장음표시 사용
491쪽
PAR Tis III. TITu Lus 2. 487 Universitas potest condere Statuta, quae non habet Jurisdictionem propriam , sed alterius sub est Dominio , niti cum consiensia sui Superioris:
Ab Et hoc quoque in casibus; qui Juri Divino,& humano praejudicare non dignoscuntur : Ita , ut Statuta ipsa iniquum aliquid , salutique contrarium non contineant, neque Juribus aliorum palam derogare, praejudiciumque inferre Vi
f. a. UNDE licet Dalmatini, Croatren
magiorum , & Biri agiorum solutionibus, alii, que certis causiarum processibus, & terminorum obsiervationibus sicuti infra B) clarius dice tur ) alia di alia Consuetudine a nostra longe dis crepante utantur; utendique, & fruendi habeant authoritatem; & inter sie modo quoque, illis simile aliquid, de consiensi Principis statuere, &ordinare possint: Contra tamen Generalia Si tuta, & Decreta Regni hujus Hungariae; &contra Judicia , Judiciariasque deliberatiΘnes , super facto Bonorum , & Jurium possessionariorum , in Curia Regia , per Judices Ordinarios administrari solita, celebrarique, Spronunciari consiuetas; nil quidquam constituere possunt, nullamque statuendi habent facultatem. C
λ Nisi proinde adsit et Jurisdictio a Principe concessa, vel saltem Conritetudine aequisita , proinde tacitum Supelioris consensum inbibens. 3 bia ne titi. I & q. c Et merito ; cum ijeriori in superiorem; nulla fit
492쪽
488 PAR Tis EI. TITu LuS 2.3. Et in hujus documentum, atque si gnum; uniVerste causis , super facto Jurium possessionariorum, in medio eorum motae, finitis inibi causis, in Curiam RegiZm , tanquam scilicet Locum Interrogatorium, gratia Lauioris, S maturioris revi ouis, examinationisque, α
discussionis, transmitti consueverunt.
g. q. Ubi quidquid deliberatum , & conclu
sum fuerit; ratum siem per erie, atque firmum:
Banali, vel majuodali deliberatione non ob
f. s. Sic etiam in diversis Comitatibus ,
diversas Constitutiones, super agrorum, praCO rum, silvarum , S nu Viωrum custodia, Vel mo tenuinorum statu , atque proventibus, Sc aliis ejuscemodi rebus; imo terminorum , aQprocessuum observationibus a ut scilicet hic brevi curboritas. Conser Nit t. c. II. q. 8. EXeiue tamen ;si Princeps noster, privata eorundem Statuta comfixmet , S inter eos, pro Lege servari velit. Hue facit art. 66. I 68 I. & art. Iro. LIII. Vid. etiam Atticulos DD. Statuum , & O dinusia Croatiae, ScSelax uuiae Regnorum , a Ferclinando II. Anno I 636. Item alios , a Leopoldo Imp. confirmatos: Qui rete runtur tu TFroc. Iur. g. Od r. 3 p. His adduo. art. hJrum Regnorum, qui reperiuntur in Cor po e Ju is nostri, post Decr. I. Ulad. & 26. art. Cons itutionum Crisi niluin , post Deer. I. Ferdi nandi I. Quamquam N alibi siparsim flapius mentio fiat Jur xim, Piivi egiorum , de Constetudinum, horum Regnorum. Illud peculiari laude dignum rQuod in his Regnis, nemo praeter Romano Carbo lieos, Bona Juraque possessionarialtenere valvat. 3.
