장음표시 사용
21쪽
Nihil is audere BritIni,nihil Seoti,nihiI GermanI, nihil Galli nihil Ea
taui; dolere tantsi praesenti calamitate, an i metu sutura ru; timere suis
rebus,de alienis no cogitare;mirari Farneliu tanta animo virtute,tantueorpusculo robur,tanta utroque patientia ostentasse;dolore,& iracum dia disrupi,cu,quae aut ab uno imperatore omnibus annis,aut ab omnibus imperatoribus uno anno seri posse non crediderant, ea ab uno Far. nesio,vno die,consecta meminerant. An tuerpienses,sunesti caussa belli, modo aestuare dubitatione,modo se confirmare, modo concidere comissi facinoris,& violatae regiae, diuinaeq. maiestatis conscientia, modo inani considentia erigi,modo inopes a consilio torquere se in omnes partes non solu mentibus, quas a fide auerterant, sed etia corporibus, quibus quae poterat afferri iniusta nexi Sed illi spe omne, qu1 impudentia dese- Dedi 'ctionis,& acerbitate pertinaciae amiserant,in Farnesii etia offensi, etiam ne is AR R irati etia victoris parata semper,& toties experta clementia reponete P μ' infelicis perfidiae suae satis felice exitu invenerui. Subacta itaque armis Antuerpia,& eu ea toto sere Belgio in deditione ditioneq. Philippi R iis,eu summa totius orbis christiani laetitia, redacto,duae supererant In- -in uiae, in qua S tota belli mole conuersurus Farnesius,ire inGallia litteris Gliliam plui, Auuculi Regis iubetur. Ergo Rex, Omni ii Regu maxime, omnivq.optiae si . me,ut res alienas labantes sulcias, iacentes erigas,perditas restituas,tuaru iactura,sumptu'. contemnes Ergo victoriam,ta diu expetita,cu asse cutus sis,ita elabi sines, vi,quo die pede in totius Belgii possessione, Farnesj virtute, posueris,eode die, reuoca to a victoriaru cursu Farnesio, decedere de possessione velle,videarisi Ergo sororis filius,uix resectis viri.
bus,vix curato corpore,vix valetudine confirmata a vetere morbo,& 1- nouis aetationibus,ad nouos labores,ad noua pericula,ad nouu.&certa
aut effundendi sanguinas, aut amittedae vitae discrime prosci R etur Prosiphil'ppi R et seatur,inquit, Rex omniu religiosissimus. Sic seruare vicinu regnum, ἡ ' , .i num sic gentes, nostrae tutelae c6missas,protegere, sic tueri regi ii decus, sere Rethium tinere catholici nome,sic christianae rei.ad magnas angustias redactae, vehementerq. laborati, subuenire Iubet. Na tametsi sororis situ unice diligo.maximeq. vereor, nequid de eo fiat, tamen, quominus certa est hominu ,ac minus diuturna vita,hoc magis repb. du per Deu licet, frui uolo illius vita,atque virtute. Capiet etia Farnesius gloriosum ante actae vitae fructa,unus bonoru Omniu uotis,& precibus expetitus, in quo pol tissim si & foretissimu olim regnu spe omne, secundu Deum, salutis,delibertatis suae habere posse videatur. O voce digna Rege, ligna catholiaco,Philippo vero & Rege,& eatholico dignissima. O praeconium unius Lutetia Pari- Farnesj virtutibus.ac meritis aequale. Obsidebatur eo tempore Lutetia: μ Κά''ti Parisiorsi,vrbs pulcherrima, frequentissima,& studio sanctissimae legis., sd;.hebis laudatissima,atque ita Obsidebatur, ut non procul abesse a supremo eximebat tio putaretur. Intus enim inulitata fame, in omnes palam sine dissicrimine saeuiente foris immimissimo, Se truculeii Isimo hoste, cuncta uastanis te,& intercluso omni aditu,qua ad ciuitate coportari comeatus poterat serru, & flamir a n, nisi se dederet, minitante neque minacius dixisse,
22쪽
terutrum euentum, esse miserrIma. si perseuerare, & tuerἰ diutius con i xstantiam uellet , erat illi sine dubio fame pereundum, quando consula piis omnibus cum publicis, tum priuatis cibarijs, nulla iam vitae alimenta suppeterent ; sin hostem. cuius conatus toties ludificata suerat, urentem audacia, reciperet, dubitabat nemo, cui essesnatio impotentis animi nota esset, quin tantum ciuium superesset, quantum inlinitar caedi restitisset i tantum urbis, quantum flamma obire non posset. Mi- Tenui cime seri ciues, tenues prssertim, quorum deterior est semper in omni sue sera nς
