De signis cancri

11쪽

DE StGNIS CANCRI.

Si vero, quos morbos auctores, recentiores praesertim, cancri nomine .salutare consueuerint, paulo accurati US penpendimus, pro ratione loci affecti duplex potissimum illorum genus esie facile apparet malterum quod in pari. glandulosa, alterum quod vel in locis glandularum eXpertibus vel certe non in glandulis existit. Sunt quidem multi auctores, qui cancrum non nisii in parte glandulosa enasci putent; sunt etiam, qui nisi sciri lius praegressus sit, cancrum ViX adesse ait euerent, ipsisque huius mali definitionibus hanc opinionem s. . bilire conati sint. . Etsi Vero cancrum Vt plurimum in glandula haerere inficias nequaquam tuerim, tamen, quam supra proposui diuisionem, obseruationibus corroborare et cancrum parteS quo

que non glandulosas interdum exedere demonstrare convb Or. LICHTERVS scilicet, et ante illum multi alii, partes glandulosa fabrica destitutas pessimos subinde cancros, nullo etiam praegresso scirrho, inuadere docuerunt, quod quidem imprimis apparet in cute, et 1Dusculis, in quibus certe non facile quisquam glandulas demonstrare poterit. Refert Cl. BiERCHEN iuueni in scorbutum procliui

A 3 multas

12쪽

multas verrucas papillosas et maculas liuidas squamosis in facie pro pullulasse, quibus sale tartari liquido inunctis

euenit, Vt cancro sum Ulcusculum nasceretur, quod tamdem intempestiua medicatione in pessimum cancrum abi. ret. Habet et aliud exemplum sacerdotis cuiusdam, qui ex leui pustula faciei non suppurata, temeraria irritatione adhibita peius priore malum contra Xerat. IACO-nvs Hi LLD quem tamen in chirurgia cancri maiorem operam, quam in eiusdem indole definienda posuisse Dateor, praeter alia cancri sine scirrho enati exempla, viri cuiusdam mentionem iniicit, cui pes ambustus cancro depascebatur. Adde quae S IETENI Us c circa hanc rem monet Vnde luculenter apparet, glandulam nullo modo pro sede huius mali unica habendam esse. Haud quidem ignoro, Cl. ASTRVC 49 glandulas cutis miliares hoc in easti vitiatas accusasse, quippe quae vel ipsae cancrosa materia corrumpi, Vel ab induratis Vlceribus cancrosis pressae in consensum trahi queant. At cum nulla ratione pateat, cur cancer ab erosa cute labiorum vel ipsorum fissura ortus V indurationi glandularum tribuendus sit, sum

plerumque duriores sub generali sciuili definitione possis

13쪽

mo potius iure ad papillas nerueas respiciendum est, quas hoc malo vehementer assici vel ex eo cognoscitur, quod in multis cancri speciebus, setarum instar attolluntur et e X crescunt. Fuerunt tamen, qui hunc morbum in glandulis aeque ac in locis glandularum expertibus oriri posse opinati, postremum tamen genus cancri nomine haud insigni endum esse censuerunt . Litem istam, quae de verbis modo agitur, facile componere poteris, SwIETENII e X-emplo II qui cancrum fungosum appellat. Mallem Vero alterum cancri genus glandulosi aut genuini, alterum spurii aut fungo si nomine distinguere m9. Poterat forte a quibusdam obiici, ne tunc quidem omnes cancri species duplici hoc genere posse comprehendi; cum obseruatum sit, scirrhum non semper in parte glandulosa oriri, et scirrhum tamen omnem in cancrum posse abire, ita ut haec diuisio interueniente tertia quadam specie corruat. Deinces

eomprehendi, opponi tamen posset, in labiis molles saepe tales

fungos excrescere nee minus malignos tamen. G DE vi a L HE Dissert. de Canero. p. 6. nor. h. , si sint tamen, quibus haec nostia definitio non arrideat, hos rogatos volumus, Ut attendant, quantum a eanero vero ulcera cancro idea discrepent. ) v AN S IETEN. l. c. m) Cancer genuinus alia significatione BrERCHENIO dicitur, quod postea patebit, uti et sungosus. . . Omnis profecto cancer fungosus est, utpote semper plus minusue excrescentiis Iungosis stipatus,

14쪽

DE' SIGNIS CANCRI

ceps etiam, quod cancri interdum ex aliis tumoribus et vlceribus enascantur, cum nostra sententia non omnino congruere videtur; quare de his infra commodo loco circumspiciendum erit.

