장음표시 사용
601쪽
eerebro juxta nervorum origines haerere, contendit. Nimirum supponit ille quod ex observatione Amatomica compertum ait J serostates in mstica cerebri regione depositias, nervorum paris vagi capitella obsidere proindeque ipsorum ramos propagines quasdam ultimas peritonaeo infertas , in * mos agere , atque ab l M contractione m-Iores tum in ipso, tum in visceribus subfiratis atrocissimos, ac velut perterebravies excitari. In probationem hujus sententiae exemplum subdit, cujusdam a paroxysmo Colico graviore defuncti, & dbinsecti, in cy'o postica capitis regis
juxta cerebellum, Or nervosas paris vagi origines aqua limpida in tantumperfundebatur , ut fulsantia medullina instar mori madidi plurimum humectata appareret. Sect. iv. cap. ii. κVeIumenimvero, ut colicam ex humoris cerebrum, &partes nervosas irrigantis vitio oriri concedatur; attamen
haud isto modo, quem hic Author designavit, pathemata istaec dolorifica excitari putamus. Quippe nec in peritonaeo morbi sedem, nec intra εγκώφαλον causam ejus primariam subsistere putamus. Nam quoad hunc,etsi materies morbifica, in capite juxta nervorum origines aggesta , quandoque in partibus longe dissitis motus condirisiavor , δα Μ, & supores, uti pluribus instantiis, un1 cum affectuum rationibus alibi ostendimus producat , attamen in idolare qualis solet esse b valde atroci multo secus habet: Quippe ad hunc, qui semper a flutione procedit, excitandum requiritur, ut causa dolorifica sive objectum improportionatum ipsi membro affecto , aut saltem ejus parti, aut portioni cuidam infigatur: Nec enim sufficit dicere convulsis a causa remota, ac inde dolorem a convulsione procedere et Quippe licet dolor saepe motus contui os, attamen hi istum per se, saltem magnum & diu perseverantem, minime producunt. Quapropter in desore coli , materies fibras sensiles Xxx a distra.
opinio citatur. examinat . Mauriae mombimae sedes non in cerebro.
602쪽
Fars primariό in Abdomine affecta non re
quin recti mesenteriam essemidet r.
distrahens , & ab invicem divellens, proindeque in corru gat iones dolorificas irritans, haud usque in cerebro com
morari, verum exinde, per dHMηero rei versus intestiana descendens, alicubi in eorum Vicinia juxta partes do lentes congeri , & subinde vel ob plenitudinem spolite illi gescens, vel cum alio humore effervescens morbi istius
paroxysmos inferre videtur. Aineram vero colicam a peritonao reji cimus 3 quia membrana haec cum admodum tenuis, ac vasis paucioribus & tantum exilibus donata sit, nec magnae humorum affugionis capax, neque ipsa, ut conVellatur, Viscera substrata comprimendo, aut contrahendo in dolores urgere posse videtur. autem mortifica a capite per nervos in Ventrem lapsa, nidos maxime idoneos iu me-benterio reperiet ; in quo sc. neroi plurimi, S magni, e0rumque plexis , distributiones valde insignes habentur: Quare, cum pars haec valde sensilis, & humorum nervosi
generis affugionibus plurimum obnoxia fuerit, morbi collat edes merito statuatur. Motuum quorundum in Abdomine con sinorum, Nivul O 'Iierki dicuntur, causas ste penumero in plexis me nuricis latere olim ostendimus, porro in iisdem locis diores colicos interdum nidos suos habere uinc asseruimus, & ex observatione Anatomica satis ratum secimus, Attamen non eadem, sed nonnihil ditier a materies est , quae utrosque ita dispares esse ius , sub eodem lare excitare solet. In passiohism dictis bHeribis spiritus anim 'les copuia elastioὰ onustos, ab invicem elidi, seu vula xς plodi , proindeque corpora continentia, in motus irre gyllares, seu praeternaturales invite rapere, in priori ctatu iacis suse declaravimus: In Surit m autem cylici'
iidem spiritus propter materiem ijs infestam , Simp Iportionatam istitati, proindeque ab invicem diois, o distracti fibras sensiles in corruationes valde molcstλβ
603쪽
agunt: Quo ritu in doloribM colicis hoc fiat, item quae
