Rotuli scaccarii regum Scotorum = The Exchequer rolls of Scotland

81쪽

APPENDI TO PREFACE.

in 13 53 and tho probabilit is that this ad has denmisplaced by a generatio in the accepted accounts of the Sinclair amily, and Was sister, ut aughter, o SirWilliam. No. II.

CONTRACTUS MATRIMONIALI JACOBI TERCIIS COTORUM REGIS ILLUSTRISSIMI.

Cristiornus Dei gracia aete, Suecie, NorWegie, lavorum, Gothorumque rex, u Sles Wissensis et comes Holfacie, Stormaris, Olduuburgh et Delmenhorsi Universis Cristi fid0libus presentes litteras inspueturis, Salutem ae votive prosperitatis augmentum Notum fieri Volumus per pre-

82쪽

lxxviii APPENDI TO PREFACE.

sentes quod reverendi in Cristo patres et domini, domini Androas sit illelmius Glasguensis et Orcadensis ecclesiarum episcopi, nobiles ruo magnifici domini, andrdas dominus Avandale, regni 20cie cancellarius, Thomas comes de Arane, magistri Martinus Nun, magnus elimosinarius et regis docte confessor, libertus de Perili archidiaconus Glasgusensis David rechto de Cran Stoun, et Johannes Sehau de Haly, incliti oratores, nuncii et ambaxiatores excelluntissimi principis Jacobi Dei gracia colorum rogis illustrissimi, fratris confederati it tunsanguinei nostri carissimi, me cum litteris crede iaciarum regalibus nobis apud opidum nostrum Hairnensu Boskil densis iocus 30s

nuper presentarunt in Vim Creden cie earundem, retenus

exponentes, quod serenissimus dolorum aec pretatus gravissima preliorum disgrimina, hominum ratrages, et exiuia rabie fguerraru in raevissima inter 0rKegio et Scocie rege a regna olim commi8Sa penitus extinguere, a re gum prefatorum herudum, Succe880rum et utriusquersegni progerum anim0 in perpdiue pacis, consederacionis, et amistici uti ione eternaliter copulare peroptavit, prout et nos eciam ferventi animo asse etamus, id tamen suptius serin0n prospexit quam ut n0va 80b0le o utriusque principis sanguine matrimonialiter suscitata contrahatur Videntesque pretati oratores apud nos in elitissimam virginum Morgaretam filiam nostram unigenitam it clu rit imamotat nubilem preclareque speciositatis i0rma decoratam prelato excellentissimo principi Iacob, Scotorum r0gis erouissimo aptam, bubilem et, Ut S Serueru ut congruentem, amque in tuturam conjugem et inclitissimam eorum

pri ncipis con80rtem petierunt, ac nos operose solicitudinis studio desuper Soligitarunt os vero ac dilecti consules n0atri, ec una cum prefatis orato ribus super hac re

partibus ec altra tractatus Varios, communicastione ine

prelocutiones plurimas ab entes, tandem gratis animis modo i0rmaque sequentibus Oncordatum extitit et conclusum. Et primo, dicti oratores, nuncii et ambaxatores

83쪽

APPENDI TO PREFACE. lxx lx

excullontissimi principis Jadobi Seotorum regis memora ti, visionum ac in speecionem inclitissime virginis Murgaretusili nostremitigenite labentes, eamque nomine, Vide, e ex

parte prefati principis in sititura in conjugem et reginam

effectuose, mi prefertur adoptantes, qu Orum nos Votis

desideriisque iratanter animentes, die tam mergare tam filiam nostram unigenitam relato pringipi Jacob Sc0torum regi serenissimo in tutura in conjugem OneeSSimus, donavimus, ac tradidimus Qua ni prelate oratores gelante animo, Virtute commissionis ab eorum principe uacobo Scotorum aege ipsis in hae parte Specialiter commisse, benigne aceepta runt, cujJu commissionis tenor sequitur in hec verba. Iuc0bus Dei fracta re Scotorum, Universis et singulis ad quorum noticia pre8ente littere pervenurint, Salutum Cum tuus iternus, qui machinam mundi creavit, omniaque cuncta ipsius ambitu contunia potenter regit ut gubernat, in mundi nascentis exord sosue ostendens Di Vine majeStatis clemeneiam, matrimonii sacramentum inter noStro primo progenit0res ad humani generi propaga ci0nem et perpetuam ipsius durabilitat6m ut nova sobole mortuam renovaret, iuSt ituit, per qu0deciam Dalmum matrimonii Sacramentum divina peragente gracia regnant rege felici Successione et inclita principes virtutu dominantur, X quo ediam matrimonio et lusi sidere sacro hostilitates et inimici et in alia enormia quam tu rima unitati et am0ri conjunctione pelluntur, amor, dilectio, et inmidicia, paX, tranquillitas, et caritas

