장음표시 사용
521쪽
tum, & actuum potentiariorum ,Judex, & Ju-
ati Cives, una cum Communitate , poterunt
emper Parcem per lassam , & damnificatam,n Curiam Regiam evocari: Vel, si Pars ipsista voluerit, in Sedem Judiciariam illius Coamitatus, ubi Bona illa siluata sunt, & adjacent, itari, & in litem conveniri. 2. QuALITER autem in hujusmodi
eaulis procedendum, qualiSVe Sententia proferenda sit; in Generali Decreto nostro A) clare zontinetur, cujus rei notitia, ut hoc quo que in loco pateat, articulum super eadem roeditum Verbolenus adjeci, qui sic incipit:
3. H ITEM , quod Liberae Civitates , is videlicet: Buda, Pest, Cassovia, Posion , So, , pron , Barthia , Speries , Tyrnavia, nec notari Leuci via , Mons Graeciae, & omnes aliae Li-- berae CiVitates; earundemque Incolae, Nobiis libus , S possessionatis hominibus injurias aliquas, seu damna inferentes; si talis Civitas , is seu Incola . es Civis, injuriam, & damna i - , terens, habuerit possessiones , & Jura posses j sionaria in aliquo Comitatu , & ex illis Bonis. Nobilem laeserit, seu damnificaverit, si vide-- licet tales laesiones, sieu damnificationes factum
is minoris potentiae tangere dignoscuntur; teneatur propterea in illo Comitatu, ubi illai, Bona habet, coram Comite juri stare. s. q. is Si vero talis Civitas, seu Civis , i, nulla Jura possessionaria in aliquo Comitata
522쪽
sis PAR Tis IIL Ti Tu LuS Is. is habuerit ,& Nobilis, vel aliquis homo pos
is sessionatuS contra priVatam personam,Vel ce :n LOS tantummodo , & non cum tota Commu
is nitate, seu CiVitate, causiam, seu lices habu lis rit s extunc talis Nobilis, & possessionatus ho. D mo teneatur causiam suam coram judice il-μ lius Civitatis agitare, & prosequi. A is Si autem talis Nobilis, & posseselis sionatus homo, contra totam Civitatem, velis econtra Ci VitaS ipsis contra Nobiles, & alios ,, possessionatoS homineS, causiam aliquam, ra-li, tiῆne actuum podentiariorum majorum , Vellis Juris possessionarii movere praetendereti eX D tunc talis Causia coram Personali Pr sientia ,, Regiae Majestatis, habita superinde legitima ,, EVocatione, moVeatur , & ordine JuriS ter
6. ri Et, si aliqua Partium in hujusmodis, causia contra sese in processu Juris coram ipsis is Porsonali Praesentia Regali quovis modo suc-n cubuerit, si talis causis factum Juris possessio,, uarii tangere dignoscitur,' extunc taliS Pars,n non majori onere, quam solummodo in duis centis no renis auri convincatur, 7. o Si autem hujusmodi causa factum ,, invasionis domorum Nobilium, nec non-de li, tentionis, Verberationis, Vulnerationis, aen nteremptioniS Nobilium concerners agnitari fuerie; extunc purato es hujusmodi actuumn potentiariorum, in Sententia Capitali, ac amisi
523쪽
Pastris III. Ti Tu LuS IO, s Isri ne cunctorum Bonorum A suorum mob, lium , & immobilium condemnentur, prout is hactenus fuit observatum.
g. 8. H ausa autem . quo aliquis Civisis sub aliquo Domino, seu Nobili in hoc Regno ,
is vineas, Vel aliquas alias haereditates habuerit, is & quidpiam in territorio hujusmodi deliqueis rit, aut aliquem damnificaverit; in tali cariis idem Civis tenetur coram Domino illo terreis stri, sub quo haereditates habet, Jari stare. Qualiter Cives publicos malefactores punire
ITEM , iures, latrones, homicidas; incendi rios, & alios ejuscemodi publicos malefacto. res, B juxta eorum demerita, servatis de Jure in hac parte servandis, castigare, punireque
possunt: Mutilare vero neminem : Nobiles autem , extra delicti locum, nec captivare, nec ratione staspicionis ad torturam ponere permic
H Non eopulative, sed disiunctive, Cayut, vel Boua amitti, hodie intelligamus. Consonat Com. BUZ. ad b. r. Cujus insignes aliquot observationes, Vide iriorOc. Iur. g. Od euud. t. Ubi etiam invenies , qualiter penes Articulos , stuper Violentiis editos, etiam eoram judice ac Senatu brevi processii utendum. sit. Quos intra Territorium suum, vel Pagorum, Nposseisionum suarum, comprehenderint.