morbi istius causa conjuncta ,procatureia, &θmptomatum rationes fuerint, jam paulo explicatius dicemus. Itaque, pro Affectui colici seminio sive minera , humo- infra phaeruris nervet recrementa quaedam a cerebro per nervos deci. dua inque mesenterium aliorique Abdominis plexus Abdominis, mi-
ibidem congeri supponimus , quae si crassiora, & magis viscosa fuerint, quam ut per lymphaeductus excipi, &'
amandari, aut per vasorum propagines exiles, in cavitates intestinorum exsudare polunt, in partibus illis stagnantia, & sensim coacervata, tandem in plenitudinem irritat, vam assurgent ue dein materies ista stagnatione plus degener, & magis infesta evadens, occasionaliter, aut sponte turgescens vel forsan cum humore Latinosaeo e sanguine illuc suffuso effervescens, nervorum propagines, fibrasque nerveas, quibus innumeris Mesenterium scatet, corrugationibus valde molestis,& dolorificis torquebit,cujusmodi illorum affectio, haud plane cessat, donec materies effervescens aut discussa, aut in cavitates intestinorum expressa, aut demum subacta fuerit. Porro In quantum e mesentario ejusque plexibus propagines fibraeque nerveae in fundum, Desicam se Mifr,s f Ieam, ductus cholerichor,intestina omnia , & quaquaversus in cuncta fere totius abdominis viscera densissime protenduntur ue idcirco, dum materies colica in mineris suis es fervescens , tormina , & cruciatus saepe acerrimos ibidem ciet, una in partibus plerisque aliis membranosis starimi,& contractimes convulsivae, aut Glorificae ubique eκcitantur. Hinc ob me enterium primario affectum sub umbilico dolor acerbus, quasi pali assigi, aut terebrae perforantis speciem prae se ferens , dein circumcirca in toto fere Abdomine , propter inussinis simul in diversis locis varie diducta, aut retracta, dolores vagi huc illuc excurrunt, atque ob fibrarum motus, tum in his, tum in vasis urinariis
604쪽
natiis perturbatos, aut inversos, alvus fere semper adstricta est, & urinae interdum suppressio, aut paucitas succedit: Quin etiam Duodeno, oesica fellea cum ductibus ejus, atque ventriculi fundo spasmo affectis, eorumque fibris
sursum tractis, vomitio crebra, cum bilis flavae aut prasinae rejectione copiosa, durante paroxysmo subinde infestat. Bilis Brua, Quod autem nonnulli, ejusmodi Adem quae nonnun- ,. ,πώ 'I quam instar vir vili intense prasina rejicitur 9 morbi licu miniis causam materialem esse contendunt ue ejusque copiam, &viscera exudationem dolores colicos in intestinis excitare: rialis UL Dico humorem istum circa paroxysmi initia, in c)ssi felleo sine offensa quavis .cbntineri, postea tamen propter Viscerum spasmos inde expressum & quasi emulctum,in ventriculum vomitu affectum exantiari , ibidem vero humori alteri, forsan acido, occurrens , colorem Tiridem quandoque atrum prout olim observatione Anatomica
compertum habui acquirit. Atque hoe quidem ex e0 pa' tet, quod qui temperamenti frigidioris bitim minus progignunt,dum colica laborant, flatii, aut viridis rarum, aut nihil vomitu rejiciunt , attamen doloribus haud mlaus
acerbis divexari solent. sis bram do- . , doloribus ventris lumbares atro-kribus oblisis cissimi in imo dorso saevientes saepenumero adjunguntur a nullius in te i irritatione oriri possunt. At 'P 'μφ'-c6ncipere, eos a causa morbifica in m fmierist consita excitari, in quantum sc. nervi quidam iss signes iambares mei interiiplexum nerveum maximum in
grediuntur, hinc ut non tantumsta mi dolor ciper ςQR sensum ab una parte, in alteram tradantur sed probis ς insuper sit, etiam dorsi, & lumborum recrementa quaed hoc transitu in mesente tum derivari , atque aliquate R ob hanc rationem, sorbati s ventris torminibus , α
ri ita plurimum obnoxios fieri. ra
605쪽
Haec de morbi colici natura, &jede, nec non de causὰ .eonjuncta,&fnrptomatis ab eadem in actu existente oriundis: Quod ad procatar'in spectat , in iis duobm ea potissi- quibus eoin sinmum consistit, sc. primo quatenuS in liquore nerveo recrementa plura congeruntur ue & 2'' qEod ea potissimum a nervis, ad viscera imi ventris destinatis excepta , & ad me terium delata, mineras ibi morbidas constituunt.