radieantur, alteque et innume rabiles alis fulieitates sit bona sequuntur Nos igitur trullabita tuli bur adtonsi matura nostri concilii magni, hominum more conjugali

vinculo vivere volenteS, OnfiSi de prudendia, cireum speecione, fide, et legalitate reversend0Jrum in Cristo patrum Andrsi ut illelmi Glasguensis et Orchadensis episeoporum, nobiJlium dominorum Andre domini Avandalse, can-c0llarii nostri, h0 me c0miti de Aran, consanguiueorum et consulum n03trorum, Hed u0n discretorum clericorum,

84쪽

magistrorum Martinisan, magni limosi uarii et confessoris nostri, Gilberti Perili arehidiaconi Glasguensis David Cruelit uti de Cranst0un, et Johannis Suhau de Haly,

missarios, et Orator e Speciales iaci mus, constituimus, et ordinamus per preSentes, dantes et concedentes eisdem et eorum Septem, SeX, quinque, quatuor, et tribus Or dem,

dummodo dictus reVerendus pater episcopus Gla8guensis, Andrseas dominus A Vandale , cancellarius noster, et Thomas comes de Aran, aut eorum duo de tribus existant, nostram plenam poteStatem et mandatum speciale imperium, regna ran cie Anglie , Hispanie, Dacie, ducatus et dominia Burgundiu Brita nitie, Sabaudie , et adjacentes alias provincias, ubi oportunum eis visum fuerit, visitandi, perlustrandi, et peragrandi, atque in imperio, regnis, et ducatibus supradictis et alacen tibus provinciis laborandi et inquirendi, ubi nobis posset de tu tura conjuge personantibilitas dictis domibus nobis apta et congrua provideri, et visandi cum eadem et suis inclitissimis parentibus modis quibus validius fieri poterit super matrimoni inter

Π0s et eandem contrahendo, communieandi, appunetuandi, tractandi, con cludendi, Super dote et donacione propter nupetas conveniendi, tractatus deSuperet quaSeumque On- Venetones et paecione agendi gerendi, paciscendi , dotem pro ip8a conjuge nostra constitui postulandi, et nostro nomine constituetonum recipieJudi et Zeceptandi, ac dotalicium Seu propter nupstias donacionem, Ut BOStre SereniS-sime consorti sive conjugi convenit, constituendi, assignandi, et promittendi, ipsosque contractu et conveneioneS quibuscunque licitis securitati bus ne contravencionis detur occasio vallandi, firmandi, et roborandi, ae eciam Super perpetuis amisticiarum et auxiliorum vinculis federibus, Et confederacionibus inter nos, heredes et SuesseSSOre DOStros, ex una, et illustrissimam Jomum illam ex qua nostram Sereni88imam consortem sive conjugem eligi contigerit, heredes et success0res domus ejusdem partibus e altera,

85쪽

paciscendi, tractandi, appunctuandi concordandi, et c0nelu-dfendi, pacta, traetatus, Jppimetu amenta, Concordaneius, et conclusiones firmandi et roborandi, et generaliter omnia alia et singula iaciundi, gerendi, OInmunicandi, tractandi, concludendi, et stabiliendi, que in premissis neee8Saria Seu eciam opportuna tuerint, eciam si mandatum eXigant magis speciale quam presentibus litteris esteXPreSSum promittentes preterea pro nobis, heredibus et

