Compendiosa methodus in acutis morbis curandis / [Bartolomeo Mairola]

111쪽

M ET IN ACV. CVR a

putredine fiunt sebrium indidiu erit quod

nulla praeincipiens causa eas antecedat, neque enim ad illarum generationem requiritur causa procatartica recens securi.

dum indicium non tamen inseparabile est rigor, neq; n. in omnibus inest, quemadmodum neque horrores ipsi. n. non modo non sunt ab huiusmodi febribus inse parabiles, sed neque ab initio proprii. Inaequalitas vero pulsivum,atque caloris suet principiis, siue in augumento continnat est huiusmodi febrium generis proprium indicium non tamen, de ipsum insepera-Dile, adhuc autem magis proprium, ne que hoc est inseperabile repetitio accessionum, hoc est Xacerbationes plures ha-Deant, seu quod paroxismi plures habeat infultus, sicuti neque pulsuum aflictatio

vel compressto, sic autem nominant qua-do incipiente accessione fit arctior I paruus, nequalis,&obscurus reditur pulsus neque enim hoc ipsum ab hisce febribus est beperabile non tamen alicui alteri, Dra comune, sed proprium istarum ae Peculiare, sicut inaequalitas ipsa nisi ali cuius ymptomatis ratione superueniat teXemplo Ventriculi supernis ostens mivit. Insuper post Lbris declinationem

F iiii integra

112쪽

in egrano luccessierint quies ,hoc similite Declinata indicium in putridis obseruatur, quia vario putria ijs modissoluitur febris Putride accessio, d fere tamen sit solutio per excrecione sen-- , t sibilem, sed non ut integritas perfecta succedit declinationi ephemerae, sic fit in putridis i hi senim semper relinquitur

febris vestigium, aeque redeunt omnia ad statum naturalem, etiam si temporis spatium inter prioris accessionis finem,&s quentis initium longum sit . Declinatio igitur non desinens ad integritatem semper indicium putridarum erit nisi fiat modo transitus diaria in putridam, reliqua Vero indicia,quae a Galeno primo de diis

seb. 7. scribuntur, non putridam modo

in genere, sed eius speciem designant. Vt si per ipsuis accessionis vigorem symptoma, de haec sunt putridarum febrium indicia, quae non solum ab ephemeris ipsas putridas distingunt sed etiam ab ipsis he-eph m quam varii oti mi diariarum indi r scdri ast tu i fuerint reposita Galeno, fit num quidem indicium erit diaria- no rum quod omnes pulsus Galeno libro . I. iii de predictione e pulsibus autore, in mam

nitudinem , celeritatem , crebritatemo

pulsus, quantum in ipsis est, mutant. Eκ-quisite

113쪽

M ET IN ACV. CVR.

quisiue autem seruant eam, quae sechndum naturam est aequalitatem, molitiem dc ordinem alterum Vrinar prima siquidem statim die cococta apparet, lene colorata Tertium caloris qualitas o quae in omnibus suauis, mitis existit. Quartum declinatio. quae in singulis v sudore rore, aut omnino cum aliquo optimo apore accidit. Quintum, desectus malignorum symptomatum. Sextum, quia omnes a causa extrinseca, seu procatat ricari quam primitiuam Vocant oriuntur. Quae secus omnia contigunt in putr:dis febribus.

de diariae vero indicris copiosius habetur ex Galeno primo de Glauconem cap. 2. de lib. i. de diis seb. cap. 7. nec non libro

fecundo de cris cap. g. Quaedam etiam

Lunt signa quibus particulatim quaevis di aria dignoscitur, que traduntur a Galeno lib. primo de seb. cap. ii . libro secundo de cris, cap. vlt. 6 lib. primo ad Glauconem cap. 2. a putridis similiter tecti ca, quae in arasmum incidit, cognitu Hectica promptissima atq; facili me existit cu cm febris quiesseorum prime arida sit, quam si diis bus dinotas prehendens extenderis, instar corii scatur. cuiusdam confiitit. caliditas quum primum manus admouetur debilis est,paulo

