장음표시 사용
331쪽
IN sv NE 3RE AN T. AUGUSTINI. sis
auribus animisque accipiatis, vos quaeso, obtestorque, Quod si a vobis, ut spero,&opto, impetrauero, futurum est, ut nec me in dicendo laborasse, nec vos tanti viri memoriam grata animi recordatione reuocasse poeniteat.Illud enim Romane, moreque maiorum, id est, ingenue, vereque confirmare audeo, dubitare me vehementer, an parem Augustino, aut multis retro annis maiorum secula tulerint, aut quae consecutura est posterorum aetas, datura
simile sit viru,qui in his ipsis Iuris Antiquitatisque disciplinis, virtutumque ornamentis proinde excellet,ceterosque ut hic noster, aequales longo post se relinquet interuallo. Caecilium Metellum , cognomento Macedonicum ista isti memoria proditum est, cum tristem nuncium accepisset t. hi riscP. Scipionem milianum, cui etiam virtus victae euersae m M. V. que Carthaginis Africani cognomen addiderat, domi suae ut incerto auctore esse interfectum, a quo tamen de Repub. aemulatione, ut fit gloriae sine acerbitate dis enserat, foras prosiliis e, re in hanc veritatis plenam, ut ab aemulo profectam vocem prorupisse Concurrate, inquit GAcurriumsh; I; ea. Iomani urbis enim nostrae maenia conciderunt eundemque ferunt filiis quattuor Consularibus, a quibus&ipse magno felicitatis humanae argumento post elatus est, negocium dedis , ut Scipionis Africani funus, non deducerent solii, sed etiam efferrent, humerosque pheretro subiicerent,hoc addito eu logio, exsequiis digno Nonfore uti rumpo Demum id officium excessentior vlli clusi amplis que de omni eupub. merito imperatori praestarent. Idem mihi hodierno die exclamare iussasque est quin potius, cum toga armis praestautior sit , resque bellicas consilia superent, canimus corpori onge antecellat, eo verius iustiusque pronuncia-
uero Concurrite Tarraconenses,omnisque adeo Hispania citerior,vlterior: moenia nostra,exstincto Ant. Augustino, euersa sunt nec spes est fore, ut alteri praestantiori viro postremum hoc officium, mortuo debitum, persoluamus. Cum illo enim spes omnium nostrum, auditores, resque
publica Zepatria elata esse, dentur: inopum subsidia atque sortunas iam video concidisse. igitur fallaces hominum
332쪽
spes O inanes mortalium cogitationest Sed hoc agamus. atque ut inde oratio mea proficiscatur, unde aetatum initia ducuntur, capite arcessam narrationem, si quis forte adsit ideo ignarus temporum, sin familiis illustrium viro, hospes, ut haec ignoret Atatis itaque memoriam replicas ultimam, inde usque repetens, comperi natum Te domo nobili vcvs Ti Noaeum: excellentibus viris ingere- 'n' et Ri da Rep. Claris, Caesaraugustae, Celtiberorum urbe cela--φ'.q' bri, eccopiosa nunc etiam studiis ingeniisque affuente. Patre adhaec Ant. Augustino, Pro-cancellario Aragomae finitimorumque regnorum Quae dignitas hodie apud Reges secundas tenet Augustorum quoque Romanorum ter ru pia poribua, ut eXAnnalium memoria,ta Carini Imp. vita obcatio mi seruare memini, plana in administrandis rebus publicis, honoris de auctoritatis Cancellarii potestas perpetuo fuit. Vixdum ex ephebis filius excesperat, tinctus iis artibus, quibus prima aetas ad humanitate informari solet, natu licet minimus, tamen ob singularem indolem, maXima in pe
deliciisque parenti, Complutum quae in Carpetanis primceps Academia est,ad uberiorem ingenij cultum istis est ubi celeriter antecellere aequalibus ingem gloria contigit. Verum assiduis bellorum tempestatibus iacebant adhuc Humanitatis studia Ciceronis nomen vix in scholis tu audiebatur , nondum satis culta bene dicendi facultase Graecae litterae mutit, doctoribus carebant sine quibus tamen disciplinis in Iure ciuili enucleando encollere nemo potest, reliquae scientiae grauiores quasi contice cunt. Sensa enim mentis commode eloqui non posse, nec ad posteros transmittere, nisi rustice, inquinate posse, hominis est, vel M. Tullio iudice, intemperanter abuten- Asia r tis&otio, de litteris. Studia vero haec in Italia isciplinaria
parente, iam tum colebantur vehementius, quam in Hispanicis Academiis siue id soli caelive genio, siue hominum indoli&industriae siue otio denique&tranquillitati eip.
