Panegyricae orationes antiquis imperatoribus olim dictae à C. Plinio Caec. Secundo, Latino Pacato, Mamertino, Nazario, Eumenio, Ausonio, & alijs

281쪽

diso C PL. SEC. PANE L ' . substantia naturae tenuis cludat : illi mea auxiliatores tui aspici Udiriqiae i pa.

tientis,ubi meritumtuum testificati sunt , mortalis versiis contagium refu ker uni.

Sed quaenam illa fuisse dicitur species 3

qui vimr corporumὶ quae amplitu do meis brorumὶquae alacritas voluntatum Θ Fla 'graban verendum nescio quid umbone corusici, d coelestium armorumlux te xibilis ardebat;tales enim veneran , ut tui crederentur. Haec ipsorum sermocinatio hoc inter audientes ferebant, Constanti ruim petimus Constantintaimus auxilio. 3Habeiit profecto diuina iactantiania,& coelestia, uoq; tangit ambitio . I libcoelo, lapsit , illi diuinitus missi gloria-hantun quod tibi. militabant . Ducebat hos credo Constantius pater , qui tem rarumi triumphis altiori tibi cesserat r dia uina expeditiones iam. diuus agitabat Magnus hic quoque pietatis tum fructus quod quanaes particeps coeli ampliorem se fieri gratia tua: fenierit. & cuius munere in alios influere iam possint, in eum ipsum tua munera redundarunt Cedat tibi non recentium sipuibrum modo, sed

totius memoriae vetustas : quanuis illa recti appetens, est nullo vi Ram depraua..ta in officia , glori ur penes se sanistitatis famam stetisse sed nec lexuntur praeco-

- nia

282쪽

uina . Illi igitur veteres laudati vitae moderatores, qui refraenandis cupiditat bus. restricte compidque vixerunt, quorun omnisatas armis conterebatur, quando tantam in praelio diuinam opem pro me-rito integritatis habuerunt , ut qui Ionge a virtutibus tuis distant, in proximo saltem iustitiae gradu reponantur ὶ Romano, quodam in bello ferunt duos cum equis, iuuenes extitissa spectatos, forma, pariter,ac viribus,quia in dimicando praeter caeteros insignes fuissent, iussu imperatoris ad remunerandum req*isitos, ubi nullus inueniebatur , fides habita est diuinos fuisse , Fbd laborem sedulo Communi. . cauissent , laboris pretium respuissent .

Equidem historiae non multus assentior . neque enim in hoc veri interpolatarix tenenda,quq se non vanam antIquitatis nu-tiam pollicetu ed tamen illi qtii hoc An. nalium monumentis illigauerunt , vere. Bantur ne apud posteros, miraculi fides claudicaret . Estote o grauissimi autores de scriptorum religione securi. credamus facia , qui maiora nunc sensi mus. Magni. itudo principis nostri gestis veterum fide

eoncihat sed m raculum detrahit. Pro au. viiij copia negotiorum ratio metienda quondam iuuenes, sed nunc mincitus vist, hoc certe, berius,nec infirmius veritate . Sed arsumentot duplici, fides. Dixam , sic Constantinus iuuari meruiesie debuit ma seruari. Magnum hoc i m..

283쪽

asa. C. PL. SEC. PANE G. Pe Or maxime, sed det Rietate non Imirum , adesse tibi in omnibus summam illam maiestatemiquae te circumflexa tu.

eat ur,coniectura mentium tenebamus,et.

si nondum ad fidem Patebat oculorum . Etenim quu mens tua mortali contagione secreta pura omnis , funditus sincera- ,

ubique se promerendo deo praestet equum gloria tua humanum modum suis pergressa sit,quis est hominum quin opitulari tibi deum credat, quum id Sc vita mereatur , dc rerum gestarum magnitudo testetur' Parumper igitur ab instituto curisu,non ingrato diuerticulo recedamus:te. nebo hunc orationis modum,ut nec inhvis mane de caeteris muta sit, nec odiose deta instatibus obloquatur.Tu imperator Opti. me,inito principatu adhuc eui immaturus sed ia maturus imperio ostendisti cursum aetatis non expectandum in festinatione virtutis: tu exinde dista,militiaeque iuxta bonus,nusquamgradum extulisti quum ubique te gloria quasi umbra comitata sit: tu ferocissimis regibus,Ascarico , CO.mit captis, tanta laudes res beIlicas auia picatus est , ut iam inauditae magnit i. nis obsidem teneremus. Vt Herculem starunt tenerum adhuc atque laehante, duos angues manu elisisse, ut iam infantuloi futuri roboris immicaret sictu imp.

