Compendiosa methodus in acutis morbis curandis / [Bartolomeo Mairola]

91쪽

M ET IN ACV. CVR.

do, seu quoquopacto biliosa est quasi Veiit, qudd non omnino sit biliosa, sed potest ita quodammodo appellari, proptere cidi cum fmguis putrescere caeperit non amplius bonus remanet, sed biliosus fit, qua ratione saluari poterit triplex eis te'nias niuersum simplicium febrium ex

Putredine ortarum, quia cum sanguis ad modum exu situs est,&putrefactus fuerit, tunc ver pro riC, quod in eo pingue,ac

tenue est, fit flauabilis, crassum vero ac

veluti sex atra Proinde Vere Una, vel altera febrium species generabitur, pro Varietate humorum, in quos conuersus fuerit sanguis nam ex putrescente anguine donec exigua in eo putredo fiat,re vera, ut septiis dictum fuit sanguine febris generatur, cum sanguis adhuc sit eius causa. appellare tamen quoquomodo potest biliosa febris, licet impropriae, Propter causas assignatas quoniam ad illud genus reducitur,4 ita non dabitur qua tum genus febrium sed seruari poterit triplex in uniuersum existere quemadmoduioco prealegato secundo de cris cap. 2. Galeno decretum fuit quo in loco exputredine ortarum febrium dicebat non magnum numerum esse, sed omnes tres

92쪽

existunt hiliosa, melancolica, ac planiosa quarum cuiusq; duple differentia est

intermittens, cu continua, ita ut omnes

simplices disserentiae febrium ex humori-hus putridis consistentium se numero sint quod si qua alia illis accesserit,in hiis particulatim differentia, e copia humoris, quantitate,d qualitate putredinis nec

non modo motus, de parte in qua putrescit generationem habebita tres quidem interinittentium ebrium primo erunt species, quae ad sensibilem in febricitationem, seu febris vacuitatem perueniunt, tertiana videlicet, quotidiana, de quartana, ex Galeno secundo de diff. sel, cap. 2. secundo de cris. cap.6 tertiana quidem ex putrescente flava bile, eaq; Veliae mentiori motu delata per sentientes corporis partes generatur quartana ex Putrescente nigra bile ea q simili modo per sentien, te corporis partes vehaemcter delata ac cenditur: quotidiana expituitae putredione ortum habet, similiter per sentientes corporis partes a natura detrusae viliquet citatis locis, conueniunt tamen hae tres inriter initentium febrium differentiar, quod nisi humor qui est earum causa putrescat, ac veharmentiori motu deseratur per sentientes

93쪽

M ET IN ACV. CVR.

tientes corporis artes nulla earum gigni poterit, continuae vero ab eiusdem humoribus numer quoq; tres erunt

quando idem humor, qui febris est autor in vasis quibusdam particularibus, a comdeq; dissitis inclusus continetur, cu situ trescat flaua bilis tertianam continuam appellabimus, si pituita quotidianam co-tinuam si nigra bilis quartanam continuam, quia tot sunt simplicium Lbrium di serentiae quae ex putredine ortum habent tam si continuae, quam si intermitctes suerint ut habetur e Galeno secundo de cris cap. nono, secti de dis Db.cap. 2. verum nulla praedictarum febrium bicontinua fuerit exquisita simplexlesie po

terit, nec tertiana, nec quartana, nec quo

tidiana, cum altem recludans humor nu quam omnino, a sanguine secerni possit, sed simul cum sanguine intra vasa contioneatur, licet quando l. minus sanguini sit

admixtus, ubsa I iter contingit in ipsis

intermittentibus nam intermitentes ponsiunt quidem exquisita ira simplicitate ser- Uare, praesertim quo ad sentium, non tamen secundum rei naturam , nam secundum rei naturam forte neq; hae simplices omnino consistere queunt, verum I

