Sphaera / auctior quam antehac ... castigatior, cum annotationibus et scholiis Eliae Vineti ... Praemissa Philippi Melanchthonis praefatione ... Adjunximus ... compendium in Sphaeram, per Pierium Valerianum Bellunensem

171쪽

IN PHAERAM.

MARTIS ac SATURNI

DE TROPICI s Eden ut ad circulos reuemmur una in locu , quo per tria primasio na' cus attolli nobis uidetuν, medioseo rcul asturna uertigine describit, qui tropici concrin cupatur, qui scilicet Cuncro incipiente,)μ- et in inferiora ipsa incipissocia Latini con- verpionem aestiuam appellauere Simili ratione iocin in us quo perueneratSagittarius,

172쪽

io μblime attolli

coeperat alta eadem uertigine circulum delineare

si tur,qui Capri

corni tropicus, ob conuersionem sici

licet ipsam , , . .

astronomi uocatur, ab aequino Elias uterque distans 130 radibis .

DAIR ET ANTAR CIRC.

Roxime autem

actu Modiaci polus, utipaulo seperites Adlum,describit,atque dis Arctiacus ab Vis imagine dicituriculis regione alter quoque huic similis ad alterum polum statuitur, ab inferiore Udiacipolosignatus, quem antarcticum circulum appeltauere hi quoque gradibus circiter

173쪽

IN PHAERA M. DE COLCRIS.

Vnt uero

culi, Colurinucupati, quoruunt per pun- ubi aequi-

catur per

polos mundi ducituri alterpariter per utro ueram mundi quam etiam Zodiacipolis, juncta ita, quae tropico ignant, trahitur,1 haera omni per duos huiusemodi circulos in partes quatuor aequalespartita ideoque coluri, quasi diseIecti imminuti nuncupantur, qvanuis no- nudi eorum rationemsi 'rusnitorem tantum restimarint eos ridicula quidam de nomine sommarint. Atque omnes hi quidem circuli rm6stabit que,eodemsemper tenore motaque, omnibusique regionibus ijdemstatuuntur. DE CIRCULIS MOBILIBUS. λη οx alj duo circuli non jdem omni- bus re onibus neque eodem omnibi stenore moliaques prout unus qui que locus

174쪽

COMPENDIUM

exortu=m,aut occasium uersius situs est, ab aequinoctiabi magis minime remotus, mobiles, O ad unius cuiusque loci persenoesitum a

commodati.

DE HORIZONTE.HOmminnus, qui quidem partem eam Hidisseca quam oculis quoquovesum in orbem circumacti dimetimur, hori non Graecis dicitur Latinis=

tor Relinquitis sicilicet dimidium caeli nobis intuendu reliquum inferius psitum e coni 'e- Elu adimit si par supra finitorem nobis inspiciunda conceditur, istud est siverius hemisphaerium quae uero μpprimitur, inferius hemi Ihaerium nut

cupantur.

DE MERIDIONALLIter ex mobilibus tircustis meridionalis uocatur, qui per ardiici poli punctum c li

175쪽

citur, per sp-

scendi eos omni hem 'haerio de curso ad a, Alicuemergit circuluhuc, ubi ubi locifuerimus,cu Sol attingi mei Aries est nobis,merino Ectium Antipodibus. Atq; hic tibi uariu pro ut occasum aut exortum uersus terenderis . Nequegrauabor tibi dicere caesi

punctum illud quod uniuscuius que uertici ad perpendiculum imminet, nil barbaro iisdeuocabulo,sed obronomi nostris passim iam re

cepto, nuncupari. Hi duo igitur imaginari circuli mente concipiendi,ut pro locorum mutatione,per unum, poli altitudinem; vra hori Untem nostrumatque ita, quantum a tro ico, uelar Eico,uel alijs circulis intra polos scriptis recedimus, edoceamur: per alterum uari. ecb- Uium apparitiones, locorum interuasi quae intra ortum 'ccusem inter hos, illis in

iiij

176쪽

COMPENDIUM

cidunt, ad certum reduci o si dimensitonem. Hinc ueros haerae, modo renae,modo obliquae considerati sese ter quae quidem non o Afuerit examinanda ι igiturAper ea philos.