in ipsis imperij tui cunabulis quafige u-

nos dia nes necares, per sauissimorum

regum famosa supplicia ludebas. Franci ipsi prater meros truces, quorum Vis ,

284쪽

NAZ. CONsT. AvG. DICTvs. 2I 3qnum ad bellum effervesceret , vltra is sum Oceanum aestu furoris euecta, His. 'paniarum etiam oras armis infestaε habebat. ij igitur sub armis tuis ita concideo runt , 't deleri funditus possent, nisi diiii-no instinct u quo regis omnia,quos ipse affeceras afficiedos filio reseruasses Qua, tuam ad gloriam nostram foecunda malis uis natio ita raptim adoleuit,robusteque recreata est , ut fortissimo Caesari pria

mitias ingentis victoriae daret, quum me moria acceptae cladis non rnfracta , sed asperata pugnaret.Diffcramus parumper Italicas expeditiones , quibus Segusienuum ciuitatem,quae superat s Alpibus Italiae claustrum obi t, quum vi QR vrrri in is

vehit ianuam belli refregi stes , inde perobrectas. acies , per exercitus obuios , v hic ad Romana moenia inoffensus victoriarum impetus percurrit . Quid memorem Bruteros quid Clamasos quid i Eruscos , Vangionas, Alamanos ,1ubantes ρ bellicum strepunt nomina is ,

& immanitas barbariae in ipsis vocabulis adhibet horrorem. Hi omnes lingillatim. dein pariter armati, conspiratione foed

ratae societatis exarserant . tu tamen imp.

quil tantam belli molem videres, nihil ma. gis timuisti quam ne timereris. Adis barba. ros Se dissimulam principis habitu quam proxime poterascu duobus accedis . Nu. 'qua est,excelsior Principatus qua quum sc

285쪽

publico submittit ossicis.Facis verba spetri illor una agitas &νersas, crudelitatem negas esse praesentem . O vere caeca barbari. , quae in illo, vultu: signae principiunon videris, quem ne sic quid esse sens vis,quum intra iactum teli securus suiret Constantinum esse qui hoc poterat non timere, dubitare quicquam potes, Per omnia subnixum deo vadere . inuictos.

ducis,& solus timeris: tot regna,tot POP ii , & tantarum nationum Congregati indignam se viribus tuis putari, quem cre-dit absentem. Tibi tamen incrementuri . 'I udisxx multiplicatione terroriSest: ma gnificentius congregata Obtens, quam ra:

scrupzilosius dispersa seqtiereris Ianume rae simul gentes ad bellum coactae , ica. uno inretu tuo fusae , dum Collatinam vim comparant , compendiosam vietoia. riam praehiterunt. Vno hoc bello, i dubia

tis laudibus immorari vacaret, dies int-ger condereturIaunc ita omnia praetervo Ians cecidit oratio, ut victoriarum tuarum non summam euolueret , sea ornamentat monstraret . His rebusIemper e republ.- gestis tanta vi, tantoque successu, ut nun-. quam vimis tua intremuerit, prudentia Milaeserit, felicitas claudicarit, ratis, ut Opi. nor robatum est: perpetuam inte beni gnae mal e statis opem fluere ut coelestes, cxercitus tui non tunc primo missi , sed:

1 puto leg. Etruscos Vangiones.

286쪽

Nun demum intellachi esse videantur Tactis igitur ad liberandam

rutus accedis , t Fum res bellica caecos habeat euentus : in te tamen dimicandi. Voluntate pro victoriae pignore denebas, '

η' etsi abessent auxilia diuiua,aderacenim robustus,& florens,plenus virium,animi pleno exercitus, laetus armis, & militiae munia exequens , studio magis quam nia cessitate, quippe tuis; stipendia sunt pauceiora quam praelia: quum dico praelia, significo victorias) praeterea tam amans tui, quam tibi charusi. Ignosce enim superba hirtus quantumuis fiduciae, & spiritus capias mor principis facit militem λrtiorem. Antiqua achnodum res est qua proferam, sed non indigna memoratu Illyrici quondam despicientes Ercipi reis gis infantiam, Macedones bello iacesso. runt. Et prima quide congressio secundarilbs fuit r verum Macedones quum bel . Ium reficerent , reum suum in cunis adriem detulerunt. quum illos ira, hos mi stratio: i llox signorum cantus, hos pueri

vagitus accenderet , mutata est ratio cem 'raminis, viceruntquci amore pugnabant: Quanto igitur est amor fidelior accepti beneficij meimria; quam praesumptio futuri, qu5d illic praecepta res iuuar, hic expectata blanditur, tanto tui animosius dimicauerunt, qui non puero spe gratiaτ

ix Insipiens, Rimpium dictum

287쪽

' C. P L. S E c. PANEG. munerabantur, sed principi post natos homines benignissimo meriti debitum re. pendebant. Primam igitur Segusiensium ciuitatem quam primam iter dederato victoria facilis amplexas quae resistendi

pertinacia ita in Ie imperatoris vim Comuerit,ut pietatem ramen non alienaverit. Nam quum introitus vi, manu quaerer

rur,& portar inflammatio ignem late

distulisset,cuius facilis per adiuncta con . tagio partu pestifero valescebat,maxima benigmssimi p. fuit cura , non modo ut incendium no adiutum senesceret, sed oppressum emori pollar,hιonge oper stor clementia quam fortitudo perseeta est, quum plus in coseruanda urbe quam in capienda fuerat laboris, Otiretur. It que digrediens sic cupiditatem sui fecit, ut eam ηd omneObsequium non victoriae metus componeret,sed admiratio lenit xis. Optima aiunt esse remedia , quae ad vium corrigendi nostri ex aliena calamitate nascuntur: verum animus prauitat

velut morbob impeditus delectum bonino habet .Ecce iam apud Taurinos venie. rem pu gna grauior expectat, nec Seguissensium , ali itas monet ut sibi caueant , nec cogitant, quod cum Principe res fuistura sit,quod neq; vis eius resistendi spe

faciat,nec mansuctudo rationem.Campudate iacentem tantus miles oppleuerat, ut

non improbaret fiduciam qui instructos videret . Quae enim illa fuisse dicitur spe, cies t quam atroavi su i quam formidola-