cessu conditio, exhausti sumptibus, inopes, perditi, postquam fame cogente , ne inusitatis quidem cibariorum generibus pepercissent, in potentiorum domos irrupebant, non sibi, qui mortem in lucro ponerent, sed uxoribus. sed liberis opem ,& auxilium postulantes. Matres, paruulos filios complexae, cum miserabili vociferatione . atque fletu , Diuorum, hominumque fidem obtestabantur: saepeq. accidit o rena non modo visu miserrimam, sed acerbissimam etiam auditu. ut cibum, tu ε- multis lacrimis ab alijs extorserant, ex ore suo detractum, hiantibus filiolis porrigerent; ipsae deficerent, hoc uno selices, quod charissima pia
gnora , eadem fame morientia videre non cogerentur. Puerorum, ex Pueri. tremo si. . tu exanguium & consectoium,agmina totam urbem concursabant; cibum flebili voce petebant; ignotissimos quosque aut avuncu- ilos, aut fratres, aut parentes appellabant ν ut uerborum lenocinio , a que blanditi js ad eam omnes charitatem allicerent, quam summae necessitudinis, & propinquitatis nomina ab uno quoque uidebantur exigere . Pallebant ora, corpora sine succo, & sanguine extabuerant: oculi in suis orbibus retrus,atque abditi, tempora lacunosa, eminentes malae, arida pectora, herens ossibus cutis, incredibilis omnium artuum macies, squalior, lordes ita miseros homines deformarant, ut uix homines agnosceres, hominum umbras diceres . Obmipuerant sensus, defecerat vires; vox emitti faucibus,manus moueri,capita in caelu tolli non poterant. Qui locupletiores erant, & mediocriter pecunios , ideoq. tantae, Medioerium tam q. horribili rerum omnium caritati pares es Ie poterant;ingrauescen ς' te in dies intestino illo malo, externo nihil de furore, & scelere ad huc remittente, dum timebant, ne eandem calamitatem subirent, perinde a Dsciebantur, ac si iam illam, simili atrocitate, subijssent. Principes ipsi, Ptine,pecie ac potentes uiri pecunias largiendo, quae condita,ac se posita suis usibus potentes viri habebant, benigne distribuendo, magnum initio rebus afflictis solatiu Sy uiter etia itulerant. Et tamen hi omnes ijsdem angustiis, ac difficultatibus premebantur, cum se, suos, alienos alerent; cum rebus esculentis carerent; mis ei, pati cum, quo longius progrederentur, eo magis L hebus, victui necessarijs, sie, lium sub. desererentur; cum augeret dissidentiam rerum praesentium desperatio itu/uda elu-
futurarum; nullumq. nisi mors ipsa, quae iam cunctis imminob t, c2a'c,ἡ iexcogitari remedium posset. Haec erat iacies clatissimae ciuitatis, hic ni etati ala status florentissimae urbis, haec conditio gentis sortissimae, & Deo, tete benefi-Deiq. religioni fidelissimae, quando Farnelius, col lecto firmissimo, , S liberax validissimo exercitu , ingressus in galliam, superatis impedimen ii με M
tis, aduersa omnia, de inimica, torrentis instar, euertens, Insperan-
23쪽
Libtrat Lu- tibus hominibus salutem reddidit; desperatis rebus in speratum, et e re . c., pentinum praesidium attulit. Fugatis enim hostibus, aduectoq. ingenti
commeatu, ciuitatem a teterrima obsidione, a detestabili peste, a sun stissimo incendio eripuit,& rem p b. Christianam grauissimo metu, atq4 solicitudine liberauit. Quae fuerit eorum . qui se ex omni impetu hostium, ac totius belli ore, ac saucibus ereptos esse, atque seruatos vide bant, laetitia,quae gratulationes,qui inter se complexu f;quam plena m nu, quam ingenue, quanto cum uerborum honore, quam ex animo Far ne sium liberatorem, conseruatorem, patrem patriae appellarint peiusq. comemoratis virtutibus, ac promeritis, ad astra laudes sustulerint; qua grato animo accepta beneficia recognouerint;no est ingenij mei reser re, ν, iri si berie est Vestrae prudeli viri clarissimi,iudicare. Sed si grata libertas est, si ex seia in Pati- petenda uita, si iucunda liberorum,& coniugum praesentia,si amicorum sienses. suauis consuetudo, si amabilis patriae conspectus, si dulcis fortunaru possessio, si ijs omnibus charior verus Dei cultus,templorum sanctitas.relis giosorum pietas,quid illi sacere debuerunt,per quem libertate vitam, liberos, coniuges, amicos, patriam, opes, & facultates, veteres ritus, &ceremonias, aras, templa, religiosos homines retinuerunt i Fuit eadem Rhotomagε- R hotomagensium ratio, cum anno post, nec leuiora, quam Parisienses,
