장음표시 사용
71쪽
d mini Horati de Oricellarijs lai ut erat in omnibus suis actionibus accudiui sinatis, sic inaximam obseruantiam fecit, dum elapsis annis assumpsit has aquas, quando in ne existimauit prie seruata in corpore paruam aquae portionem, post aliquot dies cognoscens per copiosam mictionem enn retinui te in maiori quantitate, quam sibi persuadebat, dixit nolle amplius de his cuiam diabere, quae non sunt in nosset, ore late. Qito, deinde
ex ratione harum aquarum non sequa tir ullum damnum , inde fit quia eurii sint ex aquis sponte natis, caleatit is, numeratis inter medicamenta non excedentia i nes tuendae sanitatis transeu tibii per mi aera utiliarm me a frum, non noxiorum reri-neri polluat absque nocumenti suspicione qood ut expertus sum in multis, sic praecipue obseruaui praeteritis annis in Domino Lelio de Rering iccijs Senensi: hic nim tali hepa sontemperie laborabat, ut ad maximin adustionem redactiis esset, ex quo cum bibist et ex his aquis qua uir, vel quinque diebus si recte memoria tenea, eam in pauca quantitate reddidit, nihilominus nullum detriment im sensit, quas nihil bibisset, perseverans me annue ite in ebibiti'nec ni post disto sempus arte reddere aquam Sc consecutus fuit maximum iuvamentam, sicut &idem Dominus Horatius post tres menses per litteras confessus fuit sensisse ab assumpta a tna maximam utilitatem in verutri canite, iniuerso corporis ambitu, c tamen retinuit aqua,
vet suprad: ctum suit. Quod tandem non consequatur fructus ex his aqius, nisi retineantur in corpore, ex eo cottigitur in primis, quod cum actio Thermarum non fiat in instanti,ut supra dictum
est, non posset effectus iste sequi, nisi ad esset id, per quod effe-c ius procreatur, quare nec cita .rum est retineri aliquam quae portionem in corpore, ut intemperies corrigatur, de ad bonum statum fiat reductio 'raeterea cum refrangatur virtus Thermaritiarab actualiaque humidi rate, non potest imprimi in corporibus, donec humiditas illa sit resoluta: humiditas autem non potest
resolui nisi tempore intercedente, cum pc actualem calorem pe- Tetret etiam extremas corporis partes, ut supradictum, est, x quotidie apparet in his, qui tumore pirtium ext rc malum, vel alio a
72쪽
alicuius portionis aquae pro consecutione fructus, eiusdem Meex retentione sequi posse aliquod detrimentum, ideo non sunt audiendi, qui dicunt, abstinendum esse a potu narum aquarum, dum primo, vel secundo die non reddatur eadem aquae quantitas, que assin mitur. Hilata igitur fronte, ine ullo timore accedant aegrotantes ad potum harum aquarum, quam vis ex illis retineatur aliqua portio prima diebus, dummodo earum fiat transitus,&digestio ventriculo; quod quomodo cognosci possit, declar bitur asta, quando regulae tradentur obseruando an potu
73쪽
In qua de regulis agitur seruandis in eorum ad
De rees te cognitionis eorum quenda sint in Mepane.