acceptum est referendum. Salmanticani hinc a parente missus prima ibi Iurisprudentiae fundamenta iecit gnam-
S. V. tum ut exoticu merces de peregriniudon sticissere
333쪽
IN v NEBRE AN T. AUGUSTINI. si
gratiores plantae alio caelo cultae atque insitae, suauiores saepe uberioresque esse solent miles denique is optimus, qui patria procul stipendia fecit idem in praescantibus ingeniis usu venire accepimus. Alieno enim caelo studiorum labor, de industria fit maior exacuitur enim, quasi usu exterorum splendescit ingenium, prudentiaque paratur. Magna itaque Italicorum ingeniorum subtilitate, doctrina, Sceloquentia, honesta quadam au dis contentione, quae stimulos optimis ingeniis addere solet, excitatus, cum de posteritate serio cogitaret, cui se vixisse testatum aliquando facerevellet, Bononiam,eruditissimis hominib., liberalissimis i. studiis, Iuris praesertim Civilis affuentem, cogitabat. Quo inopido collegium ingentibus olim sumtibus, amplisi fortissimu q. v ruin Agidium Albornotatam Anna Io.
Cardita in Hispanicae gentis gratiam sua pecunia exaedis o. es,
candum curasse in audierat quo erudiendi gratia ex Oliani- pulueda inhili
bus fere Hispanaae urbibus praestatissima ingenia quotan-ερηρ'.co di ni vocarentur, alerenturque liberaliter Magnam hic a.diorum segetem, ex aemulatione,ut fieri amat, ingeniorum
mutua colligi asti duas hic disserendi exercitationes scholasque haberi accc petat ex quo ludo, tamquam ex equo Troiano meri heroes, qui de iure consultoribus reo ponderent, prodiissent quorum e numero non-nemo Hispuria clauum nostra memoria summo cum imperso tenuisset. Bononiam itaque parentum permissi , excelsi animi de laboriosi iuuenis tandem peruenit, anno altero Pauli terti P Pont. Max. Ea in urbe, paucis ante anni Carolus Caesar Imp. a Clemente VII. P.M. frequenti homi An Io Io num concursei, quasi orbi5-terrae panegyri diademate is ei,. i,
coronatu S, in uni tusque fuerat, more maiorum Augustus xxx.
Quae res urbem cerer claram per se, nobilem ut Pon tinctae ditionis, reddiderat illustriorem. Hic in collegium ultro inuitatus Augustinus, licet suis sese sumptibus alere commode postat, commigrauit opibus tamen patriis valere iussus, ne his fisus negligentius,ut fit, in studiis versaretur: sic pontes a tergo militibus abrumpere solitos duces, neci laIugaespes relinquatur timidis adolescens legerat.
334쪽
Nactus hic eos est doctores, qui ceteris omnibus ingenis diloria antecellerent Paulo enim Parisio Iuris Pontificis
Oelebri interpreti assidue operam dedit qui ob singularem
pietati coniunctam eruditionem,mox in patrum purpuratorum Senatum lectus est: cui And. Alciatus Insuber,ut in bello defessis integri recentesque submitti ab imperatore
solent, suffectus,de superiori loco docendi personam sus bnuit, accitus insigni honorario princeps cum csset eius
aetatis antecessorum, propterea quod eloquentiam, Graecarumque litterarum, quae perpaucorum hominum semper fuerunt, peritiam, ad Ius illustrandum attulis er; inge.
