장음표시 사용
11쪽
quae cura e XSuS- 4 relinquatur.
citat etiam animos et maiores ad rem gerendam tacit.
13. In primisque hominis est propria veri inquisitio atque investigatio Itaque cum Sumus necessariis
negotiis curisque Vacui, tum avemus aliquid Videre, audire, addiscere cognitionemque rerum aut occultarum aut admirabilium ad beate vivendum necessariam ducimus.
sit, id esse naturae hominis aptissimum. Ilui veri vide nil cupiditati adiuncta est appetitio quaedam principatus, ut nemini parere animus bene informatus a natura velit nisi praecipienti aut docenti aut utilitatis causa iusto et legitimo imperanti e quo magnitudo animi existit humanarumque rerum contemptio.
14. Nec vero illa parvavis naturae est rationisque, 46. Et quoniam ad Omnatura cupiditatem ingenuit homini veri videndi, quod
facillime apparet, cum Vacui curis etiam, quid in caelo itat, Sciro
his initiis inducti omnia vera diligimus id est 1idelia simplicia con Stantia, tum vana salsa, sullentia odimus, ut fraudem, periurium, malitiam, iniuriam Eadem ratio habo in se quiddamaniplum atque magnificum, ad imperandum magis quam ad parendum accommodatum, omnia humana non tolerabilia solum, sed etiam levia ducens, altum quiddam et excelsum, nihil timens, nemini cedens, Semper invictum. At ius his tribus generibus honestorum no-
Oss. I c. 4. quod unum hoc animal sentit, quid sit ordo, quid sit, quod doceat in lactis dictisque, quid modus Itaque eorum ipsorum, quae aSpectu Sentiuntur,
nullum aliud animal pulchritudinem, venustatem, Onvenientiam partium mentit; quam similitudinem matura ratioque ab oculis ad animum trunSferens multo etiam magis pulchritudinem, Onstantiam, ordinem in consiliis lactisque ion SerVandam putat lavetque ne quid rindecoro esseminateve Taciat, tum omnibus it opinionibus it factis no quid nu-bidinoso aut faciat aut cogi tot Quibus rex aebia On-
quaerimus, honestum, quod otiamsi nobilitatum non sit, tamen honestum Sit, quodque vero dicimus, etiamsi a nullo laudetur, natura esse claudabile. Caput 5. Formam quidem ipsam, Marco fili, odi tamquam faciem honesti Vides, quae Si Fin I g 45-47. tatis quartum sequituro in cadem pulchritudine et aptum ex illic tribus, In quo inest ordo
et moderatio. Cuius similitudino perspecta informarum specie ac dignitato transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Namox his tribus laudibus, quas ante dixi, et temeritatem resormidat et non audet inuiquam aut dicto proterv aut facto nocere Vereturque quicquam aut facere raudi eloqui, quod parum virile videatur. Fin II 49 non ob eam RV-sam tamen illud dici osse honestum, quia laudetur a multis, sed quia tale sit, ut, vel si ignorarent id homines, vel si
obmutuissent, sua tamen pulchritudine esset specieque lau
Habes undique expletam et persectam, Torquate, formam honestatis, quae . . . .
12쪽
oeulis corneretur mirabiles TFin II 52 hoculorum , in-
umores , ut ait Plato, Huxci qui Plato, Hest in nobis sensus acerrimus, quibus RPlentium non cernimus. Quam illa urdentis amores excitaret suil ltaret sapientiae .
Ergo o Panaetii libro non fluxit 'aseo virtutum do- seriptio. Quin otium a Cicerones libro P de sis'. tum lenium inserta est, cum liber ipse iam conscriptus esset. Nam nonnuntio sont litiae, quae iis . a c. inveniuntur, cum in libro de fila desint, Mi sequenti parte ipsius labra de oss. fluxerunt Quod enim is I S 12. 13 ei rei magnum vim attribuit Cicero, ut i parentur quae Lud Vitam de-uondam' necessaria sunt, IT , Reliquis autem tribus virtutibus necessitatos propositae sunt ad eas res parandus tuendusque, quibus actio vita continetur sqq. - n. I Id tertia virtutis loco magnitudinem unimi nominat, quod Insoquontibus 4 61 sqq. tantum magnitudinem 'mmi non ipsam fortitudinem tractati Eodem 'oc addit Verba, quae sunt onisi praecipienti aut dodonti aut utilitatis causa iusto ot legitimo imperanti Haec exceptio inde oria est, quod i 64 quoritur in magilitudino animi facillimo nimiam cupiditatem principatus innasci, exi quo sifica, ut ei ipsi, qui illa virtute maxime Oxcellant, sineque das cep ut O ne vinciso nec ullo publico ac legitimo iure patiantur . In deseription quarta virtutis liff. II 14 docori notio
additur, quod in χxplications huius virtutis 3 9 sqq. ei
virtutes eodem viliculo colligantur.
