Rerum memorabilium in regno Sinae gestarum litterae annuae Societatis Jesu (anni MDCXX) / [by N. Trigaut]

121쪽

corum concursu liberas huic salutis suae negotio consecrabat non diu restitit veritati nam intra mensem Annunciatae Virginis die lemni sal itaribus aquis trunt lustratus, est non sine magno huius Ecclesiae gaudio, cuius magnopere interest hu- -ismodi pisces intra sagenam educere. In baptistio Petri nomen sortitus est, quo eum nomine deinceps appellabimus;noia temere minantes eum huius Ecclesiae petram in hoc initiorum fundamento fu

turum.

Priusquam ab eo recedamus, nonnulla de eo inserenda, uti iam notiores e annalibus nostris incipiat, qui modo Christum agribuit Nobili loco natus suo MarteDoctoratum Tecutus,grauissimos Magistratus hactenus gessit aeretquCcontinuo cursu maiores. Rara est indola,

in Ethnico priusquam Christum prosi

teretur admirabilis, ingenio raro, sed mi nimo elato, humanus urbanus, homo re-istus, in quo nihil fictum, aut incutiens,

quod apud Sina rarum est, qui astutiam prudentia vix nisi serte inliteris separent domi parcus, splendidus foris, ant

122쪽

si quos habet sorte conuiuas incorruptus Ita lex,& qui largitiones detestatur,in munere publico accuratus, sed idem experdiens. Haec omnia innato quodam perpetuae alacritatis lepore condiuntur. His omnibus consequitur , ut omnium amorem sine cuiusquam inuidia consequatur. Et sane ad eius commendationem non parui facit,quod cum regionem integram decem plus minus urbium in prouincia

Xensi magna omnium comprobatione gubernasset, ad eius laudem publico regionis nomine duo libri prodierunt hoc titulo, de chim quasi dicas .ex virtute gubernatio ijs in libris vari casus reserebantur quibus ex virtute munus suum gessisse ostendebatur referam unicum toti prouinciae gratissimum: si quem comtigerit apud Sinas violentas sibi vel , queo vel epoto veneno inferre manus, Magistratus grauissimis paenis eos omnes pro sequuntur de quibus suspicio effeto test, quod huic morti causam dederint: unde ut non raro infimi homines , cum iniurias ulcisci aut debita dissoluere se

posse desperant impo entissime in seid s

123쪽

E REGNO SINARUM. 113udeles, facilitas ipse conficiant,quod in de sciant magnum malum se ij paraturos a quibus in hanc desperationem adiguntur. Ita fit ut Magistratuum rigoractas e plectat innocentes,in semper hanCyulgi rabiem foveat, atq; confirmet. DO- stor Ma cum adhuc siet ethnicus hanc rabiem stitit in eum sero modum quoa- pud partiatas virgines simili furore com reptae cohibitae sunt. Vnus aliquis vitami sibilaqueo eripuerat. Doctor eam rem diligenter excuti iussat, ubi constitit eum proprijs non alienis manibus extinctum, cadauer per vicos raptatur ad ignominiam atrocissimequς verberatum efferri mandauit. Nec ham quaestionem habe- ri voluit; nedum vexari eos quorum serasse in uriae hominem ad hanc insaniam

redegerant. Ea res tantum potuit viae

liquo tempore nemo in tota illa regionet sibi mortem intulerit; nam etiam igno' miniam post mortem exhorrescunt mo tales, de quoniam nulla sperabatur, vindicta noluere nullo fructu tantum a

lum sibi inferre. Haec aliaque maiora faciebat Ethnicus,

H sed

124쪽

seci celo iam Neophyto potius agamuhoc ipso tempore quo Christum agnouit,

in re parua non paruum Christiana mansuetudinis exempliani dedit.Phasianorum par ex prouincia sibi dono datum domum aduexerat .habebat in delicijs quia isthic rariores; eorum alter sorte avolarat, quem Notarius quidam clam retinebat, non nesciens cum Doctoris iussu tota vicinia conquiri crepit tandem fama furti doctor admonitus , qui putabatur iracundia exarsurus, Notarium seuera verberatione mul staturus, alia fecit omnia Mittit ad hominem vulgarem cum visitationis libello scricos pannos, aliaque

