Acta Concilii constanciensis ..

161쪽

A. Fili tres Gesta concilii Constantiensis. 147

Quatuor enim naciones talie Galli et HySpani ac Anglie, que ad mandatum regis Anglie dimisit in illa materia regem Romanorum,

et collegium cardinalium insistebant acceleracionem eleecioniS, reX et naei Germanie, quod reformacio procederet. Et tandem dictanacio petivit assecuracionem et eaucionem per decretum IrritanS , quod post eleecionem pape fieret reformacio ante Oronneionem pape et administracionem aliquam. Postea fuerunt facte diverse forme decreti ad hoe . Tandem fuit dictum, quod papa electus ligari non poterat. Et Semper agebatur per deputato cardinalium et nacionum omnium de concordando articulo reformacionis, Sed pauci et vi poterant concordari. Una nacio volebat uno modo, alia alio, o diu fuit laboratum et parum erum. Hiis pendentibus venerunt nova, quod epiScopus ingtoniensis

in Anglia, patruus regis Anglie, erat in Ulma ad duas diolas do Constancia et quod ibat in herusalem. Et fuit per Anglicos significatum cardinalibus et persuasum, quod multum afficiebatur unione eccleSie, et quod Scriberent ibi, quod veniret Constanciam, quod iaceret cum rege Romanorum, quicquid vellet. Quod iecerunt. Rex eciam scripsit. Et ivit ad illiu episcopus Licheleldensis et adduxit eum Constandiam in habitu peregrini cum cruce. Et Sic intravit et stetit in Constancia pluribus diebus. Et iverunt sibi obviam

re et tres cardinales Tractatum est per cardinales et epulatos omnium ΠReionum pauco cum rege per medium illius Vinctoniensis et finaliter deventum ad hoc, quod daretur per decretum concilii in forma infra scripta caudio de ienda reformacione post elee-cionem pape et Xpedirentur capitula reformacionis concordata per Omnes naciones et darentur deputati ad ordinandum modum eleceionis. Forma autem cauetonis et decreti predictorum talis est: Sacrosancta te statuit et decrevit, quod futurus Summu Pontifex per Dei graciam de proXimo SSumendu cum hoc aer concilio vel deputandis per singulas nacione debeat reformare eccle- Siam in capite et curia Romana secundum equitatem et bonum regimen ecclesie, antequam hoc concilium dissolvatur, Super materiis articulorum alias per naeiones in reformatori Oblatorum, que Sequuntur' videlicet te. Hoc adiecto, quod facta per nacioneS

depulacione predicta liceat aliis de licenci pape libere ad propria

Post adventum illius episcopi Vincloniensis orta est magna Suspicio in animis' ' multorum et eciam rumor inter plures, quod ille

a alias . . . sequuntur fehit b auimos B, C.

162쪽

episcopus incloniensis fingere se iro in Jherusalem et non vellet ire, quoniam tempus hyemis non patitur navigacionem, nullique aut pauci in hyeme incipiunt navigare, maXime ad tam remota PBrte S. Et quod per regem Romanorum et Anglicos commentatum et compositum sit, quod ita fingeret et veniret ad concilium, ut esset papa et ad hoc fiebat per medium eius ista concordia, ut nequireret grR-ciam et laudem in concilio Aliquiis iam magni relati per mediatores fuerunt requisiti, ut in hoc consentirent et iuvarent. Aliqui cardinales nitebantur, quod collegium sepe mitteret cardinales ad visitandum eum, alii dicebant non decere fieri. Et ex hiis orta est

Die sabbati non Octobris anno M CCC XVI et concilii torcio

sedit concilium cum solennitale. Presedit Ostiensis et fuerunt pro

Die luno XI.' Octobris et diebus sequentibus cardinales et naciones elegerunt epulatos, quelibet et et cardinales Octo adtractandum de modo eleccionis. Qui tandem convenerunt in domo Predicatorum die iovis sequenti de mane, dicta prius missa deSanet Spiritu per cardinalem sancti Marci. Quibus convenientibus fuit primo proposita via per cedulam oblatam per cardinaleS, quesupra scribitur in mense Junii vel Maii Super qua responderunt doputat nacionis talice, quod illam cedulam nacto Ytalica ac intaverat et acceptabat. X parte nacionis Gallicane fuit reSponsum, quod alias illam acceptaverant, nisi melior offerretur; alii aliarumnacionum deliberaverunt, duravit deliberacio pluribus diebus. Die iovis ΙΙΙΙ. Octobris ex parte nacionis Germanice fuit aperia alia via et alias quod, cum essent XV eardinales talici, illi essent pro sua nacione cum esSent VII Gallici assumerentur octo de nacione Gallicana et sic essent XV pro nacione Gallicana deI Spanica, in qua erat unus cardinalis, assumerentur ΙΙΙΙ et sic essent XV. Et de Germanica et Angligana nacionibus assumerentur