2 V infra p. 24 sqq. In priniis conserenda est L 26: Sed quoniam decorum illud in omnibus factis, dictis, cernitur .
Quare statuere possumus Ciceronem ad caput 4 libri Ido ossae olaborandum libro II do fin usum esse. Nam etiamo tria onuntiata, quibus' exponitur, 'uae sommunia munera omnibus animantibus a natura tributa 'int et quibus robus belua ab hominibus distoni, Ciceronem sim ido addidisse crodi potest, quod h. l. rem inde ab inita οropoloro volebat, fin II 45 sqq. tantum obreviter constituere, quales honestum esset ) Sed JΗ virtutum se- scriptio non tota Tec unius' graeci philosophi libro fluxit, verum a Cicerone ipso composita est. Iam Iocus in ex Platonis opistula ad Archytam non potitus D formam verborum praebet Ciceronis propriam a solitaque abhorrentem. Huius Ioel ipsa graeca verba Ciceronem haud ignorare indoehicet, quod ea oss. I 22 satis accurate vortit Minus accurato a reddit n. II 45, minimo offI 12 h), sod hi tresiodi οὐ consentiunt, quod iusso τῶν γεννησαντων mentio fit. - Praeterea principales partes illius descriptionis Virtutum non omnes ad fundem finem spectant inin Ι 46 enim demonstratur, quomodo a fonte sapientiae ad sontomiustitia natura nos traduout Sequentibus igitur agendum erat do iustitia agitur autem do magnitudino animi Haec malo so aboro Cisior ipso intollexisse videtur; nam ossi II ea verba, quibus transitio a vori videndi cupiditate ad
1 Cis fin III cap. 5. - Causa antecedentis notio, quam oss. I riaddit ei certe notissima erat, cum non multo ante librum de sat cou-
3 Patriam nimirum ideo . I. omittit, quod studium parandi ea, quae suppeditant ad victum, ad eam pertinere non potest. Τώ φίλω, autem notionem dividit eorumque nonnulla genera SeparatIm commemorat. - Ceterum hanc Pseudo-Ρlatonis sententiam iam diu in delicus
habebat cla pro Murena 6 83. advig. ad nn II 45.
13쪽
iustitiam' significat erat, partim mutam partim deleviti).
Postremo ne id quidem quod tum tantum, cum Vaculciaris simus, rerum naturae latebris scrutandis operam duro dicimur, graeci philosophi sententia esse videtur ). Singulas ver partes singulasvo sententias huius do- scriptionis, quae nimirum ad graecos philosophos reVocanda sitiit, Ciceronem n0n tum demum, cum eam compositurus esset, collegisse, sed iam antea coniectaneis mandatas
liubuisse veri est simillimum. Et ut vidimus eum hanc descriptionem tum demum inseruisse cum librum I iam conscripsisset, ita infra cognoscemus illam vel sententias, ex quibus composita esset, in sequenti parto libri conscribenda ei praesto fuisse. Vidistur autem eo ipso, quod illis sententiis usus erat, commotus esse, ut hanc virtutum explicationem post inculcaret.
Cupito 5 Cicor et describit iterum quatuor virtutum genera et quae cuiusque munera vel olficia sint, exponit Panaotianae autem doctrinae vestigia h. l. nunc β)indo cognoscimus, quod primae virtuti, cui quasi materia subiecta sit veritas, opponuntur tres reliquus, quae in eo genere vergentur, ad quod actio sit adhibendus ), et quod contemplativae virtuti subiunguntur sapientia et pru-dontia i). Prima autem virtutis officia Cicero uno capito si xa Pro vocabulis Ofidelia simplicia, constantia seripsit Verum, simplex sine erumque cetera usque ad finem delevit 2 V. infra P. 13. 33 V. p. 13. I7, 4. I9, 5. 22, 3. 29, 3. 4 Quare caput 4 etiam supervacaneum eSt. 5 Ceterum cis infra P. 21.
