장음표시 사용
11쪽
VULG ARE coarius , qMm Tibi inscribo ,
librum , henex revolvi mμltos, quos peregeram juvenis , labores. Factumque est fuit , ut mirarer quandoque , dum his recensendis occupor , ct multitudinem operum, di formida bilem in his exercendis fericulorum magm- tudinem. Utriusique vero Te dulcem mih
pigebit, ut st/dos ope dies , noctesque or ine ussi atas , Im- enderimus una explorandis arte Chemica corporibus Naturali bus , est iam re stre , qu st , Medicinam Tu inprimis , ego The losca maxime cogitabamus. DEO aliter v in dum , sorte permutata , Tu dein Sacris totum Te devovisti , cultumque D E Iethum se implici sermone , vitaeque integritate, docere contendis inuice ; Ego com ra , minora modo ausus , atque impares altioribus facultates nimium expertus , ad medendi artem ditanus fui. Iure ergo tibi debebatur , cui a luendo se operam im contuleras , opus. Illud igitur co accitias , quaeso , q*st sis cr Vr , o imo. Te eri esto publica gratiae , fraternique amorii monumentum ρμblicum. Laudavi sene mecum fortunas meas , quι Pratrem haberem tali praeditum ingenio , sicque in tuentem vivena: mores , ut non indigne versaretur eo in munere , qμθα pacri sDEO mortalibus deferendae leges , oratione , vitaeqVe cxempto , cstmmendaret , vani fraeterea nihil quidquam ameritans. Sr meς
Vsique o cii gesti seco Vs Tibi haud pro ros displicuerint
12쪽
Ι H I L satae minus praevidi, quam in Chemia aliquando δ me aliquid scripturum. Tot quippe libris haec disciplina abundat, interque illos multi reperiuntur adeo boni, Ut rectiora adferre, vel non dicta prius , ipse vix postsim. Postulabat quidem officii, quod in
Academia sustinui, institutum, ut annivgre praeceptiones, sed eo tantum animo , quo rudimenta modo docerem prima , atque Opertam praemonstrarem
CX empla , Horum gratia , quibus sua in his studia meae disciplinae committere placebat. Et, ad hoc forte propositiam , ordo rerum a me digestarum , atque aperta simplicitas, qua Uti conabar , aliquid attulit haud penitus spernendum. Equidem in hisce binis non inutili δί meo quoque labori aliquis videbatur relictus locus: ut demum Academicis commode Artibus inseri & Chemia me
reretur. Haec Vero, pro Viribus, prosequiatus meo me munere satirperfunctum arbitrabar, neque alia a me Ultra requiri, aut exspectari, credebam. Sed aliter longe CVenire video. Enirnvero ingratus Audi orum quorumdam animUS, quibUS tamen commoda semper promovere sedulo annisus sum , & insatiabilis Libratariorum quorumdam aVaritia , qui in re turpissima lucrum facere gestiunt, amaram mihi fecerunt Chemiae Professionem. Utrique scilicet, fals' praetexentes Artium bonum , inhonesta, & legibus coercenda, licentia, & in publicum & in me , peccaverunt; dum , ignaro me , ausi sunt protrudere Institutiones SI Experitamenta Chemiae , meum inscripta nomen. In eo falsa, ridicula barbara, in qualibet pagina mihi imputata haud indicabo: ne nauseam concitem l Effecit interim seculi calamitas , documenta infelicitatis suae datura posteris , Ut turpiter editum mox Cintores nimis invenerit, magno certe ementium , imo & laudantium malo , & opprobrio. Inde ferre ipse debui, quod Auditores,odio'so sane spectaculo , librum in manibus Oculisque gererent coram mihique ostenderent ita docenti , dum dicentis verba expendi textum turpis libelli praesens quot1die cernerem. Pertaesus
13쪽
remedium quaestivi ab Illis, penes Quos stagitia prohibendi, M puniendi jus autoritas:& quidem jam obtinebam
Iere reique moras addere imo Vero & obstare, placuislevalet a quibus longo alia meruisse certus sum longe alia verbis promissa toties acceperam, Ut tandem Vel prudentissimus quisque edidisset. Sicque malo experimento didici, dulce quibusdam tari, omni tandem modo de Literatorum ordine triumpharo.