O ' nu de balneis sana Cassiani dicta suere, utalia quidem sunt cognitu, de adeo necessaria , ut sinaeorum intelligentia ciuilibet allucinari posset in illis administrandis,nec ullus libere ijsdem uti auderet velupradictum fuit, quae vero sequuntur, sunt multo napis attendemda, cum ex illis tota salus pendeat utile est enim homini aliquod medicamentum habere natura humane proscuum; magis utila postea illius naturam,&effectus possidere; sed utilli muni nosse modum applicationis eiusdem medicanenti quia scut recte applicatum prodesse, ita note applicatum obesse potest: tan:t monicuti ei possidere modum administrandi eius, quod administrari debet, ut ex recta administratione nedum percipiamus utilitatem ex his, que sent nature amica, sed ex his etiam interdum, quae sunt nature aduersa, ut fit ex venenosis rebus artificiose tamen correctis. Cum igitur ab ordinata administratione salutem prodire sit conspicuum,&insequentibus sit agendum deerdine seritando inadministratione horum balneorum, propterea non inmerito dixi attendendum esse his,quae dicenda erant. O. iide m prodesset pretiosissima haec gemma toti Terrarum o bino timima, etiam si haberetur cognitio eiusdem naturae, desetfectus. de quomodo administrari deceat, ignoraretur certe nihil Idcirco ut tuto ex his fontibu ct tus hauriri possint,postquam de qualitatibus ip rum, tessectibus,&de modo operandi tractatuna est quid sit seruandum in eorum administratione est in praesenti declaran um, 'uemadmodum diuersus est eorum usus, ita diis Id verse
74쪽
uer e sunt reguli obseruandae. Ne igitur fat confusio in carum traditione, ab his orditi iure factum est, quae seruari debent in potu, cum superius de potabilibus aquiis si prius tractium, tam quam magis utilibus humanis aluti.
uid seruantam sit in potu harum aquarum. Cap. I. SVmere qui intendunt thermales aquas Sancti Camani, sum
ma cum diligantia das sumere deliciar, si cupiunt ructus ex illis percipere damnumque euitare, quod inferre possunt, dum incaute sumuntur. Quae vero seruanda sunt, si in multis consistant, ad haec praecipue reduci possunt. In primis animaduertendum cst, quod nam genus hominum has quas sumere debeat deinde quonado ad earum potum flacccdendum; tertio quo loco sum id beant, quarto quod nam tempus si proportionatum ad earum usum; quinto qua hora sumi debeant; sexto quo cmporis
fracto sint bibendae septimo quid sit facitodum ante potum;
octauo unde incipi ciuium si in potu, nono dos est examinanda vicimo de victi s ratione est agendum. Ex his autem quaedam sunt neccssario obseruanda; quaedam vero ad bene cisto, ad percipiendum frugalorum fructum ex ipsis, ut in fra declarabitur. suis debeat accedere ad potam harum aquarum. Cap. m.
Vod spectat ad primum, si verum est quod dicit Gal. r. de
tuen valet. quod videlicet mcdicamentum non pertinera ianos, di quod quae ista thermalis snt medicamentosae, scue experientia docet, videtur sequi, quod non temere quilibet homo dcbcat accedc re ad potandas has aquas, sed is tantum, qui aduersa laborat valetudine, di qui sanus est, debeat eas fugere; cuius opinion is pracipue luit Sationa rota, propterea dixit, corpora sanabalneis utenti ad pcrdere de substantia sua, macie ficii, subiunge in deinde nisi ex causa multum n cccssaria balnea petenda esie, qua si clo, in v ideatur vera primo intuitu, nili: lomi nus icti est absoliue seque inda, cum sumi possint ouae is pro conseruatione citam sanitatis, ut quotidie incola: saciunt, ices et non est adeo abs uidum, ut existimauit Saliona rota quia ire pomuntur aquae thermales ex Gal. I. de tuen san inici in diis canicii laticu Ac dentia fines mendae sannatis, sequitur, quod
75쪽
ricet sint a natura principaliter da ae ad pro ligandos morbos curatu difficiles, assidue ad Lunc es cruda applicari videtur, posuit etiam administrati pro conseruatione sanitatis,4 hoc insuevoluit Gai dum . . de tuen valci dixit, solitos esse non nullos quot Manis excrementa vacuare aquis thermalibus , quare ex
dictis haec regula firmari potest, primo,& principaliter has qx Sub sis esse petendas, qui aduersa, in curabili valetudinem oocant, mox ab his, qui sanitatem conseruare stud cnt.