de qualibet nacione XV et essent in toto LXXV electores, de quibus

requirerentur due partes conSeneiente in Unum RPBm.

Qui modus fuit plurimum reprobatus per cardinalem sancti Marci, primo quia excludit collegium cardinalium ut collegium, ad quod de iure pertinet elocci et multi tenent, quod concilium Sine papa non potest illa iura mutare multeque nacione non reputarent

163쪽

A. Filiastres Gesta oncilii Constantiensis. 149

sic electum pro papa. Secundo qui per illum modum esset possibile facere papam Sine OnSensi alicuius ardinRliS, quia non sunt nisi viginti quatuor'); quo casu eciam non reciperetur pro papa et esset dubius. Tereio quia illa via aperta est ad discordias in elec-cione, quas iure plurimum vitare Voluerunt. Saltem esset maxima

diificultas, quia requiritur in illa Via OnSensus quinquaginta perSO-narum in unam personam. Super hoc disputatum fuit illa dio. Dis domini a XVII. Octobris post meridiem Anglici responderunt dicentes, quod tres naciones habebant cardinales scilicet talica XV, Gallica septem, Hyspanica unum. Si daretur eis una persona de sua nacione et Germanice naeioni una de Sua que estiam non habet cardinalem, ultra numerum aliarum nneionum S undum

formam cedule cardinalium, ipsi illam cedulam acceptarent. Qui modus pluribus placuit deputatis. Die lune sequenti cardinales et acto Ytalica et Anglicana responderunt de modo dato per Germanos, quod ΠUllomodo acceptarent Nacio Hyspanica stetit et distulit quatuor diebus, quod non respondit, licet prius, diu est, edulam cardinalium acceptasset. Et sic multo difficultates et diversitates Orte Unt. Die mercurii XX. Octobris dia Bavari Honricus per insidias et proditorio insiluit in ducem avario Ludovieum legatum regis

Franci et fratrem regine. Inter quos erat lis de patrimonio coram rege Romanorum et illum omnino inermem de prandio cum rege facto revertentem vulneravit tribus vulneribus illum nisus occidere et statim fugit extra civitatem, quem re Romanorum diligentissime proSequi fecit et in propria persona prosequius Si dolens USQUE ad lacrimas. Hoc enim iactum est contra securitatem generalem concilii, datam per regem et cives telo d. Ludovico in concilio generali. Erantque illi duo duces nati ex duobus fratribus et duabus Sororibus. Rectamen ante casum istum dispositus erat recedere de Constaneia et multa premi Sernt.

Dio iovis XXI. Octobris in deputatis pro modo eleceionis deputat nacionis Hyspanice, quo quatuor diebus deliberavit, in quibus nihil fuit actum, responderunt pro illa nacione, quod acceptabant modum oblatum per cardinales in cedula supraSeripta. Eodem die in eisdem deputatis venerunt duo cardinales de Obediencia Gregorii olim, videlicet Bononiensis et Senensis, qui Sedi Separaverant in collegio cardinalium, et quidam alii de illa obediencia cum eis, et proposuerunt unum modum et CioniS, PESUP-

164쪽

posita trium obedienciarum equalitate, et illam nisi sunt multum probare. Quibiis respondit cardinalis Ragusinus de eadem Gregorii obediencia et premisit, quod prolestaei diciorum duorum cardinalium, qua prolesiali fuerant, Velle stare ordinacioni concilii, prohibebat eum didoro Dathan et Abiron, cur sollicitatis populum' In effectu respondit, quod non erat amplius trium Obedienciarum differeneia nec amplius poter . dici ego sum Pauli, ego sum Apollo, ego Sum Cephe, sed omnes dicimus: ego sum Christi et omnes unum sumus.' Et plura circa hoc dicta sunt ab utraque parte et ita

Die veneris XXII. Octobris in depulatis prodictis deputat nacionis Gallicane proposuerunt viam sequentem, Secundum quam dicebant modum oblatum per cardinales posse interpretari, videlicet quod esset in eleceione collegium cardinalium, cuius requirereturconSenSUS duarum parcium, ut est de iure, et quelibet nacio depulare sox. Et de quibuslibet depulatis singularum nacionum consen-liron duo partes scilicet quatuor de qualibet nacione, per quem modum dicebant omnes naciones contentas et viam preeludi factionibus.

