Theatrum conuersionis gentium totius orbis; siue, chronologia de vocatione omnium populorum, & propagatae per vniuersum orbem fidei, christianaeque religionis descriptio auctore F. Arnoldo Mermannio Alostano. ..

101쪽

pud Hyperboreos extremosque Septentrionales, primum quidem euangelij gustu percepit tenuiter, Valeriano ac Publ. Licinio Galieno,& deinceps Valento Inappp.id est ab anno cclvj.S ccclxxix.sicut & Dania citerior S: Saxonia, deinde iterum apostolos nacta est Iustino h. A. Ioan. it. Pont. MaX. anno, S quod cxcurrit, UX. eodem quo tempore Longobardi,

relictis sedibus propriis,exteras qui sierui, Italiamque sunt ingressi, solicitati a Nam scio Eunucho , iniuria a Sophia Iustini Imp. uxore affecto: quam historiam comi plures reserunt.Eam vero religione isthic seruatam absque labe, usque ad M. Lutheri, orbis Christiani contagionis pestilentissimae aetatem, locuples testis est Ioannes Mag. Gothorum archiepiscopus Olai Mag. nepos, in praefat. hist. cap. iij. Matth.Pesmor. in Chro. Nicepho. Call. lib. viij. cap. xxxiij. Magnam diligetemq; Operam commodarunt ei regno in fido retinendo S. Si ridus episcopus Ebor celis, de Olaus rex Noruegiae,cuius Cra . rius mentione facit. Alibi quoque Ioan. Mag. Gotlucus scribit, uti & CrantZ. Go-

102쪽

T Η E A T R v M' ro3 thiam Christi militiae asscriptam fuisse, i curerum potiretur Carolus Mag. A.Pro-i secto Gothos Valente Imp. Arianismum hausisse, Socrate,Sozome.& aliis testibus, i antea probatum est. Mum enim Gothi Hunnique mutuis distidiis & simultati, bus confligerent, S: Gothos Valens sibi, vellet demereri, legiones Thraciae eis au- xiliares misit: quamobrem obtenta victo. ' ria beneficium officio recompensare sui apparebatὶ volentes,sese Imperatori mili-

taturos spondent, episcopos Christianosi petunt. vii diximus; demum ad ingeniui j redeunt,Thraciam inuadut,Valenti inerisi mi & absque milite bellu inferunt, eum

que in casa repertum exurimi: S certe

' istuc nemo inficiabitur, Theophilu M tropolitanum archiepiscopum Gothiae Sylvestro Pont. Max. Constantino M. Imp.assitisse Concilio Niceno j. Saxonia reliquaque Germania iugum Domini suave stibierunt Sergio j. Pont.b l Max Iustinianoj. A. apostolis S. Vville-j brordo Britanno, Vuilfrido Lindefamen. si episcopo, Vuulfranno Setionensi, Vvil- lchado Anglosaxone, Echberto Ebor tali episcopo F.Eadberti Nordhumbroru

103쪽

Iοψ CONVERSIONIS CENTIUM

1 egis,Vti apud Reginonem, M arcet linu nihist. Uville brordi disciplithim, nostrumq; Surium legere est, amao ,&quod excur

Fridolinus Scotiae atque Hiberniae re gis silius post, votoiu caussa, multaS peragratas prouincias Vti cum primis religiosissime fieri soleti in Galliis primu apud Pictauos S. Hilario episcopo, postea ad Belgas diuertens prope Mosellam, una cum Leodegario Francoi inde Argenti-na,Churia, Rhetiam,Bu rgudiam, Basilea pertrasiens ad Sequanos tractu Rheni si cuius euangelium passim diuulgat, coenobia extruit, sacra fana aedificat, anno plus minus ccccxl. Vixisse scribitur usque

ad S. Remigij Rhemensium episcopi de Clodoliari primi Christianissimi Francorum regis tempora.Et certe quemadmodum persecutiones saepe fuerunt causa, cur multi huc illuc in peregrinas regi nes fugerint, SI ad exteros euangelicam fidem deportarint,ita crcbro praesertim Scoti, Angli,siue Britanni) olim dum aut terram sanctam, quam dicimus, aut apostolorum limina visitarunt, passim euan- selio praedicando sciuiebant.Sic utroque

104쪽

tempore & pacis & belli, Deus, quia omnipotens est, potest; quia bonus est, vult; quia prudens est,nouit bene uti:quod stapen umero repetit D. Augustinus.