AVxilioliarum aquarum qui egent,inconsiderate illud umrere non debent, Me seruata debita regula in sex rebus non naturalibus debent prius corpus prςparare cum serapi, morbo conuenienti bio, postea pharmaco purgante affectu cog ruti e ea, vae sunt expurgata purgare quibus peractis per aliouot dies quiescant, iterque deinde ingredientes sine itineris delatigatio ne ad balneo ram locum se conferant seruantes interim debitana victus rationem, hoc licet non si necessario seruandum , cuiri utidie innotescat quam plurimos consequi fruetiam ex his aquis absque dicta prCparatione propter iacultatem eis inhaerentem superius enarratam, nihilominus cum facilius, citiusque agant in corporibus purgatis quam in aliis non purgatis, propter ca pro ponitur haec regula seruanda, ut corpus praeparetur antequam potui harum aquarum subijciatur.
suo uc, ni drbrant. Cap. r. ΕX rebus noli absolute seruandis, sed ad bene esse, ad percipiendum frugaliorem fructum id esse existimo, quod tertio
goco sat propositum locus videlicet ad potandum proportionatus propterea declarandum est, num opus sit has aquas haurire ab ipsi me fontibus,die bibi debent; vel sufficiat patientibus eas sumere quouis loco. Pro resolutione notandum est, quod si respicimus inpliciter facultatem harum aquatum,non esse dubiu, ea scisse tantae virtutis , ut possint etiam adiuuare, quouis loco sumantur, quod experientia ipsi docet, dum quotidie inspicitur in longinquas partes aquas istas exportari ibidemque administrari , maximo cum satramento, quam vis
76쪽
diu imm fuerint invasis prest uatae, ut cichimonio Domin cnodici Poniae in cap. scuncella e narrato vidimus, attame re sp imus si ru u ς ei scicipiti dii, nesar oeni audetrit,am a lore fi uctu reportati ex istis in proprio loco sumptis, ac percipia
tu ex ijscim sumptis extra prurium Ccum, hoc praeterquam quod sensus ipse di monstrat, lita etiam rationibus facillime Os nditur 'irius enim in primis, melius praeseruatur in aqua ipsius fontis, quam in aqua vasorum, ita uberior fructus eportaturdum ex piis fontibus, ct non extra ipsos sumitur aqua; virtutem autem melius praeseruari in fontabus, quam in vatis, ostenditur ex his, quae enc claus praestant aquis, ex modo operandi; ad operationem namque ne dum mi aera participata his aquas concurrir, sed etiam calor ijsdem inhaerens,qui cum sit eis naturalis permanens semper inc dem statu, facillime, cum innato nostroca lare,nitur, iropter hoc adiuuat cam da gesti ,nem earum qi e 'it tutem penetrare facit ad remotas cCrpciis p.rtes, qu cd i. cnita per belle succedit, quando extra proprium c cum conuenit iterum calcfieri aquam, quia in tali cala factione praeterqua quc drefrangitur virtus, ut sit etiam in cibis iterum excalcfaciis, partes etiam spiritosae uaporantur,in calor numquam praeierua. urin eodem statu, ex qua caloris alteratione sicut ventisculus alteratur, ita nec eum fructum acquirere potest, quem acquirit ab actuali calore a natura aquis his dato, quod respici cras Savona rota in lib. . de baln super dubitationem anni bilest dixit, quod aqua transportata ad alium locum, ut in liro calore remissa est, aut eo priuata, sic in sua virtute remitti putandum vi notabiles effectus non esse productivam quia igne calefacta non eam consequitur virtutem, quam ex calore suo natu ali habet, quod autedictum est de calore, idem affirmari potest etiam de minera credi namque potest, quod quam vis in his aquis a natura per por osterrae purificatis nulla corpulentia appareat, sicut ex leuitate, claritate earundena supra enarratis colligi potcit, nihilominus in pris transportatis aliquid ex mineris dispendi, dein vasis ad Iaerere non secus, accuenit m aquis igne purificatis,4 percCa sequens remi ri fluctum ex eis Onicquendum ultimo propter ambientem sit edit ut enim aer nutrit ex comuni conletali, licetiam medendi facultate preditum eum esse quilibet excogitare potest, idcireo aquas illas sumptas in loco proprio maicris effouincacia xistimandum cst quia aer inebriatu vaporibus ine
