장음표시 사용
11쪽
erit, recessurasabito, ubi melior, ac aptioη quod statim, ut arbitror, fiet apparuerit. Dum itaque nobilissimus aliquis artifex apparatione magni creti mi, edi pretiosi mi munerio detinetur, nostrasque mentes . eius aspectatione, subpenso tenet, Parentis tui simulacrum, quod uirium imbecilli. tra, ein tenuisma opes ingeni, mei ex fre finxerat, formarunt, fronteissa generosa, ides Famesiana, est mdice summa humanitatis, qua tus f milιa propria, O vera laus est, accipe, aureum ab illo, cui tants erunt e pis, tam diues, O abundana auri vena , ut tale offerre possit, exspecta. Propositum Mihi satis erit eripuisse fid enim sibi proposuerat oratio nostra omninoque
δης κ Ox- sustulisse ex multorum animis errorem quendam inueteratum O longe . t ii, , & piis.. ce' iis um. Immod οὐ quidam antiquitatis laudatores sic iam naturam tionis. co enuisse, sic exhaustam Tetere secunditate, ct exinanitam putant, ut ab Quidam sic ea, iamdiu es ista, nihil heroicis temporibus simile exspectandum esse com Π l . trarant; alii contra de veterum prestantia nimis angvue, o demisse copia Vi hostei; ii tanus, sicscntote , fabulo de illa inanes, O meras nugo, litteras manistem contemia dato, auisaltem, quod bissoriarum fidem eleuet, maiora vero prodita, cen
seant. feci profecto misi quid me fallit ratiocurantem 2 breui rerum a se
Muti h rco Umo patre t*o gestarum commemoratione, ut neque illi debitam Luiri quisii ; hi pocteris , ofacta uia ἰώ, atque gloriosa, antiquitatis admiratione, detra-,ibu, sabuli, bant ἰ bia veteribus Romanis illa, que apudgrauissimos scriptores leto plena,& men tursatis credibilia, geri, cum incredibilia ab Alexandro Farnem gesta via 4 cem dςxi- derint; σ, quae urbs hunc nostrum, L.Metello feliciorem, Macedonico Alexandro, magnitudine rerum parem, euentu simillimum, hac aetate a nuit , eandem summos illos homines olim parere, potuisse, fateantur. Trid. Nyn. Iunij. n. M, D. LXXXXIII.
12쪽
in lauden . erenissimi A Lax ANDRI FARNEso, Parmae , de Placentiae Ducis.
cardinalem Ampli mum. , . . . ii o Pi s . Eu l .it it i in 's' i I quemadmodum homines, pietatem, Iumtiam, M. neficentiam, ceterasq. vi tutes colendo, nomen, scultam immortalem in terris consequerentur, Via riclarissimi, nunquam Dux Alexander Farnesus triste,& luctuosum nobis sui desiderium reliquisset; neque pulcherrimos illos fructus, maximeq. ne-- cessarios, ac salutares,quos ex eius curis, laboribus, periculis capiebat christiana respb. ta mature immaturus interitus ademisset; neque tot, & tam spectatae in omni consiliorum, Ze rerum euentu, actiones, octavo, de quadragesimo aetatis anno, morti sero velut ictu perculsae, concidissent. Etenim quae posteritas tam immemor erit,quod tam rude, & imperitum saeculum , quae tam ingrarae , & tanto stupore oppressae mentes reperientur, ut non eum, cuius prudentia, sortitudine, felicitate, tanta, quanta mens,& cogitatio capere potest, gesta sunt, immortalitatis memoria prosequantur ' Ut ergo Farnesi j facta cum per se clarissima, maxime l. gloriosa, tum ad imitam dum exposita, ii minum recordatione semper uiuent, alentur linguis, litterarum monumentis inueterascent, posteritati omnium saeculorum propagata, ita Farnesius, cui nihil, neque ad summi honoris amplitudinem, unde peropportuna ostendendae virtutis occasio nascitur, neque ad sempiternam rerum gestarum laudem, unde celebritas nominis, & fama paratur, defuit. nactus vitam gloriae suae parens, immortalis inter mortales versaretur. Sed quoniam hanc lucis usuram, quam licminibus natura perparuam dedit, Alexander Farnesius infinitam sibi ad gloriam, admirandis virtutibus, fecit, Istemur potius eum ita aliquando vixisse, ut vitae singularis quaedam selicitas socia fuerit, mortis nunquam intermorit ra memoria comes futura sit, quam, utilitate nostra rem totam metientes, doleamus, nimis cito vivere desiisse. Cum fama mortui ea est, ut illius obitus de moerore suorum, & bonorum desiderio, & sapientium iudicio,& vivorum prςdicatione celebretur, diuinum primium est ex hac vita i i
13쪽
mo perturbemur, ius linq ain satietatem postram,quae nulla unquam fuisset, sed ad eius legem, cuius voluntate vitam ingressus suit, de vita' exieriti Abducite, abducite quaeso 'adoloris sensu crigitationes vestras; metes ab hominis interitu ad res gestas fortissimi, ac felicissimi herois.