Qui modus fuit impugnatus per eardinalem Pisanum et inter mulla dictum, quod ille modus iniquus esset, quia per illum tres Soli possent impedire lolam eleecionem, quoniam si tres epulalide una nastione dissentirent, ceteris omnibus OnSencientibus, non

posse Iiori eleceio Secundo quia difficillimum erat lo partes di-

ilare viam Iaclionibus, quia tres sufficerent ad tolum impediendum, o fastile esset tres in lanio numero simul aclionem inire, presertim attenta diversilale naeionum et inimieicia aliquarum. Archiepiscopus Turonensis, residen nacionis Gallicane, qui illam proposuerat, et alii depulati illius nacionis moleste tulerunt responsionem cardinalis Pisani et aliqua reputavit ad iniuriam, que hic scripta non sunt, et aspere replicarunt, reputantes se iniurialOS. Cardinalis sancti Marci recepit verba rogans, quod nullus moleste ferre alterius Verba, quoniam, etsi aliquid Spere sonarent, non tamen dicta erant ex animo in iniuriam alicuius sed pro rei utilitateo quod videri poterat illum modum apertum per Gallicos non esSe equum dupliciter, quoniam et in eligendo et eleceionem impediendodopulati cuiuslibo nacionis habebant laniam poleSialem, quantam lorum collegium cardinalium, qui sunt XXIII et de qualibet nacione non essent nisi seX e ita tantum possent quatuor de nacionibus in

165쪽

A. Filiasue Gesta concilii Constantiensis. 151

eligendo, quantum sexdΘcim cardinale et tantum tres de nacionibus in impediendo quantum et cardinales. Hiis disputatis recesseruntdpputali in crastinum reUerSUri.

Di sabbati XXIII. Octobris in prodielis depulatis modus datus

e parte nacionis Gallicano fuit acceptatus per deputatos nacionis Germanice, eo maXime releXm ultra raciones dictas per archiepiscopum Turonensem pridie, quod per modum aliam per cardinales erat in potestate nacionis latice habere papam Ytalicum. Probabatur, quia sunt XV cardinales talici et essent quinquo do illanacione deputati et si XX. Ergo de alia nacione quaeunque non POSSent eSSe due paries, cum non essent in toto nis XLVI. Sed hic est fallacia, quia iungit cardinales cum depulatis nacionis talico, quos debet dividere per formam edule, cum eardinales pro se debeant facere duas paries et epulati nacionum duas. Fuit diu perplures super hoc disputatum et inter cetera dictum, quod cardinales

debebant consentire, quod ius eorum feeundum Suam cedulam Sal

Cui fuit responsum, quod moraedebatur, quia per illam Suam viam cardinales haberent mediam partem in eleceione, sed per hanc viam non haberent nisi seXlam et tantum posset quelibet nacio, scilice se de qualibet naeione, quantum Omnes cardinales et in effectu eleeeionis quatuor epulati, quantum SeXdecim, mo UnΠ- tum omnes cardinales in eligendo, et tres deputati quantum Octo cardinales in contradicendo. POS hee OeeSSum St. Di Iuno XXV. Octobris nichil factum est, nisi dispulare, maxime utrum constitium potuit derogare iuribus edictis super elec-cione pape vel illa tollere, propter quod dubium cardinales dudum obtulerant modum sepedierum. Die martis XXVI. Oelobrisippulati na ionis Hyspanice responderunt, quod adherebant vi date per Gallicos et approbale per Germanos. Et ita sunt tres nacione pro illa via. Cardinales, saltem maior pars et reler admodum paucoS, Ullum contradixerunt illi modo lum quia videtur eis respectu eorum iniquus per racione SupraSeripias, tum quia maXime difficilis ad concordiam eleceionis propter diversitates mo adversitates naei- Onum. Nulla enim naei preter talicam volto Ytalicum. Et ista est PreDiPUR AUS consensus aliarum nacionum Gallici non vellent Anglicum propior inimici ias regnorum neque Germanum propior inimici ias regis Romanorum ad regem et regnum Franci pro rege Anglie; neque Anglici Gallicum eadem racione, nullaque Reio