524쪽
seta PARTIS III. TsTu Lus 'I. - 1. Si igitur CiVitas aliqua, tanquam Communitas , N bilern quempiam absque ju, sta causa morti tradiderit; tunc non omnes Ci,dives singillatim, sed Juder duntaxat , Jurati Ci- , vesi Capitali propterea Sentia seriendi, qui ,li& cuncta Boua, ac bῖ reditateS eorum Rii pro II pri s portiones ipsiorum cedentes, & provenien- :tiae, amith duxi in rum dux Partes. Regiae Ma, ljestati, Veturi Damino eorum terrestri, & ter litia Pars Adustriario dari, S assignari debet. I. a. ReliquaS Vero omnes Immunitate&, Leges , Libertate , α Consuetudines, A Civibrates ipsae , in Privilegiis eorum habent consicriptas. Extra quδrum Continentias, extra territoria i piarum , in omnibus rebus , & factis , lRegni hujus L ungaria: Legibus oc Conisu ex nibus subjiciuntur Homicidio, per ρκω prora in deses am
incidit, plura autem Videmus Homicidia ,
sine debitae ultionis poena, praeteriri, quia musti allegant, illa in eorum sensione patrasse s de modo igitur defens onis, Ube oris per u rum breviter aliquid annotandum congruit. - De quibus Vide plura , seitu digna, & r
iu T rae. Turi ling. ad h. r. s) De Homicidio agitur para. q. fere. νῶπιν.
525쪽
PAR Tis IlI. TITULus 2I. sayr. Livi sciendum; quod haec allegatio:
ui Isit , si que pertet abit, non simpliciter est omittenda; sed debet probari, quori fuerit per alium armata manu hostiliter aggressus , dc peraoc in vitae suae periculo constitutus. Nam, qui gladio eVaginato at erum aggrehitur , statim praesumitur ; aut necem illi inserre, aue ethalia vulnera instigere machinatur. 9 et . EeRTu Μ est autem, quod non so-bim pro interemptione , sed etiam pro sola verberatione , Vel vulneratione Nobilium , Capitalis Sententia fertur, atque decernitur. Sive igitur aggressor ille occidat, siVe Vulneret; ne uintrum tamen illorum pati, & tolerare, asgresse sus ipse tenecur. δε
3. Et hinc est, quod si quis rationabili,& justa sui in defensione, sivum Adversia pium, qui hostili more, nudo cum ensie ipsum aggres suS erat, occiderit; & Homagium , & sanguinis effusio talis occisi, & interempti, rite Peribit,
i& nunquam recuperari Valebit. t f. SECus tamen est in sero considientiae. Quia si aggressu S, cum honoro, OcialVa tione personae suae, aggress rem eVadere po erit ; tunc eVadere, & iniNus motum , Ne ma μι Auatur, evitare leuetur.
Omnia enim dura, Natiuale, Divinum , ac Humaαnima cencedunt v m vi repellere, &su defendere. desensione etiam Oeeisiva , ubi alia non suppetit. Victi Taroe. Iur. Ἀρν. ad h. x q. s.
526쪽
saa PARTIS III. Ti Tu Lus 22. f. s. CIRCA praemissa autem advertenis dum est; quia ille, qui occidit alium , aut non idum fuit percussus ab aggressore, aut jam defacto fuit percussus ab aggressore , aut jam defa-4 cto Pult verberatus; Si primum: Quod scilicet nondum erat percussus, fuit tamen in actu, dc spuncto percutiendi; tunc quidquid agressus se- licerit, indubie sui pro defensione facere, vel ifecisse videtur. I6. Si fuit autem jam percussus, & Cesellsavit actus percussionis per aliquam moram; tunc non est sibi licitum repercutere post mo-diram: Quia hoc modo, nod defensio, sed Vindi- :cta potius , illa repercussio censetur, atque judbdicatur. Nisi forte percussus iaceret, ut evaderet talias percussiones, quas aggressor de novo face dire, & continuare praetendebat. Et sic dist direntia est inter defensam , & vindictam: Quia ldefensa sit iκ contineati, vindicta autem psi
morum infertur. lis. 7. Si Au TEM non apparet ex testi monio, Vel aliunde, quae percussio praecesserie lialiam; tunc culpa in il um redundabit, qui alterum ad contentionem, & percussionem proq
Defensa, qvox modis, di qualiter inulligatur ἐTITULUS aa. S endum v terius , quod defensa dupliciter
potest intelligi. PRi Mo , pro corporis, d
527쪽
PAR Tis III. Ti Tu LuS,22. crsonae tutela. SECuNDO Vero pro rerum im nobilium, seu haereditatum Conservatione.