493쪽
ΡΑ Tis III. Ti Tu Lus 2. viori, & ibi longiori processu, causis in Sede ludi
ciaria Comitatus, coram Comite Parochiali mota erminetur; siana inter siele deliberatione pr labita, facere quidem, S stabilire possunt: A aenerali tamen Deoreto totius Regni, atque, eeus ae , dc approbatae Consuetudini Curiae Le- iae , in Judiciis observari ut praemittitur stolitae, araejudicare, ae derogare nusquRm possunt. i. 6. Et hujusmodi eorum Statuta. Colum-Modo inter eOS, Sc in eorum medita Valent, at que tenent: B) Ad extero S ldmen, Sc aliorum
omit tuum Nobiles . qui Bona, & Jura postes ionaria, in ipsiorum medio non babent; se nori
9. 7. Et hoc modo, Civitates quoqud Liberae; nec non Mercatores, ac D it ores, Suriores , Pellifices, Sutores, Cerdones, ta alii apisces, in ipsorum Collegio, & inter sese StR- uta Condere possunt, consensu Priu istis acceiente et D) Dummodo hujusmodi Statu a , , Q, bovesta fiant, aliisque, di aliorum libertatibus, io luribus damnum , & praejudicium nou im tib s Treui.
λ Hine , qui litigare intendit , diligentet debet in vosti
gare, quae circa controversuti materiam , in illo Comitatu , Civitate, aut R-gno, Statuta vigeam econti a illa delinquens , opposita eXeeptione . vel allegato Statuto , ab incepto repellatur Rit t. c. II. q. 8.3) Qua ii , vi palli, & promissionis.c EYtra Te utorium enim non ligant: ut plia thuadicium stipra p. a. t. Congruit P. 2. t. 6 D Comenius iste Principis , tempore creat: e talis CGn- munitatis, in Diplomate , si quod impetrarunt auteΣprimitur, aut tapite tinhibitur.
494쪽
so PARTIs III. Ti Tu Lus 3.rant. Quae, sicuti praefertur , in eorum dunta
xat medio Valent, atque durant.
f. 8. DSBENT autem ejuscemodi Consti. tutioneS, & Statuta, Cum majori, & saniori parte Populi fieri, atque stabiliri: Quia aliter non dicerentur Populi, Vel Communitatis Sta. tuta. Verum, si Populus in duas divideretur partes; tunc Constitutio sanioris, & potioris partiS Vales. Sanior autem , di potior pars illa fclicitur; in qua dignitate, &scientia A fuerinil praestantiores, aeque notabiliores. ho Consuetudinario Pure Reguorum, Sclavoniae ii Trans ylvania , peculiari.
SCiendum itaque est, quod Nobiles Regnorum S clavonii , & Tra I mauior, Bb pluribus in Articulis peculiari Consuetudine gau-lldent, & utuntur: Maxime Vero in Homagio rum solutione. g. I. Quoniam SelaVonienseS centum s Tran sylvanienses autem sexagivia, En sex florenis eorum Homagia compensiare solent.
9 et . Et proinde, Respo oves quoque Procuratorum in ipsorum medio, terminis in Octavalibus simili cum onere reVocantur.
A Praesertim Iuridiea Quando laaec Regna , & Provinciae, ad sacram Regni Ungaraae Coronam accesserint ; pi t etiam Eorumdem Districtus, & Comitatus, cum praecipuis ipsa' tuna Municipiisn Familiis; Vidiu Tar.I. V. adb.r.
495쪽
PAR Tis III. Ti Tu Lus 3. 49 II. 3. Dotalitia etiam uxorum quorum CuΠ-que decedentium c demptis officio Baronatas ungentium , Vel functorum in ipso Sclavoniae s - ζg' , Pari modo centum; Trans ylvaniae vero, sexaginta di sex florenis persolvuntur. f. q. Hoc tamen intellige, si Bona , aelura possessionaria maritorum defunctorum , ad tot Marcas se extendunt: Nam aliter, si minoris actimationis Bona ipsa fuerint; etiam ibi prout in Hungaria A Relictis eorum, pro Domte minuS datur.
