enim vero haud dissi tendum, ipsa minet Chrisi Religionem, quoad mores , doctrinaeque capita Velati Apostolorum aetate varias in dies persecutiones subiisse . Hinc haereses eam invadentes ; inde si1pplicia undique ad Christianos perdendos conquisita . At ne quicquam valentibus cum Imperatorum armis, tum Philosophorum argutiis, mire Christiana Reli io invaluit, ac longe, Iateque propagata . Ecquis vel leviter historiam sacram ad seculum usque decimum quintum pes Iustraverit, qui S Gnosticos, Novatianos, Arianos, Nestorianos, Eutichianos, Monothelitas , Iconoctastas, PhOtianos, maldenses, atque sexcentis aliis missis , vetustarum omnium haeresum sutores Orthodoxam fidem impeti iste ignoret Z Tantum vero abest, ut eam tot sulmina , tonitruaque perdiderint , quin potius indies

creverit, altiusque radices egerit, Oecumenicis habitis ubique gentium , ac locorum , ad virus extinguendum , Conciliis , quae hucusque temporis orientalia inter atque occidentalia octodecim numerantur: Erectis quoque plu-

12쪽

pluribus in locis sacrorum studiorum gymnasiis , Alexandriae piae sertim , Berythi , Nisibi, ByZantii, Antiochiae , Laodiceae , Carthagine , Romae , quae Christi

milites erudiendos susciperent, alerentque; quorum testes locupletistimos Hieronymum , di Eusebium habemus I . Post Constantini Magni tempora dolendum nobis maxime est, remissius culta suisse litterarum studia : immo 1 De scholis Theologicis tam orientalibus . quam occidentalibus , diserte , ac copiose scripssit claris. Aulisius libro italice concinnato , cui tituris : Delle Sevole Sacre . Iuvat interim nonnihil hic obiter de Theologiae Brtuna ab Ap stolorum aetate ad haec usque tempora degustare . sacra quidem erudimur historia , Apollo los doctrinam ex ore Christi libatam , philosophicis tricis vacuam , nativa simplicitate conditam populis tradidisse . Uulgus fidelium ut erudirent SS. PP. Apostolorum exempla , & institutionem sequuti, ab iis tradendis abstinuere , quae magis quaestiones praestant , quam aedificationem c r. ad Timot. cap i. v. 4. Dei , quae est in fide . Hinc theologica eorum opera vel catecheses sunt , vel homiliae , vel sermones, vel Epistolae . Si quid itaque difficile , & arduum , spin sumque apud illos inveniatur , illud profecto dici debet , quod contra Haereses scripsere . Hoc in capite principes suere Ignatius contra Simorem , Menandrum, & Ebbionem; Irenaeus contra Ualentinum, & universam Gnosticorum Sobolem et Tertullianus contra Marcionem ; Cyprianus , & Pacianus Barcinonensis in Novatianos ; Athanasius , Hilarius Pictaviensis, Ambrosius, & Auηustinus contra Arianos ; Basilius Magnus, atque Gregorius Naaianetenus in Eunomianos ; Optatus & Augustinus contra Donatistas ; Theophilus Alexandrinus in Origenem ; Hieronymus contra Jovinianum , Helvidium. Vigilantium . & Pelagium . Titus Bostrensis , & . Augustinus contra Manichaeos; idem Augustinus contra Joviniani , & Pelagii Sectarios ; Cyrillus Alexandrinus contra Nestorium Leo Papa adversus eundem Nestorium , Eutychetem, & Priscillianitias ;Sophronius Hierosolymitanus , & Divus Maximus contia Monothelitas; Ioannes Damascenus & Theodorus Studita contra Iconomachos ; Diuus Anselmus contra Graecos ac Divus Bernardus contra suae aetatis

Haereticos .