nioque cum intendisset, MPoetica, ut Iani Parrhasii dilai-pulum possis adgnoscere, plurimum valeret. Biturigas enim quod hodieque gymnasiuam Iac Culacio Tolosate,
Iurisconsultorum coryphaeo floret Ticinum item&Bononiam Academias docendo Alciatus mirifice ea tempestate,vt: ius ipsum scriptis editis illustrauit eductis velut verius dicam, genitis summis aliquot iuris sacerdotibus:
in quibus Augustinus noster familiam ducebat quod in iis ipsis Iuris enucleandi vestigij pedem ponere cogitaret. Viglius item uichemus Frisius, princeps erat qui Galliae
Belgicae Praeses, negociorum mole ascribendo, ut feliciter coeperat, abreptus est. His igitur auditoribus, ut impe- .rator spolijs opimis, merito gloriabatur Alciatus Antonius vero ferijs, quibus proferri res solent, cessaturque aestiuis mensibus, ardente Canicula, Patauium celebritate commotus, discendi gratia, dum se aestus Solis frangeret, secessit, mensesque octo ibi haesit, cum doctoris auctoritate, tum loci amoenitate captus Marianum enim Socinum, minorem diligenter audivit. Quae quidem Socinorum familia tres continenter insignes Iurisconsultos edidit; Marianum majorem, Iari tolemaeum , libris editis claros: quales . C. vix singulos singulae aetates ferre solent. Sic lim&Mucior tam gens, quae tot una Prudentes Iuris emi
si stet, quot satis multis ciuitatibus esse possent, in caelum laudibus ferri solet Idem& Augustinorum gentis decus sui me, ut plures ea Iurisconsultos, patrem, auum, proauu
335쪽
IN FUNEBRE AN T. AUGUSTINI. iv
dederiti Annalium Celtiberiae memoriam euoluenS,compere Hic&subsecivis horis quas ali tribuunt aleae, intempestiuis conuiuijs, aut somno, litteras amoeniores libenter respexit Maararum Bonamicum, disertum horninem, Graecos etiam doctores, Fagellum,&Rom.Amas Eum audiuit. M. enim Porcium Catonem admodum senem Graece discere non erubuisse acceperat Et vero sine his artibus, eruditisque linguis, historiarum, Antiquitat sque memoria, perfectum I. xum euadere posse neminem, de saepe I ipsc dii exuit, rescripto edito,ut posteritas posset exaudire
testatum reliquit Decurso iam studiorum curriculo feliciter Florentiam Etruriae metropolim, se contulir, cum IO. Metello, Sequano homine erudi sis qui cum ex studiorum, ut fit, similitudine,vetus nec est ludo intercesserat . Pandectarum Iuris ciuilis volunt enim mensum, Iustiniani Imp. iusso a Triboniano collectum eiusque temporibus, ut creditur, priscis admodum litteris exaratum qui thesaurus olim Pisis allatus est quanti uis precij, religios que M. Idi.
a ducibus asseruatus, tanquam Apollinis oraculum coni v xxxv I. Car.
litur cum Norica: nupera Gregori Haloandri editione F
tum mande diligentiaque comparauit. Hic Laelio Taurei lia.