7 si 1 p. in operspicientia veri sollertiaque , si 1 ex. Sapientiam et prudentiam , si 16 in se prudentissimus et sapientiSSimuS . FoWle p. 21 I.
plicat Panaetio tantum attribuero possumus, quod ultimo enuntiato illa divisio contemplativa virtutis in prudentium et sapientiam repetitur. Reliqua pars capitis non nisi ad scientiae studium spectat. Praeceptum quidem, quod 19 in datur, et cum S 3 in consentit nequo Panaetii osso potest; nam rep. I l ipse propter vitium . I. vituperatum reprehenditur i). Iam 3 20-60 Cicoro do secunda virtute agit eamque
60 Iustitia, duo Munera' esse: primum ne sui quis noceat nisi lucos situs iniuria, deinde ut communibus pro communibus utatur, privatis ut suis. Et postquam primum de secundo munoro egit S 21 - 23, 3 23 ad prioris Oxplibationem transit. Iniustitiae igituri duo genera esse, unum torum, qui inserunt, alterum eorum, qui as, quibus infertur, si possint. non propulsent iniuriam. Et
Sy 24-26 prius, S, 28 29 post rius aenus tractatur; 27 uuloni ad itrum quo spectat. Dicit enim Cicero in
omni iniustitia permultum interesse, utrum perturbatione
utiqua animi an consulto ot cogitata fiat iniuria' Haec divisio si in sintecedentibus si in sequentibus obserVatur. 24 Cieor, diei homino. insorro iniurias saepe ametu, maximum autem partem cupiditate voL libidine I e sis perturbationibus commotos, quae russi futurum tempus spectant. In sequentibus autem g 28 ei, qui de sensionem praetermittunt officiumque deserunt, aut nolle, i. e. don-I Omnino in prohoemio libri I rep. Cicero sententiam is I asprolatam sustus exponit, ubi etiκm C. Sulpicius Galus praedicatur g 21 sq. . Singillatim eum verbis, quae sunt oss. I9 Virtuti laus
omnis in actione consistit , conseratur rep. I 2. Geometriae, dialecticorum, iuris civilis exempla a Sex. Pompei commemoratione Pendere demonstrat Brut g 175: Sextus Pompeius . . . PraeStantiSSimum ingenium contulerat ad summam iuris civilis et ad persectam geometriae et rerum stoicarum Seientiam.
14쪽
sulto et cogitatam Adoro iniuriam, aut impediri dicuntur. Ea res autem, quibus impediuntur, in duas paris dividuntur haut neglegentia, pigritia, inertia aut suis studiis quibus iam occupationibusve . Pigritiam autem Stoici motui subicientes esse dicunt om tuna consequentis luboris Τ). Bespondet igitur hic motus consequentis laboris, qui in secundo membro secundum locum obtinet is labori , qui in primo membro eodem loco nominatur. Porro impodiriliomines his studiis se aut studio veri investigandi aut studio rei familiaris tuenda aut odio hominum . Haec igitur portinent ad cupiditatem vel libidinem; nam odium est is ira inveterata , ira autem is libido poeniendi eius, qui videtur laesisse iniuria η . Studium autem rei familiaris tuonda a candem rem spectu utque in primo
membromissumptus suscipere nollo'. Et studium veri investigandi in eadem regione versatur atquB laborem uscipere nollo' sis pigritia ). Quare quod in primo membro dicitur is inimicitias suscipere nolle , id quoque ad fundem suem pertinere putabimus utque neglegentiam in secundo et odium hominum in tertio membro Neglegere igitur h. l. eandem vim habet atque contemnere, despicere graece enim est ολιγωρειν Qui alicui iniuriam inforri sinit, aut inimicitias eorum, qui inserunt, subire non vult aut eum, cui Iniuria fit, despicit i. e. motuit no pro eo inimicitias eorum, qui iniuriam faciunt, suscepturus sit, vel eum minoris aestimat quam eos, qui inserunt aut ipse eum, quem non defendit, poenire cupit. Similique modo sumptus suscipere nolle et inertia et
studium Proi Tamiliaris i intora so coniungenda I sunt Sed
3 Metui consequentis laboris recte respondet cupiditas veri cognoscendi labore vita activa, veri eognitione Vita contemplativa Ontinetur.
inertia huc non quadrat Cicero, qua erat neglegentia, pigritia notion udductus esse Videtur, ut verbum idem significans adderet Graeco ibri asse erat ανελευθερία vel tulo quid. Atqui inimicitias, labor, sumptus ad eas res spectant, quibus ad bono beateque vivendum praeter Virtutem opus esse statuebat Panaetius, ad ἰσλυν, MyιKον, χορνιγι ανδ . Quod ultinet ad sumptus et et iii χορηγίαν, hoc per Se p- paret. Sed etiam labor et i rinci ad eundem finem pertinint, ud salutem sive corporis sive animi, cui certo OD sei labor smi νος). Et mi ἰσχυς a Panaetio intellegitur is, gralia, auctoritas, quam quis habeat apud homines ), cui item opposita sunt inimicitiau. Ea igitur, qua dociniustitiae duobus generibus eorum- qui causis proferuntur, De Panaetii libro fluxerunt Singula nunc quidem praotermittamus et statim Videamus do
benefi enita mane orcs cautiones habere dicit Ciceroa 42. Prima rigitur quae I altera parto laragraphi et 4 3uceurulius explicatur, idem de beneficiis praecipit, quod L 32 do promissis ne obsit benignitas eis, quibus benigno vidiatur fieri additur, no beneficiis, quae in alios
conseramus, inliis noceamus. Hoc praeceptum in primis ud res domanas instatis Ciceronianae spectares demotistrat 43 aerastorea Cicero id potissimum genus beneficiorum respicit, quod pecunia monstat secunda Vero cautio, quae 44 illustratur, tantum ad hoc genus sertinet. Sed Panaetio veram leneficentiam opera potius quam pecunia praestari placebat Quare illa araecepta Mi attribuero non licet. Contra tortia lautio id omnem beneficentium pertinet et consentit cum Stoicorum definition τῆς δικαι-