ex ingenti, ii vinetis sq. eampo, toti as,iniam trans orbis terrae theatro, in exiguum sane unitas orat id nis ἰ quasi pyrum', compulsas, hodierno die
reuocate . sie enim set, se ero, ut,& illiu memori ρm b neuoleptia, &obseritantia,ec me cui gramiὐs,et hic ironus impositura est, quam a quoquam sustineri possit, indulgentia , atque misericordia prosequamini. Illa Serenissimo Principi a prudentia vestra iure debentur, haec mihi a benignitate hegari non pbssunt I quis igulari a 3 uersus mortuum reueis rentia, eo progressus sum, vidicendi audaciam cum gratificandi voluntate, tum parendi necessitate, susceperim. Et quoniam, qui ante me dia erunt , Uratores, lectissimas quasque, & rarissim s Farne si virtute , suum quisque secutus ingenium, ut pulcherrimos, & suauissimos ex multa e ellentium varietate florum, & copia, fasciculos, colligere voluerunt, ego in hac oratione ita me tractabo, uti s vlla esse in rebus his.
. t m ni se ii- .po est, eam Farneso, diuini liis concessam, ex illius, qui .Hm, ilii; antiquitatis opinione, de illustrium scriptorum , monumentis, habitusne L. Metel- est felicissimus,comparatione conuincam . Consideranti itaque mihi de Ii. qui est om in eos homines, qui duobus ab hinc sere annorum millibus Romae nonni v h-b xv modo dignitate, & gloria, sed etiam summa felicitatis existimatione fotisi ς - ' μ' ' ruerunt, intuenti, statim occurrit L. Metellus, qui,non tam usitata hominum in suos indulgentia,& consequentium annorum testimonio,qua secundo earum euentu rerum, quas expetiuerat, felicis cognomen in-Deeem opi, u nix , Optaperat ille, ut Primarim esset bellator, Imperator sortissi.
uit,& a decu- mus, summus Senator haberetur, summa esset sapientia,magnas res a tus est Metei spicio suo gereret, multos liberos relinqueret, maximo honore uteretur,iμ ' pecuniam magnam honeste compararet, orator optimus, & vir clarissi
mus esset in ciuitate . Haec omnia , quae tanta sunt, At haud sciam, alia ne sint in rebus humanis maiora, ad illius fluxisse voluntatem, Q. Metellus in ea oratione, quam in funere patris filius habuit, scriptum reliquit . Eadem ego illa multo, si usum respiciamus, uberius, si dignia talem ornatius, si caussam iustius, si exitum, felicius contigisse Alexan-pi intesta dro Duci, ut qui cumulate beatam inter homines vitam,cum magna e Bellaibi. pectatione caelestis expleuerit, demonstraqo. Equidem non negarim neque enim is ego sum, qui res, vetustate robustas, studeam calumni 1-do peruertere talem fuisse bellatorem Metellum, qualem se optauit
esse, de vetera monumenta testantur: verum idem ita statuo Farnesium, si una mecum illius facta leuiter adumbrante,& breuiter perstringente, perpendere animo volueritis, quando oculis cernere non licet. longe, Ad classem multumq. praestit ille. Vix e complexu avunculi, Hispaniarum Regis,ch riai ni P terra, mari q. praepotentis, a quo honorifice exceptus, amantissime tra-
14쪽
liberalissIme dimἰgus fuit, in Itallam reIerat, eum, vectus qua- scisci x xl
driremi, quam suo sumptu aedificarat, ad eliristiana classem nauigauit, 's - *- 'ς