In his enim Patrum scriptis scholastica quaedam elucet . seu , ut melius dicam , ratiocinandi methodus , quae cum recentiori scholastica ,sve argumentandi ratione , nequaquam pugnat . Nihilo tamen secius vel invehendae novitatis amore disi . vel inventis rebus nonnihil addendi cupidi alterius aetatis scholastici , quum animadverterent multa in antiquis Patribus confusa , neque , ut par erat , distincta , quo illa in aptum adducerent ordinem, cogitarunt Theologiam per articulos, variis sub titulis distributam , ad suprema quaedam capita revocare , ut multa

13쪽

mo Saracenis Orientem vastantibus, Europamque invadentibus Gothis, Ostrogothis, Vandalisque, illa penitus interdicta. Putabant enim stoditissima haec capita , disciplinarum studio hominum ingenia frangi, & ad otium

inclinari: Eaque erat inprimis egregiae sortitudinis . coma mendatio, si quis ne scribendi quidem artem tota vita didicis let. Ad Ecclesiam tamquam ad Asylum cCnigerant pulsae undique litterae, jamque obtinuerat consuetudo

illa, & lauta divitiarum sup ilex, quae incomposita nullius serme utilitatis erat, prodesset omnibus in ordinem digesta i quum ordo cognitionum omnium , atque scientiarum sons sit , & origo . Seculo septimo Tayonus Episcopus Caesar. Augustanus summam Theologiae ex operibus Sanctorum Gregorii Papae , & Augultini collectam elucrubravit . Consequenti seculo Ioannes Damascenus , qui majori ornatus ingenio , & multa lectione instructus , opus consecit uno volum ne comprehensum , sub titulo De Fιde Orthodoxa , eruditione , atque doctrina cumulatius: Illud autem in quatuor libros tribuit ; quorum primus diiserit de Deo eiWque edentia , atque Adtributis . alter ae Creatrone Munda, s de Praed motione , tertius autem , & quartus de Mysteriis Trinitatis , s Incarnationis , paucis de resurrectione mortuorum adiectis. Novum illud inventum illustres secit aditus recentiori scholasticae , quae tamen apud Latinos undecimo solum seculo exeunte lucem ad sp . xit , auctore Divo Anselmo , qui de dogmatis fidei scribere suscepit. Quod enim nonnullis placet, ejus originem petendam a Lanistanco An- se imi Masistro , omni veri specie caret : siquidem ex operibus ejusdem Lant franci , quae supersunt, judicandum sit . opera vero Divi Anselmi eo , quo disposuit ordine P. Gerberon Congregationis S. Mauri , ampli Dsimum Theologiae corpus constituunt, quo hodiernis etiam temporibus

sapientissimi scholastici , tamquam iundamento uti non dubitant . Seculo autem proxime inferiori Petrus Lombardus Pariliensis Antistes , Ecclesiae suae Pastor , unaque Doctor Theologus quales omnes este deceret Episcopos , si antiquitatis iura servarentur in quatuor libros, secundum Petri Abae lardi methodum , Theologiam ex scripturis sanctis,& Patribus, ac praesertim Ausuilino desum tam edidit, quod magnum; lli praeclarissimumque Magistri sententiarum nomen comparavit . Non

ea erat Petro mens, ut veterem eliminaret scholasticam , cum illa uoluti sundamento operis sui uteretur . neque ut novam ab ea prorsus ali

nam induceret; sed hoc unum sibi propoluit , quod & perfecit, nimirum

aptiorem vetera Theologiae Brmam praebere , & studiosorum ingenia certo quodam ordine moderari , cui inhaerentes non aberrarent in sciemtia Dogmatum, quae apud antiquos patres obscura erat, atque involuta. Paullo ante Petium Lombardum Hugo Victorinus idem opus eo ficiendum susceperat i verum Hugone , atque Abaelardo sapientior Petrus,vxl felicior communi omnium consensu palmam retulit plerique enim schin