,.όαι- Obsidionis incommoda, nec minores hostes, nec tolerabiliorem famem perpessi suerint;nec Farnesius,relicto Belgio,iterumq. petita Gallia, minores sumptus fecerit, nec infirmiores vires fregerit, nec minus multos labores, molcstia'. susceperit. O vere partum aureum Marparetae Austriae ectissim foeminae, di Patre Narolo V. Imperatore, dignissimae. o Mense Augustum, vel solo Farnesi ortu, augustum,& rei christians vialissimum. um igitur duos totius Gallis oculos duabus expeditionibus a dira caecitate Farnesius destndisset, Belgium redijt, non ad otium,non ad quietem , non ad fructum praeteritorum laborum, sed ad sementim nouorum, non ad praemia quaerenda ,sed ad pericula adeunda,non ad peti cuniam colligendam, ut saepe sit,utque Metellus optauerat, sed ad eam, uti h, h. quam ex suis reditibus, &vectigalibus capiebat, effundedam. Nam,cumste compara- unde militibus stipendia persolueret, non haberet, nec per mensarios,uit Metellus, res nummaria, nec Per publicanos, nec per mercatores curari opportu-hφης MV ne posset, ipse de suo, mensis palam propositis, numerauit. Docuit hoc su, iondii. cdmemorabili exeplo pecuniam aut esse contemnenda, aut ad beneficenid quod est tia,& liberalitatem coierendam;nec tam relinquenda posteris, si illis ab multo glorio utantur,instrumeta nequitiae, quam documeta virtutis; amplissimumq. patrimonium sore liberis suis, atque firmissimum, nominis paterni, α gloriae memoriam; maximas denique, certissima'. diuitias esse, earum usum, fructumq. nouis e.Nec mirum,pecuniam, qua nec melior est, qui, abundat, nec, qui caret, deterior,profudisse Farnesium, qui sanguini suo ν,rnico ubu'pςpςrςix, quem omnes aeque ac Vitam, charum habent. Testis est Ganemur. Ita, quae ad Caudebechium, ut vocant, brachium illius plumbea glande Raautius fi- transfixum vidit: testis Ranutius Farnesius, filius,qui vulnus obligauit,li I. cruorem abstersit tremens,& exalbescens,non animi mollitia,non timiditat , sed paterno periculo. Ecquis non eum casum horreret, nisi qui stupore
24쪽
mipore mitIs oppressus a se Ipso, Ide , a eornmbni natura degeriera et tAt Pater antiquae magnanimitatis,& Romanae constantiae vera propago F rnesi ad si ad eum, serena fronte, ut tranquillitatem animi facile nostes, conuersusi Disce, inquit, Puer virtutem, ex me, verumque laborem, visibis. 'Tortunam ex alijs.
Disce spiritum,quem naturae debes, sanctissimae fidei reddere: disce mortem,cum ea pro vitae auctore oppetenda est negligere, ultro etiam appetere.Nihil me hoc vulnus retardat; nihil effusus sanguis debilita t;exsuscitat pcitius animum, & maiore ad res gerendas facit. Perturbetur, licet Alexadet eo per me, Alexader Macedonicus, atque pristinos illos,regio'. spiritus, specio cruore
cospecto cruore suo, remittat, me tamen meus animosiorem, ac fortiore
reddit,sparsus, non lucri cupiditate, no ambitione, non vindictae libidi--1. ne,no hostili odio, no crudelitate, sed eius caussa,qui suum, ut humanas uis filium i sordes elueret, atque scelera in seipsum, expiaret, totum sibi exhauriri. ctacet.& exinaniri passus est. Haec tu iam meditare; huc te para ; haec cogita; adlisc te exerce. Magna est hominum opinio de te, magna commendatio indolis tuae,magna memoria maiorum tuorum. H ec prosecto uides, quant expressiora,atque illustriora sutura sint, cu tibi paucorum annorum accessio fiet;teq. res ipsa publica ex domestica institutione,& umbratili 'disciplina in castra, in medium agmen, aciemq. deducet. Hsc labor u , Ac periculorum exempla a me,si sapis, fortunae,& prosperitatis,si voles, aut quando voles,ab alijs pete. Odicta iactis paria. o facta cuiuslibet exaggeratione maiora lEquidem, Ran uti, Princeps serenissime, quamuis te, tantis paretibus, auis,maioribus,quatos terrarum orbis admiratus agnouit,& ad tantas res, quantas iam animus suspicatur meus, natum ita colam. atque suspiciam, ut tuis fortasse,prsterea cedam nemini, tame nunquam tibii maiorem,paterna, felicitatem optauerim. Nam, ut ceteris in rebus L. Metellum superiorem pater tuus habuisset, quem ne aequale quide , nisi imprudens,quisquam dixerit, tamen,te filio, omnes Omnium fortu- tos telisque nas, Omnes omnium spes,in hoc felicitatis genere, Gmnia omnium uota tet.