id generis rogat uti phasianum sibi suum restituat, si quidem eo carere non sit illi

incommodo χXpauit nuntio Notarius: nec quicquam muneris allat ausus cou-

tingere ipse cum phasiano ad Doctorem

accurrit, Veniamque deprecatus impunC dimittitur. Ea res ut est in primoribus viris initens, ita etiam sua raritate commendabilis. Sed quς sunt instituto nostro propiora tangamus. Priusqua in Christi gregem aggregandus baptismo initiaretur

125쪽

ecim de Domini Iesu tormentis 3 acerba morte cathechistica prςlectionem attentissime percepisset, inuitatus est a nostro Sacerdote ut eius in cruce pendentis esti-giem postridie veneraturus se copararet in sacello: ad eius conspectum ita permo tu est,ut in lachrymas totus effunderetur, in posterum tenerrime de hoc semper mysterio sentiret. Alias cum primum sacras preces, arationem Dominicam,ceterasq; ad aram recitaret id tanto fecit animi sensi, ut spiritum aegre traheret , tantia: Maiestatis praesentia a seipso deficiens. Parentis exemplum unicus eius filius magnae spei adolescens annos natus tredecim non distulit imitari, nec per eum ste tit quin uno cum parente renasceretur. Verum parenti visus est adolescentis ardor aliqua mora incitandus ergo in diem

Philippo, Iacobo Apostolis sacrum differtus, quo die una cum cognato suo annorum decem, octo adolescente Christi sacris initiati, Doctoris filius Philippi alter Matthiinome accepit:& Philippus quide cum biduo triduoue ante baptismia ex huius Ecclesiae consuetudine ieiuna-

aret

126쪽

xi LITTERAE ANNI M. DC. XX. Socassuret quam id exacte fecerit ostendit, seri lpet eos dies lemne domi filii epulum subito hospitis aduentu ineuitabile, abesse non poterat adolescens ludi inter epulandum exhibiti comoedia data quibus

cum pueriliter attenderet incautus, tantillum carnis in os immisit Ea re, cum aduertisset, ita commotus est, ut nam epu-la,ludis,d comico spectaculo sibi interdi xerit assurgens quippe, nescio quid causatus maestus in cubiculum quasi viola o ieiunio se recepit. Post hos alius Doctoris propinquus Christo adiunctus est, de ali plures in catechumenorum Ordinem transierunt. Qu.atuor menses noster Sacerdos apud Petrum commoratus de reditu ad Socios cogitabat erat enim ad suum munus in prouinciam rediturus Verum id Petrus non tulit, sed quoniam superioris iniussu nihil impetrabat ad cum stripsit, denuo Michaelemit se interponeret interpellauitii, neuter fuit diu rogandus , visunt omnibus notiellam plantam ut adolesceret otiosa irrigatione diutius excolendaria. Cum eo igi

tur Sacerdos noster ad iter se accingit

quem

127쪽

em ad redit una usque persequamur. Multa sunt in iis Magistratuum itine- tibus, multa in eo; iam tribunalibus Eur

inaudita iis etsi pauca in historia

nostr tutigimus, ex eo tamen quod Oculatum testem l abemus , qui multa certius ac minuti usonnotauit,Operaepretium

faecturus mihi video , si curioso lectori nonnihil indulsero , maxime quod ex his . huius regni Maiestas, amplitudo, mores . que produnt i , quibus cognitis expedi-

itionis quam prae manibus habemus magnitudo cognoscitur. Notum est iam non paucis Magistratuum omnium suprem l uni infimorumque itinera, quae per Iniit uersum regnum longissima sunt fre- quentissima , quod in propria prouincia

nem rempub gerat Dea inquam omnia itinera sumptu regio fieri. Sedit notum sit, incredibile tamen est quo apparatu qua Maiestato peragatur: Palatia sunt im- primi, toto regno Sparsa in hiauc num sinem, usiumque extructa , ut euntes red-

euntesque Magistratus excipiant in sint iis praeter splendidam gentis more supellectilem famulo, a neces arios bai uti H a alun-