14쪽

tudo ad meliorem usque aetatem sermone , scriptisque usiurpata , ut Litterati quicumque essent, Clerici adimularentur. Sed ibi quoque quam praepostere , quam inerin

ter accepta et cum argumento constet non uno , ct Clericos bene multos, δέ Praesbyteros quoque, addo etiam,

ruod calamitosissimum est, Epistopos aliquos ne scriben

i quidem artem tenuisse. In ea temporum conditione , qua in Europa damnatae sunt litterae , non sine praesentissima Divini Numinis ope Carolus cognomento Magnus surrexit, qui litteris imaurandis curam, patrociniumque indulsit. Qua de re, illo rerum Potiente, multae societates litteraria c

scholastici eius sententias ves sequi . vel commentari maena contentione adgressi sunt , adeo ut sacris exceptis Bibliis , nullus sit sere liber majori , quam opera Lombardi, commentariorum numero illustratus . Ea ratione schol allica disciplina , quae primo in quarundam sententiarum exscripturis . & Patribus selectarum compositione sita erat, brevi Theol gorum annotationibus magnopere excrevit , iunctaque Dialetica & Metaphysica Aristotelis , novam omnino formam induit . Opus absolvit D. Thomas Alberti Magni discipulus , atque suod alii tremula v eluti manu adumbrarant, sortiter ipse , strenueque Perfecit. Post multas disputationes, annotationes, & scripta, doctissimus iste scho-lpisticus Summam elucubrare coepit, quae omnium eius Scriptorum Epi- tome , opus omnium persectissimum est, & mira ingenii vi elaboratum. supra quam post invectum in scholas Artitotelem, visum unquam fuerit. Uerum cum ea sit infelicissima rerum omnium conditio , ut vix ad summum perductae , statim relabantur , scholastica principio tam laudabilis in turpissimam cavillationem . scholarum chrillianarum matellate prorsus indignam, turpiter abiit. Melchior Canus in opere aureo de locis Thologicis hocce infortunium miro prorsus modo conqueritur ne que vero dubitat dicere . Cacodaemonis arte factum esse , ut fialastici Sacrae scripturae , m Sanctis Patribus valedicentes , nec nis senas futilinque subtilitates , ex disputandi prurigine subortas , inepte confectantes contra

Haereticos in arenam descenderint, non ancipiti gladio , quem tantopere com

mendat Apostolus , sed puerilibus arundinum armis infructi . Laudabilem quidem esse fatetur ad Theologiae expositionem uti philosophia ; verum illud religiose cavendum monet , ne theologia undique Peripatetica humanae tantum rationi subnixa in scholas intrudatur . Nonnullos , eosque non paucos esse pseudo- scholasticos ingenue fatendum ; sed & sunt quamplures aer mani summaque laude die ni . Petavius scilicet , Thomas sinus, omensonius , Iuvenin , Boucat , Tourneir , Witasse , Serry , & alii , quibus detrahere non sine maxima rationis iniuria poterre . Hactenus de ortu , & krtuna theologiae scholasticae o

15쪽

cogi coeperunt; nimirum Parisiensis, Τolosana, Ox niensis, Ticinensis, Bononiensis, Onobrugensis ; quibus dirigendis,erudiendisque Divi Benedicti Monachos, quos

illa aetas solos doctiores habebat, accivit . Illud autem observatione dignum videtur, quod ει culo decimo denuo inscitiae tenebris offusa Europa contabuit . Omnia enim luxata, turpia , pudenda et Paucistriptores eruditi; nulla Concilia memoratu digna . unde in elix, ct obscurum seculum decimum vulgo audit, fatente, ac dolente ipso Baronio, qui ait: Novum inchoatur seculum , quod fui asperitare , ac boni seri litare

ferreum , malique exundantis deformitate plumbeum , atque inopia scriptorum adpellari consuevit obscurum . Patisiensis dumtaxat Academia Philosephis, Theol gisque clarissimis tunc temporis florebat. Ibi namque Anselmum Laudunensem , Guillelmum Campellensem, Ρetrum Abaelardum, Citherium Dorretanum , & Petium Lombardum , antonomastice sententiarum M gistrum, docuisse scimus. Eodem serme seculo, undecimo scilicet labente , Salerni Medicinae Collegium, S Neapoli Theologiae per