superasset: nunc,cum ad te Odoardus Farnesius, Cardinalis illustrisi. ae Odoardus cesserit, quid excogitari, aut fingi ad humanam beatitudinem amplius 2- 4 Rδοψ- potest Non est admodum optabile, multos liberos, ut contigit Metel- terminui si, i , , sed optimos genuisse Reipb. Quare cum uos tales filios reliquerit, tet. quales ella debent illi, in quibus necesse sit, paterna virtus eluceat,quid in Patre uestro,qui omnibus rebus ita Metellum antecessit, ut tu equis, Metellus. ut aiunt, albis praecesserit, ad nouam,& inusitatam felicitatem defuit: φ O 'in Αn oratoria laus Ea quanta in Metello fuerit, diuinare non possit madu qu'ti iii bitare licet; quaerere non uacat. Sed quid i Arbitra mini res formidol sas aggressione, horribiles perpessu, exercitui paterno, ex multis,&dissimillimis nationibus collecto, persuaderi potuisse sine summis e I quentiae uiribust Siccine pericula, toties iam experti,libenter adijssent Siccine frigus, aestum, famem, stim tolerassent e Siccine uulnera, plaras , membrorum lacerationes , exustiones, mortem denique ipsam homines contempsissent i Siccine quae nobis miserabilia uidentur audie tibus , illis perpetientibus suissent voluntaria, nisi ita oportere, ita era C 2 pedite, tos by c d
25쪽
pedire, Ita deeere, Ita neeesse esse Imperator Ipse oratIone eonuicisset Nisi quis putet, ut milites, appostis scalis, in hostilem murum conscenderent, Farnesum primum operi manum ad motu siet ut in consertam hostium aciem longe numero pauciores impetum facerent,irruisse; ut in aduersa fluminis ripam euaderet, enatasse; ut flammas aspernarentur, in eas se coniecisse; ut sanguinem no exhorrerent, suum sibi hausi Gse. Fecisset haec sine dubio; nec Curtiis, Fabiis, Decijs, Scaeuolis eam laudem concessisset, nisi te imperatorem, non militem, suo tempore, mo , minisset. Quid, quod tantum abfuit, ut illa omnia vitae cupidus, rec sarit, ut etiam, sui oblitus, non s emel ab Avunculo Iohanne Austrio, saepe ab amicis, & corporis custodibus retinendus, ac reprehendendus quodammodo suerit. Restat,ut ipsi milites decoris, & honestatis causisa nam lucrum uix, praedam ne uix quidem puto homines christianos, sub tali praesertim Imperatore, respexisse tam atrocia pericula ultro adierint. Id ego de aliquibus libenter, de multis non item, de omnibusCam lius C nulla ratione senserim. Fuit unus inter plurimos Camillus Capila tali ue μ' η' chus R. omanus, pedestrium castrorum praesectus, qui, post longas in concilio, & maximis clamoribus habitas altercationes, quam sentcntiam de ponte contra hostium impetum defendendo, dixerat eam incredibili animi magnitudine, & iecundissimo e uetu comprobauit. Si. quidem gladio, & scuto munitus, repugnantibus multis, Z hominem,
quasi ad interitum ruentem voluntarium, retinere contendetibus, cum
exiguo suorum militum comitatu, pontem ingreditur; & sexccntis undique telis, ac tormentis appetitus, ad alterum caput pontis progreditur, hostes ijs, quas paulo ante dixi, machinis, & opibus pontem simul de vicinos aggeres, ut ancipiti pugna, consilia nostrorum perturbarent, uires i. distraherent, perfringere, aciet besaetare conantes, vel potius perfringentes iam, ac labes actantes aggreditur, tanta animi praesentia. ut alij permulti sese non recusarint laboris socios, & comites periculi, ut gloris quoque participes essent, aggregare, tanta constant ia, ut, ne uulnerato quidem crure, illius impetus animi, ardorq. consederit. Fauit honestissimis conatibus atque sortissimis Deus; is, quem audivistis, secutus est euentus ; sactaq. spes est Antuerpiam posse capi, & Omnino Blasii Capi- patefactum, Farnesium non posse uinci. Fraternae aemulus uirtutis, Blasuechus Ca- sius Capi succhus, eodem die, qui semper erit praedicabilis, gloriandus, .l, i praeseserendus, cum suis hastatis militibus, quibus piaecrat, diuersa in parte, nec minus periculosa, usque adeo animose,ac strenue rem gessit ut iure fuerit, cum par vitae discrimen non sugerit, parem celebritatem nominis, S fama consecutus. Euasit tunc ille quid c ni intcger, & iri- uulneratus; Sud Martis iniqua uis eius praeclarae uirtuti non pepercit diu. Nam, cum liberata Lutetia, Farnesius in Belgium rediret; &Blasius, itinera exploraturus, agmen antecederet, incidit cum si rum paucissimis in octingentos equites , inter quos erat Naua