Iam ad primam cancri speciem describendam can.

crum genuinum redeo. Antequam tamen hoc faciam, experiendum primum erit, latam auctorum circa rem mox

proponendam discordia quocunque demum modo com poni queat. Alii enim sciri hum cancrumque a Te inuicem pro 1 sus separandos esse iudicant, alii vero utrumque non nisi modum quendam et formam Vnius eiusdemque morbi esse censent. Certum est ut plurimum in cancrum verti, ita Vt CXinde concludere liceat, exitum sciri hi maxime solennem cancrum esse. Quo minus tamen ad sententiam illorum, qui scirrhum' cancrumque ad via tarn morbi genus reuocant, accedam, obstat, quod interdum g landula scirrhosa non in cancrum, sed in vicus bene suppurans Vertatur 139. At enim uero, cum scirrhus saepissime in

α) Adophino Seirrinas Verus siue eXqIlisitus 3 HyLI.. p. 2 . . . R C ΠΥΚΗ. l. c. p. 46. Curri quo iameil Non omnino consentio, etsi ipse p. 43. dicit , et in partibus sciri lino pilectis ulcera oriri posse, quae cancrosa non sunt, isquens nisi fallor, pro habit obserua tio.cc . . . Tune enim mamma morbo duplici a stelicta erat; seir illo scilicet, non maligNo tamen Vel canciose, et xlcere, ex sa-- burra praecordiorum .acri orto.

15쪽

In cancrum abeat, nec unquam fere nisi scitatio praeve Dso partem glandulosam occupet, equidem eorum partibus magis addictum me esse fateor, qui scirrhum et cancrum unius morbi diuersas tantum formas esse arbitrantur. Caeterum nec illis aduersabor, qui vario nomine Varios etiam morbos insigniri autumant, cum hoc etiam aliis morbis

familiare siit, ut, qui morbus primum hoc vel illo nomine appellare solet, subsequenti tempore Variis symptomatibus incidentibus, alia prorsus nomina sortiatur. Cum itaque scirrhus prima cancri genuini) stamina contineat, videndum nunc erit, quibus signis scirrhus ab aliis tumoribus, praesertim glandularum dignoscatur. Apud As TRVCivM O quinque signa patho gnomonica scirrhi leguntur, quae hic recensere non incongruum erit: durities et renitens tensio, qua sit 'ut pars affecta digito prementi aegrius solito, imo parte inflammata difficilius cedat; ', doloris, tum sub ipsa pressione, tum illa cessante absentia; γ, color partis naturalis non mutatus, nisi quod interdum vernice quasi obducta cutis appareat p9; calor

I Quod tamen viv concedam. Sub initio morbi color qui deni naturalis est, at, ubi scirilius malignus euadit, ex colore subrubio in Obleuriorem vergit, et miror CL ASTRVc, quo loco de sciri hi discriminibus egit, eandem sentemiam fouisse. Proinde

necesse

16쪽

DE SIGNIS CANCRI.

Jor naturali non maior, vel adeo minor; origo per conoestionem lenta, vix manifesta. Scirrhum denique omnia loca mollia, praesertim tamen ea, quae structu ra sua propius ad glandulas accedunt, Occupare asfirmat. q9 Signis, quae Scirrhum ut plurimum manifestant, eX- positis, de illa iam antiquitus nora nec a recenti Oribu S neglecta diuisione non nihil dicendum est, qtia scirrhi genus Omne in non exquisitum, e X qui situm et malignum dispescitur. Non exquisiti nomine salutatur tumor durus,laaud dolens, non quidem omni sensu destitutus, ad sensiim tamen tardus 1 9 eXquisitusivero dicitur, sensu omninone 'este est, ut vel f irilium . qui ipsa malignus audit, cancrum appellet, vel illud coloris signum patiaogito monidum im-m Her. . . Et ri scio, sanct quid ΑΙ, LEN 'Μ mouerit, ut in syllabo uniuere. med. pr. I 3. 649.) scirrho colorem lividulia tribuerit, cum ET TMuLLERVS , quem secutus est, solummodo de notho se irrho hoc affirmetiq) GRI .ENVS melli. m. IV. e. 6. VAN S WIET EN in comment. I.