Rogerium Regem institutum validissimis momentis Franciscus Vargas Macciucca Aeques Hiemsblymitanus singulari doctrina, nobilitateque clarissimus in sua adversus praetense Mendicantium ordinum jura dissertatione, pulchre , graphiceque ostendit. Jacta cum essent, Auditores praestantissimi, Collegii fundamenta, ingens in eo doctorum hominum copia, qui sacras litteras sanie, situque obsitas in bonam lucem vindicarunt. Quid enim non emolumenti viri illi Collegii nostri lumina, fidei, morumque conservationi contu-

Ierunt Z Quid non fidei puritati, ne ab haeresi deha chante Qeparetur praestiterunt 8 Quid non litteris hac in alma Neapolis urbe instaurandis, colendis, PromoVen clisque egerunt Z sed quid cetera in ordinis hu)us Iaudem commemorem p Reges ipsi Rogerii successores Ladislaus,

16쪽

Fridericus II. Iocupletissimi testes suis diplomatibus, indultisque existunt, queis amplissimis exornatum privilegiis Collegium voluere. Atque Alphonis ad Collegii dignitatem augendam, addendaque acuta ad virtutem calcaria , Vicemagno Cancellario , quod munus primarium est, sceptrum coronamque cum libro aperto pro stemmate concessit , omnesque indiscriminatim Cappellani , familiarisque Regis titulo gaudere jussit . Neque stilum Caesares, Regesque, verum Pontifices quoque, quasi cum ipsis contendisse visi in ornandis Academiae Doctoribus, dum insignia sunt ea elargiti, quibus modo videmur induti. Nolo tandem Collegii fata narrando persequi: unum reticere non licet , integra nimirum effluxisse secula, in quibus majorum gloriam cineribus obduxerunt laureati

Doctores . Non sane id accidit , quod magna viris illis ingenia defuerint; sed quod vel illa selum litterarum studia in pretio fuerint , in quibus obstupescit ingenium ;vel quod legibus demetudine abrogatis , illud pristinum

Collegii decus sensim sine sensu occubuit. Mansisset fortassis eodem fato Collegium , mansissentque eodem loco sacrae, Venerandaeque litterae, nisi excelsiores auctoritatis viri heroico ausi Positos prava consuetudine limites, perfringere decrevissent. Magnum Regni Cancellarium Abellinatum Principem hic primum adpello, virum auctoritate, meritisque vere magnum : Ille praestanti animi constantia pristinam Collegii formam induxit : ille novam intulit lucem e ille viam praeivit, α munivit: ille exemplo ostendit, suas promovente rationes Angelo CaUalcante virtute, nobilitateque Viro clarissimo,

sibi quemlibet ex Collegio ad Vicemagni Cancellarii munus deberi ius deligendi. Marchionem Nicolaum Frapsianni secundo loco ponam, nullo unquam labore exhauriendum, sa

uacitate lynceum,qui ad vindicandum servitute Collegium, ippetias ferre non destitit. Quid non denique laudis Sanctae Clarae Aula meretur, dum posito litium fine , Collegium li- Dertati restituit Z Ei namque, quae jura legesque pro Colle-

17쪽

gii regimine condidit laus omnis exolvenda , ob id maxime . quod illam intcr ceteras legem , de habendis semes in Menst theologicis dissertationibus , poni cogitavit quod

certe ipsi solidam , ac perennem, nullisque vicibus inter. molituram gloriam Pariet. Ita enim fiet, ut postliminio theologiae Collegium ad siluam nitorem redeat. Quac qui dem Academi urbem hanc nostram coelo , situ, cle liciisque Italiae ceteris praestantiorem, reliquis pariter beatiorem , felicioremque reddet. Nec sane Civitas ulla felix unquam erit, si eruditione, si artium insignium, ac