rus ipse . Eorum impetum cum diu sustinuisset , graue in seminre , & periculosum uulnus accepit , siloq. sanguine gallicum sinium irrigauit , quasi locum designans, ubi, non multo post , Lindo uicus
26쪽
Horii cris Capi succhus, Marii fratris situs,& Pauli, Iuventa , modestia,
irate uritate, humanitate, optimarum artium stud ijs, & morum hone- nate praestantis , frater cum honorificis militiae muneribus fungi caruisset, Millesimo aetatis anno, mortuus, relicto maximo spectatae iam , vivi ut is, desiderio, conderetur. Est haec uetus, & propria, S: uera Gam socchorum laus iam usque ab eo tempore, cum Robertus Hama-Ia , ex restia Gottorum stirpe ortus, huiusq. pernobilis fanuliae prin-CEPS , M auctor, Ronas, ducta uxore, sedem, ac domicilium, in uico Pomone, fixit, pro Ecclesia Romana acerrime pugnare, non parcere sumptibus, non frangi laboribus, non vitae iactura commoueri, contendere, quantum possint, uelle plusquam possint, modo rem christiariam augeant armis, stabiliant praesidijs, tueantur uitabas, praeclaras illustreri t sactis, nobilitentq. uirtutibus. Unde mirum non est, qua in familia istae laudes floruerunt, eas viros eiusdem stirpis cupidissime si
qui . Hos, & horum similes nonnullos Hispanos, Italos, Germanos, Belgas, non dibito, sibi, quid agere, & quomodo, aut quando agere deberent, praescripssse, atque uitae ignobili gloriosam mortem praetu
lisse nullius aut uocibus commotos, aut oratione persuasos. Eundem fuisse totius exercitus sensum, eadem periculorum, ac mortis contem
Ptione , eadem in aduersis rebus sortitudinem; milites sic paruis te, ut non fuerint peosscij admonendi; sic decoris auidos, ut nihil ignauefecerint; sic inter se concordes, ut nunquam dissenserint; sic laboris patientes, ut nunquam illum recusarint; sic patriae,& suorum oblitos, ut, missionem non postulauerint; sc amicos inopiae, aut sc pecuniosos, ut stipendia non flagitauerint; nemo mihi persuadebit, etiam si perluaserit.Quid Germanos tumultuates, & castra se moturos prς fracte negantes, quo modo sedauit,& rem inclinatam, ac propcdente ad seditionem, eomposuit, stinato'. homines in suam sententia traxitPNum armoruuit At inermis ad illos prodij t. Num instructa acie,aut agmine quadrato, aut phalange iacta, ut cum illis, nisi se ,quo ducere uolebat, sequeretur, pugnaret e At solus,& equo uectus prodijt. Fuit quidem sortissimi Imperatoris sic ad seditiosos milites,armatos,& paratos ad facinus prodiisse pertinaces,iratos,&qui contumacia quadam ad edictu imperatoris obduruerant,ab illa mente deleeisse,optimi cratoris suit. Ita enim se uir sapientissimus rerum occasioni gerendarum aptauit,ut, cu imperatoria persona nihil ,aut certe parum profutura videretur,eam exuerit, Oratoris induerit,& impetrare quae cuperet,lenitate orationis, quam imper ij seueritate extorquere maluerit. Ergo non manu solum, sed etiam eloquentia, parens uester milites suos ad eas res cocitauit, quas, qui aggre-Mur,antequa aggrederentur, geri posse dubitaret, post quam gessisset, gestas non crederent. Verum honores,quibus est functus Metellus,parentis uestri honoribus amplitudine officiunt sua. Pontifex enim fuit,
bis Consul, Dictator,Magister equitum. Nu hi minores sun Parmae,&placetiae Dux Belgij Gubernator,inuicti exercitus imperator,aurei Velleris eques No equide arbitror.Na qua tu illi magistratus Imperii ma- tuitudine his olim praestiter ut,tatu illis hi loga ubira antecellul. Illoru C. 3 annu
Fanusius Caispanus lib. de tamitillultri. itali et,
tris caelestis, quae Gallica lingua appellabatur ca such ide eo rupta uoceca
pilucch. Prodiere ex hae familia
tus, & Iohannes Antonius Cardinales a Marcus Episcopus T aurinoru August. Fabiitiusdua tu bello sacro triremiu praefectus, Alvertus, imper totis Uttonis iv. cubiculaisti , aliIq. permulti.