Prius horum plerumque cerebri culpa , ac Vitio contin- 4 eis in mitio
gir: nempe quatenus hoc una cum liquore nerveo particulas heterogeneas, & regimini animali infestas intra fines suos his in eo osse- admittit praeterea item qubd haec, aliaque recrementa ivtur. ordinaria per idoneas cloacas haud statim amandat : Quapropter materies incongrua, cum alias a cerebro ablegari
nequit, in nervos paris vagi minime patentes facillime irruit. Atque ob hanc rationeni est, quod naina a quavis cerebri inordinatione diathesin ossifericam dictam frequenter contrahunt; nempe quatenus recrementa liquoris nervet, sive ea syasmodica, & elanica , sive dolorifica,
& irritativa tantum fuerint, inpar vagum deponi aptiora, symptomata convulpinis aequb ac colica ita palum excitant. 20. Quod materies haec nerυοrum par v tm incurrens, - in mesenterio, aut aliis intra Abdomen plexibus deponitur, mesemiseratio est , quod in hos plexus nerveos conjugationis istius
nervi plures & majores,sere ultimo terminantur: Quamob- in se recipiunt.
rem si humoris nervet recrementa hic quasi in imum subsidentia, nec per Vasa quaepiam regeri, nec in cavitates intestinorum transire possunt, necesse erit eadem focos morbidos in hac parte struere. cause eoidentes duplicis sunt generis, st. primo quae M. bi hujus cerebro & generi nervoso injuriae, materiae morbificae pro- causae evi ς' Ventum majorem faciunt , vel et ' quae sanguinem, &humore S agitando, mineras aggestas, & prius quiescentes exuscitant , inque effervescentias dolorificas cient. Tae
606쪽
bus dolores Mici in praedispositis accientur,examinare. holenim & inordinationes magnae in sex non naturalibus.&aeris & Anni mutationes, ac insufer ipse a quibus juvamen expectatur) pharmaco intempestive exhibita, crebro
accersunt. γEx prae dictis morbi hujus diserentia facile innotescunt.
Nam primo ratione causarum ostendimus, colicam aut accidentalem, quae propter intestina a contentis acrictibus irritata infertur, aut labitualem, qlialis modo describitur. 2' Ratione loci assecti colicasnodo superior, modio inferior , modo lateratis prout materies morbifica aut
in mesenterii parte modo hac,modo illa,vel in aliis Abdominis plexibus defigitur. 30' Ratione ag grotantis temperamentio. valetudinarii status, dicitur colica biliosa, pituitο- fa, aut atrabitaria ; item vel simplex.vel feorbatica; non quod humores isti imaginarii colicam per se excitant, sed juxta corporis affecti dispositiones, symptomata variari faciunt. Quoad prognostin satis vulgo innotescit, cuicam aecise dentalem , st. a causi evidente solitaria excitatam saepissime tutam esse , & facili negotio curari ue habitualem vero,& quoad diathesin difficulter admodum eradicari, ita ut paloxysmi non amplius redeant , & ipsos quandoque pa'roxysmos, non obstantibus remediis pertinaces esse, atque per plures dies, immo hebdomadas ac menses interdum persistere.