288쪽

exercitii nomen est, supernet omnibus tectis equorii pectoribus demissa lorica, & Crurum tenus pendens, sine impedimento gressus a noxa vulneris vindicabat: te tameimp. n terruit, nec quod tanto numero dubi cabat armatura terrorem, nec quod vim armis numerus addeba Certum est, pro negotii modo animosam es e virtuis . tem,quod ex se rerum captum suum tem perat, in paruis promad securitatem remissa , in melocribus modice intensior ubi magna venerunt, iuxta magnitu oclinem exantiandi operis erigitur. Illa armorum ostentatio, re operti ferro exerincitus,qui imbelles oculos vulnerassent, in inuictas mentes excitauerunt, quod imbit. tus imperatoris exemplo , totis animis eius mi les ardescis, quum inuenit hostem quem vinci deceret. Cataphratos equites , in quibus maximum steterat pugnae rObiir, ipse tibi sumis. His disciplina pugnandi est, quum aciem arctauerint, se uent impressionis tenorem,& immines

vulnerum, quicquid oppositum sinetatione perrumpant Sed tu imp pruden. tissime, qui omnes bellandi vias nosses , opem ex ingenio teperisti, quod thitissi. mum est eludere, quod est dissicillimum

sustinere. deducha acie inirrevocabit ei simpetum hostes effindis, dein quos aι reuoc.imperium in host .

289쪽

Q PL. SEC. PANEG.ficandos receperas, reductis agminibus includis. Nihil proderat contra tendere, quum ex industria tua cederent, flexum ad insequendum ferreus rigor non dabat. Ita nostri proditos sibi clauis adoriuntur: quae grauibus ferratisque nodis hostem vulneri non patentem caedendo defatiga-hant,ac maximc capitibus afflictae, quos ictu perturbauerant, ruere cogebantur. Tunc ire praecipites, labi recliues,semipe-ces vacillare, ut moribundi sedilibus attineri,permix aequorum clade implieti iacere, qui reperto sauciandi loco passim equitem effraeni doIore fundebant. Advntim interfectis omnibus, tuis integris, horrorem armorum ad miraculum victo. Tiae transtulerunt, quod qui invulnerabiles habebantur, sine tuorum vulneribus inte rissent Antonius imperi in toga praestans, de n5 iners nec futilis bello , Du aduersu ortos armis experiretur, visis cataphratariS,adeo totus in metum venit, ut ultro ad regem conciliatrices pacis literas daret, as quum rex immodicus animi respuis.

insolenti a quide barbari debellata est, patefactum est in his tantam inesvinolemiam, ut ea vincendus armis fideret,&superaturus timeret. Quid ego referam post tantam, &tam grauem pugnam ,

quod apud Brixiam magnus quidam , ct

a Sedu bur , sellas intelligit , qua ς phippia Graci vocant.

290쪽

CΟΝSr. AvG. DIC Tvs. Issprimo impetu tuopu sus, Vero, nam usque contendit ad praesidia maiora ΘNeque id dedecori fu:t , Ood excus ti fugiunt qui tibi cedunt: contingae quini mmdu imi ditati miserae res ostentanda fuga quae habuerit dignitatem Ipsa autem verona freta manibus, copijs, quas ivnum aduentus tui formido conduxerae, quum multorum iam cladem accepi flat, facta est rumper metu cunctatior, non ratione fideliori muris se ab impetu vind car . Aderat quidem Ruricius, experientissimus belli, dc tyrannicorum ducum a columen per rota admodum m Bisa magna vis hominum, de apud Brixiampseriaque iam fracti. Vt in corpore', quum aliis qua pars aegra est , valetudo omnis con. taminari soIet : sic illius muItitudinis poctio .malo assect a totum exercitum tim

riseqntagio dissiparet. Quim faciles lapsus infirmitas habet,quum eam intempe.stiua mouit audacia, cum saepe alias tumet maxime in illa obsidione perspectum est. Clausi impetum faciunt, & qui se aliquandiu latendo a morte defenderant facta pugnandi causa, poenas eruptioiit, temerariae, pependerunt, idemque Ruricius' magna suorum clade resectus in moenia,spe iam Iassa& adhuc mente vesana , quum se Veronam proripuisset, nouos eodem egit exercitu S, & praecipitante iam die bellum non detrectauit . pugnae auidior,quam salutis. Sed eu vis exstra magis,quam merita fefellarunt: na