Commercii epistolaris Vffenbachiani selecta variis observationibus illustrauit ... Io. Ge. Schelhornius

51쪽

ter . Optimus, qui firma alias, ac prospera, si transeuntes calculi dolores , quibus saepenumero laborabat, excipias , utebatur 1anitate, in febrem ardentem malignam incideret, ex moerore procul dubio,quem ex diuturna Conjugis suavissimae conta- hestentis aegritudine contraxit. Tanta vero morbi vis erat, ut tertio statim die , scilicet Jovis , . qui Viridium Vulgo. dicio tur , inopinatam ac tristem mortem anno aetatis LIX. inferret. . : Pia autem Mater triduo vix exacto desideratissimum marietum se ta , . in Ipsis Paschatis. die circa meridiem animam Deo placidissime reddidit, cum annum aetatis XLIV. nondum explevisset. Pietatem .utriusque. beatissimi parentis inter caetera testabantur Legata , aerario pauperum , orphanotrophio ac No dochio 1,, nec non oraculorum divi norum Interpretibus facta, quae ad aliquot iflorenorum millia ascenderunt. Patrem , cum ex sanguini, qua omnibus innotuit, modestia vi vus nunquam pingi voIuerit mortuum , lac, loculo, seu .cista serati .iam

conditum depiligi curavit Filius. Quae ismaso, scita ac tilici pictoris. manu consismilis admodum ericta, omni tempore gratiam illi meritissimi Parentis praebuit 1 me

, Quum ab acerbitano hoc lata

52쪽

sese eollegisset, stridia sua strenue pro turiis , mense Augusto eiusdem ania MDCC. in Academiam Halensem ob ma

gnam STRYCKII, THOMASII, LUDO-VlCIORUM , BuDDEI. aliorumque ibi

summo cum applausu docentium , famam se contulit. Dignitate Prorectoris tum fulgebat Vir celeb. Georgius Ernestus STAFILIUS, Medicus excellentissimus , a quo nomen eius in Academicorum Civium Album inscriptum est. Cum illius aedes ingrederetur , ancilla Herum , in Chymico laboratorio operantem , se a vocaturam aiebat. Hoc nisi dixisset, adve nientem mox Prorectorem Magnificum - minime agnovisset. Carbonario enim via debatur imillimus , indutus quippe toga linea nigra , nec manibus tantum, sed ipsi Commodum accidit, ut explicare tum

Jo. Samuel STRYCKIUS, Filius , Instituistiones iuris Justinianeas studiosis quibusdam inciperet ; has itaque ejus praelectiones

quiaem audire , potissimuni Vero philosophicis stladiis navare operam constituit , visurus in his praeceptore praeclari nominia Viro, Jo. Francisco BUDUEO, Moralium Professore, qui circulum lectionum suarum. philolismicarum denuo ordiebatur. Ipsa

53쪽

AB UFFENEAcm . rara 'VFFENBACHII de hisce, praelemonia hus, ac BUDDEI, Viri sumini , in se me ritis Verba huc transferre visum est. Ita

vero ille b r - E DEUM per omnes philosophiae parte , non odo summa cum diligentia N attentione , sed maxima etiam cum voluptate audivi , ades , ut per tres annos, quibus ejus auditorem es , ne unicam quidem Hr- , 'quibus docebat , neomer . Tun ro autem Viro me Praeceptore usum esse , non modo gaudeo , sed istum ipsum ea , qua par e venera rione etiam post cineres prosequor. Huic enim Viro optimo ac Praeceptori ldeIilymo me plus debe-- , quam cuiquam mortaliu , ingenue profiteora Is enim manuductione sua Idissima prima non modo mera sapientiae ac Philosophia , sed omnis eriams ridioris eruditionis semina instillavit , 'animumque Ad sideralia quavis sudia mirum in modum ince dit. Probalaer enim se mihi eclectica , eaque vera Thilosophandi ratio , ac plana atque perspisua in dom

Neque enim tetricorum ae morosorum inrum Doctorum rationem sequebatur , , qui disciplisarum ac scientiarum principia crude ac me omni elega moris eruditionis eοώdimento proponunt , neque iva viam ac ridiculam aliorum ostentationem probabat , , . με

b Literis, haec consignavit b. VFFENB

CHIUS, annum aetatis jam agens quio . - quassisimum, A. MDCCXXXIII

54쪽

xxxii

- ινιi multis ineptisque digres Fonibar auditores fatis gant , neque etiam eorum , gravitatem Doctoris minus decentem , morem imita itur , qui facetiis ac nugis etiam , quod Thomasio , Gundlingio alii que a multis vitio versum fuit, auditores allicere atque demulcere sudent. Evitabat hos scopulos Buddeus , sua , tamen, spinosiora etiam dogmata sita proponebat , ut summa cum Moluptate ab Omnia thus audiretur. Praeprimis autem me, literariarum harum delittarum. cupidissimum, capiebat , quod h floris literaria ac libraria quavis data occasione. ra tionem haberet , . ac bonorum. auctorum librorumque notitiam praeberet , . N solidum de scriptis , qua de re qualibet. extant , optimis judiciam ferret.sum haud infima eruditionis pars ' in bonorum. auctorumae librorum notitia cissiflat , multum sane interest, at adolescentes ad eam in tempore acquirendam