Impulere hae, M alia , rasioneS , Ut a Chemia Ultra docenda, possito munere, me subduxerim ilico. Eo autem ViX peracto , en novas turbast quid enim λ undiqtae Amici putaVerunt meum esse,
ut ipse eder ri Institutiones Chemicas, Demonstratione ue: Quo Constaret, quo modo, in publicis, privatisque schol' , Chemica tradidissem. Ego frustia, domestica haec institi ita , incipientibus solis data , ut historiae & methodi, Chemicae, prima elz-menta praemonstrarentur , nihil adeo haec ad publicum quidquam pertinere. Imo vero displicitura Lectori Chemicorum utcunqua to , quae , solis tironibus primae modo Vix ingressitum osten- ntia , caeterum nihil pretii in se habitura essent. Instabant illi, ubi hae laudari, avide expeti, pluriS Vendi, istippossitum opus, Ocyseu uisii cav rem, recudendum. Ingemis CCnti maX1m1 tiam
vero occurrebat Petrarchae recordatio,qui infortunia seculi sui deflebat, quum tanti videret fieri sua carmina, Ut CXimiis deo Poetis insereretur. Quanto , cogitabam , magis mihi erilbescendum, qui propriae tenuitati S conscius , aliorum Vero A ltorum adro Mior, Scriptoribus Chemicis memet auderem immiscere Coactus
denique laborem suscepi ingratissimum opusque, quo Publicum iam ro, vi extortum palam aio, Id Vero Verbis brevistis nisconscripsit, iisque vocabulis eVitatis, qVae Arti UntCe semiliaria, Id fieri posse exemplo suo docuit aeterno opere de Fossilibus, Metallica re , dc Subterraneis, Vir omnes CXsuperans Georgius Agricola. Utinarn tantum modo fuissem nactus inter scribendum oris sequantum requirebatUr ad imitationem tanti Autoris I Sed undi que distracto , per magnum Opus , quandoque obrepens somnus cit, ut voces prodierint RomaniS minUS plaCCntCS auribUS, Minuta saepe nimis tenuiter sectari aliquando videbor, sed prudentiam tunc affectabam , Ut cautelas inculcarem , qUae dOCCnt vitare pericula, hic toties minitantia : No itios semper ob oculos habebam; ideoque ambigua, & noxia, debebam Indicare. Q larg& singularia quoque experimenta ubiqUC sCyor , regia IaS Universales haud temere proferens. Discant ita j A Cnes, Viam mire
laboriosam quidem, ar prosccto veram , qua securum iter habe
14쪽
tur ad Veri cognitionem Phy sici. Inserenda quoque Crant primae Parti illa, quae singulatim, suis divisa temporibus, publice super
Chemicis rebus disserueram. Quae dum libere recitare , novis que firmare , necessarium duco , obtigit mihi, quandoqUC repetere dicta prius: id vitare nefas in hisce . Atque ita moles libri Crevit aliunde occupato nimis huic homini. Ah quoties inter haec felices praedicavi scriptores, qui otio abundant ad excogitandum , digerendum , perpoliendum, quod mCditantiar opus lEgo, millenas passus interpellationes, abrupte haec conscrIpsi, longe alia daturus , si quaesitum secensum haberem , dc Otia , praecipue dum novis quaedam experimentis ultra firmare , & promo VCTO, Contendo : nam, qUcae hiC Continentur , CXperimenta . jam ante annos demonstravi publice: ne quis putet aliunde, celato auroriS nomine, Capta. Tu vero , mi Lector , haec jam , qualia cumque demum sint, aequo accipias animo i Ignoscas mihi Teonerantis Evulgandi audaciam imputa aviditati , qua deterior exceptus liber fuit a publico S Sciasque , me nihil edidisse unquam praeter sequentia, quae, non absque Verecundia, recens Cimda pillo. Cratio de commendando Studio Hippocratico. Habita spres a Lugd. Bat. iro I. apud Abrah. Et evier. de Usu Ratiocinii Mechanici in Medicitia. 17o3. apud Ioann. Verbe eL- qua repurgatae Medicinae facilis asseritur Simplicitas. 17o9. apud Ioann. vander Linden. de comparando Certo in Physicis. 171 s. apud Petram
de Chemia suos Errores expurgante. 17 Ι 8. apud Petrum
de Vita, fit obitu Clarisi1mi Bernardi Albini. Ira. I. apud
-- quam habui, quum, honesta missione impetrata , Bota nicam & Chemicam Professionem publice ponerem. Ι729. apud I acum Severinum. de Honore Medici, Servitute. 173 I. apud I acum Se
Institutiones Medicae in Usus annuae exercitationis domesticos. 17O8. apud Ioannem vander Linden , P. F. Qivi dein auctior aliquoties recus s. in 8.