a. Di spositio Colica febribus intermittentibus diuturnisi& continuis male judicatis frequenter succedit, in quantumst. liquor nerveus insigniter vitiatus recrementa plura con
gerit, quq in Abdominis plexus, quasi receptacula patentia altius deponuntur. Porro ob hanc rationem febris epidemica quibusdam Annis increbuit, cui Colica Veisit symptoma pathognomonicum adjungebatur: Hinc Scortum diuturnus ac gigravescens, quatenuinerVeum pervertit, etiam colicam accersit. 3. ι'Qμ
607쪽
3. Postquam dolores cilici aliquandiu in ventre desaevierunt,inpenumero lumbos. . dein, morbo ingravescente, membra, & musculos fere omnes in toto corpore incessunt, tandemque non raro in paralysin terminantur 3 quod certe indicio manifesto est, materiem morbificam non per Arterias, sed nervos deferri, ejusque subjectum sive sedem, non intestinorum cavitates, aut tunicas, sed mesenterii plexus nerveos esse : nam quod dolores lambares ventris torminibus superveniunt, praeterquam quod nervi utriusque loci communicant, tandem insuper in est, qubd materies morbifica in capite multum aucta, non tantum inpar vatum,sed etiam in spinalem medullam illabitur ue quam subiens, ac in imum ejus subsidens, primb un lumbis, ac postea nervis plerisque aliis, qui a spina procedunt, affectis, in membris, & musculis aliis dolores exoriri facit , denique nervorum ductibus, a Materia morbifica in ipsis ad plenitudinem aggesta, infatctis, parat s infertur. q. Cotica atrocior, & plurimhm immanis, cujus causa intestini cujusdam inflammatio abscessus est, positonem Iliacam plerumque lethalem inducit.
Methodus Therapeuticam colica,utiani plerisque morbis intermittentibus , tres primarias Indicationes suggerit: Quarumprima curatoria, in paroxysmo adhibenda, dolores sedandos , atque morbi accessionem citius , ac facistius tollendam respicit. Praefervatoria, quid extra pa-roxysmum ad morbi causam tollendam, ne paroxysmi saepius repetant aut gravius infestent, agendum sit, edocet. Vitatis , remedia ad vires inter tormina & diros cruciatus conservandas,& spiritus refocillandos suppeditat. Super his singulis paulo explicatius ordine dicemus.
I. Indicationem curatoriam in Colica accidentali fere Frima rari solam respicimus ue etenim causa evidente, quae intestinorum a contentis acrioribus irritatio est , remota, dolores ut plurimui sponte cessant, nec recidiva absque simili oc-Υyy casio e
608쪽
casione timetur. Quare ad hunc morbum cith curandum'
praxis apud vulgus, immo quosvis e plebe homines satis
idonea innotescit, st. protenus Enemata molirentia, To- ιca amona, & narcotica exhibere ; quibus si febris adsit vel metuatur, phlabotomia saepe cum fructu adjungitur. Horum simulas, & utendi Qrdinem in Imropria cui- eae habitualis modb subdemus. I. parax fimo Itaque pro Affectus hujus parox 'μο sanando , duae sunt
qμα ip qi praecipuae intentiones i nempe, & solutio conti idoloriis disi. fica tolli, & fibrarum sive in iis excandesce
tia compesci debet. Ratione prioris enitendum erit, tum ut materies minerae uni aut pluribus impacta, & effervescens, aut discutiatur, aut subigatur a tum interea ut novae materiae affluxus inhibeatur. 24R Mentio, cui primo,& continue insistere oportet, per ol na potissimum,&ηιrreotica perficitur: Quo ritu, & quibus remediis quaeque haec methodice peragenda sint, trademus. et feribai ph- Doloris Callai Gyatis saepissime , & satis recte a clyste- , αδ incipitur. Hic primo sit tantiim leniens,'emolliens, a quo, velut a fotu interm , fibratum corrugationes compesci, & spiritus excandescentes demulceri poterunt. In hunc finem De tepid.m, cum saeclaro, vesanolos , aut Hyrvo violaceo 3 item vieinis emollieηna- ω,Aliberi Hercuriali, floribus Aeli Ati , Samburi, cum oleo Am Uda'
in primo sius turlim, Vel olivarrem ue item decoctum ex capite vervecino, initio , aut pedibus vitulinis conveniunt: Interdum emma ex mersiolio stiva Lini prae quibuscunque aliis juvare solet.