2 Hoe demonstrabitur inlia p. 35. 3 V. infra p. 18, 1.
4 V. insta p. 34 sqq. et oss. II 5 sqq.
15쪽
μυνχὶς quae est ἐπιστήμη - πονεμνητικνη λὶς αξίας ἔκαστωλ). Explicatur autem D45. Sed quod h. l. etiam communitas ac societas vitae spectanda esse dicitur, haec ad τῆς αξίας notionem omnino non portinet t). I o tribus ceteris rebus, quae respiciendae sint, Cicero agit S 46 - 49 o quidem do moribus S 46, de animo erga nos, quem accuratius appellat benivolentiam, S 47, tum inde a verbis issi erunt moritas do ometis vol boneficiis ad nostras utilitates ante collatis. Haec conferas cum eis, quas do iniustitia Panaetium exposuisse Vidimus cohaerent enim artissimo. Nam tria secundu virtutis munera distinguuntur: primum ne quis ipso iniuriam inforat; doindo ut iniuriam, quae ab aliis insertur, prohibeat tum ut ultro beneficia praebeat Opponuntur inter se primum et tertium secundum ea quasi inter so coniungit. Praeterea singula causas, quibus homines ad iniustitiam adducuntur et quibus ad beneficentiam adduci debent, aptissimo inter se respondent. Et quidem maximo rurgus ea, quae de primo, et ea, quae de tertio munere dicuntur, inter se opposita sunt. Num is, qui iniuriam alteri inseri, aut consulto hoc sucit aut quod metuit, ne, nisi id socerit, ipso ab eo, cui illaturus est, aliquo afficiatur incommodo; aut quod cupit ab illo commodum sibi comparare. Illi motui in explicatione beneficentia et respondet et opposita est benivolentia, quam quis nobis iam praostitit huic cupiditati ex adverso ponuntur beneficia, quae quis nobis
I Stob. eel. II p. 59, s . 2 Ita ea servanda Cicero 1 et 20 summam totius secundae
3 Quoniam ad benesieentiam homines adduci vult anaetius Primo loco virtutibus eorum, in quos beDeficia conserenda sunt 463, consentaneum est consulto iniuriam inferri maxime propter eius, cui insertur vitia. Sed hanc partem divisionis aut Cicero aut ipse Panaetius Praetermisit.
IIaec igitur os partitio sagacissime excogitata, quam in explicanda secunda virtute Panaetius adhibuit. Iam singula videamus. Duorum igitur munerum, quae Cicero 20 iustitia osso statuit, prius tantum ad Panaetii partitioncm portinet id quo a Cicerone paululum mutatum i). Nam non do nocendo, sed de iniuria vel facienda vel admittonda in illa partitione dictum erat ); exceptionem autem eam, quam concedit Cicero, ut ei, qui lacessitus sit iniuria, nocere liceat, Panaetii non esse inde apparet, quod odium improbatur i. e. , libido poeniendi eius, qui videatur laesisse iniuria Noque igitur pauca ea, quae cap. li ad am exceptionem accuratius determinandam proferuntur, o Panasti fluxerunt ). Itom cum iis cohaerent s 3 34-40, quibus do iure belli agitur, ab ipso Cicerone additae sunt ). Quaeri 24 sqq. de pecunia o imperiorum, honorum, gloriam cupiditato dicuntur, Domnia Ciceronis Sse apparet. Sontentia Panaetii 4 prolata, qua statuit levioremosso eam iniuriam, quae perturbatione aliqua animi, quam eam, quae consulto fiat, genuinae Stoicorum doctrina repugnat; sed in gravissimis robus a coloris Stoicis Panaetius dissenti obat ) Cicor autem hi quoque Panaetii sen-1 Ciis. III 6. 2 Discrimen inter has notiones intercedere statuit ipso Cicero n. III 1.3 Sententiae tu prolatae ex Plat Gorg. p. 254 haustae sunt II einii adn. , cuius dialogi Ciceronem interiorem quandam notitiam