Aphorismi de Cognoscendis, SI Curandis Morbis, in usum doc- rinae domesticae. 17o'. apud Ioannem vanae r Linden.
15쪽
Qui dein auctior aliquoties recus US. in 8. . Index Plantarum, qUae in Horto Academico Lugduno-Batavo reperiuntur. IIIo. apbid Gornelium Boui sein. in 8. Libellus de Materie Medica, SC Remediorum Formulis. ITI9.
Epistola pro Sententia Mespighiana de Glandulis ad Cl. Ru
Atrocis, nec descripti prius, Morbi Historia , secundum Medicae Artis leges conscripta. 1724. apud Bouiescan. m 8. Atrocis , rarissimique , Morbi Historia altera. I 728. apud Si. muelem Luchimans , se Theodorum Haa . in 8. Tractatus Medicus de Lue Aphrodisiaca, praefixus Aphrodisiaco. 1728. apud Joh. Arn. Langera , O Joh. o Herm. Verbeeh. C tera, exceptis paucis, quae Praefationum titulo conscripsi, meo nomine vulgata , sunt spuria, neque a me prodierunt. Tabulae legenti occurrent juxta ordinem paginarum , ubi Ci-
16쪽
A quidem jamdudum extat HERMA IBO ENHAA VII fama , ut quaecuUque ex eruditissimo ipsius prodeunt calamo , ab optimis quibusque Artis Magistris Calde commendentur , ct a Philiatris omnibus aΓide expetantur. Id porro effecit ut pr.ecipua Celeberrimi hujus Auctoris opera , in usus publicos , summa qVapotui curά , hactenus ediderim. Egregium' igitur hoc opus tibi
Nu ero , BENEVOLE L E C T O A , in quo quidem ederi osumptibus ullis aut curae non peperci ; scilicet ut nitidissimis e curiretur typis , caeterisque requisitis haud careret haec nostra
Editio , imprimi, autem ut emendatissima , quin I c densi accuratior emaculatior mi t) in lucem prodirdi. In ista quippe quam ipsemet correxisse Au Zor Cix sane mihi Uidetur9 ora pauca projecto, eaque sepe fatis gravia, reperiuntur mendat 'pographica 3 quae Cero nunc hic loci transcripta exhibere nouequiaem animus est mihi, utpote Cerito nauseam moCere legeutibus. merum tamen ne Caniloquus haec essutire tibi Cidear , exemplum unum alterum asserre mihi liceat: Legas, qu o, in Editione Lydensi, mitium Processus 198. de Mercurio
Sublimato Tom. II. pag. 8 9; ibi quidem tria verba deesse, duosque extare soloecismos in duodecim primis lineis a Certes spraetcrea in Indice Capitum s Tom. I.) unum omissum fuisse Capitulum deprehendes. De caeteris si quis dubitat is ad me Ueniat si lubet, ipsique ostendam plus quam 2CO. Typothetarum Errata praeter emendata ab Auctore quibus scatet Editio
17쪽
Lydensis. Haec autem omnia in hac usi a pedulo correcitaseu sui enim negotium istud rite procederet, ij totum commisit curae ac studio miri barum rerum gnari qui vero non perfunctorie quidem illud egit, at requi itam operam adhibuit, ut omniare Zὰ se haberent. Porro quum etiam Praeclari inius D O ER HAATIUS Orationes aliquot Academicas alia quaedam opuscula , variis temporibus , variosque apud Bibliopolas, Lugduni-BalaCorum edidisset, haec autem typis nostris nondum
excusa fui ssent, ideoque in Gallia er alibi rarissima extarent,
licet egregia admodum nec parvae utilitatis s ea propter miridem ille mihi autor fuit, ut haec omnia meNdis typographicis expurgata , o in unum coliccita atque digesta fasciculum , sub titulo opusculorum Hermanni BOerhaave , semido ad calcem Chemiae anne Ierem. Huic igitur consilio obtemperaturus , singula haec anxia cura perquisivi, ac inetreni tum autem eo digesta fuerunt ordine , quo ii se illa indicat Aufctor ad finem suae Prifationis , ubi genuinorum suorum operum catalogum attexuit. Superesset forte tandem, ut aliquid de huyus