DE SPHAERA RECTA OObliqua. VPhaera porro O alia, eis alia obliqua iti

trunque poli cat, populis, quibus ea ita sita est ira norit semper aequales sunt, Τηρ

tota torrida noere accidit, de qua pau

lo inferius dispere

mus. Re Eum etiam nonnulli uocant, ubi polus uertici nostro imminetperpendiculariter. aequius

versus

177쪽

IN PHAERA M.

antiqui quidem parum cognitae nostro autem tempore multorum diligentiater utique laboreperquisitae eruisque iam omnibu factae. Obliqua, quando alterpolor magis alter supra

Hori .ntem a tollitur. Et tunc contingi eran- nu noctes dies

inaequales es, incrementus ideo magi augeri, quo magis venit ad OAmappropinquantique accidit duabus Ronis, quas perata nuncupamus, quae ubi, cuissimodis in inferim apparebit. DE MOTU SOLIS ET

aliorum tinetarum.

diacum medium dissecat linea quae no- catur Eclipticase qua Gl. duefertor,

neque ab ea unquam uel tantillum aberrat. Sub eodem odiaco feruntur planetae reliqui, Sole quidem liberiore sed Luna cohibiatiores

178쪽

COMPENDI vutiores,excepto Murte,qui plurimnim excedit.

I tam ali parum

quidlubra ecliptiacam trans redig-

intra tame dia-c m, per quinque

q*ippe gradus siu-pra uel infra pro g sp statiatur.

Mars ad odio interdum gradi ab ecfiptica declinat. Duodecim istae idiaci partes, qua signa uocantur,triginta in uia,ut disti gra-dibies dii linguuntur atque ita diacus omnis in trecentosexagintagradus distribuitur Sol autem diebi pinguit ab occidente orientem uersus nixus unoquoq; disgradum unum, mi nutis interdum aliquot siluerantibiis, interdum d ibus progreditur,quanuis primi mobilis impetu raptatus , horarum statio in contrarium ab oriente occidentem uerses rapiatur atque ita so dierum s uti Sol uniuersem Udiacum perambulas deberet. Sed enim, uel quia in tropicis obeundis, sicio quid morae co-

trahi ut ueteres opinabuntur, uel, ut iuniores

deprehederon unoquoquesere gradu minimu

179쪽

IN PHAERAM.

quid quotidisuperest. Vinque insuper dies,

horae se accedunt, antea quam annuo decurso

stati ad punritum perueniat, undeferri caperat:* ue annus ipsi ex iis diebus, Io, is sex,quae quidem horae quarto quoqlie ann Ψ- putatae diem uni efficiunt. Vnde Aegypti, qui annum sevum persectum quadriennio quoque

metiebantur,annis hunc comunem per descriaptam iugeri quadram figurabant. Erat uero haec termini cuiusdam; gnu.Singula enim iugera quatuor apud eos terminis insignitu erunt. uuartus itaq; a s annus,apud nos uno plus reliquis die, maiores: isque uulgo bis sextus appellatur propterea quod eo anno bis scribi- tu exto Cul Martias. Σ Febr. diuiMu

thiae uigilia elebratur,atque itassus eius dies in is dissertur, nihil eciusta die uigiliae quam dioso, saeu Martiis dicimus Luna simili motu ad orientem . ipsa tendit, qua is ea quoque ui primi mobilis in aduersum trahatur. Sed enim,uel quia plurimum distat ab ea ui,uel quia orbem omnium minimumsertita est,quod iter annuo Solli)ati dimetitur Haseptem Uginti dierum stati vera mox biduum consumit insipquedo te, qui iam unitissere siι-gni statium transiterat. Atque itast, ut nono

180쪽

COMPENDI vu

seat,atque illum mox praeterear diciturque Lunae c0irm cum ea adigradum pundius, in quo Sol est,applicuerit. Saturnm ex planetis , quod Sol anno uno, Lunae dierum paucorum lano mcnuntur , cum proximus ipse sit caelo rapidisimo, maiorem uim par rur, uel quia maiorefertur orbe, 3O annorum statio Uriacum perambir:Iuppiter Ia Mars bienio Venus, arci; Mercurius eodem fere cum Sole curseu feruntur imodo eum antecedunt,modo ueluti cum sudela uti tun nriter modo pares conferunt

ia; ogressus, e ciuibus uae sent apud prom

traditiones. Elaua etiamsi buera, quae, utplurimorum es opinio se affixa contine naru-rubmotufertur in Orientes quia primo mobili uicina est, longe maiorepatitur uim . Hinc accidit ut non nisi centum annorum starii per gradum unum promoueripsit. Sed prono

miplerunque minorem annorum numer δε-

prehendere. Constat tamen ab Austustii ha- uiani tempore ad hanc usis diem, qui anni fu-xeresspira mille , quingento Solem qua-ruordec ferme diesprogressum. m eo tempore,ut obseruat Plinius brumae dies uesimo quinto Decembris erat quo die natus es Chri