Successoribus nostris, in Verbo regi nos ratum, gratum firmum, validum, et stabile pro perpetuo habituros totum et quicquid per dictos nostros ambaxiatores, OratoreS, et commiSSarios, Septem, SeX, quinque, quatuor, Ut tres eorundem, dummodo dictus reversendus pater epiSCOPUS Glasguensis, Andreas dominus Avandale, cancellarius ΠOSter, et Thomas comes de Aran, aut eorum duo de tribus existant, actum, factum comunicatum, traetatum, OnVentum, Paetum eo elusumVe fuerit, seu quomodolibet gestum

aut stabilitum in premissis aut ali quo premis80rum4: Datum sub nostro magno sigillo apud castrum nostrum de Edinburgh vicesimo octavo die mensis Julii anno Domini millesimo quadringentesimo sexagesimo Octavo et regni nostri octavo. Sue cessive vero illustres nobilesque domini Andreas dominus Avandale, regni Scocie caneellarius, et Thomas comes de Aran, procuratore memorati Serenissimi principis Jac0bi Scolorum regis illustrissimi ad hec specialiter per eundem constituti, sponJSalia primo Per Verba de futuro, vice, nomine, et e parte prelati principis acobi Scot0rum regis illustrissimi, eum Mergareta filia nostra inclitissima juxta ritum et ecclesie ODSuetudinem contra xerunt, deinde ver speet alis procuratorii virtute dictam Mergaretam per verba de presenti juxta patrum saneciones matrimonialiter copularunt, in animamque prefati principis constituentes solempniter jurantes quod relatus serenissimus prinJceps acobus Scotorum re impedimentum seu impedimenta nuncquam prestitit quominus sponsalia et matrimonium cum prefata

VOL. VIII. f

86쪽

lxxxii APPENDI TO PREFACE.

nostra unigenita c0ntraeta debitum non sordiantur effectum, cujus pretaeta specialis commissionis tenor sequitur in hunc modum. Iacobus Dei gracia rex Seotorum, Universis et singulis ad quorum notietas presentes littere prevenerint Salutem: Sciatis nos ex nostra iura et spontanea Voluntate legisse, constituisse, et OrdinaSse, ac per presentes iacere constituere et ordinare, illustres et nobilus nostri magni congilii dominos, Andream dominum AVandale, candellarium DOStrum, et homam oui item de Aran ConSJanguineos nostros diledios, et eorum quemlibet in Solidum, nostros veros, legittimos, et indubitatos incirrevocabiles procurat 0res, aetores, actores et negodiorum ΠOStrorum geStores, et nuncios ad hoc generales et speei- ales, ita quod generalitas specialitati non deroget nece contra, et quod non sit melior condigio Oezupantis nec deterior subsequentis quo ad in irascripta spe gialiter et eorum merita dantes et concedentes dictis nostri proeur atoribus ad hoc specialit0Jr constitutis et eorum cuilibet insolidum nostram plenariam potestatem et mandatum speciale ad visitandum excellentissimum et potentis 3 imum principum Cristiurnum Dei gracia a cie Suecie, 0r egie, Stavo rum Gotorumque regem, et con Sanguineum DOStrum carissimum, et ad contrahendum nomine n0stro sponsalia pur Verba futuro et Matrimonium te verba depresenti cum illustri et polunt dumina Merga reta, slia unica dicti illustrissimi principis in latu habili et vironia tura ad matrimonium contraliundum constituta, cui matrimoni per eosdem aut eorum alterum nostro nomine ut fremit titur contrJacto, firmiter stabimus, et non Ou- traveniemus durante vita nostra et dictu future conjugis ΠOStre ac eiam in animam nostram jurando et firmiter

promittendo quod priori tempore nichil egimus, fecimus, aut diximus quod iutur iam Matrimonium inter mosqu0vis pacto de jure aut de facto pot0rit impedire, aut c0ntractum de jure dissolvere, nec in tuturum aciemus, donec nobis de eorum lactis circa premissum matrismonium