Chemiae annexorumque opusculorum pr aut in dicerem: verum enisse H istud inutile omnino futurum arbitror , quum es quidem per se ipsa salti superque se commeNd ut, neque meo quat
cumque indigeant encomto. His ergo si ιι re , BENEVOLELECTOR , nostro que labores aequi bonique conside. APPROB ATIO REGII C ENSORIS II lustrissimi Regiorum Sigillorum Custodis justa, Librum ,
perlegi, eumque dignissimum judicavi, qui typis denuo mande tur. Datum Lutetiae Parisiorum, die s CXta Janxiarii, ann. I729
18쪽
De Metallis. ibidDe Salibus. a. De Sulphure. 26 De Lapidibus. 28 De Semimetallis. 29 De Vegetantibus. 3 i De Animalibus. 33
Usus Chemiae in medendo. SUtilitas ejusdem in artibus Mechanicis. 49 De In strumentis Chemicorum.
De Alimento dicto Ignis. 1 s 3 De Pabulo Ignis ex Animali. I9o De Pabulo Ignis ex Fossilibus.
De Calore ex Mi ura Corporum oriundo Vegetantium. I9 SDe Calore generando ex Mi celaCorporum Animalium es Ve
De Calore generando mi cela Fobilium. 2o De Igne generato vero in corpore frigido ex solo accessu Ae
Io Dibus ope Aquae. 2 6 De Igne producto misceta Liquorum frigidorum. 2OT DE AERE. 227
19쪽
O T U M vobis est, me praemonstrante , Chemica addiscere ; mihi vero animus, commoda , quae in his spectatis, vestra ad hoc propositum , ut par est,
Quod equidem felicissime effecturum me praevi deo , si clare & ordinate vobis explicuero omnia, quibus opus de ad intellectum auctorum in hac arte -- optimorum, a quibus disciplina addisci potest solis experimentis unice nitens ; atque ad perficienda etiam praecipua opera , quae ibidem solent exerceri; unde adeo manuS, & mens, Operi exie
Neque tamen hoc adeo expeditum habetur 1n arte exculta ab homin1-bus per casiis fortuitos potius edoctis , quam ex lege disciplinarum agentibus , quique omni plerumque destituti erant humaniorum doctrina,
Scilicet tantummodo tumultuaria sic fuit per hos parata, dc conicopta, eventuum collectio , ut forte casus incidentia obtulerat. Adauxit has molestias neglectus fere perpetuus earum rerum, quarum nimis familiaris scientia illis erat ; quam ergo nec haberent memoratu dignam : quum interim sine his lector artis ignarus causas rerum intelligere nequiret. Maxime vero haec evasit dissicilis scientia , quando ausi sunt hi artihces disputatione rationis uti, generalia cudere , causas apparitionum tradere. Superare tamen utcunque datur haec obstacula , colligendo vera artis
exercitae effecta , generales inde eliciendo regulas , hasque ipsas denique digerendo optime. Praecipue quidem , si qui haec aggreditur, in ipso artis opere occupatus diu , & sedulo , expolitum applicat exercitatione ingenium : qua in re modice versatum me haud dissiteor. Cum spe ergo quadam institutiones has aggredior , in tres quidem par tes toto distributo opere. uarum prima expediet originem , progressum , culturam , fata Artis 1, Auctores primos rerum , secundum tempora, recensebit; consen sus horum δύ dissensus super rebus enarrabit breviter ; hinc sectas i, δίquae ex his bona arti vel mala ; singulisque propriorum meritorum suam attribuens gloriam , ab utili praeci luos commendabit candide ; sic forte non inutili, ad regenda in hac disciplina vestigia , admonitione : solam autem , ut fas est , sequetur hoc in penso historicis praescriptam legem, fidemque, mea dictio. . Altera deinde instituti mei pars certa tradet & firma omnino in Che-
Propositum Propositi di sculina. Instituti methoduS. Operis distri
butio. Pars prima, Secunda Pal S,
20쪽
Theoria Ch Baica quae t Theorice Che, inicae Limites.