Frisia,Saxonia citerior. V vcstphalia,Sicambria seu Nusia quς nuc Geldria,Cli- uia uliacum siue Menapium, totus ager Traiectensis qui Rheno alluitur, Betua

siue Batu ab olim Batauia quae nunc Houlandia, Uvalaciaria Mattiacorum, quos vocat Strabo & Cor. Tacit. quae iam Zelandia appellatur; omneS,inquaalae prO-

uinciae fide Christi illustratae sunt, commodante suam operam S. Vvillebroido, Lebuino, V verentfrido, Lu liberto,aliisq; eius farinae viris religiosissiinis, qui, Saxo nibus siue Anglis,quos diximus stiperius,

Britanniam deuastantibus, immanemq; in Christianos tyrannidem exercentibus, Verso solo, patriaque exulantes, huc sese receperunt,Sergio Potit. Max. Iustiniano, A.& Pippino Fraco imperantibus,anno plus minus V .Xl. vii ex Alberi. CrantZ. Marcellino S. Vvillebrordi contuberna

li , Vsuuardo in suo Martyrologio manifestum est. Primus Tralem ad Rhenum ntistes fuit S. V villebrordus, Iuliacensiu

105쪽

ro 6 CONVER s ION IS GENTIUM vero multo post anno circiter m. l.S. Α-

deibertus,quod adnotant Seb. Munster.& Democh. Batauia Cattis, Cerusiis MLigiis Hungariae, Pannoniaeque populis originem ducere, quibusdam putantur:& sane Catiuicus siue Cattorum vicus pud Hagam Comitis, in ripa Oceani Britannici in Batavis non paruo est argumeto ad faciendam fidem eius rc qtiam dicimus, praeter alia Vetustatis monumenta

plurima quae isthic visuntur. Frisbnes nanque & Saxones mi alto ante quoque apostolos accepisse S. Hildegarium S socios Clodou eo Francorum priamo rege Christianisls Anastasio Imp. Symmacho Pont. Max apud Regino. reperii oest. Demum iisdem apostolus adeoque lemartyr isthic consecratus est S. Bonifacius Maguntinus episcopus. Nauarram, Pompeopolim nunc Pampilonam, Vascones qui ad radices Pyren orum montium habitanr,gentem ess ram,&plusqua barbaram, olim Vna quidem cum reliqua Gallia Christum v cumque didiciste non ambigo: S. Amandum vero ad mansuetioris vitae consuetudinem reduxisse; sicut M Sclauoi vltra

106쪽

ita Danubium; attinor est D. Milo monachus S. Amandi, anno, & quod e

Flandriam, Brabantiam,sive,ut olim, die βρ ' Menapiscum, Ambactos, Bennuos, Adli uaticos, Ambuaritos,reliquosque Belgas, i ut erant ditionis Gallicanae, praeter cosquos memorauimus, religiosissimos mor- tales adeptos esse apostolos ex Francoruregum stemmate, ita accipe Hilderico rege cu ob inertiam, tum luxuriam, alia- que vitia hac dignitate uidigna, regno . exuto, monasterio mancipato, Pippi- DUS,maior domus,omniu in calculis, sunt fragiisq: surrogatus,& ab Zacharia Pont Max. confirmatus est, cum ob res domi. militiaeque fortiter gestas, tum ob studiu

i religionis Christianae, teste D. Lupoldo

in aureo illo libello De zelo veterum principum Germ. Adone Viennens. a- liisque plurimis, anno plus minus vij .X. Is uxorem Bertam Heraclij Imperatoris: Constantinopolitani siliam duxit,ex cin il Carolum Mag suscitauit si iti id Vincen-: tio tribuendum cst. Soror illi fuit Anael-bcrga nupta Comiti Bracbantensi' Uvit o. hinc numerosa eaque, sanctissim soboles

107쪽

soboles nata est , Emebertinus Camer ALArnoldus censitim Amulphus Metensium praesules fratres, S. Gudula, Reinlidis & Ph M.Amerinj raildis germanae sorores Amelburgae so- ror fuit S. Gertrudis quae apud Nivellen- ses sacrarum Vestalium Monasticen im stituit: Pharaildis Gandauum dedicauit, suisq; virtutibus celebrauit: Aldegudis M iVvaldetrudis neptes, quaru haec Montes; S. Gudula agru Alostensem consecrauit.