166쪽

vellet Germanum, Germani nollent laticum, ut ostenderunt eligendo istum modum. Restat naci Hyspanica et aliqui de nacione Gallicana, qui non sunt de regno Francie, scilicet Sabaudi et Provinciales. Et ita ad Xeludendum unam nacionem quatuor X luduntur et restringitur multum libertas eligendi. Verum nacio Gallicana mola est ad iustum modum, nedum propter prerogatiVam, quam habet nacto Ytalica in numero cardinalium, sed eciam propter suspiciones raelaluum, qui fiebant occulte, et requiSiciones consensus aliquorum pro episcopo Vincloniensi Anglieo, ut Suprascribitur Timobant autem cardinales propter difficultates vi posse esse concordiam in conclavi Ideo timebant plures intrare, maXime in hyome et regione frigida et sine igne, et Verosimile est, quod diu sint inclusi propter discordias e causi predietis. Verum iis difficultatibus non Obstantibus cardinale non respiciente ad iura sua neque propriis sensibus vinci volentes Sed totum negocium eleccionis Deo commendantes et in illo spem ponentos deliberaverunt illi vi consentire, si Omne nacione consentirent.

Dio iovis XXVIII. Octobris inter epulatos pro hac elegeionis materia depulati nacionum Gallicane, latice se Hyspanice atque collegii cardinalium ex parte suarum naeionum et collegii illi vie

dato se Gallicos in nomine domini conse Serunt, et ita per omneSnacione et collegium est concordala, unde illa camera in domo Predicatorum, que est stupha maior, voenia est ede concordie. Et notandum, quod hiis diebus, quibus sic actum est de modo eleceionis, re Romanorum fuit absens, de quo multi gaudebant.

Die sabbati tricosima Octobris anno domini CCCCXVII olconcilii tereio sedit constitium cum solemnitate. Presedit cardinalis Ostiensis o fuit pronunciatum decretum de modo et forma, loco et tempore eloccionis Romani pontifici et duo alia, que primo pronunciata fuerunt, et illa legit cardinalis sancti Maret. Quorum tenor Sequitur: Sacrosancta et generalis synodus Constaneiensis statuit et decernit, quod futuru . . . non ObStantibu quibuscunque.' Post illorum decretorum leceionem et responsionem Placet per presidentem pro Olo concilio cardinalis sancti Marci, qui decreta legerat, proposuit, quod cum vigore dicti decreti forme eleccionis electores debent cerium restare iuramentum. Ita videbatur X- pedire, quod in singulis nacionibus singuli, qui dictos ex nacionibus

167쪽

Α. Fili tres Gesta concilii Constantiensis. 153 adiungendos cardinalibus eligerent, simile rospectu illorum mutatis mutandis prestarent iuramentum, quod nacione in eligendo Serva-vorunt, ut creditur, maXime Gallienna, quia omne laudarerunt.

Item quod de qualibet naeione deputarentur duo et de cardinalibus duo, qui convenirent eodem die et sequentibus diebus in domo Predicatorum ad considerandum et perliciendum omnia neceSSaria pro conclavi et alias ante ingressum conclavis, utpote pro custodibus et iuramentis ab eis prestandis, et aliis neceSSariis, et ita con

venerunt.

Erat autem conclavis locus magna Valde domus communis civitatis sila super lacum et nulli domui contigua, in qua erant merces rerum omnium habens tria magna atria, inferius per terram, quod remansit civibus plenum mercibus, medium et superius. Et illa duo fueruntur conclavi, in quibus iacte sunt VI colle. Erant enim LII electores et tres servabantur pro absentibUS. Post hoc quolibet nacio et collegium cardinalium deputaverunt certos ad deliberandum et ordinandum, que ulterius agenda erant circa conclave et pertinencia ad materiam eloccionis et custodiam conelaViS, qui Sepe convenerunt in domo Predicatorum in ede pacis predicta et ordinaverunt ea, que inferius deScribentur. Item naciones elegerunt quelibet V adiungendos ardinalibus ad eligendum papam secundum formam decreti suprascripti, qui inferius describuntur. In primis nacto Ytalica elegit et celera. Depulati convenientes pro conclavi et pertinentia ad electionem ordinaverunt, quod redigerentur in Scripti per articulo ea, que

cardinales in electione observare tenentur Secundum Ormn C.