4 Alterum munus iustitiae Cicero prius explicat g 21-23. - 22 ut locum illum seudo-Platonis afferret, eo commotu eSS Videtur, quod sons, ex quo iii II 45 - 4 et oss. I c. 4 fluxerunt, ei ante oculi S erat Cis supra p. 11. 12. - Cum altera paragraphi 2 partectis. in III 67 neque lite neque aliis locis, quibus Stoicos commemorat, Cicero hoc nomine ipsum Panaetium significare vult. - De origine Vocabuli fides eadem sententia prosertur rep. IV . 5 Cis etiam infra p. 19. Ceterum inlius inuoque Antipatri ar-
16쪽
ieritiam paulum perturbavit. Nam eum ipso illiti dieatu, omitem iii iustitium spectari illud diseri moti, post ita loquitur quasi tali tum ud iii serendarn iniurium pertine: it. tuo indo ex usque ad ii non capiti l eX-pon utitur, noti sunt huius tosti. Num ni oetunt uni ad ro
o utilitatis quam unaetius p culturi libro tractuturusor ut Esed non tructu viti . 4l coni plures sentiriatiuo collectae Sunt, quae De Uinior so nec uni antecedentibi is cohuerent quare Pan uotio
Iam G-I 'te oro ea, quae Puntietius de hieneticinitii sentiebat, profert, sed non satis distineto expressi tot sua uddidit. 3 46 n eos qui deni neglegendos esse, in quibus tantum si uni luerit virtutis osse intellegannis, ni Suio utrum Pannotius praeseribat uia Cistero ut benivolentium non udulescentuloriani more ardore si uod uni umoris, sed stabilitate potius et constantia iudicemus, monottios rion Panaetius, sed Cicero φὶ Iim eis, qua sunt de bu
ost Selloea de lienes III 22 Ulti inii huius paragra lilii seminitiato Platonis sentetit in de Preli eliditur, csr eriis re p. II p. 36 in i II eii iii adnot.).3 i, simulacra Virtutis Et tota I per c lat. SI in P. P. 212n,
sed apud Ciceronem maria tin IV ii 0 V 43. 4 Lael. 33. 74.
ou beneficia, quae iudicio, considerato constanterque delata sint, pluris uestimanda esse dicuntur quam ea, quae quis to moritato quadam sino iudicio vel morbo in omnes
vel repentino quasi Vent impetu animi institutus tribuorit. Xuin respondet sententiaea 2 prolatauin). Quod ver g 48 id genus liberalitatis, quod dando beneficio continetur, ei, quod reddendo constat, quasi postponit, hoc Panaetii placitis prorsus repugnat, qui primo loco certo non solum seriei, sed otium dignitatis posuit virtutes, altero boni volo titiam, tertio demum beneficiar in Porro praeceptum, quod ex datur, ut ei potissimum opitulimur, qui maximo opis indigeat, omnino non huius loci ost Φ . tum g bi s iq. Cicero exponit, qua ratione in benesistentia comin unitas ac societas vitae respicienda sit; vult nuteria, ut quisque coniunctissimus sit, ita in eunt bonignitatis plurimum conferri Sed explicationem huius sententiae sex diversis partibus male conglutinavit. Nam
curia explicaturus sit, quae naturae pri iicipia sint communitatis et societatis humanae primum esse dicit, quod cernatur in universi generis humani societate. Hanc partem
eo Deludit primis verbis paragraphi 51 Porgit demum b3 ex Vorbis, quae sunt se Artior vero colligatio0 sqq. - .
5 Cuin tota ne explication eis rep. I 38. fin V 65, de ratione et oratione viliculo humanae societatis oss. I 12 legg. I. 27. rep III 3. Tusc. IV 60, de virtute serarum in V 38 legg. I 45, cum sin. IV I aliive etiam Tusc. V 5. - Sane hae omnia e graeco fonte vel ex graecis sontilius fluxerunt; ciis cum Stob. ecl. II . 148, 5 IV. Plat Ieg g. VI 776 He inii adn.). Cum paragraphi 55 ultimo enuntiat cir Stob. ecl. II 4 9 W: συγγεRκτὶ φιλία. Lael. Dis. Ceterum illa senaturae principia societatis humanae , quae Sequi iubet Cicero, consentiunt cum g 12 atque etiam magis cum n. II 45.