Quo modo iseletia suam tam ara 'dicto audie Les , duxerit
27쪽
annua administratio, horti aequalis vitae possesso; in illos nultu si iis, aut
Virgilius. posteris ius,horu lis reditas peruertit ad natos natorum,&qui nascentur ista u. bes illis.Vt ncn loge a vero absuecit, qui pares utriusque honores dixerit. note, cu illorum magnitudo breuitate teporis minuatur; horum mediocritas signi sera tua diuturnitate usus copensetur. Ecclesiae Romanae signi seratum,no nisi in S. R. E. abia beneficia erga rem p b. ingentia conferri solitu', & a Sixto V. Ponti Max. h. si es ebilia in patrζm Vestrum collatum . cui Metelli osticio , praefecturaeq. comprilis. rabimus t Hoc munusquamuis per se quidpiam esset leue, parvi q. m menti, quod certe est,suitq. grauissimum, & honorificentissimum , t men,& maiestate unius qui dedit, & praestantia alterius, cui datum est. non posset non esse qua uis Metelli dignitate sublimius. His tot, & tantis honoribus auctus, ornatus, cumulatus quam se alius iactasset ' quam . magnifice circuspexisset' ad quam sese licitatem, ad quod gloriae culmenti si μΗ ' euectum putareti Farnesus verriusquequaq. sui similis, non magis ast ctus est tanto bonorum cumulo,quam Hercules Xenophontius, sub c ius persona summae, atque persectae virtutis virum Poetae describun si voluptate. Paternae itaque suit modestiae de se ita sentire, & loqui,ut omne arrogantiae,& elationis suspicionem vitaret,& in se laborem, & virtute, in alijs fortunam agnosceret; vestrae prudentiae, Serenissimi Prinei pes , sic existimare, neminem esse, qui non speret suturum, ut vestrum alter
Paulum III. Pont. Max. paternum atauum, alter abavum maternu, Narolum V. Imperatorem, rerum gestarum gloria, orbi terrarum , reprae-Honesta ex. sentet . Scio, me. Viri illustriis. dum, cum duobus clirissimis Farnesii sicus uo. iiii loquor, processisse longius,quam eum decuit, qui plurima, eaq. pr stantissima de Parente propter rationem breuitatis, ct temporis, praetermittit. Sed, amabo, quis lubens ab eorum colloquio discedat, in quoruvirtutibus heret, admiratione defixus ' Quis praeterea , cum rebus iucundissimis pascatur, ad acerbissimas sponte festinet i Quis demum luctu
sum,& miserabilem casum,si vitare nequeat, non insecta mora retardet Resugit animus , atque formidat nouum funestae orationis ingressum rideoq. meandros, diuerticula, flexione'. quaesiuir, ut qua tardissime posset, ad i mportunu Farnesj ex hac vita discelium laberetur. Sed pareamus necessitati,demusq. opera, ut quemadmodum ille ad finem laborum , di initium verae,aeternaeq selicitatis, sic nos ad exitum orationis, si non pa- , V ri alacritate, eadem saltem animi equitate, veniamus. Tentabatur periculoso quodam genere valetudinis Farnesus, & , quq solent elle incon moda senectutis, ea in illius aetatem mediam inuexerant grauissimae curae, imme si labores, molestissimae uigiliae, importuna itinera, & impediat ad ongissimae expeditiones, perpetua solicitudo, creberrima caeli, soli q. mutatio. Et tamen cum suam in Gallia desiderari praesentia, C peram, re-
. s. ,. '' '' qui rari, auxilium flagitari, ex Philippi Regis catholici nuntijs, litteri
que didicisset, ad manifestum uitae periculum, sine ullo metu, mortis, cualiqua perueniendi, sine ulla, aut per tenui spe redeundi, prosciscitur, non recusans, quo minus,vel extremo spiri tu, si qua perditis rebus nobilissimi regni opem ferre posset,experiretur. Tantum enim aberat, ut esset aut mutata voluntate, ut languido studio,aut animo fracto, ut etiam labore
28쪽
labore ali ,reereari perIculo, gaudere dissicultate rerum videretur.Vera Verae uiriusquide uirtus rebus geredis delectatur:otiosa esse nequit, uim suam lon xi sedatcq. diffundi, praestantia propagari,infinitam bonorum multitudinem omnibus impertiri cupit. Quo grauius exercetur,uehemetius laborat, pluribus curis distenditur,eo iucundius recreatur, ua Iidius roboratur, alacrior,& erectior ad agendum exsurgit. Ceterarum rerum ea natura sit, ut tunc minuantur, aut esse desinant, cum primum cepte fuerint cum alijs communicari:at virtus nullam sui iacturam pertimescit nullo usu decrescit; nulla profusione exhauritur:immo tantii dem ad eam adi, citur,quatum ex ea alio derivatur. Peruenerat iam cum exercitu suo in .R μζ' ' i' Arrebatu fines; erexerat omnium mentes exspectatione rerum futura- fiuct Fax 'rit,admira tioe praesentium, recordatione praeteritarum: omnes, quid tertius ille in Galliam ad uetus facturus esset, suspensis animis, ardentibus stud ijs, &, pro sesu paritu, uaris, attendebant.Veruntamen dum boni bene sperant,dum timet improbi; viriq. ut necesse erat, cogitationes suas, ct rationes ad diuersis partes dirigunt,qui multa,quae supra humanas vires esse videbantur, egregie sustinuerat, grauissimi morbi, atque mortiseri uim diutius serre non potuit. Nihil Ranuti, filii cura, nihil intimo- Moritur Fatrum familiarium solicitudo, nihil sedulitas ministroru , nihil lectissimi si .