hubi maius ' de eleet lis P et Cle sine Romanis in Clementinis et Extravagantibus Clementinis VI, que incipit Licet', cuius tenor

sequitur et est talis: Clemens te. Extracta aulem ab illis iuribus sunt hec: Sta sunt, que cardinales et alii doctores etc. Hoc Xtracta ordinaverunt dari regi Romanorum, magistro civium et celeris custodibus conclavis. Et tradita fuerunt, ut illa iurarent eciam interpretata in theolonico Con- Sequenter Ordinnuerunt eciam, quod, cum eSSent in concilio plures magni notabiles legati regum diversarum nacionUm, ponerentur X illis do qualibo nacion habonis milites se de qualibet nacione unus notabilis ad honorem regum millencium et unus prelatus ad custodiam conclavis deputarentur. Item ordinaverunt in sessione publica, quod concilium illos custodes deputaret.

168쪽

Item quod petam in publica sessione concilium electos per naciones pro electione pape cardinalibus adiungeret et depularet. Item ordinaverunt fieri per concilium decretum ad dampnandum et prohibendum abusum, quo eleel Romano pontifice rapiuntur bona illius et occasione sumpla ex hoc eciam aliorum. Cuius deereti tenor, cum fuerit pronunciatum, SUO loco ponetur. Dio iovis quarto Novembris et incipient anno quari concilii re Romanorum reversu es Constantiam, cui duo cardinales Bononiensis et Senensis querelam fecerunt, quod nulli de obediencia Gregorii uorant electi ad eligendum papam Re propter hoc convocavit tres cardinales se presidentes ac deputatos nacionum et hec exposuit querens, quid illis responderet Cui fuit per Omnes responSum, quod sublata erat differeneia obedienciarum et unicum ovile, et quod quilibet suo arbitri elegerat, ut placuerat, pilaresque ex illa obediencia fuerant nominati. Sed nulli habuerunt maiorem partem OcUm, debebant acienter sustinere nulla eis fiebat iniuria neque iniusticia. maciones singule elegerunt suos quelibet SeX, qui Sequuntur u Ordine in illa nacione secundum formam decreti. . . .' Hiis diebus currentibus deputati Super negoci conclavis et pertinencia ad electionem ordinaverunt capitula Xlracla a constituetono Gregorii decimi, que incipit: ubi maius' de eleel. li V o Extravagantes Clementis VI, que modernnm rigorem . ubi maius , ico multi de nacionibus contenderent, quod Servaretur illa consillucio Clementis VI, cuius tenor interius in die proxime sessionis deseribitur, ei fuerunt formata capitula obServanda in Onclavi. Et quo iurare deberenti. peiores, consules et Officiales civi- lalis quorum eciam leno interius in proXima sessione describitur.

Item ordinaverunt dopulati predicti, quod una cum custodibus, quibus de iure competit, committerentur aliqui nobiles legali rogum ad concilium et alii, ut in hoc reges et legati sui honorarentur. Item magister odi cum vicecamerario, qui esse consuevit. Jtem aliqui prelati, de qualibet nacione unus et pro cardinalibus duo. Et hoc fuit regi expositum, sed non placuit et diXit, quod ad eum pertinebat de iure, et quod hoc solus iacere volebat per se vel alium aut ex toto dimittoro. Et super hoc fuit die sabbati VI. Novembris magna turbastio, quia re turbabatur et illi de concilio nolebant dimittor illi soli Fuit aulem sibi dictum, quod illos nobiles ipse deputaret. Qui de nocte cogitavit et inductus bonis consiliis dominica VII. Novem-

