Prolegomenon ad novam Velleii Paterculi editionem, particula I [microform]

11쪽

in m multorum auelam veteram, qui ex magno litterarum antiquammmau, eragi ad nos pervenerant, valde memorabilis sit condieio, tum maxime e latus Paterculas sorium neque iugularem atque iniquam expertus es uviquum per totam aetatem mediam in tenebris iacuisset vita oblivione oppre aus, tandem a Beato Rhenano a. - in monasterio victaeensi, in Alsana superiore Silo, repertus et quinque annis post primum editus es uuod quanquam magno bonarum litterarum commodo accidit, tamen duabus de causis sis Velleianum opus Ionge latra aliorum scriptorum rationem relictum est, multoque depravatius hodieque exstat, quam cetera antiquitatis monument omnia. Nam quum haud leve praesidium ad emendanda veterum scripta in usu bonorum codicum positum sit, ut quo plures et integriores bri manu scripti eriticis suppetant, eo certius ac felicius genuina scriptoris eviusque manus restitui possit facile intelligitur quantum et Menti Velleius ex eo ceperit, quod eius Verba ex unico eodemque depravatissimo codice typis .Ecripta sun Aliud autem incommodum inde accessit, quod editoribus Rhen Numiseeutis ne isto quidem codice, quamvis Vitioso et male exarato, denuo ut lieuit, quippe qui, postquam editio princeps ex eo expressa fuit, Infausto eam plane evanuerit, ita ut sedes qua*siti ne vestigium quidem ullum potuerit deprehensi uo factum est, ut, quum editio Rhenaniana unicus fons esset textus Velleiani, innumera, quibus inquinatus fuit, vitia non nisi adhibito tim vi acumine doetrinaeque instramento corrigi possenti tisane nullus est aeriptor antiquus, in quo emendando viri docti coniecturis Ius Indesserint,

Rum in Patereulo, re ipsa ad hoe eritieae Iactitandae genusInvitante. Sed

12쪽

variis erroribus obnoxium, quam coniecturis male asseeis veterin seriptorum Ioeos tentare, hoe emendondi negotium tune demum feliciter procedet, si unus divinando ita se in auctoris mentem insinuaverit, ut quid ille scripserit non magis externa m0numentorum auctoritate, quam ipsa veritatis vi assequatur. uuod qui efficere voluerit, eum necesse est, a praeiudicatis opinionibus liberem, scriptoris ingenium et dicendi genu accuratissime cognitum habere, ut ista via eriam quasi normam elicere et constituere possit, qua non solum Integra a corruptIs dignoscero, sed etiam ea, quae aperte vitiosa sunt, probabiliter sanara valeati Sed horum fere niui factum est a Vellei editoribus , Inter iquos quanquam sunt clarissima nomina, quibus ille singulis quidem ocis an quantum debet, tamen nemo est, qui aequabilem emendandi rationem per totum opus huerit, aut a novis corruptelis textu iumendis sibi caverita mira enim magis offecit selici auctoris tam correpti emendationi, quam quoa critici, fessa opinione de eius praestantia seducti, neque de peculiari eius indoIhis que de dicendi genere, neque de Odicis, quo ille servatus est, natura quae rendum putaverunt, sed tanquam planis et exploratis omnibus quisque pro ingenio suo triticam licentius quam circumspectius tractare aggresa suntiuuare quum nobis quoque propositum sit pro viribus in eo elaborare, ut m Iei verba aliquanto prodeant mendatiora et genuina formae stalliora, id nobis faciendum putavimus, ut ante omnia iudicium de ipsa operis: Belaia a indOI et de argumen tractati ratione ex rei veritate constitueremus. inae intur seribendi opportunitate oblata ita utemur, ut nune tantummodo et auctori eonsilio, ut rei arcte coniuncta est quaestio de adulandi crimine et

a plurimis obiecto, et de eius sontibus et thronologiae ratione disputeaenis i ceteras res, de inbus futuro editor aecuratius agendum est, alii tempori

uuid speetaverit Velleius Historia Romana omponenda non quaere dum nobis esset, a prioris libri initium adhue exstaret, quo haud dubio ex . c. posuit et quam scribendi ea sam habuerit, et quam operia iustituendi ratis

nem albi aequendam putaverita Non falso enim hoe eoniici Intelligitur planis 'sime ex iis locis, ubi metor ad ea, quae de consilio suo praefatus erat,