Naquu prope Alostum in poma riis sub- lurbanis, apud pagu Mortaellanu, suu O- iratoriu eremitico more & aedicula habe- .,

ret,stupeda ibi sanctimonia claruit, multisq; signis. demsi etiam in vico Ham vita lfuncta est. Illic Carolus Mag. A. Imp. deposito diademate Deu Opt. M .ad me- imoria S.Gudii lae adorauit,soluit Vota,implorauit eius fide opemq;. Postremo m nasteriu illic Virginu Deo dicataria insiti l liuit atq; dotauit, quod Nordinannis Da- lnisq; , irruptionem in Belgium facienti- ibus, deuastatum, a Ludovico pio Caroli 'sMag. filio instauratum auctumque est. l Alostanus comitatus, ille, ditissimus agit habet enim subseciuitates treiS,pagos vastissimos opulentissiniosque lxxij.

108쪽

adeoque ipsi Cameraco iura dicit, ali qui Impetiali & liberae ciuitati, imo qua sibi hoc tantum titulo asseruit Carolus Quint. A. quod Alosto principaretur e angelij praeconem,cum primis S. Amandum,deinde eius in fide alumnum S. Vrsmarum habuit , anno,& quod excurrit. 3 lxviij. Iustinia. Imp. Leone iij. Pont. Max. Habebat sacra casulam & tuguriu ad moenia S. Vrsmarus,ubi postea coenobium S. Vrsmaro initio, deinde S. Guielmo est nuncupatum rid quod a Nordmanis item exustum dirutum q; fuit,& intra muros deniq; transpositu , uti in archiuis eius coenobh memini me legere puerv. Gandauensibus, Brugensi bus, carterissique seu Flandris, seu Brabantis eodem tepore a S. Amando, Beretilphor Alloui-no,siue Bauone, Louato, Bertino, Flore- .

borto, A ndrea, Ioanne, Hum berto, M auronto,aliisque S. Amadi collegis , depra dicatum est. Neque mihi hic est omittendum, S. Amandum,more apostolico,infinitas virgines passim sacro velamine amicitiisse, ac ecclesias fundauisse:discipulosque eius deinceps plurimas, ordinisque S.Benedicti qui tum in primo flore erat

109쪽

rio, & coenobitatu archivis, satis stiperq; probatum est. Collegae S. Amandi fuere Arbogastes 5 Pyrminius Angli. Antuempia atque Mecblinia tunc vici, hoc in gis mihi probantur, aut ab episcopis, Cameracensi Emebertino , & Metensi Ar-nulpho fratre germano , aut ab ipso S. Amando fidem religionemque Christiana didicisse, quo magis Tamisia media inter Vtrunque pagum fuit, ubi Amelbergam finem vitae feci se, SI sepulturae locu delegisse manifestum est. tametsi Mechlianienses inscrtos Christo S. Rumoldo episcopo auctore Dauidis Scottae regis fiIio

circa annum,S quod excurrit, vj . Dag berto ij. Francorum rege, Pippino duce ac maiore domus,sicut S Lirenses Gom-maro comite S. Rumoldi familiari rerusatagente i quem alij c Britannia, alij ex Pippini genere oriundum faciunt) certo certius sit. Neque id temporis hic, id est, in Belgio, sidci rcligionisque seriem cecisitum coepisse telamve cultus Christiani ut ita dicam in adduci possum ut credam,

quum vel cx Philippici, vel Anastasij ij. vel profecto Leonis iij. Isauri literis, circulariis

110쪽

ri Belgio exertam fuisse sub eadem tem- 'pora,& istoc nomine & abbates & episcopos alios que pietatis Catholica: stlidio- sos morte obiisse, Christ. Massetus,Meyer. aliique affirment.1 Augustalis ac palatina Bruxella S. Gau lgericum tanquam suae fidei paedotriben, & archididasculuna colit, S. Amandi si dum in agro Dominico excolendo Achal ten. unde dc vetustissimum totius urbis templum eius nomini est dicatum . R i ruit, si historiae fides habenda est, anno l

Pr cipuum est ut sic loquas maximeque demonstrativum argumentu, quod me monet,quo autumem per uniuersu mBelgium, potissimum a tempore Clodo- uel anno cccclxxxv. ac inde hactenus Rei pub. Christianam accuratissime fuisse ONI dinatam, ecclesiae Hierarchias elegantis-l sme compositas , fidem religionem quel adamussim obsoruatam , quod Clod luQu tot tantisque conatibus, ac deinde

Carolus Martellus, Pippinus , Carolus Mag. zelo religionis Gothos, aliosq. Barbaros Italia, Saracenos Hispania exturbabat inti