87쪽

APPENDI TO PREFACE. lxxxiii

contrahendum coiistite rit tu nitenter, aut ip80 nostros procuratore insolidi in irrevoeabiliter constitutos revoeabimus aut eisdem seu eoru ui alteri altu in squ alios adjungemus Seu an neglemus, nec noli Omnia alia et singula iaciunda gerendo et exuero endo que in pr0 missis et ei reae nossessaria tuerint seu quomodolibet portuna, eiam Sitalia si ut que mari datum XJigunt magis speciale, et que nos fasturumus si in re mis8is personaliter intereJssumus: promittendo insuper in verbo regi nos ratiam, gratum, firmum, et stabile habituros totum et quicquid per dictos nostros procuratores in solidum actum, saetum, ge8tumVeiuerit circa premissu in matrimonium seu quo modolibet

procuratum nunequam contra Ventro in siturum : Datum

sub Diagno sigillo n9stro apud Edinburgh Vicesimo O favodisi monsis Julii ann o Domini idesimo quadringentesimo seXagesimo Oetavo et regni nostro Oetavo. Premissis igitur per dietos Oratores, nunciOS, et pro Uratores, Ut prefertur, Xpeditis, nos Cristiernus acie Suecie, NorWegie, etc. rex, pro Sacro matrimonii sedere ae prefato drgare tu fili nostre unigenite dote, et ut a mor, dileceio, pax et amiciei animi regum firmius adhereant, uberiusque et emeaeius inter rege et regna radicentur. consensu par iter et 8SeΠ8u relatorum, progerum, Ursegni 110stri VorK egie nobilium prius habitis, commo do insuper ae utriusque regni utilitate diligenter inspectis, in partem dotis cum Mergaret filia nostra unigenita memorato princi pluae0b Sco torum rogi excellentissimo ad 0rgaret fili fu08tre, ipsiu regi SponSe eorum que

hersidibus ac liberis dumtaXat, annuam pensionem centum marearum stirlingorum nobis et heredibus nostris Norw0gio

regibus pro temp0re existentibus racione insularum Sonoroncium et ante annis singulis debitam, conce dimus, tradimus, et tenore preseneium donamus omnes insuper et singulas peceuniarum SummaS, dampna depre-daciones, et injuriJas racione pensioni prelate et Oeeasionec0ntraetuum inter predece880res n0stros olim Norw0gie

88쪽

o Scoci reges initorum debitas penitus remittentes, ac universis et singulis contractibus, evidendiis, literis, et munim entis desuper factis Olempniter renunciamus, a Si id verbo in verbum de ipsis coni ractibus, obligacionibus evidenciis, literis, et munimentis, Specifiea et Xpre8Sapresentibus mencio iacta fuisset. Promittimus feciam aepollicemur pro nobis, heredibus et successoribus nostris

Ν0r egie regibus, contra donacionem, OneeSSionem, tradicionem, aut renuneiacionem redietas non Venire nec

veniri iacere seu fieri permittere directu vel indi reete quovis quesit ingenio Vel colore, renunciando freterea omni quo ad hoc actio ui exceptioni, relevamini, Seu remedi juris canonici et civilis. In complementum insuper ocius dotis promittimus, polli 00mur et obliga

isentissimo priueipi Jacob Sesto rum regi serenissimo

Sui Sue procuratoribus in summam sexaginta millium florenorum enuncium fideliter persolvendum, de qua quidem Summa prelatis proeuratoribus decem millia florenorum redietorum ante eorum ad regnum Scocie de regno nostro acie recessum integraliter fideliterque persolVemus, et de eadem in peeunia numerata SatiS- facie mus expe dite cum effeetu. Pro summa ero

quinquaginta millium so renorum restante de summa integrali predicta, 0 Cristiernus rex OrWegie, s

rogni nostri Nor ve gie redieti nobilium damus, concedimus, impignoramus, ac sub firma potheca et pig nore imponimus atque p0thecamus, Omne et Singulas terras nostras inSularum Orchadeneium, cum omnibus et singulis juribus , serviciis, a justis suis pertinenciis nobis regali jure et predeces80ribus nostris NorWe gie regibus spectantibus Seu quoVismodo Spectare valentibus Tenendas et hab0ndas totas et integras terras nostras inSularum Orci, aderisium predictarum, unacum omnibus et Singulis custumis, prosicuis, libertatibus, commodiJtutibus, ac aliis