13쪽

pereurrere, quae euiusque ductu gens, stipendiaria facta sic Π, 49 I. Nime proposiis operi sua forma reddatur II, 55 I. Admonet promissa. Mevitatis fides, quanis omnia transcursu dicenda sinti Π, 6, 3. Contexcedere proposia fomam operis serpens animo et pectore iussi auo. IJ, 96 R. Hoe opus Servet D iam su- Π, 89 6. Nos memore pro Damonio universam i annem silicipatus eius culis animisque subieeunus. Sed quum his Ioela tanti mas pateat dixisse Vesticium de operis sui consilio, sed quid dixerit minime omisieetur, ad coniecturam confugiendum est, ut MMe. illud fuerit eruamus. - A M. Vinicio, qui anno . Chr. n. 30 eo viatum gessit, dedieasse eum in riae uomanae volumen, et ipsa libri inscriptione satis clare iud

eatur, et stantissium est iis locis, quibus Vinicium vel alloquitur, ut L 13 LII, 101, 3. II, 113, 1. II, 130 4. Vel tempora ad eius consulatum constitui ut I, 8, 1. I, IRAE R 7, 5. Π, 49, 2. II, 65, 2. Caussam dedicationis qua

Tentes vix aliam reperimus, quam Velleium vel huic M. Vinicio, veI eius patri aliquo beneficio obstrictum fuisse, ad quam sententiam eo ducimur, quod ipse Π, 101, 3. sub M. Vinicii patre stipendia se in Thraeia Macedoniaque a imeatum esse commemorat, nec sine aliqua laeta et arum con otione illius temporis memoriam recoli . Graii igitur animi in Viniciam gentem vel in Marcum Vinicium quum publiem exstare vellet monumentum, accidit ut In elua anno . Chr. n. 29 eonsu designaretur. uod quum fortasse praeter in peetationem fieret, Velleius eam occasionem arripuisso videis ad libellum inponendum, quo illi, novum munus auspieanti, adeptum honorem gratesaretire. Ista eoniectura, ham a Dodwello in Annass. Veli. g. 29. proposita haud parum eo e si vir, quod Velleius saepius de summa festinatione, quae Ipsi in elaborando opere adhibenda sit, ae excusandum putavi es. I, 16, 1. Inte lago mihi in aeuum praecipiti festinatione, quae me rotae pronis Verticisae gurgius modo nusquam patitur eo istere, paene magis neceSSaria pratorem , quam supervacua amplectenda. II, 4l I. is Securus est eo viat

Caesaris, qui quamliba festinautem in se morari eon. II, 108, 24Mua

ses io linitia viri mentionem transgredi debeti II, 24, 1. quid tu

14쪽

ymbus circumacriptam, neque allud vis remm sunmas exinere p. e et Laus, 2. Cuius viri magnitudo talorem ut unum iustae erant, sed spina modus paucis eam narrari iubeti II, 52, 3. , Aciem Pharsa -- Ronis . t enarranda hic aeripturae modus II, 8 a. , uvid Ille dies terrarum quid praeinterit - .s in hoc transcursu a uinat operis exprimere audeat . Fesilainonis Istius pariter atque arta operis excusatio, quae absurda: se id auctor iam diu ad scribendum se eomposuisset, satis onmode explicatur, a Intellectum fuerit, subito eum ad opus elaborandum accessisse et intra 'Merissimum tomporis spatium inceptum absolvere debuisse. Nam si Verum P est, quod de origine Ithri Velleiani eoniecimus, vix qvique menses auctori stati erant ad eum conficiendum quum novi eo Mea plerumque Iulio mense exeunte designari soliff, ipsis Kalendis Ianuariis munus suum auspicarent.. Tantis igitur temporis angustiis quae premeretur, prosecto mim non μέ in de necessaria scribendi festinatione querendum putavit, quam ipsa iterum diaetati a Meendi genus haud limatum siperi prodim ri . .i In Vinici autem honorem quum totum opus compositum sit, eo conelin Eorem sententia, qui cum Helnsio in Epistola ad agellum. V. d. Ranken. Vol m. p. HII. et Perigoni in Animado histore. e. re p. 21 L Velleio Uhil aliud fuisse prop itum censent, quam ut Tiberii gratiam captaret, non videntes quam ineptum sit et prorsus ridiculum, ut libro alii cuidam viedieando ad imperatoria favorem arrepere Voluisse Sed quamquam auctor ista sive sis tilia sive suIpa vacili, tamen apud plurimos Servilis ingenii abiectaeque in domum Augustam, raberium atque Seianum crimine Iaborata Et sane si Iegeris quam