Hujusque castitatis ratio. Physico Mathe-
rnia dogmata , quibus compertae penitus prehenduntur Veritates Physicae , ope detectae Chemicorum 1, ita ut generalia imprimis illa sint , atque liquido doceant certa artificia , quibus Vere eniciuntur opera , quae in arte Chemica Cifici possimi, debentque. Neque enim aliam in hac arte Theoriam agnoscimus , nisi innixam generalibus effatis , quae tamen ipsa electa sunt prius ex communibus, multis , firmis , observatis Chemicis , semper, eodem modo, contin gentibus sic , ut fas sit inde unam generalem veritatem colligere. Attamen haud licebit amplius extendere vel hanc ipsam regulam , ut vera maneat, nisi quatenus solum applicatur illis singularibus, quorum
communis fuerat inVenta , & eadem , ratio. uum scilicet propriae singularium corporum vires effecta sua edant,nul litis generaliSTheorematis indicatu praeVidenda unquam : utpote pendentia modo ex privata uni huic corpori indole , & nulli forte alteri communia. Imo δί dabitur ad condendam hanc theoriam, prudenter uti demon sos in Chemia stratis Physicorum , Mechanicorum, Hydrostaticorum , Hydraulicorum : svβα rhyβὲς β communes cunctis corporibus proprietates , quaeque inde certo
pendent , in Chemicis sane suum quoque locum habeant. Composito dixi haec ipsa prudenter modo adhibenda : quoniam indoles propria singularis corporis ad aliud applicati saepe evertit Mechanicorum demon
strata , quae In generalibus vera habebantur. Demonstrat Galilaeus sub
tilissime, qua lege corpus grave , si demissum est, a puncto primi desse
census , per spiralem , vel ellipticam, lineam, certoque accelerationis gradii. cadat in punctum terrae , quod erat in pereendiculari linea ad horizonta lem ducta ab illo puncto inchoati descentus in illo temporis momento. Si tamen magnes sic delabens in itinere suspensi magnetis intrat Spha ram actuosam, mox apparebit falsa demonstratio. Quae de aequiponde rantibus in aqua Archimedes quam verissime protulit , quoties in hi vsola communia considerantur, cadunt , dum aurum , in omni alio sub
sidens liquido , in levi aqua regia su ensum dispergitur.
Ita ergo,& hac sola lege, proderit semper, nunquam nocebit, Arti,quid quid vera fide constat apud Physicos , caeterosque modo comm CmoratOS. Tertia denique pars absolvetur , si tandem opere ipso vobis fideles ad oculos ostendero ipsa artificia Chemica , per quae mutantur corpora , secundum praescripta Artis, atque in finem ex ipsa quoque arte praefinitum. Ubi operam dabo, ut ita ordinentur; ne ulla vulgo nota desint , si vestra refert illa cognovisse; nunquam repetatur ullum frustra ; semper praemittatur id , quo , ad sequens perficiendum facto opus est. In qua exercitatione protinus usui erunt omnia Theoremata in altera Parte explicata prius , ex quibus omnes facile intelligentur operationes absolvendae , atque habebitur inde animi manusque fidelis directio in ipsa iam artis exercitatione 1, sed & pariter harum operationum quaelibet rursum erit exemplum demonstrans singularia, ex quibus generale Theorema prius fuerat conditum. Plac, o Optimi , via itur in perfectionem scientiae Chemicae, nec gravatur inani labore , ex se satis molestiae habens disciplina , quum aliter labores Chemicorum , processus appelli tant , strenua opera proficiant nihil, vitam consumant, suisque cultori bus premii loco damna creent.