ex tota Europa me dici,nihil exquitissima remedia, nihil bonorum preces, nihil piorum lacrimae prodesse potuerunt, quo minus uniuersae camnis viam ingrederetur. Prssenserat iam Princeps optimus imminentem Quae mortε morte; & quibus cum deinceps hostibus pugnaturus esset , iamdiu ed. F r praeces ctus, iis se armis ornarat, sine quibus dementiae est in arenam descende- ρος -- re, ausili descenderis, sperare victoriam. Expiatus ab omni humanae impuritatis contagione , quod cum alias saepe, tum toto eo anno saepissime fecerat Sactissimum Christi corpus,cum grauissima erratorum suorum detestatione, sumpsit; illisq. diuinis epulis resectus, animo sorti, eoq. caelu aspectante, illorum hostium, qui sub aspectum non cadunt, terribile coflictionem exspectabat.Erat illi pro armigero puero conscientia recte factoru, pro stipatore corporis, cruciatuit, dolorumq. patietia, pro cly.peo, Fides, prosignifero,Spes,pro Duce,Charitas, pro demostratore viae qua illuc itur, ubi coronam accipiunt,qui legitime certarunt, eius imitatio,cuius e cruce pendctis imagine, ta quam gladium bis acutum , & in- numerabilium palmarum instrumentum, dextra tenebat. Postquam aliquadiu hoc spectaclitum ipsis hostibus formidolosum, hominibus salutare,sibi ipsi gloriosum, caelitibus gratum praebuit, animum illi, a quo acceperat, rcddidit, ut is, cui nihil iam ad humanae felicitatis summam accedere poterat,ad cflestem aspiraret. Ubi vulgatum est, Farnesum dic
suum oblisse, tanta repente omnium est rerum consecuta mutatio, quan Farnesimis tam nemo unquam oratione conlequatur. Quis reserat gemitus, singul--ςvis μὴ tus, lacrimas domesticorum, languorem nobilitatis, militum querim nias, aliorum accurrentium, recedentium aliorum tumultum, & concursationem ἰ id ego dicam de R anu i io filio ἰ is quidem ita affectus RanutiM FLest animo, ita amictus luctu,vi nemo pater unici si ij morte magis dolue p vritiqua ille nafruit patris. Nec mirum. Noverat Iuvenis generosissimus' '
29쪽
erat strepitus, qui clamores, quae concertationes, quae iurgia , du in l6 maximo diuersarum gentiu concursu, hi admittuntur ad mortuit, illi excludunturiomnesq. ita discedsit,ut admissos, uidisse vehementissime paeniteret, exclusos, no vidisse,quod amodo iuuaret. Minus enim audita mouenti visa multo altius in animos imprimutur,illosq. vehenetius, diutiusque coscint. Quid,cu in propatulo,& aperto situs loco, esum oculi so
lectus est 'Qui singultus Quae suspiria. Qui voci serationestini stupori Hic ne ille est,cuius sudore,labore, saguine religi6i christians fides, Ecc. Ro. dignitas, A post. Sedi auctoritas, quoad eius fieri potuit, parta est: Hic ne ille,qui Belgas ab exiti quo praecipites serebatur magna ex parte reuocauit; qui amplisi. de celeberrimas diuitates ex impetu immanis, simoru hostiu, infinita hominu multitudine ex miserrima caede eripuit ιnesarios sceleratissimoru hominu conatus, atq. surores fregit ἰ Hic ne summ ille urbiu expugnator, Turcarii uictor,hqreticorum domitor,vltor scele V rith. rum,restitutor teplorum,inauditam machinam stabicator,admirabilia fio 'iam molia operii artifexl Haec ne illa arma, quibus protectus serocissimis hostibus euo clamores sermidine incutere,esseq. terrori in Iebat Haec ne illa galea, auro, & g L, m mmis pretiosa, S uerscolorumiplumaru crista insgnis, quam csi capiti suo imponebat, ueteres illos martios heroas ardore oculorum,ingenubtate frontis,& totius oris dignitate reserebat ic ne ille equus gener sus, de phaleris pulcherrime sectis, ornatus, in quem simul atqueco scenderat, omnium intuentium animos sui admiratione complebat i omiseram, & in breui tam ceserem rerum commutationem l Alexandro Alexandro Farneso,totius militiae Principi, pro fulgentibus armis, amictus fratin νr i. δ' Franciscanorum' pro galea,cucullusepro torque aurei uelleris, aut pro
aiah setis, . balteo, ad usum gladii apto, d corporis ornatum fibulis aureis decoro, tu pro talea e crassiore lane cingulus ' pro equo, ligneus capulus, uili panno conte-- cucullus, pro ctust Quid nam hoc esse dicemus Αnne Imperator sortissimus illa o balteo cim' namenta militaria sibi displicuissse, nec illis usuriim fuisse, nisi reipb. νε μ Christianae tutela, de propugnatio coegisset, eo declarare uoluit, quod, puti. Jio. cum primum licuit, statim deposuerite Anne, ut David Saulis arma. .