9. F. Uxori A s autem Ea ou- eo. quo in Hungaria modo, fieri debet solutio Do-
f. 6. C- Vero in utroqNe Requo, ra tione jurium pos aestionariorum, Vel aliorum s specialium, arduorumque negotiorum, in Octa-Valibus terminis motae; post diffinitivam Sententiam , ad Appellationem cuiauit, et Partis , semel in Curiam Regiam, Domini videlicet Ju dicis Curiae Regiae in praesentiam, maturio riSexaminis, & discussionis gratia, tranSmittun xur; & pro fina i conclusione, atque EXecutione earundem, rursu S ad priorem Judicem , Banum sicilicet , aut majuodam S remittun-
A) Sensti P. I. t. 93 3 Ex parte Selavoniae stat, & viget haec Appia latio. Non item ex parte 4 fgn ylvaniae r Ubi loco Wajvo-dae ; Gubernator, di Consilium , quod Gubemiale
vocant, Jura lx die moderatur.
e Confer Ulad. Decit. 4. a. 6.
496쪽
49I PARTIS III. TITu Lus 3. s. 7 Caeterum Nobiles Trans ylvaniens s. AP pro minoribus potentiariis actibus , In quiviqvagiuta Marcis totidem florenos auri facientibus convincuntur: mee - ComiteS autem , 5Judices Nobilium in duplo condemnantur. g. 8. HOmagium Vero Vi Vum; trigluta ei tribus fremis apud eos compensa Lur. 9. Irem, OOtalitiorum si lituo, quoac duaS partes, paratis, S numeratis pecuniis; ad tertiam si quidem p*rcem rebus m0bilibus, atque Vonalibus ab ol Vi conluevit.
f. Io item Violatio Generalis Dia:tae, SConventionis Nobilium Trans yl vaniensium , de Regio Mandato, Vel Domini Vajvoda: Tran- fylvani Ecdicto celebrandae, centum, SediS vero Judicia rix, quinquagiuta uri cis totidem flor
g. II. ITEM , in facto recuperationis damnorum, ac debitQrum; prioc alis Nobilis, Actor scilicet, vel in causiam a teractus od tres
c Duplex apud Transyl vanos Legum Municipalium
Codex circumfertur, uterque Ungarico idiomate ipsis, etiam in Pro euratorum allegationibus familiari conscriptus. P imum Approbata, secundum Ginpalata voeant: sieta Approbatas , alii Compilatas Consit tutiones. Primus cemplectitur Articulos, & Consti riuiones Comitiorum, nee non Edicta variorum Pringiptrin , ab Anno. Is O. a. morte sicilicet Ioaunis Z podia, usque ad annum I 6 3. inclusive: quo confiim tus est: a Principe Georgio REhocviii. in Com tiis Alliensibus. Secundus continet Articulos Diaeta es , et Edicta Principum , ab Anno 16, 4. usque ad Annum I 660. quo confirmatus est a Principe Micoaete Apasi, in Comitiis itidem Albensibus.
497쪽
PARTIs III. TlTULUS 3. 493gorenos jurare permittitur. Caeteri autem Nobiles, ejus ConjuratoreS, non plures, quam Figuli sequium florenVHi suo Juramento recu-aetandi habent facultatem. g. 12. Et licet in processibus Causiarum prae-ὶarratarum , qualibet Murca Transylvano iam more, ceutum deuarios valeat; bir agim amen, ac Juridica gravamina in processibus ausarum Octavalium accumulata, instar No-silium Regni Hungarjae , quadringentis denariis juxta modum in fine primae Partis Uelcriptum ibi Di semper solet. f. 3 3. lTEM , Caulae in sedibus judiciariis
omitatuum, coram vice - Comitibus Parochidibus, ac Judicibus Nobilium , ratione rerum si ra tres renos Valentium motae in praeseniam Wajvodalem, ad term nos octavales
f. 14. ITEM, Homagium Rusticorum
trans ylvanorum integrum, viginti quinque: Medium vero quod vivum Homagium Vocita ut) duodecim florenis, quinquaginta denuriis: Mutilatio autem membrorum; ut manuum , aurium, eruitioque oculorum, S vulnus, faciei, viginti . Excussio Vero dentium sex Arenis aestimatur. g. I s. ITEM , si rusticus de loco delictias i tigere poterit; poena violentiae, & actus potentiarii per eum commissi, atque patrati, non laesio , sed terrestri Domino Coloni cedit: Laesus
498쪽
Rutem , damnati duntaxat, Vel busicepti vulneri compensiam rehabebit. g. US. ITEM , rustici propter pecudum, opecorum de damnis illatis abactorum violen. tam emissionem, & ablationem,uel aliam quam libet indebitam rerum arrestationem; in aestimatione hujusmodi pecudum, & pecorum, ac
rerum arresta earum, COAVin Cuntur.