manu ducantur. Insi nis flave superinabus scalis hic neglectus frit , ubi ipsa historia literaria i parum exculta , ac Professores seu, Doctore et pro callido plane artisicio habebant , ut ea scripta , quibus usi , V unde sua haurirent , discipulo celarent , hoc ad augendam eruditionis suae existim rionem aururitatemque apprimo facere. existim qntes. Inepta mero talis invidia niata . modo excusari y --rest. Qiremadmodum enim opifex maxima forticulpandus , qui tyroni necessaria ψd artem addiscen dam instrumenta occuli Ni , ' cum qu vis cris si ad eandem exercendam commoda , bona fide commonstrare , horumque ἄμ- - edocere i. muscisne a obligetar : ita etiare Do esau, Praeceptoris ξηρ

55쪽

optimorum quorumvis auctorum notitiam praebeant,st quorum scriptis ea , qua didicerunt , plenias Adiscere , majoremqae de re qualibet notitiam soli dioremque eruditionem adipisci valeant. si min vis enim multorum auctorum usus adolescentibus haud conducat , ac vaga plurimorumque librorum lictio noxia magis , quam utilis esse soleat, necessa pia tamen est , ac in tempore acquirenda bonorari scriptorum notitia. memadmodum enim , ut iusimili de mechanicis ac ari cibus supra dicto pem iram , Ura ad prima in arte sua radimenta a discenda paucis admodum instrumentis opus habet , s vero ad operas majores magisque arduas temporis progressu adhibetur , plurium etiam instra Mentorum usus requiritur : ita etiam eruditi ad sudia prosequenda , augendamque eruditionem maiajori librorum copia indigent. Cum vero in tanto horum , quo Orbis eruditus laborat, numero deIectu utique opus sit , ac exactum eorundem ' πο- titiam acquirere tam facile non si, laudanda uri que illorum Doctorum ac Praeceptarum est diligentia atque dexteritas , qui discipulos auditoresque suos ad tam uecessariam utilemque cognitionem manaducunt. Grata sane mente etiamnum agnos

egregium Praeceptoris optimi B DEI hae in resadium.

' Prae aliis autem disciplinis philosephicis

sese illi probabat ea , quae de moribus agit, ac moralis Vulgo dicitur. Privata di

ligentia legit Chri ani THOMASII Ethi

lDiuitiaco by Cooste

56쪽

xxxiv VITA OCH. CONRADI lcam, quae tantopere placebat, ut ejus te ictionem pluries , quam tritum proverbium lde libris praestantioribus suadet , repetieis irit, quamVis non deessent , quae in illo ldisplicerent. . . t Circa anni MDCCI. exordium , dIe ni mirum XVIII. Jan. Festum Coronationis pRIDERICI I. Borusiice 'Regis solenniter Halae celebrabatur. Laetus ille ac auspic tus dies fuit VFFENBACHIO valde infaustus. Cum enim noctu omnium fere aedium fenestrae ardentibus luminibus , ac variis in Regis honorem emblematibus de inscriptionibus essent exornatae , illeque

cum innumeris aliis spectatoribus per plateas circumeundo eas perlustraret, nec si ne iucunditate Varias' inhabitantium tam angeniobs , quam ineptas & ridiculas plane inventiones animadverteret , per pla leam quandam angustiorem, glacie ac nive oppletam, oculis in altum ad lustranda emblemata elatis, transiens , tam graViter in terram supinus concidit, ut non modo ensis, quo cingebatur, ejusque capulus iaplurima frusta frangeretur, nummique, ac quaecunque in marsupiis erant , CXCute- rentur, sed omnes etiam horologii porta 'tilis rotae cum elatere hoc ipso casia gravissimo rumperentur. Ipse Vero aliquan diu suasi exanimis , rigidus ac ita quassa tus jacebat, ut amici comites via rencere,

57쪽

at derigere , domumque deducere eum po

Licet etiam varia adhibuerit medicamuna , ac lecto se continuerit , per aliquot

tamen dies omnibus artubus contremist hat , doloresque haud leves per cuncta membra sentiebat. Cum insuper altero statim dIe vertiginem ac singularem mentis stuyorem pateretur , nonnullam in capite laetionem metuebat. Mox vero cessantibus divina gratia gravioribus hisce symptoma tibus, reliqua etiam incommoda pedeten vim evanescebant. Casus hic gravissimus eum admonuit , ut ISsopici illius Astro, k gi, coelum ac asti a contemplantis , inque foveam cadentis , imprudentiam in poste.

rum Vitaret. . . .