Larolus V. ita illa sua uetera, tanquam nouissimo certamini prorsus inepta, di ni- Imperator hil valitura, abiecit' Anne Κarolum V. Imperat. maternu auum, quan tu ini fidis licuit,Voluit imitarit Anne, qui nos osis paterna charitate coplexus, tum sis incia nihil unquam statuit,quod nobis molestiam iure afferret,ueritus, ne morta teligioia riens, dolore afficeret,istum inmodu personatus, uoluit nostris ex ocuis
o linx. Iis, gremio, amplexuq. labduci r Suspicamini n5 incredibiliter, Viri optimi: veru ego, si libet .re totam aperia. Quae latebat rerum humanarum despicientia,quae Oecul tabatur animi, pietatis plena, demissio, ea erupit tande,& uera insignia,illis,quae publica caussa obtruserat,amotis, sublatis,in qua,integumentis,detractis inuolucris,ostendit. Hic suit ornatus volutatis,ille necessitatis;hic cultus Farnesium, ille Imperatore decuit; his armis,diuina ope nixus, incorporeos,& inuisos hostes, illis corporatos.& aspectabiles, superauit; hac noua, quae multiplicis virtutis index .. dex est, specie caelum sibi cui optamus) illa uetere , gloriam caelo
30쪽
compirauit. Ducitur Interea lanus, & quod ita, moriens,iusserat, ductis ruatis duciturtur sine pompa,& fastu;ducitur sine apparare,comitatu exiguo, paucis. RVPς Dp 'cereis, paucioribus atratis. Sed exercitus Proceres, milites'. ipsi, deie- Quid tetracto, moestoque uultu, se socios inserunt. Audiuntur strepentia, funesto quodam, absono,i absurdo sonitu tympana. Alij, hastis a tergo, mo 'μ re militari, tractis,& signis, solum uerrentibus, tristes,ac sorditati prosecuntur. Alii cereos ardentes praeserunt, tanta multitudine,ut longilsimus ille, qui erat ad sepulturae locum, tractus, maximo, continentiq. agmine incedentes, non caperet;& ea tot cereorum sun alium varietas, ac
splendor, rem procul aspicientibus, speciem obi jceret stet larum,quae noctu quod obscura caligine tectae, non lucerent, ad comitandum, & sep liendum eius corpus,cuius animus ut spes est in caelum ascenderat, doscendisse uiderentur. Facta est sine dubio, Viri clarissimi, rei pretios L sinae vix aequo animo serenda iactura ι amismus Principem, cuius similes multis ab hinc saeculis Sol paucissimos vidit . Mortuus enim est Bel - Quae deeem lator primarius, Imperator sortissimus, Senator summus, summa sa- & optauerat apientia vir, incredibilium rerum auctor, & consector, diuitiarum con- is tremptor,eorum pater filiorum, in quos omnium bonorum oculi conij- .idρὶ mul ciuntur, orator optimus, amplis limis honoribus usus,& clarissimus no to illustriotain urbe solum, sed in toto orbe terrarum, quando eius res gestae, atque in F Mne virtutes ut de C. Pompeio scriptum legimus) eisdem, quibus Solis cursus, regionibus, ac terminis continentur. Quom nia, quo maiora, &illustriora in Farnesio, quam in Metello fuerunt, eo illius obitus maiorem nobis afferre dolorem. & dolor eo minus consolabilis eine deberet , nisi quantum illius, quandiu vixit, felicitatem auxerunt, tantum
moerorem nostrum, luctumque minuerent. Optimum est contolationi v Maximum e
genus, meminisse, illi, cuius mortem lugemus, nihil iam , neque acqui- 'με- ο ri, neque optari a nobis posse ad vitae fructum amplius, nihil ad decus honestius,nihil ad gloriam sublimius, nihil ad se licitatem sortunatius :si quidem summae selicitatis est in ipsa selicitate mori; nccis parum vi- summa sellis
xiste dicendus est, qui tanta.& tam multa persecit quanta,& quam mul citas in selista vix imperatores alij, qui ad summam senectutem vixerunt, tacita cO ci xe mori. sitatione des ignarunt. Hoc uno inferior videri Metello Farncsius p
test, quod ille filium , auctoritate, honore , rebus gestis,& dicendi sa- abii: ' d.
cultate prsitantem , hic me, nulla re magis, quam studio , fide, Obser- ce libus, sed
uantia, di Obscquio commendatum, laudum suartana praeconciti inuene. et laudatorerit. Sed non ita est. Laudauere Parnes si irrcredibilia in reti ph. Chri- Metellum sustianam pronae rita, heroica facta, R excellentissmas in omni genere 7 a, virtutes uisertissimi homines ad pulcherrimam imaginem ueteris vlo tote, . quentiae . Laudant, nec unquam laudare desinent omnes Parisiensis Patisiensis Academiae, earumque Doctores . Quoties enim litterati Isimi homi homine. d. nes Academias ingredientur ; quoties suggestum conicendent, quoties eorum erudiris uocibus parietes personabunt; quoties studiosorum iuuenum frequentiam, & concursum videbunt, toties renovabunt Far-ncsj desdurium , toties rerum gestarum memoriam v si aspabunt.
Quod enim ipsi uiuant; quod apud illos vigeant litterae ; quod si