tamqvice Octavianum celebret II, 36, 1. Π, 60 1. II 6 I, 1. Π, 80 2. II, 69, 2 Π, 123 3. elusque Ieria aut turpia facta eaIlle pratione tegat tu pro . Egi eos vendite Π, 66, 1. Π, 86, 2. R 79, 2 M, 7 M, E RAEI, 2. ., quibus laudibus efferat Iaviam II, 5, 3. II, 130, 5. quantopere prae-diset IIberium II, 5, 3. II, 94, 1. II, 9 4. II, 101 1. Π, 103, 1. 4. R J05, 3. II, 111 2. R 121, 2. R 122, 1. II, 123, 2. R 124, 2 ' 125, 3. Rum. Ram. Π, 130. II 13I., denique quo praeeonio orae Seianiunt, Iri II, mis

15쪽

Minditur et a uia si legeris, sinis intellige M laetum ait, ut vi As

datoris faman subierit et Ger J V sium demis in I, 24. Iapsium . 4 e . . . ex iust m eiustum ibid. p. XVm, M. Bumamium Ua i F XXXL, Ernestium in Opunte philostr erit p. l. di in Praes ad Suet M. i. m. Perigonium ii imadum lusi. p. 218. christium in Mel Madd. p. 30 Iapsium ad Taei Anuat m, M. a VI, 16. Sed perperam adulavoni tribui quae in iudiciis de Tiberio, Seiano ceterisque merito displicent, ali rectius

senseranti Ex quibus defensores Vellei exinterani Mausius in Prolem. p. 37- 47, Morgenstemius in Commentatione eritie de fide historica Velleii, dius in Praei p. XVI, Meobsius in Praef. interpretationis germarum p. XI XXVI. qui omnes id egerunt, ut auctorem adulalloma invidia, qua vulgo laborat, Iiberarenti med onge optime in ea re erigatus est Hermamus Saul pluK, Turicensis a uius viri metoritate, qui quale sit Vellei ingenium atque indoles primus acutissime perspexit dilacideque in Museo Helve a IMI. I, 2. p. 133 - 180 exposuit, nobis non discedendum esse putavimus. Adulatoris igitur quum sit aliud sentire aliud loqui, simulatis Iaadibus

non solam res mediocres, sed etiam turpes et inhonestas extollere, idque faeere ' scientem' ad , gratiam aptandam eommodumque diquod obtinendum, quod Mnis artibus comparare vel nolit, vel non possit idonea caussa non . est eur Velleium tanta animi humilitate fuisse putemus, ut veritatem de in rivisma obseuraret vilissimique generis hominibus sese adiungere Nam ii inbus veritalis limemor videtur, aut everitatis hi iudicando oblitus, en eiu modi sunt, ut ex alio sonte, quam ex adulanone fluxerint, et eo ipso, quod invito latius patent, licet per se ita non sani meliora, tamen cum umore operis indola eoniuncta bim criminis Inviviam valde imminuunt a paene

Ex quo iam republica eversa ac liberinis sepulta, impinum penes

unum esse Toepit, eum mutata civitatis forma magna imul moriun ingenio

tomistino ineessi . Nam qui olim omita studia sua et contentiones adste ublicam augendam, strinandam a moderandam contulerant, iam non hab hant, in quo ipsorum virtus enites aere posseti labori meesserat quies, Indisina desidia, liberta servitus virtuae inqua exstineta in paucissisis

16쪽

amaroslares Minae vigebant Ionge pluriae, quos patriae avior mul ampliali

, rempublieam vomaeet, ad tantum suisque rebus consulebant, neque quo.