Mense ad nundinas L sienses viissendas proseca is , mirabatur praesertim peregrinorum bibliopolarum confluxum stantumque esse illum deprehendit, ut quο- ad librorum negotium Lipsienses nundinas Franc urtensibus hodie praeripere palmam ianimadverterit. Eo majori voluptate t bernas ibi librarias perlustravit, quod non 'nisi tres tunc Halae essent , iis haud com iparandae , Rengeriana , Zeitleriana , dei quae noviter adornabatur in Orphanotroinphio Glauchehsi. in his vero in dies pho

a, qua jam tum , , imo a innexis ungui-Ic. M s a culis

58쪽

eulis flagravit , Bibliophilia tot libros eo Init, ut Bibliotheca , . non qualis studiosum decet, sed quae Professori sufficere potuisset, ab ipso colligeretur. Nee libris propriis contentus , publicas ac privatas insisniores Bibliothecas diligenter frequenotavit. Inter illas Halae eminebat Senatoria , quam sinUlari schediasmate descripsit

Neumannus. Bibliotheca Academica, utis pote novissime adornari coepta , inter loia lcupletes referenda tum nondum erata Bibliothecae vero exquisitae Virorum illu

strium Samuelis STRYΚII & Christiani UOMASII ipsi patebant. In primis Chri stophorus KRAUSIUS , Medicinae Do ti

inter literatos infelices numerandus , . Biabliothecae suae copiosissimae, ac libris prae . cipue historicis egregie instructae, summa cum facilitate usum ei concessit. Ex hoc thesiailro innumera fere Itineraria mutuo accepit, e quibus quaeVis per Europam universiam visu atque notatu digna horis lsubsecivis excerpsit ac in sex fatis spissa volumina ita digessit , ut, quae singulis in l, locis in futuris peregrinationibus obser vanda atque exploranda ,idebantur, facile reperire valeret. Maximam haec illi collectio in 'itineribus suo tempore utilitatem praestitit. .

Per idem temnus privata diligentia diebus domescistauoriam eccitaraucam, pe i

59쪽

actis sacris , haud sine fructu excoluit. AEgre enim ferebat, quod nemo ex Proa festaribus esset, qui vel hanc, vel Historiam literariam tunc temporis doceret,cum probe agnosceret, quantum utriusque stuoclium commodi afferat. Legebat primum

illud egregium Compendium , quod illustris Viti Ludovici SECKENDORFII a

spiciis editum est, ac sorbanum inscribitur. mygno cum emolumento. Deinde famosum Godostedi ARNOLDI opus , quod

sub titulo : Κiroen-and metem oris prodiit , curate pervolvit. 1 Quod equidem in-Jtitutum , etsi Cel. Thomasii consilio. suis sceptum, ego, si , meum hic 'mihi interponere liceat judicium , cluveni studiois imitandum haud suaserim , , cum Arnoldina Historia, caute profecto & summa cum circumspectione lustranda, lectorem atque iudicem evigilet non tyronem, sed Virum , subacto iudicio pollentem , eximia plurima rum rerum notitia imbutum, necessariis subis fidiis instructum, ac in hoc studiorum gen re iam exercitatissimum. - Historiam literariam aliis horis vacivis strenue excoluit, multaque ad eam facien tia, quae ineunte hoc saeculo majori , quam ante, studio in dias luminis auras emitte bantur, scripta sibi comparavit. Ex Ephemeridibus eruditis prae aliis avidissime legit Α-cta Eruditorum, Lipsiae evulgari sblita, Baelii Novellas, quas Vocavit, Reipublicae litera-ς 3 riae,

60쪽

Tram VITA OCH. CONRADIrite, ac Diarium Eruditorum Parisiense, quae palmam reliquis hujusce generis scriptis du-

Diam reddunt.

i Circa medium mensis Julii Collegium , uti nuncupant , physico, experimentale inis stituit immortalis memoriae Vir, D. Frideriiscus HOFMANNUS , cui & VFFENBACHIUS auditor iucundissime, nec sine pro sectu, interfuit Studium enim physicum

tam rerum varietate, quam Curiosarum,ao

in omni vita utilium quaestionum explora tione euivis facile se commendat. In pri. mis vero illud hoe se nomine Nostro probam vit, quod piis etiam de Creatorii sapiontia meditationibus , . quibus ' mirifico semper fuit delectatus , ansam praebeat . Hinc quo rue Scripta illa, quae Dei existentiam auapientiam ex creaturis demonstrare sat Mnt, Velut Parheri , . Hallii , Bentieti, Raii, Nieu.enteitii , aliorumque maximo cum oblectamento & fructu studiose perlegit almo RAJI de sapientia Dei opus ita placuit,

ut eius versionem aliquot ante obitum annos conficere coeperit , quam tamen , eum

deinceps in Gallicum & Germanicum sermonem iam translatum , ac copioso CALVO ERII commentario illustratum videret, ad umbilicum non Perduxit. . Mense Septembri de lingua Graeca addi scenda consilium , quod diu iam agitarat, persequi statuit. Cum enim. hanc linguam nobilissimami communi errorq, φδm Juri. ' ris