장음표시 사용
311쪽
palbarici studio ritus, refovebat in armis. Isque ubi Torquatum raptim properata serentem 3Io Signa videt, pugnaeque avidas accendere dextras, Fraude loci nota, latebrosa per avia saltus Evolat & provisa fugae compendia carpens, Virgulta tegitur valle ac frondentibus umbris. Insula, fluctisono circumvallata profundo I Castigatur aquis, compressaque gurgite terras Enormes cohibet nudae sub imagine plantae. Inde ichnusa prius Grajis memorata colonis. Mox, Libyci Sardus generoso sanguine fidens
Herculis, ex sese mutavit nomina terrae. 3 OARuxere et am , & sedes posuere coactas Dispersi pelago post eruta Pergama. Teucri. Nec parvum decus, advecto cum classe paterna
Agmine Thespiadum terris, lolae . dedisti. Fama est, cum laceris Actaeon flebile membris 36s Supplicium luetet spectatae in fonte Dianae, Attonitum novitate mali fugisse parentem Per freta Aristarum . & Sardo os isse recessiis:
Cyrenen monstrasse serunt nova litora matrem. Serpentiam tellus pura ac viduata venenis; 3 o
Sed tristis coelo, & multa vitiata palude. Qua videt Italiam. saxoso torrida dorso Exercet scopuli, late freta, pallidaque intus Arva coquit nimium , Cancro fumantibus Austris. Cetera propensae Cereris nutrita livore. 37sHoc habitu terrae nemorosa per invia crebro Torquatum eludens hostis, Sidonia pugnae Tela exspectabat, sociosque labor: s Hiberos.
312쪽
Qui postquam appulsis animos auxere carinis; Haud mora, prorumpit latebris; adversaque late Agmina inhorrescunt. longumque coire videtur, Et conferre gradum. Media intervalla patentis Corripiunt campi properatis eminus hastis: Donec ad expertos enses, fidissima tela
perventum. Dira inde lues, caeduntque, eaὀuntque, Alternique animas saevo in mucrone relinquunt.
Non equidem innumeras caedes totque horrida facta sperarim tanto digne pro nomine rerum Pandere, nec dictis bellantum aequare calorem. Sed vos, Calliope, nostro donate labori, Nola parum magni longo tradantur ut aevo Facta viri, & meritum vati sacremus honorem. Ennius, antiqua Messapi ab origine regis, Miscebat primas acies. Latiaeque superbum Vitis adornabat dextram decus: hispida tellus Miseriint Calabri: Rudire genuere vetustae: Nunc Rudiae solo memorabile nomen alumno.
Is prima in pugna vates ut Thracius olim. Iasellam bello quateret cum Cyricus Argo, Spicula deposito Rhodopeia pectine torsit
spectandum sese non parva strage virorum Fecerat. & dextrae gliscebat caedibus ardor. Advolat, aeternum sperans sore, pelleret Hostus Si tantam labem. ac perlibrat viribus hastam. Bist nube sedens vani conamina coepit, Et telum procul in ventos di ini sit Apollo.