Quod n enemata mitiora non facila redduntur, aut ven se uinium. lnant' quae magis irritant,atque humores Arteriolarum Osculis exprimunt, di quasi emungunt, adlii beantur : In quem finem parentur deeocta carminativa, adtamara , in quibus dissolvantur elictuarium Diacatiosic , Diaphoenicon , vile baeos Lauri, aut flectes Hierae: Itζm
liquoribus istis usitatum est, addere in f -ci meto
609쪽
rum I iis vel iiij. vel decocti inritientis di. j. adde Terebinthina Ven. soluti cum vitelis mi M. -t Iiss. vel urina natis. j. Terebint. Men. LIms. πιο- ῆj. misce, f ema Hoc magnum juvamen inpius contulisse novi uecu-jus ratio videtur, quod particulae balsamicae intestina confortant , ac insuper a sanguine venoso acceptae , & cum eo per totum corpus circulatae,urinaS movent, ita ut lotium a tali clystere saepe cRpiosius succedat, &semper odorem violaceum reddat. Forsan etiam particulae Terebinthimae ubique diffata materiam morbificam aut stagnantem movent, aut acetosam, aut alias degenerem ad crasin meliorem inclinant. Dum intestina obsertim colluuinar ita, ac intus quasi foventur, Epithemata emeriora etiam Abdomini applicem tur. R. MDor. Mama Niri que, Mercurialis , pariet riae am. m. iiij. florum ambuci, clamomeli,Metuat, an. m. i, caput nervecinum discisum. Coquantur in s. q. aquae Ioni. colatura usurpetur pro fotu, cum stuphis laneis calidis Sme intinctis, & expressis, atque vicissim applicatis; repetendo quoties dolores intensius urgebunt : Circa fotus intervalla aut adhibeatur. Magmati herbarum contuso adde farina Avenacea q. ff. cataplasematit.
cataplasma , quod isterpagatim insuatur duobus sacculis si-gurae quadrata pro abdomine obtegendo. Horum unus pro vice effervesar in patina supra pran- a dentes cum otio lumbri rum, an Ranarum 3 imponatur calide , mutando quans
Vel R. olei Lumbricorum, aut Ranarum q. s. illinatur . . . ,
parsamem post Otum 3 oe charta emporetica tenuis eo imbuta applicetur , se gestetur.
entrem Agnino, aut Pulmones, albave Brutorum
istera calentia Abdomini imposita, & sabinde mutata, dolores interdum mire sedant. Υyy a Obser-
610쪽
Observavi in quibusdam constitutionibus, & tempera mentis Epithemata ex calidioribus aut calidius applicata dolores exacerbasse potius, quam lenivisse: Quare in his casibus ex re fore videtur, fotus ex solutionil nitri, vel salis Armoniaci, aut aliis liqu0ribus chymicis, prout in doloribus Arthriticis, quandoque uti Septa resere ex qua pura puta frigida instituere. Quod si ventris tormina horum usu non remittunt, noticis utendum erit; quae sic. justa dosi exhibita, inducias saepe magnas praebent et interim ut vires ac spiritus fatiscentes refici, & contra morbum apparatus adhuc major institui possint. Rc. Lodam liquidi Tartari sti Isi. ad ao. dentur hora somni, in coch. aq. forum chamomeli superbibendo ejusdem coch os. Repetatur noctibus alternis, vel tertiis dolores graviter urgebunt. In constitutione calidiori flor. cfiamomen I iij. Frupi de meconio Us.. q. mirabilis 36 f haustus mendus lora somni. Interea dum haec aguntur,pro doloribuissedatari,atq; Tateria secis morbidis impacta aut discutienda, aut saltem la-Xanda, remedia evacuantia vices suas habeant uenempe tum ut minera colica extirpetur , tum ut supplementa
sive flames ejus ne magis accrescat ) praescindantur. Iahos fines nomitio subi convenit) atque lenis purgatio 1 in super in temperamento, calido, ubi febris urget, aut time tur , phlebotomia celebrari debent.. Sulphuris Antimoniigr. υ. ad vj. vel viij. cθη ζητηBoragiηi j. detur mane cum regimine. In hoc casu juxta Medici praesentis judicium, aut infusio oroci metalle Bel Mercorii et tae , Tartarus emetioM A Uiciti , expressia foliorum Aseri , ac in constitutionibus tenerioribus etivitiistis viη- ουmel scillititam exhiberi