scientiarum lumine fuerit destituta. . . IVerum quid Academia Theologiae sit; quae curae; qui usius dicendum superest. De notamus eo nomine Col. Iegium , quod divisa inter plures, sed communi consilio agentes, opera, perficiendis, di adplicandis ad usium sa cris scientiis seriam , constantemque curam impendit. Mirum sane , quod mitissimi Dei, Optimi, Maximi pietatefactu ni , qui humani generis aerumnas , ac barbaItem , stib qua omnis plane marcebat orbis, misertus , ad Qrrues detergendas, illam indidit mentem, ut Per Europam totam excitarentur Collegia . Quot enim Italia nostra , ingeniorum sublimium mater, & cultrix vel amoenis, taphilologicis, vel severioribus studiis addictas jactat Aca demiast Quid quod Neapolis ipsa nos ra alere , fovere

ac in dies augere Academias semper studuit i Memoratu dianas hic reor Spinellianam selectis vivis compositam , queis & assidue librorum, machinarumque copia praesto in. Alteram Ecclesiasticarum rerum, cui Eminentissimus Cardinalis Archiepiscopus Spinelli Protector praeest. in Aedibus Patrum Congregationis Oratorii. Mittam ceteras, quae privatis dumtaxat auspiciis coIuntur, ac seventur. Quae omnes Academiae communi agentes opera scientia excolunt . Longe autem majori jure Collegium nostrum stientiis Sci is consecratum , id pro munere exequi de-het , cogiturque. Ipsi enim singuli non nisi communi ad

nitentes ruusilio socras . scientias excolimus . unus nam-

18쪽

que omnibus non sussicit ; R infinitus renim scibili uir

cumulus, earumque diversitas omnem oppi imit conatui .

Posere id indivisum hominis Uulgaris suinum , ait 'ci. Fontanellus , s quis unam in uniυerso suo ambitu philo

sophiae disistinam a redi ausit. Quid de Theologia di

cendum, cui Partes fiunt innumerae, iisque subsidia pr pemodum infinita e diversissi marum rerum inquisitione arcessenda 8 Sic sumus, & una illa humanae infirmitatis desectibus medela silccurrit, ut di visis inter plui es negotiis , quibus unus par nunquam fuisset , plures seliciter sufficiant . Quae aliarum iacultatum , eadem , dc sorte maior Sanctarum Litterarum ratio , quae pro dignitate tractari non poterunt, nisi earum unam sibi quisque partem expendendam decernat, illudque sumat onus, cuirendo habiles prius humeros sibi adesse tentaverit. Hinc Collegia publico bono excogitata , & subinde enata , ut plures Omni semper tempore , & ad omnes quaecumque sese res offerrent parati sortesque , qui Promtum apponerent auxilium , adessent propugnatores. Major est in uni versis non solum , sed etiam in singulis dod trinarum generibus rerum copia , quam ut iniri numerum liceat rNec mortalium ullus paucis illis, quos vivere datur, annis vel unicam penitus exhauserit disciplinam. Nihil hie nimium loquor. Quod naturae opus aliquod microscopio intuentibus, idem scientias inquirentibus accidit omnino. Objice visiti etiam acuto soliolum arbore decerptum , brevi temporis interstitio videberis tibi omnia pervidisset adhibe vulgare quodlibet microscopium , videbis nova , S quaIta non expectasses et stibstitue priori melius , eandemque saepius repete scenam , occurrent subinde phara Non ante ODserVata, quaeque non spem, sed omnino fiduciam pariant; si melioribus uti vel oculis, vel engystopiis liceret, plura porro obtutui tuo nova sese succese sive exhibitura . Eadem prorsiis scientias excolentibus , cum sagacius secundas, ulterioresque ingeminant curas eveniunt et prout enim objecta considerationi sitae ex . . . C a sita