modo antiqua gravitate dignitatem tuerentur, sed quomodo vitae dis a. ρ dis. Duerentur, quaere, ni omissis ansiqvis Institutis ad prin veri se runxeriebant eu ut quisque erat proximus, ita sibi felicissimus videbatur atque omnia eius ducebat praeclara et egregis. Muibus agensinariter et saevitas adempta esset et volantas, laqui satis tabebant, Mariumque negotio'. rum eum exuta es pisae inanes res loquebantire, es graves inavium inodo Iudicabant, exterea speclei plurimum trihuentes, eoque verae rationis pariter. lnearios atque gnare mae in iudicando Ieritas qualia fuerit Iueviento exea-plo ae mirifiea arte ostendit Tacitus Annall. I. s. quem laeum, quia plurimunt binis quaestioni nostrae affundit, totum huc transseribemus. De Augusti lo tu morte ille: , Multus, inquit, hinc ipsis de Auguato serino, plerisque vana rantibus, quod idem dies accepit quondam Imperii princep et vita supremus, quod Nolae in domo et cubiculo, in quo pater eius Octavius, vitam ει visseta Numeras etiam eonsulatuum celebrabatur, quo Valerium corvum et C. Marium simu aequaverat, continuata per septem et triginta annos in Anicia potestas, nomen imperatoris emerintque Vicie Partuti, allaque hono fima multiplicata aut nova. at apud prudentes vita eius varie extollebatur auguebaturve pietate erga parentem et necessitudine reipublicae lixi qua nullus tune legibus Ioeus, ad arma civilia actum, quae neque parari posmnent, neque haberi per bona artes mulla Anismo, ma Interseetores patriam vieiseeretur, multa Lepido coneessius e postquam hic Meordia enuerit, ae per libidines pessumdanus sit, non aliud diseordantis patriae remedium fuisse,aquam ut ab uno regeretur; non regno tamen, neque dictatum, sed principui. nomine eonstitutam rempublicam. Mari Oeeano aut amnibus longinquis septunx imperium legiones, provineias, Iasses, cuncta inter se donnexa Irus repud cives, modestiam apud socios urbem ipsam mam o matu pauen admisi , dum vi tractata, quo ceteris ies esse mae plurimorum, inter quos etiam .pindenuum, sentenuae de Augusto mortuo ita consentiunt atque eonspirant eum iis, ae Velleius de eodem refert, ut, dum apud Taritum multitudinis

Wφ' reli in I 'mus, ipsam Velleium loquentem audire videam . Sed vi

17쪽

are iero in un peristi homines In externis haerebant, quae rem ms et n. iam esset neque quaerentes, neque intelligere a uest Eorem simius e lesua et pravam insuetudinem aetatis suae secutus veram rebus redimatatuere non et, neque bonum a malo accurate dignoscere. Nam specloga pro egregiis habens, quae nque oculos splendore quodam feriunt, arripit aemen ore eIebrat uo saerum est, ut in historia serihenda Non tam ad re in mussas Investigandas animum advertat, ut quo quidque modo et eo villo factum sit exponendum sibi putet, quam iugulis hominibus illustrandis Mobrantisque Intentus sit, qu1ppe cui res parem aut nihi sint, personae em 'inia uuare etiam ea facta, quae magnitudine Suo prae eteris eminent, non .idaempublieam refert, sed tan piam cum personis eorum, qui fecere, ovis mssima narrat, non assecutus, quamquam sine personis nihil geri potest, M. me In iis, quae gerantur, invius quoddam inesse et gravius, quam euius vis re natura intelligi possit, si a rerum actoribus non discesseris. Ex eo genere

Exint, quae narrat de Aemulo Paulo I, 9 10 de . MeteIIo Macedon eo I, II; de P. Scipione Aemillano I, 12. 13 de L. Mummio I, 13; de Hostilio Mam.

ora 1 de in Graeeho II, 2 de C. Graccho II 6 de C. Mario II, II; de Lario Druso II, 13 14 de θ. Metello Pio II, 15 de L. Sullam 17 domithridatem 18 de P. Sulpieio II, 18, 5; de Cinna II, 24 de C. Mario CF Π, m de Cn. Pompeio II, 29. 33 de C. Caesarem, I de P. Clodio RG de P. Curio II, 8; de M. MIi Η, 68 de T. Μllonem 68 de V stilo II 69; de M. Bruto et C. Cassio Π, 72 de M. Agrippa II, 29; de M. Lepido Π, 80 de L. Plane II, 83 de C. Maeeenatem Modo Rufo Em tiam, sI de Ti. Gavilio Nerone II, 4 de Druso Claudio II, 7 de C. Sentio Salaminoi 10M; de Maroboduo Π, 108 de Varo unintillam, III; de Mndae Η, 48 de Seiano Π, 1α uibus exemplis facile plura addi

posse, neminem, qui filiquam eum Velleio familiaritatem eontrarit, fugiet; sed quum abunde sumolant ad seriptoris morem declarandum, eorum numeriint

augere noluimus.