Ι Quantum igitur, ad corporis, de persionae tutelam 1, debet fieri, & admitti defensian continenti, S ante consummatam injuriam , , et in eadem pugna, & contentione, flagrante adhuc primo crimine, antequam scilicet aggres.sior , vel primas percussor de loco recedat: Nam postea fieret; non detensia, prout praenarratum est, Ab sed Vindicta diceretur. a seu AN Tu M Vero pro rerum immobi, lium , 'δc Jurium possessionariorum conserVati ue ; spoliatus Nobilis, vel alter quilibet posseΩsito natus homo, pro Jurium suorum detensione, & oecupatoris, ac spoliatoris de illis. ejectione citcuti & in prima Parte tactum est v anni unius integri revolutionem,cle vetusta Co suetudine Regni hujus, praefixam, & depuratam habet: In qua ab occupatore, & Violento spo-
Occupatorem, etiam cum notabili incommodo
ejusdem de Juribus, Sc haereditatibus suis eji-eiendi plenariam habet potestatem. C)9. 3. Et in hac parte, Spoliatoris, aCO cupatoris defensio qualiscunque fiat, ipsum nota
in continenti videtur ejicit prout notavit Com. S 1. ad i. primum. Conser- c. 6. de fetit. excomm . m 6
528쪽
124 PAR Tis III. TITu Lus 23. g. 4. Er inde est; quod , si pro rerum , 'Bonorum consterVatione cuilibet se defendere convenit; multo magis, & fortius pro corporis , & personae tutela ubi periculum imminet
se tueri licet. g. s. ATTAMEN secundum DE U M, SconPientiae forum, Omnis defensio cum mode, ramine inculpatae tutelae fieri debet. Quae quidem inculpata tutela, dicitur fieri; quando quisa aliter se , sine periculo rerum , & per nae suae, clusendere nequit, nisi ille, qui eum aggreditur, laut succidatur, aut vulneribus afficiatur. Utrum pro ter comminatiovem factam, liceat taliquem osseudere TITULUS 23. SYd quaeritur; si quispiam comminatus est
alteri mortem inserre, utrum alter ille possit eum omendere I. DICEN DuΜ: quod licet de Regni lnostri Lege , 6c approbata Consuetudine, pro pter minas, Sc comminationes non sit licitum cuipiam, alterum Omendere A prater combustionis, incinerationis articulum , atque Ca sum 1, in quo quilibet ciVitatem, aut Villam, vel alterius domum succendere, ignisque Voragine conflagrare minatus, morte damnari solet de LVge tamen communi, si homo ille, qui
a horitate propria e tura occidendo , vulnerando,
i in Persona , vel rebus suis, graviter laedend9
529쪽
PAR Tis III. TITVLus 24. sal minatus alteri mortem, solitus est minas se asExecutioni demandare, praesieritin si fuerit potens , & aliaS consuetus percutere quia veril imiliter hoc idem praesumitur etiam de isto mortis evitandae gratia admittitur defensia, pariter & offensa. a. Verum si non fuit solitus alias percutere, nee minas suas EXecurioni demandare; tunc verbis quidem resistere , & ei contradice. te permittitur 3 sed non serro, vel gladio: Nisi λrte ille expectaret socios, ct mora periculum
g. 3. Melius tamen , & salubrius est in hoe casu , illum evitare, & ab eo in alium locum
An alius alium adjuvare pusii t
adjuvare. I. DICENDuM , quod sic. Nam si pro tutela rerum, & haereditatum mearum possum amicos, S fratres conVocare; A longe fortius Pro corporis, dc personae meae defensione. a. unde quilibet, etiam extraneus, dum in adjutorium acclamatur, poterit illum, quem in periculo vitae constitutum Viderit, fernis per adjuvare, s.
Q Sic licitum est Belliam, etiam offensivum, ad res sese tunae conservandas, S recuperanda , in quo multos occidi necesse est.
530쪽
cum malefactorem, non tenetur, neque debet, alterius de manibus ad hujusmodi malefactoris clamorem eliberare.
QUOS JOBAGIONES NUNCUPAMUS,M CONDITIONIBUS , ET LEGIHUS. A TITu LUS et s. i
aeterum, habita Jurium, Civitatum Libe-ll rarum, ac defensionis , & offensionis declaratione; Iam de Villanis, quos Jobagiones
f. I. Quorum multiplex est est conditio. Nam alii stant Hungari, alii Saxomes, & Gemmani, alii vero bohemi, & Mavi, Christianae Fidei Prosesinres. Praeterea quidam sunt Halachi , & Rutheni: quidam autem Rusitavi, sive Serviam . & bulari , Graecorum sequentes errores. Sunt inbuper Philistini, Bb 5c Comani, in terris Regalibus residentes, & habitantes, Christianam pariter Religionem profitentes. C
occuparat. Hinc ut Mogi er Joannes Turocat, in Chronico Ungaiorum pura. a. cap. 22. ait οῦ Ρraete rea intraverunt Hungariam, tam tempore Ge3sie,
et S. Regis stephani; quam diebus Regum aliorum, Bobemi , Potoui, Grxes, Hispani, Hismahelitae, sensaraceni, busi, Armem, Naxouer, I buriugi , Mi