94쪽

plices ea suemures cum nullus alius humor, qui sensu iudicari possit, cum eo qui febrem generat est permiXtus . atq; ita asserimus Xquisitam tertianam , ex quisitam quartanam, atq; eXquisita quo tidianam extitere cum flaua, vel atra bilis, seu pituita sola putrens per sentientes cor Poris partes Vehaementer mouentur. Vbi vero eorum quispiam humor non solus, sed alteri fuerit permixtus, bilis istula cum atra, aut Pituita , tunc nequaquam talem febrem, aut talem febris differentiam ex

quisite simplicem elle fatebimur, sed si hi-lis dominetur, tertianam notia am illegitimam, seu spuriam, nomin ibimus. si bituita singulis diebus aequalem habeat accessionem quotidianam spuriam si nigra bilis quartanam spuriam, quae singulis quatuor diebus acccssionem obtinet. Neutra tamen predictarum febrium adhuc composita febris denominanda erit, licet efficiens eam humor, amplius sincerus non fit. sed alteri permixtus, nastquidem est dispositi', una febris forma seu species hactenus ab eius exquisita simplicitate recedens,quatenus fuerit eius causa alteri humori permixta, dicetur itaq; haec febris simplex adhuc, licet non ex

quisite

95쪽

M ET IN ACV. CVR.

quisite talis sit nam vi exquisite sthris

symptomata aliqua non in sint, sed eoru in nonnulla habent, eundem tamen seruat intensionis, ac remissionis ordinem, eundem otypum, propterea una simplexque febris erit, licet non exquisi quod manifeste confirmari poterit ex Galeno et dedit E seb. cap. 2 sub exemplo tertianae. Neq; enim sola tertiana appellabitur, que omnia in se habeat, qua exquisita tertiana requirit,erit tamen haec exquisita si vero aliquid horum defecerit, non proptove tertiana appellabetur, licet non amplius habeat exquisit nomen, sed vel tertiana simpliciter, vel extensa, vel notha,vel magis seu plurimum X tensa dicetur seu quomodocunt eam appellare volueris, satis fit eam dici, Pessi tertianam, quoniam typum, seu sermam tertianae seruat, tametsi eius accessio breuiori tempore t 'tra duodecim horas protrahatur, quam 'logiori tametsi exiguus Berit flauae bili permixtus alter humor, quam si multus, modo bilis ipsa praeualeat, ac domi-Metur, verum febres omnes quae e putredine humorum continuae appellant urtunc simplices esse dicuntur, quando ex' una tantum materia, quae ita ad sensum

iiii appareae

96쪽

appareat, in vasis putrescente fiunt. Vt in ipsa synocha, compositae verberunt,

quae e Una materia putrefacta intra, de extra,vel ex diuersis hu moribus putre noctis intus tam tum Vel intus . extra si unt. Ut emitrit ei. Multis enim modis per

' misceri febres istae pollunt, nam quando- q. quaedam febres unius generis cum ali sciuidem generis componuntur, vel unius speciei cum atris eiusdem speciei. Interim Vert, contingit ut etiam distaentes sint, Vt 2. de cris cap. I. scriptum si, unius si quidem generis cum alim ei uidem generis, Ut diaria , aut ex putredine ortu habet, cum alia putrida, Liciniana cum quotidiana, Untu geneta cum alijs diuersis genere, Vidiaria cumiecta ca, aut Putrida cum hectica complicantur. Item febres unius specie cum ali j eiusdem speciei, Ut tertiana, cum tertiana, quotidiana cum quoti lana', d quartana cum quar-ιana, desqua libet earum siue intermutens

curia in emnite lue, .ur conrintla iam conisi inua. liue intermiteri cum continua Di

uersae autem pecie componuntur Rbres, quando tertiana a nectitur cum quotidiana, auc quarta ira , siue quotidiana cum rran i, quandoqi etiam. tertiana,M