169쪽

A. Fillastros Gesta conellii Constantionsis. 155bris congregatis epulatis manda fit, quod ita volebat facere, sicut fuerat expositum et ita factum est. Dio uno VIII. Novembris anno domini 'CCCC'XVII o concilii quarto sedit con ilium pro ingressu conclavis. Presedit cardinalis Ostiensis. Rex fili presens eum imperialibus insigniis corona imperiali, Sceptro, mundiali ense nudo in almatica et pluvialimibeo. Celebrata primo missa de sancto Spiritu per cardinalem sancti Marci et completa omnes induebant habitus pontificales, pluvialia et mitras Presidens venit ad presidendum et rex sedit induens dicta insignia imperialia. Tune laetus es Sermo per epiSCOPUm Laudensem sumplo themate: Eligite meliorem.3 Finito sermone dicta sunt preees ei elante, evangelium ei Veni creator. Quibus finitis vocali fuserunt custodes concilii nominati per regem laici, quos voluit honorare, et legatos regum et principum ae magister Rodi, qui inferius deseribuntur. Pro rege aulem Franci legatus erat Ludovicus dux Bavarie frater regine Francie, qui non fuit pre-Sens, quia infirmus erat ex vulneribus sibi insidiosis illatis porHenricum ducem avarie, ut supra scribitur paulo ante festum

sancti Luce. Erant eciam magister civium et consules. Cum autem vocarentur custodes, descendebant inferius ante gradu in con-

Spectu presedentis. Quibus ibi stantibus fuit loci instilucio Clo-

mentis VI. de qua supra fit mencio. Cuius lenor alis est Clemen episcopus . . . VIII idus Dec. pontificatus nostri anno X'. )Postea fuerunt pela capitula pertinentia ad custodiam conclavis primo in latino, postea in theutonico prius interpretata, UO-rum capitulorum leno latis est: Ista sunt, que cardinales et alii elemore . . . coartari permillent. γForma aulem recipiendi iuramenti videtur servanda talis: Videtur, quod si . re est presens, debet pro Sue BieSinlis reVereneia ab eo sedente in sede sua per duos cardinales recipi iuramentum. Concili congregato post eompletum officium sint parali Omne custodes Xira loeum sessionis in honestioribus suis habilibus et vocali intrent per portam magnam locum sessionis. Et ordinate bini procedant usque ad gradus, quibus ascenditur ad locum presidentis et ibi ston inferius. Quibus ibi flantibus legantur premissa alta voce in lalino et postea eXponantur in thouloni eo per magistrum Job vel alium. Quibus lectis et expositis accedant ad presi-

170쪽

dontem bini et bini o presidens dicat ita: Ista, que audistis, omnia et singula iuratis sine fraude et dolo inviolabiliter facere observari et

electores ultra premis Sa nullatenus coartare nec coartari permittere.

Et respondeat quilibet tactis evangeliis vel suo more: dia iuro. Item videtur eXpedire, quod in die sessionis electi per naciones adiungendi ad eligendum pronuncientur et per concilium deputentur Secundum formam decreti. Nomina diciorum eiustodum sunt hec.')Εlectores pro nacione talista . . . Bartholomeus Rrchiepiscopus Mediolanensis, Franciscus episcopus Melliensis, Henricus episcopus elirensis, Jacobus de Camplo electus Pennensis, Leonardus Sacre theologie magister, generalis ordinis Predicatorum, Pandulfus do Malalestis archidiaconus Bononien Si . . .')Prostitis huiusmodi iuramentis lecta et pronunciata fuerunt decreta concilii primum per quod fuerunt adiuncti cardinalibus electi per naciones hiis formam sequentibus Sacrosancta generalis synodus ConStaneiensis Xmueudo . . . potestatem. γDeinde fuerunt lecta et pronunciata decreta alia, que sequntur: Sacrosancta generalis Synodus Onslanciensi ad perpetuam

rei memoriam. Omnis elas . . . in suo robore duraturiS.')SRCTOSRnel . . . ut puriUS, incertu et liberius . . . fuerit

allentatum.')Cum autem in diel Apssione nominati fuissent omnes custodes laici se de custodibus cleri eis vice eamerarius primu nominBretur, TOX Romanorum audiens Alalim Vehementer turbatus est. Adhuc enim indignabatur, quia patriarcha Antiochenus, cuius conciliis utebatur, fuerit remotus ot ille vicecamerarius institulus. Et venit rex ad presidentem repente ponens manum Supra librum, quam tenebat prosidens ad recipienda iuramenta custodum et iuravit per ista sancta olivangelia: Ego recedo. Et recessit. Illo di cum iam nox e Sse necdum erat clausum conclave, civit reX, quod ibi erat vice- camerarius pro suo officio, et turbatu valde venit ad electores con-