ut publicam salute, quae in longe maximu di scrimen vocabatur, quantuiple viribus, quantu armis,quantu virtute,quantu denique saguine suo& vita posset,adiuuaret. Concurrunt infestis & animis, & fgnis cIasses instructissimae,& ornatissimae,altera christianorum,altera turcaru. Far Farnesiui adnesus e sua in hostilem,quae aduersa constiterat,quadrireme transcedes uersam uire- ea facinora militaris virtutis . scuto protectus, & stricto gladio,obuios mςς puῖa tquosque prosternens,edidit,ut,ea capta,& hostibus ad unum intersectis non leue ad victoriam post hominu memoriam inaudita momentu attulisse, praeclara omni u consessione dicatur. Nec suit tunc quisqua tanta , P η0g imprudentia,ut non euiam tu summae bellicaru rersi gloriae destimaret, β' nec tanta inuidentia, ut id vehementer non cuperet,nec tanta impuden 'tia postea inuentus est, ut illoru praesagitione salsam dixerit, horum v ta inania duxerit. Accidit etia Opportunissime ad eam, quam homines stitie sit vide futura Farnesii magnitudine animo imbiberat pinione, omnino G ctoria de Gue
firmanda, praeclara illa victoria, quam eo, qui secutus est, anno de quin- cis te cestrique equitum turcaru millibus, exigua manu,ad Avarinu fugatis, repor- P Ri ''
tauit. Hoc admirabili bellicae fortitudinis initio facto,&, ad certissima sortissimi imperatoris spem,quasi tyrocinio deposito, Placentia reuer
titur, non tam exuuijs nauticis,& hostilibus spolijs ornatu quam maiorum rerum studio, & solidae gloriae desiderio inflammatus, qua ex reli. pione chri itiana, cui se iam pride totu deuouerat,aucta,ex impietate pro ofligata, in qua acerrimum, & iustissimu odium patefecerat, ex sub acta perduelliu insoletia, superbia, contumacia,quaerenda sibi, ine νlla dubitationei consebat. Habebant tunc magna Italiae partem, scd prae ipue par Gratator vomentem,& placentina ditionem, excursionibus, ct latrocan ijs insultam steteratissimi grassato res, nulli mortaliu communis humani generis hoves parcebat;armati obsidebat itinera;uiatores,ex insidijs adorti capiebant, captos spoliabant, spoliatos acerbissime cruciabant, cruciatos crudelissima morte mactabant . in hoc hominum ne, an immanium hellua rurm genus nulli fidu. omnibus odiosum,amicis molestu,inimicis
refutandu magis, qua lacessendu, & comuni luce indignu, adeo gener tabati sus animus Alexandri & praeteritaru iniuriaru dolore,& praesentin ira- ' 'cundia,qua sortitudinis cote philosophi quida appellarunt, exarsit, ut, Peripateticinii 'edia existiolatione, rebus i. gestis indignu ratus,armis, & copis
conitatissime, nec sine maximo labore,& periculo, ut est gens insidiosa. . fallax, saltibus,&asperrimis locis assueta, insecutus, ta dicu omnia,quo se reciperent, perfugia,&,quae laberentur,kiiugia interclusisset,quos sanare non poterat, utius est. Pacata sua ditione, hominu animis in admi-- auunratione tui,& amore concitatis,atque reliquis Italiae principibus. si imi P 'hςis i β.tari Vςllent, relicto praeclari facinoris excplo, in Belgiu,ad alterii auueu 'μ ψῆIu,pulcherrimu pacis ornamentu,subsidiu belli firmissimum,christiani Ata
nominis decus eximiu, Iohannem Austri qui tuc illiprouinciri cum summo imperio, fratris nominς praeerat Omnibus bene precantibus linguis, sauentibus anim. . proficiteriur, habiturus mox, ut Optauerat
15쪽
- materiam animo suo .ae studiis mi At q. o praeclare a multIs de Farnesi iii illam prostinesam uitentu ius ieiuni. csi e ipsud, ce' exari.& Farnesi nomine,ex initiiri nihil vulgare pollicentibus, ex domestica
disciplina,quid in illa turbulenta,& rerum nouarum studiosa, de malis suasoribus deprauata, prouincia facturiis esset, acuti quida homines coniectabant. Etenim quis,cum pristinam Farnesianae familiae virtute meminisset; cum Alexadri in navali, tet restrio. praeliola nimii, constaritia, spiritus ex re bene, felicitem.iesta; mirabiliter auctoslae cognoscreet; cum