lo, egregio de diserto eius aetatis . C. Florentiae usus es fa qu miliarissime doctissimo item candidissimoque,&de litte M i. I . v. i. risbetne merito, Petro Victorio Hinc sociori sui Alciat Uigum iche-
vestigiis insistens, quod incredibile Sc ipse iuuandae foris, priuatimque Reipublicae,&Philologiae cupiditate flagra i
ret, discrepantes lectiones, Memendationes earumque rationes; illas quidem ex membranis antiquis has a se excogitatas, in eum libellum coniecit, quem ainc Emendationum Iam titulo inscripsit moxque non tam popularis aurae captandae, quam bene merendi studio excidere adolescenti si in annos vix nato quinque deviginti, pastus est. tu, libi: lio, si molem spectes, in speciem exiguo; sin o. cla Imrerum utilitatem, ponderumque momenta aestimes sinuosis aliorum voluminibus anteponendo(magnum en inasi bruin inas num malum Aristophanes Criticus appellabat Domitius vero Piso libros inelauros esse deber o nis ne
336쪽
iudicabat Italiam qua patet, nominis fama conturba uit, nomenque cum omni posteritate adaequauit. Adhaec plurimos exteros homines suo iuuandae Iurisprudentiae
exempto incitauit, ut iisdem ingressi vesti iis, tali, Gallire Belgae hom me doctissimi, politiorem istam(qua hodie seculi aurei felicitate, depulsa omni barbaria fruimur
Iuris Ciuilis tractationem amplecterentur. Hoc amplius effectum es ut nostra etiam memoria Galli, Belgae, Iuris antiqui studiosiissimi, quos honoris caussa libenter no- irino, Balduini, aruardi, Curiij, Duarent, Contij, Con-nani, Goueani Hotomanni Rus ardi, Cuiacij ceteri scriptis ad immortalitatem comparatis, Ius vetus, adhibita Philologia, mirifice illustrarint. Hac tanta celebritate, famae absentibus etiam, qui aliquid de ingeniis studiisque iudicare aut possent, aut vellent, notus Augustinus, Romam venit. Quam urbium dominam , terrarum quis et D. deam ess e urbem etiam aeternam in digitari didicerat, aqua uiri, Paulo tertio decimum iam annum Ecclesiae Christiana:
-: Hi, clauum tenente moxque singulari hominis doctrina xtiq. explorata, duodecim Viris Silitium iudicandarum, hoc est, Sacri Palati iudicibus adscriptus, omniumque su fragiis dilectus, Lud Gometio I. C. HispanoM Episcopo successit Pontificii Ecclesiae fidelem operam nauauit, ea integritate atque innocentia, ut difficile sit dictu, ab
stinentiane maiore vixerit, an in iure dicundo seueri-ela. Ib. tate grauiore sit usus Iulius tertius P. M. sextum post annum suffectus, adeo Antonium dilexit, ut S intimis consiliis adhibuerit, Legatumque summa cum auctoritate in Britaniam insulam opibus florentissimam miserit, curatacla. d. iv. Rex vere Catholicus Philippus secundus Mariam reginam Catholicorum regum Ferdinandi, sabella ne ptem duxit uxorem Regina id Poli Cardin. praestanti simi auspiciis Sc Insulanis pacem Ecclesiae tranquillitatemque exoriens veluti Sol attulit Sedo rerum inconstantiam miramque vicissitudinem ibi nihil est in rebus humanis proprium , nihil perpetuo bonum nec enim,dix gaudere, paceque frui datum Immatura enim Reginae.
337쪽
ginae feminae lectissimae, mors, tuis octauodstricesimo nata enim uno ante Augustin tun anno Ecclesiae Dei . , Reioue publicae ex insperata laetitia summum attulit moerorem. Sed, alterum tristitiae argumentum oblatum. Hac enim tempestate flagrante bello Gallia, Carolus mundi vanitatem pertaesus, taregnorum mole fessus, tot victoriis de Gallo de Turca, rebusque gestis, omnibus qui ante illum fuerunt, Augustis comparandus, imperio sua sponte abdicauit, fasces deposuit, filioque tradidit,id pud Carpetanos in solitudinem, ut quod reliquum esset si' i' vitae curriculum, totum rerum diuinarum contemplationi precibusque ad Deum Opt M. fusis impenderet, sese
abdidit, raro, ac paene inaudito aetatum omnium exemplo, post Lotharium Imp. Caroli Magni nepotem quita cies, Abisurumen, ut creditur, toedio rerum aduersarum victus, cum Christi a. Luco uico a Carolo fratre altero, post quintum decimum s imperi annum monasticam vitam amplexus est Diocleatianus vero cum collega Maximiano, immanes tyranni&
fera crudelissimae, imperi quidem insignia&ipsi posuerunt hic Nicomediae, alter Mediolani sed si veram cau An Christisam quaerimus, desperatione quadam adducti opprimen cccxiii, di, in quos impotenter saeuiebant, Christianos Amurathes item Turcarum Rex maiorum nostrorum memoria Anna Io. Mahumeti Otho mano filio, paulo ante captam Constan tinopolim Orientis imperium concessit. Verum neque metu, neque animi perturbatione, aut quod laborem periculaque defugeret, Carolus secessit, sed solum pietatis innatae studium, ut rationem gesti imperi Deo iudici reddendam longe ante subduceret, in eam mentem impulisse videtur. Abunde digressa est, reuocetur oratio. Revertit n. Io.D.Lv. ex Anglia Romam Augustinus Paulumque eius nominis quartum Apostolicae nauis gubernaculo admotum comperit,Vrbemque armis militaribus Hispanorum cinctam, metuque nuperae direptionis consternatam Tandem are Au ela. d.