Ex ' eodem fonte, uniae fluxit ista Indicii Ieritas, ni personis 1, historia primum aut onus Heum Ioeum tribueret, repetendum est etiam,

18쪽

quod historia Romaeuie aueeIndiam exposidonem saepe alni iam reminnarratione distinxit quae mimine ad rivitatem pertinetu, sed tantummodo misianguloriun hominam seiuna aut moribus coniuncta sunt usque Illustrandis Inserviunc suo quo planius Intelligatur, ait quoque ex magna exemplarinaevia potiora assieremus . inue inutem pertinet narrasso de Codri moris 1 de Persi exitu I, inde L. Pauli calamitato domestiea I, 10 de M. Popilli Laenatis eo tantia I, 10 dea Catonis morte I, 13; de theatro a Cassis eo trueto I, 15 de Scipionis Africani morte LM; de in Graecia et Minmacci morte II 6 de vino opimiano Π, 7 de Livi Drusi domo II, 14; de Mitylenaeorum perfidia L. 18 de C. Marii fuga II, 19; de Cespumae moris II. 26; de Pontu Telesini mortem, 27 de u catuli auctoritate II, 32 de Luculli luxuriam 33 de granis deditiohe II, 37 de Caesare a piratis capto II 41 de Caesare contra pirata se parante II, 3 de triumphorum paratu caesaris II, 56 de ambiguo Ciceronis diei II, 62 de Bruti Cassi que morte II, 70; de faeeto ex Pompeii dicto II, 7 de severa iseiplini, Domitii Calvini R 78 de An*nio Baechum agente II, 82 de Plane Ineptiis' II, 83 de Asynii Pollionis dicto II, 86 de Caesaris cum Phamae colloquio

Π, 101 de Germano sene Tiberium visentem 107i de Coelio Caldo se ID sum interimentem 120. In singviorum igitur rebus singulis afferendis quum

topere sibi placeat Velleius, ut universum eius opus non tam eontinua rerum Romanarum expositione, quam personarum memorabilium retensione constet, prosecto non est mirandum, eunt quum ad sui temporis historiam Meessisset, maxime in iis, qui summum tum In civitate Iocum obtineban. Iaudruidis atque elebrandis versari. In quo tantum abfuit, v adulatorem agere sibi videretur, ut eundem morem, quem in priorum hominum commemoratione secutus erat, etiam in principatu describendo teneret, quamquaen peculiaris eius ratio effecit, ut ita vel invitus in aduIandi suspicionem incidere Sed qui ipse Iiberam rempublicam non vidisset, ac non solum tempore is Augusti assimique principatum incidisset, sed etiam officiis pariter atque beneficiis Receptis domui Augustae coniunctus esset, qui poterat aliter de ea

aeniare atque iudicare, quam omnes, qui eodem Ioco atque eondicioue essent,

facieiae vita iam ita est ingemui Daunum, ut, si paueos excipias, qui '

19쪽

. iis riserosiores spiritus iustum indidit, et Iorimis contemnere eos ovit,

irimque omnes imporibus inserviant, quibus in edueatique mini, et Damons libere et ex Ver iudieare Ubi rideantur, tamen consuetudine, laveteratis reoribus ae eommodi studio ducantur, et quum rectissime vere ae Eentire inantur, longissime ab eo, quod Maerant, absunt atque reeedunti uuae si reputaveris, facile senties quam iniqui sint, Ain essetan, 'vigaris generis hominem et temporis sui pravae eonsuetudini Morium, ad