Ac se per his: Nimium, juvenis . nimiumque superbi Sperata hausisti. Sacer hic, ac magna sororum
313쪽
Aonidum cura est, & dignus Apolline vates. Hie eanet illustri primus bella itala versu , Attolletque duces coelo; resonare docebit Ilic Latiis Helicona modis, nec cedet honore Ascraeo famave seni. Sic Phoebus, & Hosto Ultrix per geminum transcurrit tempus arundo. Vertantur juvenis casu perculsa per agros Agmina, & effusae pariter dant terga gatervae. Tum pater, audita nati nece, turbidus irae, Barbaricum atque immane gemens, transfigit anhelum pectus & ad manes urget vestigia nati. At Libyae ductor, Marcello fractus, & acri Contusus pugna, campos damnarat, L arma Verterat ad miseras non aequi Martis Acerras. Inde, ubi permist faminis atque ensibus urbem, Nuceriae, nihilo levior nec parcior ira Incussu sese, atque aequavit moenia terrae. Post Casilina sibi, multum obluctatus iniquis Defendentum armis, aegre reseraverat astu Limina. & obsessis vitam pensaverat auro. Iamque, in Dauniacos perfundens agmina eqmpos . Flectebat rabiem , quo praeda vel ira vocasset. Fumabat versis incensa petilia tectis Infelix fidei, miseraeque secunda Sagunto, At quondam Herculeam servare superba pharetram. Verterat & mentem Tyria ad conata Tarentus, Poriisque intrarant Poeni. Sed enim arce corusca, Fili loco, manus Ausoniae stipata sedebat. Hic, miranda movens, classem, quae condita portu Adstabat, namque angustis e faucibus aequor
314쪽
I iumpῖi scopulos inter, patuloque recesul isundit campis secretiam gurgite pontum. Inclusas igitur quibus haud enare dabatur. Arce superposta, claustris maris extulit astu,
Ι'er lite aversa tulit portatas arva carinas.
Lubrica roboreis aderant substramina plaustris, Atque . recens caesi tergo prolapsi juvenci. IEquorea in rota ducebat per gramina puppim. Et jam, per colles dumos hie ad litus adacta, Innabat pelago veniens sine remige classis Nuntius interea vectis non more carinis Terrentem freta curarum servoribus implet. Dum procul Sb lios amet expugnare nepoteS, Et primus rostris sulcet navalibus arva A sse so Capuer muros, claustra ipsa revelli roriarum , ac totum miseris incurrere bellum.
Linquit coepta ierox pennasque adde me pudore Atque ira simul immani, per proxima motu Evolat & minitans avida ad certamina seriurinaud secus, amisso tigris si concita se iii Emicet, attonitar paucis lustratur in horis Chucasus oc saltu tramittitur alii e Ganges; Dosaee sulmineo partus vestigia cur si Colligat. Si rabiem prenso consumat in hoste. Obvius huic sparso Centenius agmine raptim Funditur, audendi pravus, sacilisque. periclis. Sed parvum decus Hannibali. Nam, viti, honore Persia nitiis Latiae, subito stimularat agresses, Semermemque manum sternendam objecerat hosti.
Bis septem demisia neci, nec subuitit agmen,
315쪽
Miltia: bis septem, quae non sollertior ense , Sed genus ins gnis, justis ducebat in armis 47o Fulvius, ast aeque per corpora iusa jacentum
Raptum iter est, victorque moram non passus eundi. Exsequiae tantum famam nomenqile volentem Mitiscae mentis tenuerunt stinere laeto.
Namque per insidias infandum i & ab hospite caesus, s Colloquium & promissa petit dum perfida geniis
Lucanae, Gracchus, caeco circumdatus astri,
Occiderat, laudemque Libys rapiebat humandi. Sed non , ut scitum celerare ad moenia poenum, Adstabat res ulla loco. Jam Conlul uterque 4sa Praecipites aderant; Νola vis omnis, & Arpis Tui floridior Fabius rapida arma serebat; Hinc Nero , A hinc volucres Silanus nocte dieqae Impellebat agens properata ad bella cohortes. Undique conveniunt, pariterque opponere cunctos qSI
Uni diictore; juveni placet. Arduus ipse Tisata insidit, propior qua moenibus instat Collis. & e tumulis subjectam despicit urbem.