mis positis redditur Ecclesiae otium, atque tranquillitas u Post ab ipso Allifanus Episcopus creatus, missiisque Pontificia auctoritate ad Ferdinandum Caesarem in Germa-
338쪽
niam qua honorifice obita legatione gregem sibi creta litium adiit, eumque omni huminitatis generere librialitatis est prosecutus Hinc non diu, ut motoriam egistefabulam suis ingratiis videatur, Siciliam insulam, opibus florentem, frugibus, ut horreum Italiae atque Hispaniae appella sum videatur,Philippi Regis Catholici auctoritate atque auspiciis lustrare iussus, integre id munus obivit, vita Regisratum ossicium praestiterit Asinsulanis ius sancte administrarit Reuersus iterum in Hispaniam est, ut optimo Regi, cui debebatur, rei gestae ratio redderetur. Ea
enim imperandi optima conditio, inquit Tacitus, ut non aliter ratio cometet, quam si uni reddantur Mox Ilerdensium Episcopatus a Pio quarto nec Opinanti traditur, inrepugnanti:
sed vicistus precibus cessit nam: Petrus Augustinus, nata major frater, eo ipse, tempore Oscam non procul inde sitam antiquissimam Hispalita Academiam, quo iam inde a Sertori temporibus Hispanica cluentus erudiendi gratia mitti solet Episeopus tenebat. Inde ridentur'.
uterque profectus est: quo, indici a Synodo Oecumenica, tanquam ad panegyrim ex omnibus orbis partibus doctissimorum simul ac pientissimorum hominum, sarciendae Ecclesia Catholica concordiae, conuentu fiebant. Augustinus itaque, ut erat Ecclesiasticarum rerum usu petaritissimus, sacerdotum illis temporibus mores paululum arnaiorum grauitate degenerantes, solutamque disciplinam ad pristinum decus continentiamque reuocandata censuit ratus, quod res est, hinc tamquam capite, corporis medicinam, ut membra conualescant, inchoandam. Propternos, inquit, cum Iona propheta, .ec temperastis in Gasi a Germaniaque morta est. A domo ita . Deia,ssicandum Occurrite,
Patres abenti Reip. Praeclare Augustinus inper honesta
oratio. Meminerat enim Numantiam, Carthagmen quesuperari euertique a Scipione Africano minore non ante potuis e quam correcta militum, qui iam luxu, otio deliciisque pridem enervati languebant, disciplina Legibus itaque de Ordmum disciplinas inciendis adfuit iuuitquem partem Anno post tertio rursum in Hispaniam naui-
339쪽
IN FUNEBRE AN T. AUGUSTINI. ets
gauit, Ilerdae Ecclesiam rexit optimis B legibus&institutis Ecclesiasticos ritus precesque, quibus sacerdotes
assuefi rent composuit:. Collicitonem Canonum antiquam Anselmi Lucens, quarti Iuris Pontifici compilatoris, edidit. Annos ipsos sedecim e sacerdotio summa pietate ac religione praefuit. Post longo satis interuallo, a Gre-A'Vis Io. I .gorio tertio decimo , Pontifice vere maximo, lonor Um Omnium parente optimo Tarraconensis Archiepiscopus renunciatus, hanc Ecclesiam ad extremum usque spiritum Praesul quartus, tricesimus, sancte innocenterque, ut scitis, administrauit vixitque iucunde in hac urbe, propter Antiquitatis R. impressa vestigia, Theatrum, Circum titulos, nummos, ininscriptionesta quibus referta urbs est, viis moenia omnia Romane loqui videantur Romanorum enim hic portus nobilis h. ecstatio huc cursus fuit, eratque ut vos non fugit, citerioris olim Hispaniae caput Tarraco qua pars ulteriorem, Baeticam nimirum, Lusitaniam, magnitudine longe superabat. Haec illa illa est Tarraco patiamini me, quaeso, auditores, animo meo Orem gerere se haec breui