Post

114쪽

post acris,& roden erumpit: pulsus ora tenuis, durus,debilis, frequens est. M ximum vero hecticis indiciuna proprium, est quod adhibito cibo calor incenditur, de pulsus magnitudine,ac Velocitate inte ditur verum calor ingesto cibo, calido, quidem celerius, stigido vero tardius au getur. Quoad enim ad sanguinis natura

tendit cibus, refrigerat ex calfacitu animal medicamenti ritu. Conuersus demisin sanguinem calorem naturalem auget. sic pulsus qui arebus naturalibus,preter natura, de non naturalibus, ut cibo immutari solet in magnitudinem, de velocitatem

augetur, aucto nimirum calore. corr horata utcunque facultate. Ita ut equalis accessio videatur, verum, de nequaquam est accessio cum febris hectica accessionem habeat unicam ad finem Vsque Vel morotem. Neque est hoc illi comune cum aliis febribus putridis. In his enim nunquam recurrit accessio, tu in eorum sympto mata, ut aliud aliquod pariter adsit, de prae terea id illis secus quam hecticis,cotingitetia citra alimenti sumptionem, neque fit exacerbatio unquam in cotinuis,quin manifeste sentiatur quedam inaequalitas, de immutatio, preter ea,que in pulsu de cal

115쪽

M ET IN ACV. CVR. os

repercipitur nisi Drte synochi speciem quandam inde Xcipias, ubi nequalitas illa forte non erit obscura, at certe nori obscuris alid signis distingui ab hectica videbis, insuper in hectica detentos oculos aegros habere immodice concauos, quia exhausta iam niuersa in ipsis humida substantia est,ita ut ossium,quibus palpe-hre coherent eminentiae conspiciantur sordes quidem in ipsis aride apparent, de quidam qualidus affectus, qualis maxime inest his qui toto die sub solis ardore iter longum per puluerem fecerunt Flos etiam vitalis permi cutisq; in fronte arida distensaque est. palpebre frequenter eo

luti somnolente connivent . Verum passisio eorum non est, sed potui vigilandi impotentia, contabuere quoque carnesque in temporibus sunt, ut collapsa videantur, I concaua loca. Et quid aliud omnino sunt, quam ossa, atq; cutis, adeo ut si nudato corpore partes ad Ventrem attinentes aspicias, neq; e intestinis, aut visceribus aliquod superesse censueris, ac Precordia uehementer contracta versus toracem videbuntur. SP hec sussiciant

ad indicia hecticarum febrium presemiraeerit gradui. Nam signa primi gradus

intenta

116쪽

intensa secundum . medium gradum exprimunt indicia vero teriin gradus re missa eundem significant. Ex temos duos Galenus tantum absoluit gradus, percur-xitq; omnia indicta , quibus deprehenduntur, medium autem praetermisit, noque in describendis illis signis elaboran dum putauit Quandoquidem duobus extremisi quod alibi etiam obseruatur 2 perspectis , facile erit medium intelligere. prima preterea species hecticae dum exigua dicitur hectica, hoc efferendum videtur adsensum. Non enim hic tanta sentitur caloris Vehementia, a medico, aut ab aegrotante,quanta in synoch, arde Nasica te. Putant enim, qui febre laborant non sim se careres bre. Neque Vero e cigua dies. paruus tur hectica, quod sit paruus morbus. Si morbus , enim singula,quae morbum magnum esse debi ficiunt ratione animo lustraueris. Intrenulis ebris es sane lucticam in magnis numerandam se,

peracutarum

117쪽

M ET IN ACV. CVR. PERACUTA RVM

sebrium dii Terentiae causae, de

indicia Cap. VIIII.

Deracutarum ebrium duo tantum videntur in genera, Gal. . de crisi cap. q. referenet in omnibus morbis peracutis Mecen esie, et Iebres synhch os esse, vel continuas quidem, sed quae per tertium exacerbantur Synochorti praeterea duae quoq; reperit turdisserentiae apud GaI. et . de dii serentns febriu cap. et SP nono et 'ς P. q. Veli eae sanguine synochus erit

vel biliosus synochus appellabitur. A pi'tuita, de nigra bile synochi non reperiuntur, quia cum ex his rar continuae fiant febres teste Galeno et de dissi seb. citato ioco, rarius admodum fient synochi, in quibus una dutaxat adest accessi, i principio Vsq; ad finem perdurans. Si modo eaecipias eam febrem, quam causon nothum ex pituita appellauit Hipocrates et de ratione victus in acut. sect. i. at in hac quoq; eb pituita cucopioso sanguine in Maaioribus venis redudat, ita ut pituitosus