17쪽
l ol. 52 oxponit, ita bonos ei cuilibo homini tribuenda si illi . Haec definit Ennii versum aliquem et praecepta Buχygis socutus do gradibus societatis dicit Oadem ui quo II 69. Iam S 55. 56 sunt de eo genere so dictatis, quod
constat amicitia Sontentias la L prolutus ut insererct, Cicero eo commotus ost quod librum de amicitia paulo
ante libros do osse iis conscrip sorat ). S 57. 58 singula
genera Societatis quodam modo littor so comparantur ). 59 tua igit Cicor et, i εἰ λογισricii e in qua in omni officio adhibolida sit; sed liaco virtus os genus quoddam pru-dontiao o magis ad iustitiam spectat ri 60. Id igitur vidimus in anto eodentibus Cicoronem de libro I Panaotii tantum, ut ita dicam, florona lactis do-
hausisse eaque, quue doliausit, cum additumentis tum arte coniun Sisse, ut vix agnosci possint idem otium in sequentibus cognoscemus.
μεγαλο νυχίαν , quum iam Panaetius loco sortitudinis posuisso videtur i), cum putaret hac potissimum eis, quiis aetatem in medio rerum agunt , opus esset ). Huc in
parto duos locos habemus, quibus nitamur. 3 90 Cicero ipso anaotium dictum aliquod Asricani tradidisse commo- morat. Sententiam S 80 ex prolatam Panaetii osso Gellii
loe XIII 8 Ollato cognovimus i). Panaetius autem praecipit, ut praeparati simus, ne in rebus asperis perturbemur vel de gradu deiciamur. Haec sententia apud Ci- coronem invenitur ex his Verbis expressu: o In omnibus negotiis, priusquam aggrediare, adhibenda ostprao paratio diligens . Eis autem, quae hanc sententium untecedunt, monet Cicero, ne ignavi simus aut cupidi i. e. ut is animi porturbationibus liberi simus, quae ad futurum toni pus pertinent ). Ultimum enuntiatum puragraphi 80 igitur urtissimo cohaeret cum ex. 80 ex autem Pan uotius improba ulteram earum perturbationum, quas ad praesens tempus spectant, aegritudinem de altera, laetitia, mono D 90.
Hae sunt dilaceratae reliquiae explicationis Panaetii. En ilia idem proprie eis illustratur noti τῆς μεγαλοψυχίας,
Getro Ddctioi τε γίνεσθα καὶ φαυλοις δ . Sed Panaetius hanc notionem accuratius determinavit Nam fragmentum illud
a sἰollio servatum initium cupit ab his verbis is Vita hominum, qui aetatem in medio rerum agunt ac sibi suis- 4 ut e s si uis ii vidi Det ' sqq. Et Cicero os L I 17 oniicia magnitudinis animi hoc modo describit is ut . . . animi excellentia magnitudoque cum in augendis opibus utilitatibusque o sibi et suis comparandis, tum multo magis in his ipsis despiciendis eluceat . Panaetii igitur sententia magnitudo animi eorum hominum propria est, qui sibi suisque esse usui volunt, eaque efficit, ut illi vicissitudinibus fortunae aut perturbationibus inde ortis non a proposito avertuntur, id quod Cicero S 1 non satis scito exprimit. In utilitatibus autem et sibi et suis comparandis posita est vita activa, cui opposita est Vita con-
1 V. s. p. 4 q. 2 Verba quae sunt senimis considat cis cum eis, quibus si 0 utitur Panaetius, OSibi praefidentes .
18쪽
tum litativi vel philosophorum. His igitii magii iii id animilion Opii aut nota tam opus est quum eis, qui ovi tum in modi rerum agunt Cir D7 3 Qua faciliora sunt iii - .lo Sopitis quo illinus multa putent in corum Vitu, illa ues ortuna feriat sergo minus metu tori luentur ut quo miniis multis rebus D : eiit ergo minoros cupidit uti liulioni ci quin, si quida adversi e inta L, tun s: ruviti cudore noli possunt tergo eorum aegritudo vel angori non tunius Ossopo tostJ η . Ium ii quoque iii toll0gitur, quo Si tecto Dasontentiti ilua D8l in his verbi DX primitur , , Diani quam hoc animi illi id etiam inge iiii magni ost, lirue ei liore cogi tutione sutura sqq. Eo igitur qui sevitum in modio rurum agunt', ne ingenio quidem Plillos Optiis posthul, unitos esse Panaotius putui. Nam hanc Sententiam Pana Diti Osso vel ea de causa r simile est, ilia Od praecipium ilhiil, non committo indutii Osso ut aliquando ilicens him sit orion puturum alor Max VII Asrie uno ut tribuit. Huc se rem 'an ultio attriti uere POSMiniuS E quot autem ilia ibus tu sontibus Uu fluXerint, ilia ae Cicero his udiui Scuit, non potest i ii illi duri Sei veri si inito est hie quoque lantem, e i tuo Dir I c. 4 et 1in I 45 - 47 hausta Sunt ei praesto luisse ν).