89쪽

APPENDI TO PREFACE. lxxxv

justis suis pertinenciis quibiiscumque tam nominatis quam innominatis ad predictas terras Orchadie spectantibus se juste spectare valentibus quomodolibet in fusturum, sepedicto excellentis simo principi Jacobo colorum regi, filio et consederat nostro carissimo in partem dotis cum filia nostra Mergareta predi cta, d0 nec et quousque per nos, here des nostros Vel Successores NOrWegie reges presut Jacobo colorum regi heredibus seu successoribusJ suis de summa quinquaginta millium florenorum enencium restancium de parte dotis dicto acob Seotorum regi cum Mergaret fit in nostra ante dicta donateJ,

concesse, et assignate fuerit integraliter et plenarie satis- laetum ae persolutum cum effectu : Et n0s, heredes nostriae succesSores regni Or egi reges prefata terras Orchadenses, sic ut premittitur poth stentas et memorato Jacobo colorum regi suis successoribus coci regibus impignoratas, contra Omnes Or tales War antigabimus et imperpetuum detendemus. Preterea oratores, Undii, et ambJaxiatores prefati nomine, Vice, et e parte eorundem

principis et commissionis predictu vigore ipsis ab eodem rege concesse pro dotalicio Seu donacione propter nupetas prelate Mergarete ille nostremnfigenite, Jacobi eo torum

regis SponSe et regine, aSSignaverunt, dederunt, et donee8serunt alacium de Liuillhq et castrum do Donno in Menteth cum Omnibus suis pertinenciis et adjacentibus, accum illis terciam partem proprieta tis regni Seoci et

omnium proventuum, reddituum, ac obvencionum ejusdem

proprietatis, prefato Serenissimo principi a cobo Sco torum regi Seu ad proprietatem regni sui pertinencium. Et si contingat inJsuper prefatum d0minum Jacobum cotorum regem ante mortem dicte ergaret Sue conjugis et regine diem, quod absit, claudere extremum , prelata domina Mergaret infra tres annos obitum ipsius regis immediate sequJentes liberam facultatem regni Scocis exeundi se infra idem commorandi habebit, prout prelate Mergaret melius aut e0mpJlaceneius Xpedire videbitur:

90쪽

lxxxvi APPENDI TO PREFACE.

Et si regnum coule exire prelligerit, nos orato res prela ti promittimus, pollicemur, ae obligamus excedentissimum principem n0Strum Jacobum Seotorum regem suosque heredes et Suece880 res in Summam centum et

viginti millium florenorum liene unium , dictu domine M0rgardi fideliter 80lvendorum pro tereia parte proprietatis regni docte sibi in dotalici seu donacione, ut premittitur, assignata De qua Vero Summa Centum et

viginti millium 0 renoruJm se falcabitur summa dotis

Jacob Seotorum regi assignate et nondum solute, Videlicet summa quinquaginta millium florenorum Benencium predictorum Et terre insularum Orchadensium regi nostro Jacob impignorate ad Nor egie rege revertentur, contradiecione, fraude dolo, et machinacione malis exclusis penitus et semotis Dum tamen prefata domina Morgaret cum rege Anglie Seu quacu nque altera persona gentis Sue e regni ejusdem matrimonialiter non copuletur aut quovismodo c0njungatur. Ceterum ad uberiorem animorum S Orwegie et Seogie regum unionem, amorem, dile e-cionis et amiciei conjunccionem, pacis tranquillitatis aecaritatis continuacionem, nos Cristiernus Nor Regie re et nos

Oratores ac procura tores Xcellentissimi principis Jacobi Seotorum regis ad hoc p0testatem habentes, in e mcaciori

confederacionis vinculo appr0ximare cupientes pro nobis, heredibus, et Successoribus OStris, a regnorum OStrorum

proceribus mutuam amici clam, ac nova edsera inviolabiliter observanda et alter natis vicibJus ad alterius principis

requisicionem Opem Subvencionem et auxilium contra quem Cumque Seu UOSeumque principem Seu principes gentem e populum, confederatis nostris ante datam pressincium duntaxat ex de ptis, fideliter prestare ae presen-cium tenore firmiter observare, n0 ad 0 heredes nostros et Succe38ores astringentes in verb0 regi inviolabiliter obligamus. Si vero parcium aliqfuam prstiatarum EXeellent issimum acobum videlicet colorum principem serenisSimum aut Mergaretam filiam nostram inclitissimam