77쪽
s libiis concurrit ad rq standum maiorem eisectum, 'iiod diacitur de aere, potest etiam attestari de cibis procicatis db his mineralibus locis, quare statui potest haec tegula, ut haurianxur aquae istet ex ipsi sine tantibus, dum fieri potest. De temporecongruo ad sumendas bas aquas Cap. VI E erroribus, qui committuntur in usu harum aquarum, hic est unus non parui momenti, quod sumi incit uni ut pluri' mam ijs temporibus, in quibus ab eis est quiescendum; unde mirum non est, si quando nocumentum potius quam iuvamentum ab eisdem percipiatur, quare ne tempus frustra teratur, necessarium est videre, quod nam tempus si proportionatum ad earum usum est quorundam opinio, non esse accedendum ad has aquas, nil vigeat summus calor, propterea consulunt aegrotantes ad earum accelsum ultra mensem viiij; d haec opinio quantum frerronea, ex sequentibus colligetur Exceli Seuerus a ponacus, vir umma doctrina praeditus, ut eae eius quadam instructione colligzre potui, congruu tempus, de valde aptu esse ait circa veristinem, Maelia iis principium his duabus de causis, primo quia tunc temporis omnis supernua humiditas pluuiarum hyberna liuin, de vernalium iam exiccata est; deinde quia calor aritiuus adhuc non in valuit, cum nondum Srrius ardere incipiat. XCal. autem . de uenian cap. colligi tur aquas thermales sumi posse vere, vel autumno, dum asserit, non nullos solitos esse quotannis excrementa vacuare aquis, quibus inest sulphur, bitumen, iitrum, cre, vel autumno, qua si statuantur ista tempora proportionata anc usum aquartam thermalium, ex
consequuat harum etiam aquarum, certE statui, possunt, licetat iacitam temporibus sumi possint, Vt ex sequentibus declarabitur. Pro resolutione igi rur huius difficultatas notandum est,quod
zm ui 3 congruum ad potandas has aquas vel consideratur res facultatis ipsarum aquarum, uel respectu nostr dispositioni iii consideratur respecti facultatis aquarum, quilibet certis
sci/t, sit ni ' has aquas qua uis tempore cum in eis preserue pareadam aculcas in hyeine, aestate, quam hibent in uere,&putumno. in hoc decipua rnedum Excell. Caponicus, sed etiam quicumquae alij existimant altetrata polle M aquas propter
78쪽
concursum externarum aquarum,&propterea non esse sumendas nisi in fine veris, principio aestatis, quo cmpore existimatur consumptam esse ut ei fluam huini diti lcmἈνbernalium, Que natium aquarum; sed excusatos hoc habeo in hoc cum numquia viderint altissimam harum aquarum originem dc accuratissima
diligentiam in ultima estauratione adhibitaria est enim earu uxorigo adeo profunda vidissicillime pluuia quamuis ingens penetrare ad eas pollit, sic utcolor, di calor premanentes semper in eodem statu testificantur, ci iod tram colligitur ex qua utitate, quae palum alteratur in bycine, aestate; unde cum conteruentur omni tempore duae ista in eodem statu, simiter teneri etiam potest pro scrnari semper in eis eandem facultatcma sic respzctu facultatis ipfaetum sumi pone omni tempore, M in hoc tanto magis me confirmo quoniam propter necessitatem bis coactus fui administrarchas aqua de mense Decembris, Manuari tu occasio ne mulieris hystericis passionibus obsessae,dequa factasti timcntio insectibus balnei magni, ω artolome Andreae Terrigenae hepatico fluxu laborantis, stinamum iuvamentum in utrisque cognoui. Verum si temporis congluitas consderatur respectu nostre dispositionis, hoc etiam feri debet conditionaliter, vel ut su-miis naturaliter melius dispositi ad consequendum fi uctum medicatatum aqua ram, cluet accidentaliter cogimur quaerera fructu ipsarum. Nulli dubiu est, quod naturaliter magis prompti sumus ad acquirendum fructum Thermarum in vere primum mox in autumno, quam alijst emporibus, di propter virtutis constantiam, propter aeris benignitatem,nccnon etiam propter eona e