19쪽

sta propius intuentur, & penitius, ita plura stibinde pe

vident , dc subtiliora ; tantumque abest , ut vel sperare liceat posse nos tandem ad Omnium rerum terminos investigando pertingere, ut in plurimis certum sit , numquam industriae humanae denuturum quod inveniat. Falluntur profecto, dc destinationum quandam pauperiem produnt , qui rerum fines illico , di fastigia i quuntur , cum magnum aliquid , dc dissicile fieri feliciter conspiciant. Non ego unquam hominum unum usque eo laudaverim, ut quaecumque in scientiis inveniri posisint, perfecisse illum dicam; at hoc modo dixerim , plurima illum tentasse, & cum multo plura supersint, Ouendisse aliis qua ultra pergendum, dc ut suis vestigiis insisterent, providisse. Ex his emergit, quod scientiae, ut feliciter in maius provehantur, duo omnino requirant, societatem scilicet, divisamque inter plures operam , dc ini per commune consilium. Quod alibi prospere in Europa factum scimus, hoc nobis imitandum est . Quid non incrementi physicis scientiis praestiterit Academia scientiarum in Gallia y Quid morali theologiae salmaticensis in Hispania Z Quid mathesi Londinensis in Anglia Z Quid denique philesogiae Florentina in Italia Z Nos autem etsi iis

in scientiis occupamur, quas humano expendere ingenio non decet, cum aliis illae sontibus scateant ; nihilo tamen secius illas excolere , probeque nosse , ac necessarios in usias advocare , nobis libere datum est . Perfici theologia jamdudum , & nunc etiam postulat. Quid enim ad mentem rectam efformandam ; ad ingenium vera sapientia imbuendum ; quid ad divina mysteria intime penetranda , ad Dei leges , Fidei dogmata , universamque Evangelii aeticen, dc Ecclesiae disciplinam addiscendam, tot tricae, tot ambages, tot cavillationes , immensaque illa sutilium , 8c inanium disputationum turba, quae ingenia miserrime torquent, ει opprimunt Z Equidem haud negaverim plures theologiae studiis labores impendere ,

20쪽

qui magnam litteris, & Ecclesiae operam navant , sui sique lucubrationibus immortali gloria dignissimis, multorum nugas compensant: ast non pauci inveniuntur, qui de divinitate altercando , quaestionibus vel omnino abstractis, vel mere meculativis, & hypotheticis, nihiIque ad fidei dogmata, heligionemque spectantibus, argutantur . Ad haec quis iure non exclamaret : proh dolor lQuae tanta temporis jactural Quae ingeniorum dira pernicies t Quae vana hominum occupatio i Nonne isthaec

penitus ignorasse longe melius foret, quam utcumque sapere t Hinc enim exitium quoddam ortum est pulcherrimae facultatis, in qua potissimum excellere creduntur non qui gravissima ad cognostendum, sed qui si1btilissima ad fallendum excogitant. Hinc otiosae disputationeS, quae mentem a sanctorum Bibliorum doctrina, a Patrum dictis, Conciliorumque decretis longissime abducunt, &sine ulla utilitate fatigant . Hinc pertinax , & insanum partium studium , quo fit, ut acerrime decertemus , cum minime oportet ; idque viribus Omnibus propugnemus , non quod veritati proxime accedit, sed quoci iis placet, quorum institutum amplexi sumus . Grave est , quod dico , Patres ornatissimi, grave est , di nihil reprehendendi caussa dico . Neque is ego sum, qui nodum in scirpo quaeritem , aut noVitatiS Prurigine tactus , vetustiores Theologos parvipendere audeam ; sed in iis juxta eruditissimorum virorum Melchioris Cani, Petavitque , atque illuminatae aetatis nostrae clariorum hominum sententiam , & rationem, moderandam methodum exoptarem.

Vobis itaque, Academici, quibus Theologia concredita ; vobis , inquam, incumbit, eruditione theologiam

ornare , di quicquid subsidii , quod ab exoticarum linamarum peritia siccrestit , adnectere , ct Christi veram Religionem in Acatholicos vindicare. Ad vos enim Petri monitum siummo iure dirigitur, ut omni postenti de ea, quae est in nobis, spe rationem reddatur. Ad vos, qui hujus sacrae lacultatis Doctores estis , veluti ad lydium