Sed breviter singula consideremus 3 62. 6:r, i gratur vel ea de causa non sunt Panaetii, quod ea uni mi ebitio Vituperatur, quae pro suis commodis pugnat sq. Ci-
cero gloriae potissimum cupiditatem improbat ut saepius in lio libro i). 3 66-69 autem cum Panaetii sententiis
sane e conveniunt, quod Panaetiu quoque et magnitudinem animi in perturbationibus sedandis ponebat et utetitori Stoici quadriperti iam divisionem perturbationum d-li ibo bat; sed accuratior expositio et copia verborum Cicoronis est ). Sequentibus inde ab altera parte paragraphi 69 Cicoro ea, quae e I 'anaetio desumpsit, et immutavit ofauxit Panaetius enim tantum explicaturus erat magnitudine animi mulio magis eis Opus esse, qui rem in medio rerum agant quam plilio Sopilis Cicero autem eam quaestionem tractat, num cui concedi possit rem publicam non capessere, et phil0sophis addit et eos, qui onec populi nec principum mores ferre potuerunt δ), et eos, qui odelectantur ro sua familiari ).- 72 auto indo a vorbisse Capes smilibus autem rem publicam' accuratius sequitur
Panaetium sed iam rursus digreditur. 3 7 sqq.
quod Cicero exponit res domesticas nullo modo minores DSSO luam bel .icus, quo spectet haec opinio, apparot ox 77. 78 h). Paragi aptai 80 aliora purio ad Panaetii explicatio nona rivortitur, sed iam paragraphim ultimo nuntiato itorum ad iura belli transit Modicorum i et nautarum exempla, qua adhibentur, omnium philosophorum communia sunt Cicero eis ipse saepius utitur. Praeceptum, quod 84 datur, ad gloriam pertinet fortasset ς 26. 68. 2 Cum g 68 cfr g 25. 26.3 Quo haec spectent, V. M ueller et II ein adian. - De generibus iso mili uin, si uae commemoratitur, sis. Lael. ex. 4 Des his inutem In ioni lusione demum huius partis non- milli lii Recipit.
19쪽
haec ex libris do gloria fluxerunt i) g 85-87 quatuor
praecepta Platonis commemorantur; quorum primum 85iii. cui eis quae dum magia itudinis animi vi ac iiutura Panaetiu statuerat, Iion magis convellit quam ea, quae
6 sq. praecipiuntur I 88 des ira foro iasilo in sententias prolatas invenies atque Tusc. IV 13. 79 g 90 Cicero ad Panaetii explicationem redit ex libro
do amicitia hausta est ). Hanc incondita molem sententiarum ita in ordinem digerere Cicer conatus est, ut duo gonera magnitudinis animi esse Statueret, unum quod in rebus asperis 62 alterum quod in rebus prosperis cernatur H 90). Sed in priore harum partium multa truet autur, quae minimo pertinent ud res asperas. Venimus tama ad quartam virtutem, cuius in vicem Cicero notionem decori s υ ri ἐπ0νroς reponit. Vocabulum, quod est πρέπων, duplicen vim habet, qua non satis accurato distingui solet. Ubi absolute usurpatur, significat idem sero quod graecu κοσ1M0ς ευπρεπιίς, et quod nos dicimus isWolitans tundi g, se hie klieli , et non procul abest ait otione honesti ); sed Saepe eandem vim habet atque vocabula quae sunt Haptus, accommodatu S . graece οἰάειος, quod nos dicimus Hungem essen . Neutra vero harum ti Otionum cum ipsa quarta virtute quicquam commune habet; tantum in definitione unius eartim virtutum, quae τι σω - 0συνν subiciuntur, Stoici utuntur illa prior notion τοὐ
1 Ciis verba, quae satiat g 83 n ex se e loria et benivolentiaci viniit , cum eis, illine On . II de gloriae vi ac natura extionuntur, et v. iii si a P. 32.
2 Socratis exelia plum a Cicerone allatum est idem diei potest dis Laelio, Philippo. Alexandro. Cir Tritae M 31 2I. Laelius similemoli eausain g 108 laudatur.3 Lael. 4 44 91.43 Quare ,,deeere et sebi nestum esse saepe coniunguntur.