tantas aetatis flore gestas,dubitare posset,qualis futurus esset, colirii rata. stirpe virtutis Er, ut intelligatis eii cum d friuae, Ac institutionis vim, tum rara naturae bonitatύ, atq. praestantiam secutum& Romae, in paterno gremio,& in Hispania, apud avunculti non disputo quale auunculsi,& in otio,s quod illi cotitigit,& in negoti quo delectari maxime videbatur, non modo nudenter cogitandi, di vere schclendi', scd etiam Gptime & iaciendi,& dere christiana merendi, eui se natum iure gloriari poterat, rationem qu suisse, certissimum accipite argumcntum, isto existimare faciliu, de singulari illius, de inustata virtute possitis. Quo Admittituτὰ Belgium attigit, eodem die ad grauissima iterum maximarum , dc dxς ς δμ memoria dignissimarum negotia, intimamq., Avunculi familiarit ic' '' ' admissus, omnium ad se ora, oculos, animos, amore'. conuertit. Ve Iohane, Au nerat in illam prouinciam Iohannes Austrius vehementissime pertur- sirius, Belgi, batam, agitatam intestinis dissensonibus,varijs erroribus a recta ratio-GubeInδ ne detortam . Eam, ut quam breuissime posset, tranquillaret, ab into- nec in is bellis ad pacem, & concordiam traduceret ι & a vijs lubricis,
tortuosis, ad tartarea immanium laruarum ergastula deducentibus ad iri directam, limplicem ,& aeternae salutis reuocaret, quantum ipse per sc gratia, auctoritate, imperio, &'multiplici tractandorum animorum arte, quantum etiam uorum ope, & auxilio poterat, tantum, dignissimus immortalitate, Princeps,contendebat. Ea res cum conditione re rum praesentium, tum inueterato odio praeteritarum, tum, quod ita sit natura comparatum,ut non solum paciscationis, praesertim apud exulceratos animos, principia tarda sint, verum etiam spissi, atque produ cti exitus, habebatur humana prudentia maior. Verum cum auunculo,sr auissimam rerum molem sustinenti, velut Atlanti Hercules, sororisae, filius accessisset, factum est , quod vix sieri posse videbatur, ut operi, quod multorum antea consilia,labores,conatus eluserat,postrema, bre ui tempore, manus accessura videretur. Apparuit tunc, si unqua alias,
'' verissimum illud esse; Frater,qui adiuuatur a fratre, sicut ciuitas tirma..h , 'a G m Nam pridie Kal. Feb. cum annus ageretur cis. ci. I xxviij . secutum est tueum. felicissimum illud , de cruentum, sed maxime perduellium sanguine, Praelium ad Gemblacum xlarum oppidum religioso quondam templo,
is de instructissima bib Iiotheca, sed piorum victoria. & impiorum necenotissimum. Ut iam minus quodammodo mirer, Farnesium, qui tunc equitibus trecentis praeerat, in hostilem aciem, quae octingentis equitis
bas. & sexdecim peditum millibus constabat,non suasisse, ut irrume
16쪽
rent, sed irrupisse, non in eundi pratis rationem sententla sua,sed exemplo, & manu docuisse, cum illud oppidum, templi semitate, sanctissimae caussam religionis viro eiusdem amantissimo commendare,librorum copia verissimae laudis. quae ex litteris petitur, spem homini, cunis cta ad perennem gloriam dirigonti, ante oculos ponere videretur . C cidere eo die hostium decem millia capta sunt signa equitum quatuor, stra peditum septuaginta, tormenta bellica sex; peruenere in nostrorumpo S testatem,prster commeatum multorum mensium, atque impςdimenta, Cesignius, totius exercitus Dux, minores Duces triginta, & h minuid . 'ii . capita sexcenta. t nunc,& Metellum primarium bellatorem iacta,eum. ιinue cum Farneso compara ; facies quidem perinde, ac si i ucernam luci.