tr. Et in hac parte de Nobilibus quoque idem Judicium observatur. f. Ι 8. ITEM , in iacto recuperationis damnorum, ac debitorum, rusticus principalis Actor videlicet , aut attractus, unum florenua δJuramento suo acquirere permittitur: Caeter vero sequenteS rustici, ejuS, ut puta, Conjuratores s tr; per ovo o euVM Muum, & non plures, eorum juramento recuperare possunt.
De Scythulis Transylvanis, quos Siculos voci
SUNT praeterea Transylvanis in Partibus Ω tbuli, Nobiles Privilegiati, AP a Scythici Populo, in primo eorum ingressu in Pannonian propagati, B quos Nos, corrupto quodan Vocabulo, Siculos appellamus: Dissimili penitu
499쪽
ierationeS , atque LineaS generationum canti- tuorum more ) haereditates, ac Officia inter fuise partiuntur, & dividunt.
I. Horum Homagia, viginti, in quin
tue formis compensiantur. a. Emenda vero linguae, ad duodecim larevos , S quiπquoginta deuarios , in eorum
g. 3. Capitalis autem Sententia, contra ἰcythulum, coram eorum Comice lata; ad Di. inti quatuor Murcas, totidem norenos val enia es, se extendit: Haereditatesque, Convictus, 2 sententiatus ipse non amittit, sed ad haeretes , fratresque ejuS derivantur. Caput etiam ,
temptis casibus Notae Infidelitatis, Scausis crininalibus; salvum praeserVabiz. g. 4. In Sede vero ipsorum judiciaria, quae ibet Marca quinquaginta denariis deponi, αγersiolvi conbueVir. s. ITEM , in quavis causis, statim post laam, & pronunciatam Sentenciam, Comes , k Vice-Come. eorum, B por ionem suam judi
De his Leopoldus Imp. in Diplomate sis O, An. 169 I.
quo Res Traialylvanicas o dira ab t, art. 1 o. sic loquitur : Sicuti, genus hominum bellicosissimum, ab omni tributo, ab omni ernorum , aut resti sorumsanolestia , a Dec mis , , p= oestae, ovibus , sint penitu, exempti. E coni; a pro defendi ndu Trun antinia, propriis Iti endiis mi iluxe obse i tr.
500쪽
Hariam. si etiam convictus cum adversa Parte concordaret exigendi habet authoritatem. s. 5. ITEM , causae in facto haereditatum, ut tra Valorem trium florenorum inter eos fuit. tatae servatis Appellationibus selitis)in Curianua Regiam pro evidentiori disicussione transmittit
f. r. Reliqua autem Pura horum Regno iruria, aeque Nobilium A) Muuic alia quia iri
eorum duntaxat medio valent, inter sese noli, ta sunt ampliori declaratione non egent. B) ri
Gid sit Hom gium i quot Modis intelli atur ' s
libus mentio is penumero prae habita est ideo sciendum breviter, quod Homagium dui pliciter accipi ur.
g. I. AJ Qui plura Siculorum peculiaria jura pes nosse cupit
consulat Approbata Transylvaniae , notantzr p. 376. Sc p. . r. 14. In compilatis vero p. 3 t. 8.B Incolunt Transylvaniam praeter Ungaios, ct Siculos etiam Saxones , septem . Sedibus , velut totidem Cc iamitatibus, amplissimis nempe terrarum tractibudefiniti: Hos velut peculium Regium, Sensu Gad Decr. 7. ori. 3. Reges Nostri , peculiari favor semper fiunt profectui. Horum municipalia Jura S Consilietudines specialit libello contenta, referuntur tu T roc. Iur. Ung. ad h. t. p. 3. De Armeni autem & Valachis, Transylvaniae Incolis , consuetiam potest cit. Troc. ad b. t.