p. in sin p. ν) GALE Nus iarn olim hae distinctione usus est, vid. V. S UIETEN l. e. qui addit: Dex quibus salte in hoc patet; duritiem sine dolore in omnibus sciri his adesse, in pessimis autem et insanabilibus

secRndam Galenum etiam insensilitatem ιι PENRU HE qui scirri, una nota exquisium prima caneri rudimenta exhibere, dicit f. 6.) hune, ut tumorem cuti concolorem, durum, retii tentern, ma gno, exiguo aut nullo dolore stipatum describit. Haec vero P EVNTI, HEI descriptio minus arridet, quia ratione doloris 3 ι contrariam omnibus clinicis sententiam fouet. vid. insup. PLAT

17쪽

no priti attis et durus II. Q lae quidem distinctio, etsi non, IJ.a ab

NEI'. chir. itast * 2S . . . D sciri laus . . . est tumor durus sitie in fismmati uiae, et, si non aliud irtium accossit, sine dolore. . . . A QI RVC l. e. et SAVI AGES g. XIV. P. T. ET IMu LEHVS huiae aliquo modo dolo iiii 'um at Pellat. . . VAN SV J TR N. l. c. p. 8 ,. Signum ergo cancrum a sciri lao di iiii gliens dolor

s Sic quoque PE YπIIm E in descriptione secundi stadii, irrhi ex.

qui titi ) multum a communi sententia recedit. Post tuam enim in descriptione primi stadii, dolo iem ades e niuria lauit, nec tame Iaal, isntiam doloris in secundo stadio ne gnre sunt iniit, ,, si sensu aini T inquit, Ddoloreque fugato placide latet, secundum intrat Φstadium Q Quas ASTRVCius circa hanc rem stiluit, iam antea. notast: et si verum est, quod nerim non state bitur, scita hum paulatim oriri diu ille latere, antequam in sensus cadat, qui fieri potest, ut tamen dolor eiusdem index adsit 8 Vidi homines, magia osse irrhos in hae vel illa corporis parte circumsere lares, qui tamen de nullo omnino dolore consitiererentur, nec unquam conqUesti fuerant. Amicus quidam meus genariam sciri triam non quidem magi ium, tactu lamen duill simum satis diu toleraverat; cumquesu draem, ut scalpello husae excidi curaret, quam primum leuissi. muni tantum in Eo dolorem sentiret. id se acturum spopondit, et cum Porro sciscitarer, num unquam dolo rem in parte astella percepisset, negauit, Ct arare tres circiter annos, pri:Dum nodum Nol admodum durum comparuisse addidit, qui nullam moleKstiam praeter deformitatenae ipsi creaverit, in tempore tamen vo Desine et duritie acia id us fuerit. Proinde PI, AT NE Ira verba: si nou aliud virium a e Vt , sine dolore, ut nunquam

mente e X cidimi flecoste est. Deinde circa PHIR D. Hi Verisba qui l. c. sub not. a) anquirit: isquibus lignis se prodit adeo celebrata in sentilitas 3 quis unquam Scirrhum immediate tetigit antequam ipsi serium admoueretur Τμ et e. pace tanti viri mori Endum est, non opus esse, ut se ita hum nudum in inibus palpes,' quo insensibilitas eiusdem declaretur, dummodo in illo cute adhuc contecto idem sub tactu appareat. Scilicet, ubi contenditur, scirrhum sensu destitutum e suo, id eiu est, ac si diceres; dum manibus locus, quem scita lius occupat, tractatur, nihil doloris vel sensationis in ipsa scirrihi substantia ab aegroto percipi, quo fit, ut, nisi locRvicina et tangentes digitos renisu suo premeret, vi X de eius Prae'

sentia quicquam constaret. . i

18쪽

omnibus probatur t) tamen cum iam a Galeni inde temporibus nota, clinicisque familiaris, et in arte facienda magni usus siti u9 omnino retinenda erit. Scirrhus in hoc primo atque secundo studio perseuerans, per multOS annos absque molestia toleratur: irritatione autem e X terna Vel interna accedente, Vasa Vicina

facile inflammantur dolor urget punctorius siue lancinans, periodicus, circa vesperam inprimis recrudescens; tumor crescit, attollitur, pro di nersa aegri constitutione, stimulique male afficientis natura, superficies exasperatur, color qui naturalis pridem fuerat, livescit; vasa inflammata turgent, colore Obscuriore tinguntur, et Vari,

cosa fiunt; cutis emollitur in locis subtus erosis, omniaque cutis rupturam imminentem praesagiunt.