ilis opposueris. Sed neque tunc primum,ut scitis, neque uno illo iacti rimarium se bellatorem praestitit.Nam quatuordecim ipsis a
primarium se Deuatorem praertitit. Nam quatuordecim ipsis annis,quibus cum Ioha ne Austri0,quoad ille vixit,vixit coniuncitissime,tot res, iam V 2 c tantas acriter, vehementerq. praeliando seci ut avunculus,eius unius to nauauit in sorti, fideliq. opera usus , prouinciam illam maxima prudentia consti volἀio Fatituere, in lJgni aequitate temperare, salutaribus praeceptis instruere potu rit in emadmodum enim stella, hominum generi prospera,& salu' 'ri , Mixum altera eiusdem naturae coniungatur, si, ut& utriusque bo--geatur, & uberiora commoda in res in seriores deriventηr , sic euenit, ut, cci, bellica,& ciuilia munia inter se prudentissime partirentur,& nes conitationes fideli societatede incirent, multo magis se triusque virtutes enituerint,validior c s vires naiae sint, &, in uinco ouo da robore munitae res arduas,&iabo osissimas. ' prope desperat s a himosius susceperint, facilius tractarint, si diis perfecerint. Vcrst pro Dolor. illa animoru coniunctio. c lemu ,qui rei christia coduceret, frempta, illa Ioluntatu .studiorii, sint rataru cGmunio alienissimo teripore distracta,illa conspiratio beneuolentis ill.e contensus virtutu in te i
spectu serre, pulchritudine intueri, vim sustine e christiani nos imis ho. stes non poterat.Sed revoco has quercias meas , meq. ipsum inint;ae arguo, qui te, ilicidissima stella, Iohannes Austrie, stellam extincta dixe- stella, astan. rim, cum, ut sperare licet a diuina bonitate, sempiterno ceuo, fulsenti risio, sydus, a sima, perfruaris. uere stella es,cum stes, uere sedius,cum ea consuese ς' ' Υ id de res, quae nec auris audiuit,nec oculus uidit nec mi ns,api eogitano hii '' ' 'μοφmana ς I sequiturinos'. ad tuae sςlicitatis con syderati ne. quotidie ma ''' ' sis, ac nugis, deiiderio tuaru praecellentiu virtutu, inuites. Er,tAnte i te aliquid obscuritatis, ii t quae e altissimo caeli domicilio in t ram d pressa, in corpore, uelut in te terrimo carcere inclusa, uersabaris: nuc per illustris es, & perlucida, cum ab illis uinculis soluta, de cado reddita, lumen a sempiterno sole mutueris. Vaga antea , & mutabili ratione uoluebaris; nunc in caelo fixa non moueris loco ,. sed superis illis sedibus haerens, perpetuo I. in pens, constantiam in omni eterrutate re tinobis. Nec tam dolemus, quod a nobis, opinione celerius abieris, . R a quam
17쪽
quam gratias agἰm', quod se abieris,ut prude ter eogitaueris, quomodo prodesse nobis etiam,& manere quod amodo nobiseu posses. Reliquisti
enim in tuo loco Farnesium,nimirum,tecu necessitate coniunctis simu . moribus, & vita simillimu , state poene aequalem, studio erga rempb. de charitate pare, uno uerbo,alterum te, ut neque Rex catholicus fratrem uos. n.natura piopinquos genuerat,eos amor singularis fratres essec rat neque Belgium Gubernatorem,neque exercitus Ducem, neque boni praesidiu,neque improbi scelerum uindice, neque catholicae fidei caussa patronsi amisisse,sed leuem quanda murationem fecisse uidelltur. Mor Publieam ει- tuo Iohanne Aultrio, Farnesius,quod ita moriens Auuculus testamen- , 'p' to cauisset,laborem illum periculosissimu,&optimo cuiq. cum possit,declinandum, subiit, si voluntatem quaeras,inuitus,si studiu iuuande reipb. lubens, si animi decretum,ad lepus. Tamdiu si quidem publicis rebus praeesse statuerat, quo ad Rex Philippus vel altu mitteret , vel illu in Belia gio eligeret, eui tam variti, tam multiplex, tam implicatum tuto credi negotium pol Ie censuisset. Non fuit Regi catholico diu, aut multu dubitandu,quin Farnesium tantis rebus praesceret, quem ipse iamdiu an iamo destinarat, & ab eo praesectum videret, qui nihil propinquitati,nihil beneuolentiae, nihil precibus , nihil gratiae, nihil alienae ambitioni
dare, sed suorum commoda, fratris decus, fidei catholicae cultum.diuini numinis obseruantia respicere, spectatam. & probatam virtutem attendere consuescet. Nec ignorabat prudentis limus Rex,uel maximo terr