'vim divinum ingentum eriguunt, vitioque e tribuunt, quod eum alios, tum

Marciine Tiberium non talem descripsit, uriem ex Tacito cognoseimus. mam aeter graviores illas, quas iam tetigimus, caussas, quae tum in universa aetasis indole, tum in viae aesicae consuetudine, tum in ipsa VHIeli medio- itate emuntiu , complures aliae accesserant, quibus factum est, ut auctor inscium et quasi suo iure In Imperatoris vitiis famosi laudes abiret A mature enim in eius astra delatus, et non solum rerum gestarem a spectator et adiutor, sed etiam singulari eius cura et favore sustentatus Uatusque, non potuit non Tiberium summa admiratione prosequi et quodam pietalis gratique animi sens' amplecti neque id magis miram est, quam his rebus etera omnia, quae in Tiberio erant pessima, ita fuisse obseurata, ul, velleius ea vel non animadverteret, e mulio Ienius acciperet atque excusaret Non aliter enim beneficiarios principum agere, quam ut tantumnodo quae in ..uos bona conserantur videant, quae allis mala inmgantur non videant, vix opus videtur exemplo docere. ii qui vero sunt, qui quaerant, Iueviens mssum 'ffertur, quam amicorum Napoleontis, quos ille tum splendore sciis minis, tum honoribus atque praemiis ita sibi devinxit, ut omnes in eo celabrando conspirarent, adeoque mulierculae eum tanquam Virtuus et human istis exemplum summa pietate praedicaren, quamquam universae gentes, vis et dolum eius expertae, tyrannum eum et generis humani contemptorm -- cissimum et habueran et habent eumnum Ex quo quum pateat, quam lacu homines, dum se ipsos modo e spiciunt, teterorum nulla rationem habent, eo adducantur, ut etiam saevos pinicipes egregios uisnx, Velleius quoque naturae humanae vitio in hune

iudicii hue errorem, sim Ieritatem incidit quamquam alia eum Musanx

20쪽

inmada non Messissent, per se hue laudari Poterant. IXm acerris eum Disse Ingenio et tum ad res homnesque emptetendos aeutissimurru, tum δ-ndum promptissimum ne ab iis quidem negatur, qui severissime uincludim eant tuam egregius fuerit imperator bellique gerendi peritissima, aclis testantur, quae In Germania Pannoni et Delinati gessit gravissima. ita isea eivitatis moderandae sui longe gnarissimus, . quippe qui securitast

publieae eonMIeret, ordinem negotiorum gerendum Sustentam, o Iinopae magnam euram rebus urbanis externisque impenderet Luxu nim modo portillae obstitit, sed etiam privatam vitam egit pare ae sobrie vans honori eo tanter aspereatus est, et per longum tempus equum se et ivilem praest, huic mas aliasque virtutes quamquam verissimila est eum similasse tantua cassideque lis animi sui pravitaten occultasse, hoe tamen conStat, alium emi priore imperii parte fuisse, allum post Seianum oppressum, ex quo tempore omni pudore exuto crudelitatis nefandarumque libidinum monstrum 'vast velleius igitur quum ante hoe tempus scripserit, prosecto ei non potest cuis pae dari, quod non talem Tiberii imaginem ex libuit, quale ex Tacito et Suetonio haustam, qui ostrema pius tempora maxime descripsemini, pro uni vera habere consuerimus Neminisse potius iuvabiit, quae de Tiberio de - .funeto iudieavit Dio Cassiua LVIII, 8 p. 900 ιβέριος μεν δη - ειστα sμεν αρετας πλείστας δε κακίας ἔχων, κα ἐκατέραις αυταῖ ω καὶ μοναι min et μως, ουτω δη ιετήλλαξε, ex quo facile patet Velleium habuisse, ob quaa marito imperatorem suum praedicaret, neque adulandi studio salsas illi Iaudeat afflariSSe. ustodsi etiam si mesta remanent, in inbus nimius suisse modumque excessisse videatur, prudentes tamen ingenii essetani existimatore non tu met, quantum hae quoque exeusationis habeant a rhetorico orationis eolare, quem pro perversa aetatis suae consuetudine magis inscius quam de indum atria peri suo Induxi Nam ut vita et moribus illius temporis homines do- .generaverantis esse simplicitate, ita dicendi genus quoque communi aeta- , tis Iabe ameetum sui Omissa enim nativa Iegantia, .me in summa cernitu Simplicitate, et in eo, ut quidque pio vocabulo resque accommodata Siguta die