xionis dispositionem: virtus enim melius res stit incommodis,&laboribus adimidio veris usque ad princimum aestatis, in au tumno, qua n alijs temporibus Per similiter bens imo est in dictis temporious, quam in alijs propter hane bcnignitatem nedum, fac stat tollerantiam incommodorum exstentium in usu harum2yiarum; sed etiam praestati uuamcntum mearum di e-sione Complexio tandem est metrus disposta ad conse uendo
fructus balneorum in his tempori bus uum m alijs, cum Saturniagistractab: lis in praedomini humiditatis, quam in predo mimo siccitatis,&in operationibus balneorum talis dis ostio, fui ritur, cum euacuatio,&ali cratio tentari non nisi in
ipsa humiditate existens sum in his temporibus naturale riae
dominiam humiditatielropterea coriis i io est melius disposita
79쪽
in dictis teporibus,quam in alis Additur alia ratio, 3 est quod ex
quatuor humoribus existentibus in corpore nostro cum principalis sit sanguineus, teliqui ab ipso dependentes, si volumus aliorum huniorum malas qualitates tollere, necessarium est, malam sanguinis quesitatem corrigere; sanguis autem non potest
melius corrigi, quam in proprio prςdominio,quod est tempore
veris, propterea in vere sumus melius dispost ad consequendos seu fhus ex his balneis, a quibus praecipue emendatur, quod est pigcipua causa morborum, sanguin: principium, ut alias dictum fuit Rerum tandem magistra experentia idcm confirmat: cognoui enim frugaliorem fructum percipi in uere, quam in aestate, faciliusque eo tempore sufferri balneorum incommoda Hinc est, quod antiquitus ad haec balnea accedere incipi bant a principio mens Mai nec ultra mensem tuni permanebant, imo transacto solenni die Diui ouannis Baptistae quilibet discede baiiciu a pueritia semper obseruaui, licet hoc feret propicraeris
benign1tatem tunc temporis citius aduenientem, nihilominus n5 debemus nae ita praesenti in usu balneorum expectare ecce uiuos ccitatis calores. qnoniam tunc uirtus debilitatam dissiculter subicitur Thermarum in commCdis, pr dominium siccitatis in aere, complexione non permittit tractabilia reddi corpora ut requiritur operatione balnearundi, quarEfirmari potest baec re' gula, quod aquae thermales Sancti Cassiani sumi debent principaliter in uere, uel saltem in autumno. Acidentaliter autem coae hi quaerere fructum ab his balneum omni tempore possumus efficere, ut ex dictis colligi potest. Se hora potus Cap. Vir. Solet prae ereac minoti ut plurimum alius error non minoris praeiudicij, est, quod summo maneat, qui surgunt,4 conferunt ead hos fontes exi tim Intes magis uti est bibere has aquas ante soli ortu ad euitandis ii sudore, qui prouocari solet propter solis uigore in reditu, ne eis re tum assumptae aquae imp
diar, sed hoc seruari nullo modo debet, tum quia in bis regi Oibus per tres, uel quatuor horas ab Ptu sol non est tanti uigoras, ut nocere possit, tum eo arim hoc seruates saepe incidunt in febre uel Cliud accidens, quea inrodum euenit anni se ill . R. Domia o Card Borromuo redeunt a fontibus, ii auo alij ibat sopios
80쪽
petebant m brem en in tertianam metuit. quod factum suli Dei bus, thiloininus ut matutinus semper nocere potest; dAnde spatii quicus omissae quia ut corpora quiete maxime fuit r.
eum cuilibet balnea petatusti aduim hane zzz Desputorem rumpotu. Cap. V i
' seric bilin, sed an plures uices partiatur, ast debet Impus interpona interciatum.&etatum,isiar matus seu haustu, non ingurgitando sumi debet mare de minari debet, uesumatur tota acua inspaeio uniustio et muta extendam usque ad dimidium alterius horae non erit conuenaens: quia hoc modo euitabitur, duod supradictum uit. qui Ariodi molentura. s. Vrm. URiuritia aliquis sum tacuam, uacuum habere studeat uenmbulet aliquantisper,&