rum,& maris interuallo disiunctus, quale. & quam inustatu specimen dedisset Imperatoris per ipsos quatuordecim annos, iactus auuculo mnium horarum comes, cogitationum conscius, periculorum particςpsi muneris amplissimi consors;illo autem orbatus,& cogitationibus suis ,
iudici Oq. relictus. qu liqua breui tepore,& quata, bello, paceq. gessisset. Q is etia Senator unqua in dicenda sententia,in suffragijs serendis,in iure administrando, in controuersis sedandis, in querelis gentium audiendis maiorem,qua Farnesus, sapientiam prae se tuliti Quis unquam acu- Summua se omnes reipta partes inuestigauit i quis diligentius quaesiuit, quid ror, & sum prouincia haberet militum, quid valeret aerario, qui essent socij, qui Dpientia mici,qui stipendiari j,qua quitque conditione, lege, foedere ' Quis explo μ' ratius tenuit consuetudinem decernendi i Quis accuratius nouit maiorum exempla Quis cetera munera, quae Senatoris summi, & hominissa pient issimi esse solent, sustinuit laudabilius ' Hinc constat Farnesum
non bellatorem modo,& sortissimum Imperatorem, uerumetiam sum mum Senatorem,& summae sapientiae virum suisse, ijsque uniuersis laudibus,quae singulae vix singulis contigerunt, supra quam dici possit, fi Eligitve . R. - . Rex igitur, qui haec omnia nouerat, Alexandrum Farnelium, ς' catholieo quod bonum, felix, faustum, fortunatum l. sit orbi Christiano , Guber- .Rbς nator natorem totius Belgij, de regii exercitus Imperatorem, amplissimis Very 'S'ii'ς x bis,clarissima amoris paterni significatione, suo diplomate declarax, illi- μυ P in omnes ordines, aetates, in quod uis hominum genus pol statem vitet, necisque concedit. Caepit tunc Iuvenis acer, & gerendis rebus natus,sese totum explicare onsilia suis e uigilata cogitationibus, quo ma
18쪽
Eme expediebat, dἰrIgere, res dubias neste expedire. suturas acute pre vi
sentire; imminentes , ubi opus erat, caute declinare, ubi tutum, alacriter excipere, subire dis sciles animose, versare in omnes partes ingenisi suum, in Christianam caussam tam ardenter incumbere, ut si fieri posset, vel plures animos habere vellet, quos omnes ad propugnationem, &propagationem sanctissmae legis intenderet, uel plures uitas, quas pro communi bono, pro pacificatione prouinciae, proauunculi Regis existimatione prosunderet. Sensere id quidem cum maximo suo malo, & dedecore, Alenconius cum Gallis, Casmirus cum Germani quando Namurco, ubi obsidebatur, egressus, illatum bellum , commutata sortuna, ita in hostes conuertit, ut eorum rebus, satis tunc florentibus grauis smam securim iniecerit. Quis factum, non fictum credat, illis copijs,
quas Farnesus,inique lacessitus, raptim coeperat, tam imparatis ; cum ipse nondum ab avunculi obitu luctu abstersisset;nondum sese a moer Famese ad. Te aliquantum recreasset; nondum ad bellum nedum ad praelium, com- φm bilia vis
parasset, hostiles duplo maiores, quadraginta peditum, equitum octo- 'cecim millia recensebantur tam egregie instructas, cogitato dolo, meditato scelere,nimium sibi confidentes, tot gentium auxilijs auctas, fi mata'. praesidijs,sundi primu , deleri deinde potuisse,praesertim cum caesorum multitudo eos,a quibus cedebantur, numero prope superasse dicatur. O victoriam.nis,ut multae aliae, celesti numini adscribatur, etiam nobis,qui poene vidimus, incredibile,nisi oculatis testibus confirmetur. apud omnem posteritatem fide carituram l Neque altissimae turres, &munitissimae, neque insanae abstructionum moles, neque rapidissimi in . . sentium fluminum cursus,neque tormenta bellica, cuncta terribili str se,sulminum instar,prosternentia, neque insidiae, neque doli, neque proditiones Farnesij ardorem extinguere,impetum retardare,aut saltem impedire notuerunt, quo minus amicis laborantibus adesset,inimicis osticeret, dubios confirmaret, obstinatos ad sanitatem traduceret . atque sic quenque tractaret, ut quisque meruisset. Quis ignorat stultam illam dicacitatem,& insulsissimu salem, quem Traiectenses in irridendis Ap Traiectea