magis dicar sanguis redudare, qua pituita,

Peracuta

118쪽

seracuta, tamcn, laxeserit, non rnerlibi segmatis, sed sanguinis comixti. Quae ver febres in peracutis morbis,tertio,die

exacerbantur, sunt continuae proportio-- le , ex putredine tantum bilis ad ultra vasa existente,nam nac in V ni pulmonis, aut lepatis, vel atris cordi propinquis putrescente fit causon,scii que ardens dicitur si ei tam venis a corde remotis eadem putrescat sit tertiana continua,sicuti cum X-tra vasa putruerit,quod putruerit resoluitur, priusqua alia portio putrescat, ter

Febris a tiana intermitte fit ii dicta, iubd ad ins bile disse ricitationem perueniat. Oramis igiturrentiae Bbris biliosa alite simplici de pura tri

pleta erit, aut . n. erit intermittens tertiana, aut causon , aut tertiana continua, Ite et in

causone bilis, putrefiat in maioribus, in continua vero in minoribus. Dicebat autem Isac quarto de febribus, quod causondis eri a tertiana,quae est intra venas,quia tertiana cliolera est in venis a corde remotis, sed causonis cholera magis esse in calatiate Venarum, que sunt in corde, vel illi Proximae. Et Aulaenaseia prima quartican loquens de causis sibi is ardentis inquit, dc causa Di eo est acuitas materilae, multitudo eius, cum eius causus sit cir-

119쪽

M ET IN ACV. CVR. 8

ς cor, in venis oris somaclii, in par xibus Hepatis proprio, ad summum in

membris nobilibus vicinis cordi, in tertiana vero corinti cliolera est Daria in venis corporis que iungantur a corde Ex

quibus claro habetur, quod ab ipsa bile

putrescente io venis duae species sebrium procreantur re ipsa, nomine quam naXim discrepantes. Licet e bile putrescente in venis, nani tantia miriri se Leonar Drem non duas plerique autument, inter di sustuquos Leonardus Fuschius connumerari errarpotest, qui duas febrium sipecies in unam confiindit,cum nullam inter ardentem e tertiana continua ponat differentiam, si in lib. quarto suarum institutionum medicinae cap. decimo, quarto de mor- Di medendscap. quarto de continuis fe-hribus inquit si enim. laua bilis,intra vasa putrescat fit tertiana continua , quae alio omine Graecis auson, Latinis vero ar. dens appellatur ex quibus claro patet nutilam prorsus Grantiam inter tertianam continua m, ardentem posuisse inquod tertiana continitia est illa febris quaeproprie ardens dicitur: Licet sirpius dictum

ferit, icut etiam ex procitati; Ioesu zsiat, ardontem subrem semper sui euentus

occas

120쪽

Febris ardentis

tertiane

continuae

discrime.

occasionem a materia bilios putrida civenis propinquis cordi desumpsisse,terii

anam vero continuam,ab eadem quidem materia sed in venis a corde remotis,ita ut loco allecto qua maxime disserat icet co- ueniat in causa, in ardente igitur ut etiam

dilucidius distinxit Serapio tractatu sex.

de febre cap. iq. inflammatio erit proprie in instrumentis,quae sunt in circuitu cordis, sed tertiana continua fit ex inflam matione bilis,d eius ebulitione, tamen eis cuin omnibus instrumentis reliquoq; ita corpore aequaliter, sicut saepius etiam ad hanc mentem Galen dixit hac in febre ardente bile putrescere, Vel Prope cor, Vel in ventriculo, vel in Hapate, ut est videre quarto de ratione victuq in acutis commento primo, i mo secundo in primum de morbis commento secundo differentiam Ponens inter tertianam, Se sebrem ardentem dicebat ardentes sebres abundare potissimum in venis iecoris, SP ventris de in eodem libro sect id tertiae tempestatis inquit Nam cum in vasorum capedinibus Una cum sanguine continetur flaua bilis, Vterq; accendatur contingit febres arden

tes prodire, precipue veri, ubi in ventris aut iecoris aut pulmonis venis bilis efferuescat