Verum tibi, tot sese circumfundentibus armis, Vallatas socium portas, unaque negari ψ9 Intravisse s bi, Capuaeque erumpere cernit, Anxius adventus, nunc serro frangere coetum Obssanium meditatur: init nunc avia coepto
Consilia, atque astu quaerit tot millia portis Abstrahere artatis, cinctosque resolvere muros. 49sSic igitur secum curasque ita corde fatigat: Quo, mens aegra, vocas t Rursusne pericula sumam, Non aequus regione loci t Capuaque v:dente
316쪽
Terga dabo λ an, residens vicini vertice montis. Exscindi ante oculos patiar socialia tecta Z soo Non ita me experti Fabius Fabiique magister
Turbatum Hesperio cum clausos milite colles Evasi victor, sparsosque per arva juvencos Jactare accensis stimulavi cornibus ignes. Haiid dum omnes abiere doli. Defendere nobis sos Si Capuam ereptum est, dabitur circumdare Romam. Haec postquam placita, & tenuit sementia mentem, Non exspectato, Titen dum gurgite lucem Spirantes proferret equos. impellit in agmen Voce manuque viros, ic coepta immania pandit: s io Perge, age, vince omnem, miles, virtute laborem; Et, quantum humani possunt se tendere passus, Arduus accelera. Romam petis. Hoc iter Alpes, Hoc Cannae stravere tibi. Eja incute muris Umbonem iliacis, Capuaeque repende ruinas; s Isquam tanti fuerit cadere, ut palatia cernas,st a migrantem Tarpeja sede Tonantem. In flucti glomerant gressus. Roma auribus haeret, Roma oculis. Credumque ducis sollertibu; aliis
Apii ut id coeptum, quam si duxisset ab ipso uero
Fatali Tneadis campo. vulturna citata Transmittunt alno vada postremiolie relinquitat Tardaq4 s Italis corruptas igne carinas.
Tum Sidicina legunt pernicibus arva maniplis, Threiciamque Calen, vestras a nomine nati, I a sorithyia, domos Hinc Alli sanus laci ho Haud inamaius ager Νymphisque habitata Casinis Rura evastantur: mox & vicinus Aquinas,
317쪽
Et quae sumantem texere giganta , Fregellae Agmine carpuntur volucri. Fert concitus inde faciper juga celsa gradum, duris qua rupibus haeret pellator Frusino. & surgit suspensa tumenti Dorso frugiferis Cerealis Anagnia glebis. Jam lite adeo est campos ingressus & arva Labici , Linquens Telegoni pulsatos ariete muros, I 3 silaud dignam inter tanta moram. Nec amoena retentant
Algida , nec juxta lunonis tecta Gabinae. praeceps ad ripas immani turbine sertur Sulsu reis gelidus qua serpit leniter undis Ad genitorem Anio, labens sine murmure. Thybrim. ηοΗic ut signa ferox dimensaque castra locavit, Et ripas tremefecit eques, perterrita pulsis pia prima vadis sacro se conjugis antro Condidit, A eunctae sugerunt gurgite Nymphae. At matres Latiae, ceu moenia nulla supersint, s 4 sAttonitae passim suribundis gressibus errant. Ante oculos astant lacerae trepidantibus umbrae, Quaeque gravem ad Trebiam, quaeque ad Ticina fluenta
oppetiere necem . paullus Gracchusque cruenti, Flaminius lite simili. miseris ante ora vagantur. o Clausit turba vias. Stat celsus & asper ab ira ingentemque metum torvo domat ore Senatus. Interdum tamen erumpunt sib casside susceper tacitum lacrimae; quidnam Fortuna minelnr,
Quidve parent Superi t pubes dispersa per altas ues s
Stat turres, atque huc ventum sit, corὀe volutat, Ut jam Roma satis credat defendere muros. poenus ut ad somnos vix totam cursibus aste
318쪽
Indulsit pui,i noctem. vigil ipse, nec ullam
Ad requiem facilis, credensque abscedere vitae, s6o Quod sopor eripiat, tempus; radiantibus armis Induitur. Nomadumque jubet prorumpere turmas. Inde . levis frenis, circum pavitantia sertur Quadrupedante sono perculsae moenia Romae. Nunc aditus lustrat, clausas nunc cuspide pulsat s Is Infessa portas. fruiturque timore paventum. linc. lentus celsis astans in collibus, intrat Urbem oculis, discitqtie locos, causasque locorum. Ac legeret visu cuncta, & penetraret in omnes Spectando partes, ni magno turbine adesset 1 o Fulvius. liaue tota Capuae obsidione relicta. Tuin demum castris turmas inflexit ovantes, Spectata A diictor, satiatus pectora Roma. Atque, ubi nox depulsa polo, primaque rubescit
Lampade Neptunus revocatque Aurora labores, 37sEffundit rupto persultans agmina vallo, Et quantum clamare valet, Per plurima nostra,
O socii, decora & sacras in sanguine dextras, Vobis ire pares. A tantum audete sub armis, Quantum Roma timet. Reliquam hanc exscindite molem; s8o Nil . quod vincatis, toto restabit in orbe. Neu populi vos Martigenae tardarit origo;
Intraram Senonum capietis millibus urbem, Asuetamque capi. Fortasse curulibus altis, Jam vos, exemplo proavorum, ad nobile letum s8s Exspectant de more senes. mortique parantur.