Boiorum Principibus consupserunt, ipsis eisdem horribili strage consti tisset Dixerat ε muro infelices,& imminetis exiiij penitus ignari, mirari
se,cur ob talares nondu a Petro,ut clavibus,quas in manu tenet, Oppidi
sores aperiret,& a Paulo,ut gladio, quo,ad inane terrore armatus depinsit,obsessos iugularet, impetrasset. Hscisti iiii. Kal. Quint. impudeter,&impie,maximo cu risu,sed sardonio,cauillati, iactarat,veru iij, idest, altero sequeti,qui utriq. Apostolo dicatus est,qua tu iactas se paenituerit, ex eo coijcite, qd victo socioru exercitu,expugnato, captoq. Oppido, quas voces pridie ex impuro ore sudissent,easdem per iugulum postridie rediisse senserint. Qui nemine voluit,in sanctissimos praesertim viros, im pune dicacem;qui verba effutita temere, uinculis, uerberibus, de supre
mosupplicio castigauit, hunc, quid arbitramini iacturum illis,qui, ad
euertenda pietate,& ueram animi religionem penitus exterminanda, suriosam impudentiam, ad imperi u inuictissimi Regis repudiandu, illiu que ministros sceleratis armis persequendos, incosideratissimam tem
19쪽
ritatem suscepIssent' illa vos pro vestra sapIAli, eo lationInb7ciis
a qua do illis a me par oratio asserri non pol. Sensere praeterea inuicta Far
- ' ' φ ς nesj vim, ae virtutri nullius audaciae cedentem, sibi l. ad victoria,qua vellet,via aperientem, Alder narda, Candauit, To acu,Nauportus, Cameracii, Terra munda,Dismunda, Dunc hercha, Zutphensi, Nivella, Lichischa, Villa uordia, Breda, Gravia, Exclusa, Carpena, Axella, Ac alia sexcenta oppida,no tam nomin: bus barbara, tua desectionis scelere, &de specta vera religione, ad omne impietate parata, atque propensa. Horii quaeda primo belli impetu cepitiin5nulla sola exercitus victoris fama, recuperauit,alia ad detitione, fame compulit 3 alia exeplo alienae calamita tis, expugnauit; oia redire ad osscium i legit mi domini imperio pares re, Deum pristino cultu venerari, Ecclesia Romana, eiusq. caput suspiIn gratiam cere coegit. Quid' cum litteris Sixti v. Pont.blax. admonitus,nulla sibi
Sixti V. in mora attulit,quin in Germania exerci xii duceret,Nouesisi expugnaret . Germani m inde . nesar iii,ae impiu Christianae fidei desertorem, Episcopii Colon. .es extruderet,& eiicerei,de in illa dignitatis, & honoris clarissima sede E nestum, Serenisse. Bauariae Ducis fratrem, omni pietatis laude praesuid maximo cum plausu bonorii,& totius L l. Rom. gaudio, collocaret e Crescit mihi materies, Viri Illii stri A. sed oratio reru granditati, δe multitudini cedit; ingeniis,quo uehementius in reru dicendaru delectu laborat, eo in certius fluctuat; meq. ipsum multo magis relicta torquent, qua Farnesiu, ter electa delectant. Hoc in audacter, addo etiam nisi dicere apud vos increram nauiga- dibiliter, sed vere dicam, Farnesium, dum Dei Opt. Max. & Philippi Reb.iiiii gis iniurias armis persequitur; dum Eccl. Rom. dignitatem. auctoritatε Sumi Pont. utriusque reuerentia exturbata e Belgio, & expulsa, in eo-dε constituere,& collocare nitituridum, quod necesse es aliqua doseri,ut tunc fieret, nepe, ut unus esset Pastor,& unum ouile, pro virili parte contendit,maria ambulasse , terram q. nauigasse. Quis ignorati Quis ita hospes est,no in hac Urbe, sed in tota Europa, qui no audiuerit, quanto arti scio, quibus sumptibus, qua molitione, quanto cu vitae periculo, quanto cu hostili terrore,quanta cu sua gloria, & orbis Chri itiani gratulatione, Antuerpiam, florentissima ciuitate, omni copiarum genere