97쪽

quotidiana, de quartana simul siue intermitentes fuerint, siue continuae. Qua enim methodo conponuntur, c d iudicatur tertiana."idianae Galeno se

cundo a diffici, cap. et eadem quoquC de quartana aliis complicatur itaq; ut quatruplex traditur earum impleXus quatrupte pariter in hac , triquae earucopulanda reperiri ur. Primus quando

quartana intermitens tertianae , atri quotidianae intermitenti comiscetur. alter quado quartana intermitens, tertianae, aut quotidiana continua coniungitur Ter lius quando quartana continua, tercianae, aut quotidiana continuae copulatur. Quartus quando quartana continua, tertian. , aut quotidianae' intermitenti permiscetur et Crum Vniusculus' dictorum implexuum differentia duplex est, interdum enim omnes accessiones eodem tepore simul in uadimi, quandoq; diuersis temporibus accestiones prehendunt unde per impleXum, modo per confusionem ab aliquibus huiusmodi febrium implica tio rectius nuncupatur , Per impleXum quando eadem febres horis differentibus inuaserint, confusionem veri, quando eodem tempore inceperint, Vt liquet secu- do

98쪽

do de diis Db. cap. et modo earundem febrium compositarum Putredinis sedes sit diuersa, seu accessionis principiuis di uersum ut Galenus etia in libro de typis eκaetissim describit quo in loco compli

catas febres edocet, de Permiscet tertiana, quotidianam, quartanam, ac reliquas inuicem Iungitur enim quotidianus typus tertianus, quartanus cum primus dies tres habet inuasiones, d totidem remis siones secundus Unam,tertius duas quartus tres typus est ordo intensionis, ac remissionis, ac reditus earum febrium perstatas ac ordinatas vices , periodus ero te pus intensioni, remissionis in mor hissa lium. Porro typorum ali j simplices sunt, atri compositi Simplices quidem

qui Unum faciunt insultil compositi vero qui ex pluribus collat.& accessionibus de remissionib. Horum atri simili bus genere costituuntur ali diuersis. Et typorid quoq; ali irim diiuntur, qui paruam habent

accessionem longam autem remissionem ut tertiani, quartani, alii secundi,qui longam obtinent accessionem, paruam auteremissionem , ut quotidiani, dc extensus

semitertianus Alin consistentes, qui rjΩdem horis inuadunt, remitunt. Alii mobiles

99쪽

M ET IN AC V. CVR. s

mobiles, qui semper aliis diuersis horis

inuadunt. uoru in his ni praeocupatorii, alia posceriores, sinaplices omnes, qui unum faciunt insultum, aut compositi qui ex pluribus contant similibus ene- , Ut quotidianua simplex, duplici quotidiano, tertianus, tertiano, aut diuersis vidum quotidianus tertiano, aut tertia nus quarta complicatur, de quibus satis abunde e Galeno tractatur secundo de

bello de typns quo in loco exactissimhdescribit ebrium omnium complicationes.

trid. Indicia. Cap. VIII. p Ebres igitur humoribus accensae tam: si ψm - quam intermit tentes discernuntur a reliquis hiis potissimum indicias, quorum primis erit, quod a causa eXterna non fiant, primo de disssebr. p. vii . causa st quibus excitatursunt quae possunt humoribus inducere putredinem in corpore site. Obsstructiones,plethora, incochymsa, aliae id genua

100쪽

nus neci plures enumerari poteriit,quasi quin i putredinis causae, quae internae

fuerint, Vt multitudo humorum grosii ties eorum,Viscostas eorum,oppilatio P rorum, de fumositatum retentio quaruna

due ultime sunt magis potentes. suruscientes ad putredinem procreandam,o' pilatio enim pororum emquacunq; causa retinetur talis fumositas, ideo disoluun- causa tur, corrumpuntur humores, putreo procata cunt in vasis, vel extra. Ne ih ad illarumtica non generationem requiritur causa procatarinsunt pio tica recens nam potuit longo dierum tra

i rid se estu excitasse praedictos affectus in corpo-bres re, quemadmodum ne o sit necessarium Vt quorundam fert opinio semper adesse

causam antecedentem , coniuncta tame

perpetuo requiritur Causa igitur pro catartica comunis est diariis, binicis, rari tamen excitat putridas, nisi .e accidenti, interuentu nimirum febris diariae cui putrida aliquando succedit, causis quihusdam ad id concurrentibus internis quas Ornnes attingit Galenus primo de diis set, cap. prealegato, a reliquis quo q: putridae febres , discernuntur urinis, pulsibus, de caloris qualitate, qua tria sunt maxima in omni febre indicia ex calore