Tertium illud stadium alio atque alio modo ab auctoribus medicis describitur. Vagi enim sunt fines, quibus scirrhum

δ) PLAΥNER 's sciri hum exquitatum, et non exquisitum seirrhi bo. nigni nomine comprehendit. Instit. chirurg. g. 262. ET TMus L Evvs sciri hum indolentem siue legitimum, et dolentem siue nothum distinguit. Alii aliter. vid. PHYRII HE. P. 6. not. a. ub Eo enim in prognosi formanda respicitur, quippe cum Scirrhus

non e X qui situs medelam admittat aliquam, eXquisitus vero Onan Emrim medicamentor uiri respuat, et medicamentis incassum adhibitis non raro in cancrum degeneret; quod iam HIPPOCRATE A1 monuit, dicens : D quibus Occalli cancri oriuntur, illos non curivare melius est; curati enim citius pereunt. non curali multu nἐ tempuS perdurant. ς

19쪽

DESIGNIS CANCRI.

scirrhum malignum cancrumque occultum, a se inuicem se ea a re anni si s int. Nonnulli scirrhum malignum siue cancrosum dicunt illum, qui dolet, formam mutat et eXasperatur, reliquis Vero supra notatis symptomatibus stipulum cancri occulti nomine insigniunt. Alii contra per integrum hoc tertium stadium cancrum iam adesse existimant, auctorem secuti poERHAAvivM qui sciri lio, simul ac Tubere et inflammari coeperit, cancri nomen tribuendum esse autumat. Sunt denique, qui hunc ipsum Cancrum

apertum nominent, cuti etiam nondum e Xesa nec tumore

in Ulcus eo nuerso y9. Sed natura ipsa stadiorum definiendorum Viam monstrasse videtur: primum enim sens litas adest; deinceps vero sensim amissa sensilitate durities augetur. Hinc bina morbi essiciuntur tempora, quae tamen ita sibi inuicem succedunt, ut in lento mali decursu alterum ab altero distinguere saepenumero dissicillimum sit ; atque haec ipsa causa fuisse videtur, quod auctores nonnulli haec stadia, ut supra monui, pro uno eodemque ha

B 3 buerint

quis secutus, ea, quae cancro occulto tribuuntur, ad carcinoma reue cauit. Nescio sane, cur Cl. vir ita reces eiit a DOENHAA II

sententia, dicentis in Aph. 49 . , si suis continetur pellibus, occultus, hi S ulcere ruptis, manifestus vel ulcerosus dicetur.

20쪽

buerint, . Tertium stadium accedente potissimum in flammatione et dolore aucto dignoscitur, cumque signum aliud in promptu sit nullum, unde alterius mali incrementum pateat, rupturam cutis huic sini optime respondere existimo.

Quodsi itaque cancer eo iam malignitatis peruenit, Vt integumenta e Xedat, saniemque putrem fundat, carcio ma siue cancer apertus, Vel manifestus vocatur. Nec

. et .vid. not. U. AITKEN cancri cita constituit genera; primum, alterum inflammatione . tertium denique Θvulceratione definiuit, atque hac ratione sciri hum, cancrum et carcinoma a se inuicem distinxit. ad Candrum a Carcinomate segrego, et hoc possiemo 'nomine par erum modo apertum significo, illo priori vero totum g 'tuas cona- plector. Ipse HIPPOCRATES inter et καρκενωρια dulιuXille videtur, ita quidem, ut numine καρκινου cancri omnes species com-

Prehendere, καρκι-μ.ατα vero caneros tantum exulceratos dicere voluerit. In cuius rei testimonium vid. quae γυναικε:ωνί habet, dicens, μελλονταν καρκινων, etc. et Paulo ante ειτα αυ- τεων φυονται καρκινοι κm/πνοι , quo loco eum illis ς. 3.ἰ et XXI. p. so I. et so3. Edit. Antonii v. Linden et ε et Q P. 79S. 8 3. et comparato, e Gidenter. 2P- paret καρκινον ipii pro genere quasi fuisse, quod, binas species καρκι,ο, stricte sic dictum et καρκινωμα compleeteretur. Neq' aquan vero inficias ibo . illum quibusdam in locis sensu ambiguo his verbis usum fuisse: e. g. e. p. 74. quam ambiguitatem

au Xerunt, qui HIPPOCRATEII latinitate donarunt, verba cancri et carcinomatis, aliis verbis graecis substitiasndo. Exemplo Omniuni sit, ille Hippocratis locus ; τοι γονυ; quem Verterunt, carciuoma ascendit usque ad genu. GALE-NVA HIPPOCRATEM sequitur, uti ex locis, quibus in Hipp0i cratem commentatus est, apparet. Vid. lib. a. de art. cur. ad Glaue.' Iam supra casLSI mentem exposui; TvLPIVSi in obseruationibu S,