abundιnte, domesticis viribus,& externis cu vicinarum, tum remotissimarum gentium auxiliis validissimam, arte, & natura,diuturnaq. & di- . ligenti si ina presparatione munitissima, moenibus, turribus, eastellis, ingentiq. tormentorii appara tu ,ut serebatur, inexpugnabile, intra deci- Antuerpiam naumquartum mense,expugnarit Effuderat se ut hinc maxime, relicto oppugnat. sirperiore obsidionis tepore, incipia in subiectos Antuerpiae capos per disiectas ab obsessis moles, quibus coerceri solet, &, totam ciuitate co-' plexus, ita planicie inundarat oceanus,ut solum, quod paulo ante siccis vestigiis premebatur,nauigia exciperet, ipsa l. An tu erpia, mari circusiusa, non iam ciuitas, sed insula videretur. Herent obsessores, dubitant,circus pectant, quo se vertant nesciunt; d6Ient tot mensium obsessione tam, . . facile irrita. Parnesius, cui cum periculo cresccbatanimus ut hostes,quo
h. s iidi curri sibi refellet, intelligerent, mare mari restituit; altissimo flumini iii
facie Pii. gum imposimi pontem in eo victa, domitaq. rerum asperitare, hostibus primum
20쪽
.prImum ridentibus, deinde admIrantibus,ad extremia, re animaduersa V iii serius, frustra indignantibus. fecit,ea sorma, ut stupore cunctis attule- 'rit; tanta longitudine, ut caesarianum quingentis pedibus superarit; tata
operis firmitate, tanto materiae robore, ut creberrimas multaru classiuoppugnationes,& impetus sustinuerit, nullis tormentoru ictibus cesserit. Hic, hic allisa est,& costacta impietatis arrogantia; hic animi, hic uires perditorum hominum cociderunt; hic sceleratissimae spes, hic ne saria consilia, hic esse rati conatus male sanae gentis corruerunt. Hic Alexander non modo magno Alexadro, sed se ipso maior apparuit; hic Farnesus ea, quae naturam, & conditionem habere uidebantur, ut vinci nopossent,uicit. Irruerant saepe hostes,ut pontem euerterent,aut disturbarent; multis tormentis uerberarant; subiecerant ardentes sacesi pugnarant cu Farnesianis, euentu uari incerta cu sua pernicie.Tandem statuat, , nacti quam optaverane,occasoni, tantis opibus, ac uiribus, tanta nauiu imultitudine, ac magnitudine, tam inusitatis machinis, ut quae fluctibus . et coopertae, ubi opus esset, globos ferreos, aut marmoreos,ui inclusi ignis, emitterent,re, toties ictata aggredi, indeq. non, nisi uictores, recosecta,
. discedere.Neque eoi u consilia successu caruissent, cu oppugnationis ini Parnes j intutia seliciter procederet, nisi Farnesius, sui immemori sumine sicaldi psne di a viιμ submersus, suos perterritos, & obstupefactos uehemetissimis uel bis,&. admirabili exeplo ad c6serendam manum,ad desinde lum ponto, ad re pellendum hoste, concitasset. Tu, tu, Farnes, uno,eodemq. tepore , dc Dostes gladio coicindebas,& tuos mos reuocabas,& receles, integro sq. submittebas;& quidquid furor hostilis demoliebatur, resarciebas, cum, ut id auderet tui, sortitudine tua,ut scirent,exeplo, ut possent, corporis oppositu, lateriique praestares. Tu, cum tormeta bellica, horribili fremitu aeuom impetu emissa, ita tonaret, ut usum aurium adimerent, eos ignes eis arent,ut oculos perstringerent, eam caligine offunderent, ut cae tum nubilum,& caliginosum redderet,nec pedem retulisti, nec timuisti ilammas, nec exhorruisti torme torum tonitrua, nec uolitantia saxa, obuia quaeque cum miserabili ruina quatientia, sormida sit; sed tan diu animo,& corpore indomitus perstitisti quo ad inimi cs classes, intersectis
duobus militum millibus,multis nauibus captis, aut depressis,aut cobustis, aut velis, & gubernaculis amissis , inutiliter fluctuantibus, disiectae, fugati cum maxima clade hostes, seruatus poni, & sex horarii spatio resectus, certam secerunt, exploratamq. uictoriam. O' rem in omni memoria inaudita mi Ludus suit Alexandrum Macedonicum, natati nis ignarum, Euphratem, admota pectori Parma, tranasse, iocus Coclitem unum contra omnes hostium copias astitisse,dum a tergo pons interscinderetur, eoque rescisso, in flumen se coniecisse, atque seliciter ena-
talla; Nihil fecit Caesar, cum in Hispania clypeum a proximo quodam milite arripiens, in hostile aciem irruit, suisq. inclinantibus praelisi restituit inihil suo auspicio Metellus gessit, si omnia istorum facta cu hoc uno Farnesij facto conserantur. Haec uictoria, diuino potius auxilio , quam 'vilis humanis uiribus parta,dici uix pot,ac ne cogitari quide sitis,quam 'compresserit spiritus. animosq. fregerit perduellium, eorumq. fautoru.