ter perstringere, quando me in hoc dicendi genere tam diligenter attenditis haec inquam Tarraco est, iam inde a veterum Scipionum temporibus clara urbs, cum populus Romanus cum Carthaginiensibus de imperio totius Hispaniae, vitaque contenderet ut de Graeci Pol bab i. Polybius, prudentissimus reuera scriptorta de Latinis Liuius memoriae prodiderunt mitem Plinius maior, Pliniis si s. e . Scipionum opus appellare non dubitat. Sed institutum urgueamus, quando ad extremum usque vitiae actum,
fabulaeque catastrophen, tristem illam quidem , sed in qua sunt omnia, peruenimus. Obiit enim Augustinus cxxxvi. naturaeque concessit sibi quidem suo tempore sdici eninis non potest, quam corporis his compagibus cum Paulo solui optaret Reipti'. vero Ecclesiaeque Dei laboranti,
nobisque nimis praepropere. taxis quidem septuages e
mo abiit e vita qui fere humanae vitae terminus ab an nu. v.c.
liquis philosophis, doctissimis hominibus, angustus sane
340쪽
nimis tae breuis, circumscribitur Exstat, diuinum Re D i'. gi vatis oraculum: Dies, inquit, annorum eius septuaginta anni si autem inpotentatibus hoc est, ut Hebraei legunt, si admodum robustus fuerit ocraginta anni Amplius eorum labor es dolor id esst viii dena interpretantur pars aetatis princeps, iuuenta, dolorum plena esst, molestiarum. breuem igitur hominis vitam o exiguum nimis curriculum se miseram hominum conditionem QIam ob rem praestans ille philosophus Theophrastus moriens cum V T Natura expostulauit brutis animantibus, quorum nihil
intererat, longamaetatem concedi, ut ceruo, ut cornici.
H Ad istud bus, ut phoenici teste Hesiodori homini vero qui ratio
Pist. D stra nisi de orationis particeps, nimis angustis temporum , spacus vitam concludi Verum eli in promptu quid rel-
pondeam, de ad consolationem facit plurimum, sic pla, citum Deo imperatori, qui nos in hac vitae statione col
locauit, ea conditione ut cum vellet hinc euocaret, et quasi rude donatos ad feliciorem vitam transferret, aeter
i'iti nam, finisque expertem Sed&Sallustius philosopho illi
prome respondeat. Dux inquit, atque imperator vitae morta
hum animm est, qui ad gloriam virtuto via gracatur, abunde pocens, pote queo clarus ere Ratio igitur, de animi morte carentis industria, vires corporis, Clong aeua aetatis durationem, quibus a brutis animantibus superamur, facile pensiant, longeque vincunt. Qtia cum ita sint, Antonio gratulandum potius , quam lacrymis indulgendum esse censeo. Ille enim iam tum cum erat inclusus in corpore, caelestia assidue animo praecepit, cea quae
pra erant contemplans, quam maxime se a corpore alia duxit nunc vero voti sui compos e corporum vinculis tamquam ex carcere euolauit Nostra vero haec, quae dicitur vita, mors est appellanda O te felicemi ritur Antoni,
o terque quaterque beatum qui his vitae laboribus in tam laboriosa ac diuturna peregrina ne a caelesti patria defunctus, requietem capies sempiternam nos contra imiseri, qui superstites sumus , tot malis, quibus haec mortalium vita referta est, morborum, aegritudinum: