장음표시 사용
11쪽
a ei, Lacertum est 'an momore, magi limis divistirps t rodiis ipsa itidemper divisibilia; num vero exi in inimis penitus in-
as ii Insolubilia sunt momenta, quae se stant proi parte semen-iriae Rigido' Peripateticae i. I 'Solvi porro, millime possunt momenta, quibus pars Ze-; nonis innititur.
igura nisil est aliud, nisi certa .ipsius corporis :modificatio, quatenus iucundum trinam dimensionem
LX. . Resultat figura ex eo unice, quod corpus ipsum una, vel pluribus supel ficiebus t undique: circumscpibatur- . Situs autem est cesta quaedam positura, Ordo Cori bina es Um textura sive attificio a' moleculabim 'dispositio in toto. quod ex illa&iuttir decus constituitur.' is isi. . VI. I l
ulluin leoti, nil lisberi a potest; pro' loco corporum, quod localiter moveri poden. II i. Nomine spatii non aliud intelligimus, nisi, ne gulva pe-- pinetrabilis, undiseerpi bilis, interminata, penitusque immobilis, secundum j liiciam dimensionem' extensio, in 'ua exis--i itentiai corpora omodo i posita sine, quamque,' si in Dihil unxi vedigerentur; ipis a relinquerent .pst 3 1. Possibile ost spatium . in quo nullum plane corpus existat. 3 3. Corpora non ideo sent in loco, quod a concava olGvius corpoxiv superficie xitcumscribantur ib i34. Potest corpus mutare locum absolutu, quin mutirrelativa. Nullum est vacinam si nihil spatii ' quod abili duo cor-li pore non OCcupetui, lintra universum existat. l36. Vacuum coacervatum adeo repugnare, ut neC divinara qui desii Nirtutei habcti qaean rapertissimas Cattestir senter tia est,taquae aera isi prorsus ealia reputatur. c. -
12쪽
ratio est, quae nos adducat, ut illum. Credamus 'ia a. d 3.M. .estu a. putamus. vacuum coacervatum .dixin ait viriumpo sic existere, quamvis reipsa non detur an 2 hvι ibus latui utae haberirnequis ta mundo v*cuum. coa
ODathir vacuum disseminatui, , nempe spatiola corpus-
culis lirier cotWquae jam noti alio corphie oppleta, s
i. Iot incipia intrinseca compositi naturalis ea omhia diat cuntur, ex quibui compustum ipsumti essentialiter
daincipia corporis naturalis, primaria sunt illa, ex quibus ipsum corpus ita constituitur. ut ea simul, ex aliis in quae resolvi possint, minime Componantur. 3. Mechanica vero principia appellanius, quae ita naturale compositum consti uunx. ut omnes sensibi iter illita, proprie lateS, atque D perditones ex Vpari uim lan guitudinae igura,rii otii, quiete. & situ proverit4nia i a t 4. Uatur peplomonem p genus creati .irutatio unius comis et positi p tu alis in aliud , s latratiberii divolum .ula ui ue .l , Compulitu's quodcumquci xxa male; iquod matulae viri. bus, essentialiter producia de destrui potest ex3duplici princi . pio e flentialiter constat, quorum alterum determinitivum est, aliet umi subjecti re determ inabile. I i ori Doc io I - s. Naturale quodcumque compositum, puxest Co meum I .consurgIL dilanualiter ex corpusculis quibusdam exiri isti uis; . inaequalis in agnituditiis, & diuersae si ranastificiose di,pribtis inter se. atque unitis, quorum liuiuper aliqua jugi motu L. Plaedlsa su ita aitλ plane quiescum. ibi sarpat cuia,. ex quibus leniitalia composita 'tantia et ςoales utar, Don sunt substantiasteq taeeua1S dispil co xii
13쪽
Sumpta substantia pro ente per se existente, forma essen. tialis compositorum naturalium vita expertium non est entitative substantia. as. Forma essentialis compositorum naturalium, quae vita carent, nihil est diversum, si physice spectetur, a mechanicis affectionibus illorum corpusculorum, ex quibus ipsa Cor. pora essentialiter composita este, posuimus. so Physica natura materiae primae in eo posita est, ut sit substantia natura sua impenetrabilis, indesinite extens issi. Licet materia prima sit corpus physicum, non propterea eadem omnino est utriusque notio.
Composita quaeque naturalia habent a sola materia, ut fini eorpus physicum.
a 3. Censibilia naturalium rerum principia dicuntur ea, quae I ies ipsas constituunt, ut separati reapse a te mutuo possint, sensuumque ministerio discerni. 34. Spiritus, sive mercuripis, est substantia quaedam subii Uama, & maxime vivida, aqua mixtorum omnium mOcuS im- inaediate proveni uti s. Sulphur est substantia quaedam pinguis, viscida, sive oleaginosa, per qpam habeot mixta, quae ea abundas ut
Sal est corpus rigidum per se primo sapidum, & aqua
solubile. '7. Aqua, quae etiam phlegma vocari plerumque solet, est, substantia fluida, maxime humida, inodora, . nslpida, ac Terra demum, quam plerique eaput mortuum appellant, est substantia arida, fixa. insipida, ac nulla prorsus acti vitate donata. 3'. i. ignis, si V e calox naturali composito applicatus, illud qua .destruens, nullam novam, substant iam per se producit, te a autum texturam laxat, es ne iam lolvit, quo com pQuentia
14쪽
ruicipia limul colligata detin Eb tiit'. E 66. Terra, aqua. sal, sulphur, & mercurius in illo eo inposito naturali encitative, sive quoad propriam formam existunt, ex quo calotis actibile Uicii tur . id erra, aqua fali lulphur: & mercii ius, quantumvis mag- .ha' cura, ac diligetitia in pellicienda corporum analysi adhibeatur, omnino pura haberi non possunt. 62. Terra, aqui, sal, sulphur; & mercutius non ea dosi sunt in compositis hutu talibus, ut eadem prorsus illatu ii substantiarum' copii in flagitiis eximi έ3. Ex calore, frigore, hucii ditate, & siccitate, quacumque. 'ratione componaritur inter se. eae onmes proprietates, at tuae vires derivati non possunt, quae in compositiis natiiralibus deprehenduntur. 64. Sola quatuor vulgaria Elementa, terra scilicet, aqua, aer,& ignis, non sunt 'immediata intrinseca principia coimpo
6sis Terra, aqua, sal, sulphur, & mercurius sunt principia
lintrinseca immediata compositorum naturalium. . t Substantia terrea se habet in composito naturali, ut Subjectum; salino- sulphureo-mercutialis, ut forma. humida vero, sive phlegmatica, tamquam vinculum, quo substantiai 2 salino sulphure mercurratisi simul cum terra colligata ipso composito detinetur. 4
C ensibile dicitur illud, quod, qua tale formiliter, ekI ternorum 1ehsuum orgaria immurare ea rationet potest, ut illius notio seu perceptio passioneni ipfini
68. Qualitas sensibilis Ea corpbris affectib Est, per 'quam for-
15쪽
Passio in ex terno sensono a re sensibili excitata, distinguitur X qualit. ite sensibili. Qualitates actuosae sunt, quae propugantur per medium,& ita agunt in externa 'corpora, ut mutati bii e n aliquam
tu illis etfidiant. . Modales Censentur, quae nihil agunt extra, nihil moliuntur, sed subjectum dumtaxat, cui insunt, determinant.bensorium, sive orgianum sensus externi dicitur extetior illa pals humani corporis, quae si ex sensibilis rei appiit si immutata literit, ea in nobis astectio, quam sensum, sive sensationem dicimus, excitatur I . Immutatio externi sensorii ex rei sensibilis appulsu pro veniens. quam ejusdem rei sensatio in anima consequitur, nihil est aliud, physice loquendo, nisi motio quaedam fibrarum nervearum tentorium ipsum immediate constituentiunt. Ex immutatione externi sentorii facta a re sensibili, nulla ejusdem rei in nubis excitatui sensatio, nisi immutatio ipsa cerebro communicetur. 6. Qualitas sensibilis in eo physice posita est, ratione cujus habet corpus, ut nerveas e ternorum sensoriorum fibras' movere possit; easque cella ratione premcte, 5 vellicare.
77. Uu, d in sensatione, obje i instar, nobis immediate ob versatur, non est res ipsa scissibilis, ex cujus appulsu, prout ad leniatio item ipsidi i exEita litam opus est, externum se h- soritam afficitur, sed tantum passiva ipsius sensorii immutatio. 78. Nullum accidens absolutum in sensu Scholastico si quod ekistit) est ens ex se immediate selisibile. 9. Tota sensibilitis cujusque eompq siti ex eo uilice provenit, quod eat corpusculis ibi His. impenetrabili biis, certa magnitudine, & figura affectis, diversa ratione, simul 'artisseiose intextis; imotuque. aut quiete doliatis, estentia-ilitier componatui.
16쪽
8 g. X. De sensibilitate panis, O vini in Eucharivsa.
8'. tant omnia, quae circa venerabile Euchartifice Saeta. o mentum catholica docet Ecclesia, licet lensibiles pauis, de vitii. adeoque omnium naturalium corporum qualitates non sint accidentia absoluta in sensu scholastico. sedcx mechanicis materiae astectionibus unice repetantur.
αι. Re lis praesentia Christi Domini in venerabili Eucharistiae Sacramento non exigit, ut qualitates sensibiles pa nis, de vini sint accidentia absoluta in sensu scholastico. ita
83. Stare optime potest transubstantiatio, licet qualitates fea. sibiles panis, de vini noa sint accidentia absoluta in senta scholastico. ill . t . Accidentibus absolutis opus nequaquam ost, ut corpus,& sanguis hosti sub panis, vinique speciebus in Eucharistia haueantur, nobisque se prodant, i V. 8S. Fadem ipsa accidentia non requiruntur, ut Eucharistiaverum sit Sacramentum.
86 Absolutorum accidentium existentia evinci ex Veteribus Patribus minime potestis ii ivlo 37. Neque Theologorum authoritate potest evinci, panis. vinique lenii bilitatem, sub qua L hristus Dominus in La charistia existit, Oriri ex accidentibus absolutis. . i , vit. gr. Hactenus definitum non est ab Ecclesia. dari absolutLbcholasticorum accidentia, ex quibus divinitus in Eucharistia remanentibus, ea oribtur p.rus, vinique senfibilitas, sul qua christus Dominus uri. realiter &lubstantiώiter in .hoc acramento existita
17쪽
Consistens dicitur corpus, quod sibi relicturn non diruit, sed veluti sponte, quamcumq. illi dederis, figuram servat. po. illud corpus philoiophice durum est, cujus partes adeo sunt inter se unitae, ut nullum prorius, ne minimum quidem, spatium vacuum, vel perinde ac Vacuum, in te scipiant.. Molle philosophice ab eo non disseit, quod durum vul
92. Perfecte durum est corpus quod est perfecte continuum. Nullurni copositum sive arte tactum est duiu philosophi e. 9 . Corpuscula rerum primitiva durum corpus non constituunt hoc ipso dumt ixat qd Juxta se invicem posita plane quiescat. Turities corporum sensibilium non est accidens absolutusn in sensu scholastico.
s. Corpus siti dum dicit ut illud. quod sibi telictum, diffuit
q io tu buc sus, re culque figurae tacillime se accommodat. 7. riuidum qaodcumque ex re ipsa diu sis, & a ic mutuo dissociatis particulis immediate compon: tur. νη. Di ae sunt illa: partes, quae divitae, & a se mutuo cliss iciatae fluidum corpuS cca, stituunt. ν9. Partes igitur, quae di Lίe a te mutuo, & dissociarat fluidum corpus immediate Onstituunt, vel sphaerica . vel quae ac haericina quamm xi e ac Ccdit. figula sunt s flectae o0. Corporum hul it s est asscctio pure mcchanica, non verito accidetis ab , olucum in sen u scholastico .Xlit.
mi. Volumen corporis est spat una ab ipIO Corpore occupatum ejusquc extima lxipea ficie comprehcn um to 1 Adsolute denium dicitur corpus, cujus matrii .i tanta est. quanta in spatii extima ipsius coi Pocis supcificie coa --
18쪽
i o s. Absolute denium non est corpus haliud aequalis voluma nis, quod sit illo pqnderosius, dari pessit
io . Partes corpor,s absollite densi, ita se habent, ut nullsi pli ne spatio luto, qd ab earum aliqua no repleatur, intercipiant. i os . C rescit corporis densitas, quo magis, manente eadem teria, sive eodem pondet e, illius volumen minuitur.
aos. V orpus dicitur raresieri, quando, manente eadem min u teriae quantitate, illius volumen augetur. 'ro . Particulae, quibus constat corpus absolute ratum ea ratio.
ne simul intextae sunt, sit spatzola intercipiant. ior. Corpus est absolute rarum hoc ipso praecise,qd sir porosu. bos. Absolute rarum potest esse corpus, quin plane vacua sint spatiola, quae componentibus illius particulis interjiciuntur. x io. Raritas corpori&- componentium particularum magniti . dine figura, & situ unice dependet. Corporis rarefactio ex eo praecise fit, quod ,el dilatem tur illius pori, vel novi pori in illo producantur. ii . Pori sunt exillissima quaedana spatia, Coponentibus corporis Daiticulis interiecta, ac per totam illius molem disseminata.
iis . c alor non consistit in motu celeri, perturbato, & exu pansivo partium corporis incalescentis. II 4. Calor in ea entitate positus scrinaliter est, &enes C dilatantur Corpora, quique, eqium qise internae partes perturbate agitansur. ais. Dc finitio caloris, quae vulgo a Scholasticis traditur nobis
ii 6. Calor nihil cst diversum a corpusculis mole e iliuit s. 1-gura rotu dis,celerrimo ex pastilivo pe: turbatoq motu uilestis.li Corpus itaque actu caliduin est, quatenus pluri in te conis tinet cor puscula, pra dictis motibus agitata. iit. calotificum dicitur ocrpus, quatenus ex illo erumpulit
19쪽
supradictoi corpuscula. . arsis particulae, in quibus celerrime, expansive,& perturbate agitatis calor consistit, sunt corpuscula sulphuris elementaris. IIo. Calor non aeque facile omnia corpora penetrat. sed diffi- . cilius pervadit dura quam fluida. ixi. Cuot est substantia impenetrabilis; non vero accidens' absolutum in sensu scholastico. XVI.
M 1. π icet corpus, cujus partes qinescian si non sit calidum, i non propterea frigidum censendum est i 13. Frigus in sola ignis, sive caloris privatione haudquaquam consistit. Ια . Frigus est aliquod reale positivum, quod minime inter accidentia absoluta Scholasticorum locum habet. 123. Frigus consistit in corpusculis, mole exilissim s, eaque figura assectis, quae sit planis supersiciebus, acutos, aut rectos solidos angulos constituentibus, terminata. 116. Subtilissimae primitivae particula salium elementarium, sed praecipue nitri, sunt exilia illa corpuscula, in quibus frisus consistit.
g. XVII. DE HUMIDlTATE, ET SICClTATE.
ii . orpus humectans dicitur illud, quod particulis eor- porum, quorum superficiErra tangit, vel p ros periotrat, adhaeret, ipsaque corpora madida e faeit Ix s. Omne corpus humectans fluidum est; at non vicissim omne corpus fluidum est humectans. ix9. Idem liquor potest esse humectans, si ad unum; minime vero, si ad aliud , corpus referatu .
siceit , ii ori est 'quastas, seu aeὀidetis absolutum hi sen
I3 i. Siccit is ergo eorporum tam solidorum, quam fui dotum in sola privatione consistit.
20쪽
s. IVIII. DE ODORIBUS, EFFLUVIIS, ET ATMOSPHAERA.
Is 2. Corporis affectio est, per quam. ab odoro corpore quoquoversus diffusam. organum olfatus
ε 33. Corporis effluvia dicuntur corpuscula quaedam subtilissima, quae ex Corporis poris, fumi instar, erumpunt, & quoqquoversus veIuti n orbem disperguntur. Odor consistit in quodam emiavio volatilis substantiae sulphureo-mercurialis, cujus particulae a magnitudine, α figura hibent ut sint odora. Atino phaera corporis est spatium ab illis essiuviis. velaqti in orbem circa ipsum corpus diffusis, occupatum.
orpus sapidum dia itur illud, quod linguae impo6-
tu i , cam, quam gustus vocamus, scusationem in Q nobis excitat. ι
I3 7. Sapor est ea corporis affectio, per quam bct corpus, uti. Miastu, 'i gmum immutet. 38. Sol: dolum corpo tum, etsi sapida ea sint, nurusi plane s. por percipitur, si lingua, vel nimis arida ivelit, vel nia lolium ore turgida. e s Q. Sapor aiatinis sapidi eorporis particulis primario depellet. Discrimen specificunt iaporum a magnitusine, & figura coipulculorum repetendum est. XX.
onus primitivus eonsistit in motu tremulo exiguarum D partium corporis sonori. Tremor est i equens vibratio, leu frequens, & repetita tonsio, & restitutio ejus, quod tremete dicu uri 3. Sonora ea dicuntur corpora, quae collisa inter se mutuo, aut percussa, sonus lentum in nob:s excitant i . primitivuι ςst illa -ffectio tu sonoro corpore, duru