128쪽

II LITTERAE ANNI M. DC XX. so Ipsualuntur, ac iumenta in omnem euentuΠi

expedita si flumine iter instituitur, nauigia percommodad omnino talia, ut ni nil in aqua potabili simile occurrat niuersum orbem nauigantibus , hoc asse-iens omnino nihil augeo, o habendam mihi fidem velim, qui celeberrima prope totius Europae flumina nauigaui in mari porro superamus in ' porro diuersorijs ubi frequenter est concursus baiuli ac iumenta per centurias numerantur: δ tamen toto regno quaqua versus tribus leucis plus minusue inter se distant, non longius, ut eorum sit ingens numerus, 3 seruitioruin a iumentoria incredibilis multitudori sumptus porro, qualem reges etiam potentiissimi exhorrent, ut sequentia lecturis plane constabit Cum igitur in prouinciam iturus quil bet Senator ex Magistratuum volumine vel per celeres equos e regia nunciatur ab ipsa prouincia nitituntur qui Senatorem illum excepturi domum usque proliciscantur, tametsi ut saepe fit ab altera regni parte spatio trium c amplius en sium euocentur ad eum excipiendum Squi

129쪽

inaior est dignitas eo plures destinantur: nam ad Proregem videlicet, e singulis prouinciae regionibus urbibus ac oppidis singuli in minoribus ossicij constituti destinantur, Hi ab ipsa prouincia satellitium Omne adducunt eodem fere apparatu quem in ipsa prouincia sunt habituri nihil ut opus sit, nisi placuerit, ex sua familia famulum comitem adhibere quod tamen semper faciunt , quod domesticis magis fidant quam externis. antequam hi

ex prouincia Senatorem excepturi aduenerint domi se continent volunt eni' rogari magistratum ambiuisse summopere dissimulant. Post horum aduentum emittitur Pr dromus, qui decem fere diebus praecurrit , in tabula lignea cubitalibus litteris expressam eius qui secuturus est dignitatem gestans Is per muta diuersoria per qua iter facturus est praecurrens, ubique monet uot baiuli, quot iumenta prae sto esse debeant, ne qua insciatur mora transeunti Praemis' prodromo tum de inum Senator ad iter serio se comparat,3 amici abeuntem conuiuiis quotidianis H 4 visita

130쪽

visitationibus muneribusque fatigant. Eligitur ad iter inchoandum bene ominatus aliquis e fastis dies i qui cum aduenerit si flumine nauigandia totum eum diem amicorum nauigh stipatur, qui ad ripam fluminis in amoena villa ex ordine prςpar tis conuius subinde eum excipiunt si

terra eodem fere comitatu apparatuque iter omne completur.

His voluersim praemisis Doctoris nostri iter citius aliquanto prosequemur .nOster Sacerdos quod non nesciret discessuri tumultu, ut eum declinaret cum alio prodrom0 ad primum diuerserium perrexit, in eo Petrum prς stolaturus, aestiuum erat tempus, iterque terrestre montibus asperum futurum erat,noluit igitur eum equo

vehi sed octophoro gestari: quatuor inuicem sibi in gestanda lectica succedenti bus ea res, Patris imbecillitati non fuit importuna, qui fortasse aeris inclementiam sine graui morbo non tulisset: distessus Doctoris ex emporio celeberrimo par fuit nam lamicorum numero S potentia nulli erat ea in rbe secundus longum esset omnia commemorare, sed haec erat itiue