πρέποντος, cum τὴν κοσμιοτητα esse dicant ἐπιστήμην πρεπουσων κa απρεπων κινν σειον i). Et ab hac notione του πρέποντος etiam Cicero initium capit. Sed cum τῆς κοσμιότητος propria vis notione πινγήσεως addita satis accurate esset determinuta, Cicero hac notione relicta η totam quartam virtutem nuda του πρέπον ro notione contineri voluit. Cum vero intellegeret πρεπον et honestum sero idem Valere, duo quasi πρέποντα ei statuenda erant, unum quod ad omnem honestatem spectaret, alterum quod quarta Virtutis vicem praestaret. Indo finitionibus autem utriusque decori Ciceroni obversatur τέλος illud Stoicorum, quod est o 0λοὶ Ουιι issa τῆ φυσει se', senaturae conVenienter Vivere , et quod prior notio do cori cum honesto eandem fore vim habet et quia vocabula, quae sunt is conVeniens, consentaneus ομολογουμενος), a secunda notione οὐ πρέποντος non multum distant δ). Videmus igitur Ciceronem son sim furtimque a priore notione τοὐ πρέπον ro ad alteram transire. Sed haec altera in primis poeiurum, pictorum, hi Strionum, oratorum, denique omnium earum artium propria est, quae aliquid
effingunt vel depingunt Quare scriptor ipso g 97. 98
ab eo πρέπ0ντι, quod poetarum proprium est, orsus decentiae notionem constituere conatur. Sed plano ultra fines
etiam illius πρέποντ0 progreditur. Nam quod addoscriptionem decori novum aliquid addit, quod est isnon
neglegere quem ad modum nos adversum homines geramus . vel, ut post semper per positionem Sprimitur, is approbationem eorum, quibuscum vivitur, movero ' ab illis artibus id, quod eis fere summum propositum est, ad mores
20쪽
transfert. Ill negativa autem forma huius sententia id sousurpatur quod iii de iransitio proclivior est ad τνην clidai- μοσυννὶ Verecundiam i , quae cum Da conectitur g 99..
100 Post do ossi ei decor et gonoralis et alteriushui subiecti Maximam autem vim decori in ea parto inesse, de qua nunc disputetur Nam non Solum corporis qui ad naturam apti sint, Sed multo etiam magis a iaci in i mi Pura probandos esse, qui item id iam turam accommodati sitit Hae sententia satis itivi Citior viam sibi patefacit a decor ad ipsam τὴν Gω yρο-
i ὁρμγ est φορα ψυχῆς imotus animi y δὶ. Cum igitur g 10l in Cicero determinaturus sit, quid sit et σως ροσiu νη, hoc cum definitione τῆς ἐγκ9ατείας coniungit, quae ipsa quoque riti σωφροσυνν Subiecta est. Nam
τέ νε sis docti et explanat, quid faciendum ' fugiendum
2 Nai in primis ad corporis motus spectare videtur haec virtuS.
6 Stob. I c. 61 12. Similiter Dion L. VII 3 etc.
paret, quod 105 ipsa quoque pertinet ad ori ἐγκρατειον, quam Diog. L. VII 93 etiam sic interpretatur, ut dicat
eam esse εξιν cia Trairo a d 0νων voluptatum . Inde quo iransit ad ra ii Gid ais t0συwνὶν verecundiam . 10 Cicor itorum a potitarum τω πρέποντι orditur, eum dicat duabus quasi nos induto esse per Soni S, quarum una communi S ultera in Ietulis proprio tributa sit. Illum cum generali decoro 96 conectit, hanc vero ullo vinculo cum una vel altera forma decori coniungere non curat. In sequentibus usque ad g 121 de persona singulis
proprie tributa agit singula persequi inutilo est ij. g 126- 14 exponit Cicero, quatenus decorum in corporis motu ot statu 126-132 in . , in omnibus dietis l32 137 suo iis si ql cernatur δ). Positum autem Sse
in tribus robus, formositate, ordine, ornatu ad actionem upto ). Formositas tantum aliud vocabulum est pro decoro, quod non το πρέπον saopo idom est atque pulchrum st). Ordo autem et ornatus proprie ad dispositionem et expolitionem orationis spectunt. Haec tria cum is difficilia sint ad eloquendum , Cicero statim illo praecepto is approbationem hominum movendam esse a quasi complecti conatur. In se- fluentibus autem a formositato ad verecundiam vel potius pudicitiam transit, quam cum illa ita quodam modo AEOna Tertia et quarta persona, quae inde a g 115 tractanti ir, Secundae Subiuiigendae potius erant quam adiungendae. Quae si 122 usque ad 125 de diversis aetatibus et inuneribus dicuntur, tantum appendicis loco Sunt. Et hic quoque personarum notio valet, is si 124 , gerere personam civitatis . 2 Paragraphis 138-140 explicatio inculcata est, qua dem On- Stratur, qualem hominis honorati et principis domum placeat SSe. 3 g 126 in haec dispositio in vorso ordine pro sertur. Cum haecis Ortit 74 , , . . . decere declarat quasi aptum Sse con Sentaneumque tempori et personae quod cum in factis saepissime tum indictis valet, in vultu denique et gestu et inceSSu .