Talibus hinc poenus: sed contra Gnotria pubes
Non ullas voces ducis aut praecepta requirit. filiam by Coos e
319쪽
Sat matres stimulant. natique, 9 cara supinas Tes dentum palmas lacrimantiaque ora parentum. Ostentant parvos, vagituque incita pulsant Corda virum, armatis infigunt oscula dextris. Ire volunt, A pro muris opponere dens pectora, respectantque suos. fletumque resorbent. Ut vero impulso patefactae cardine portae, Et simul erupit motis exercitus armis,
Fundi iur immixtus gemitu precibusque per altos Ad caelum muros plangor, sparsaeque solutis
Crinibus exululant matres, atque ubera nudant.
Fulvius antevolans agmen, Quis nesciat, inquit, Non sponte ad nostros paenum venisse penates A portis iugit Capuae. Subnectere plura Conantem tristis coeli cum murmure vasto Turbavit stagor & subita de nube procellae. Jupiter, IEthiopum remeans tellure, minantem Romuleo Poenum ut vidit succedere vallo, Coelicolis raptim excitis, defendere tecta Dardana, & in septem discurrere jusserat arces. Ipse e Tarpejo sublimis vertice cuncta, Et ventos simul, & nubes, & grandinis iras, Fulminaque & tonitrus, & nimbos conciet atros. Concussi tremuere poli, coequmque tenebris Clauditur, A terras caeco nox condit amictu. instat tempestas oculis hostique propinquo Roma latet. Iactae in turmas per nubila flammae
320쪽
292 Itali satiare Jovis. Fluit agmen aquarum, Turbine confusum piceo & nigrante procella, Atque omnes circa campos spumantibus undis Involvit. Celsus summo de culmine montis Regnator Superum sublata sulmina dextra Libravit, clypeoque ducis, non cedere certi,
Incussit. Summa liquefacta ess cuspis in hasta, 61 sEt fluxit, ceu correptus fornacibus, ensis.
Ambustis sed enim diistor Sidonius armis Sisichai socios, Sc caecum e nubibus ignem, Murmuraque a lentis misceri vana docebat. Tandem post clades socium cc lique ruinam, 63 o Non hulle in nimbis viso, non ense, reserri Signa jubet castris, maestasque resuscitat iras. Veniis debebis nimirum ii emisque procellis Unum, Roma , diem. Sed non ie crastina nobis Lux unquam eii piet; descendat Jupiter ipse ui 3 sIn terras licet. Infrendens tum talia satur. Ecce serenato clarum jubar emicat axe,
Purgatusque nitet discussis nubibus aether. IEneadae sensere Deum, telisque re possis Summissas tendunt alia ad Capitolia dextras. 64o Et sesta cingunt montis penetralia lauro. Tum vultus, modo non parvo sudore madentes, Nunc laetos Jovis aspectant. Da, summe Deorum, Da, pater, ut sacro Libys inter proelia telo Concidat. Haud alia potis est occumbere dextra. 64 Sic adeo orantes presere silentia , postquam Abssul erat terras nigrantibus Hesperus umbris: Quem , simul attollens rutilantem lampada, Titan