Qua arte formandae sint tabulae vere geographicae quae illustrent rationem ...

71쪽

- et Cur autem situm supradictam domorum elegerint, causa videtur esse vallis Danubii, cujus opera, cum planities summa incisa fuerit, secundum acclivitatem, sicut in vallibus fluminum ueteu et Jalο-mita, emanans sontes inde crescunt ilvulae adeo ut homines in hoc loco glomerari possint. Itaque vicos valli Danubii affribuimus, etiamsi domos aliqua in summa planii habent. Eodem principio dissicultas soluta est, quae paritur vicis tenensibus loca: acclivia ad planitiem quae dicitur a terrasse diluviale Exempli causa reseram colles adiacentes flumini Arge ab urbe Pitesci usque ad Galesci, sicut et illos qui a Miritu usque ad urbem Bugeu vel etiam usque ad oceani gonae conium finem faciunt, dum planitiei exsiccatae imminent. Neque enim campus causa coeundi suis; verum sedem elegerunt in locis acclivibus, apricis, consilis visibus ac prunis, irrigatisque multis lantibus qui decurrunt per

umbrosas valles Talia loea, maxima incolarum eοpia conspicua, habuimus loco regionum peculiarium, conjunXimusque cum Oollibus magis quam cum planitie. Incommodum aliud provenis ex areis incultis, quod effugere non potuimus. Eas areas segregare non ausi sumus, nisi cum spatium

fenent regioni naturali simillimum ut videntur campi humentes, paludibus infermissis, omninoque deserit, qui vocantur, alta et

fenens superficiem in longitudinem Io hil. magis quam in latitudinem Iorail. porrectam, juxta flumen Danubium ab urbe Calarae usque ad urbem Hila.

In superiore vallis parte irrigata Danubio antequam urbem Calarae interfluat, amnem, stagna, Pamposque humentes non ePO-suimus, quoniam onam tenent nimium angustam Adde quod utilitatem aliquam ex eis frahunt incolae, praesertim Piscatores, etiamque agricοlae, qui arundinibus utuntur ad conficienda fecia domorum e permulta utensilia. Regionis confra quae vocatur alia non eadem est condicio ex usu sui seponere paludes patentes praefer diversiculum fluvii sub aggere ccidentale vallis profluens, quia incolis nihil conserunt ad vitae necessaria. Resias ut maximam difficultatem enuntiemus quae ceurras incumbentibus in studium regionum naturalium, ubi fines apta delineare ientans. Necesse est enim ui fines non minus exactae sint quam fines provinciarum. Quod opus videtur parum accommodatum cum vera rerum natura, et saepius ex libidine factum.

72쪽

Attamen si modo terram plane noveris, licebit saepius quam sperabas, utilitatem aliquium ex usu methodi ejus trahere Sint enim omnia pejore loco in delineandis regionis naturalis finibus, et coacti simus uti ferminis provinciae cujusdam saltem formabitur regio

cui per totum spatium una eademque est natura Saepius agnosces regiones multo exactius delimi fari posse quam sperabas, etiamque

vulgoepernotos esse fines veros earum.

In Valachia quidem natura ipsa satis clare notavii fines aliquarum regionum naturalium. Exemplum proferetur ona dicia, Zone des depressions subharpaliques, peculiari ratione altitudinum g logica historia, climatis aquarumque natura praecipue Conspicua'.

Deindo offendetur plaga dicta a in plateat de Mehedinti,

speciem praebens regionis mοnfanae, quae rupium haesura delapsa es et demissior effecta est, verum immitis et hominibus parum culta permansis Constat eam fines satis exactas habere scilice vallem Danubilo iugumque collium crusta e eooenicas sormatorum, qui ab urbe Baia de Aram meridiem petunt, sοsfrem declivitatem montium a maiorum quae ad Orientem speetas, formatam ferrarum ruptura quam geologi dicunt chille, aleariisque saxis conspicuam a monte Piair Clobanitor usque ad montem utita .

Loca autem deelivia juxta flumen Argo ab urbe Pitesci usque

ad Ostiesci extensa, sicut et ea, de quibus jam dimeruimus quae a Migil usque ad F sani finem laciunt conium crusta feritaria sor- maiorum, manifestius planitiem incipientem notans. Deinde monios Carpati delimitantur salis exacte locis abrupiis quae a vico Novaci usque ad urbem Campullun Pontinuo adspiciuntur. Affamen fatendum est nonnunquam fines regiοnum naturalium non facile delineari posse. Ea igitur principia secuti sumus, quoties res dubia visa est. In montibus principium Bohmi secuti sumus ' id est secundum valles e fauces fines descripsimus. In ona vero collium et eamporum, ubi plurimi glomerantur

homines, quorum opera nonnunquam variatur plagarum condicio,

73쪽

confugimus ad principium contrarium, a nonnullis geographis comprobatum Scilice fines descripsimus secundum vortices collium et lineam quam dicunt, partage des muX. Quotiescumque fieri pοferat, fines provinciarum secuti sumus; unde utilitatem aliquam percepimus quod municipiorum areae non frangebantur.

74쪽

CAPUT TERTIUM

De computationibus

Finibus regionum naturalium descriptis supererat ut computationes ageremus. In ea verompera nonnullis incommodis offendimus, quorum alia ex materia parum apta qua utebamur proveniunt, alia

ex methodo ipsa adhibita, alia denique indagans distributionem

incolarum necessario Oecurrunt. De computatione arearum pauca dicemus Eam egimus, utendo

machina quae vocatur a Planimetre polairo de Amstero fabulisque geographicis modulo I: oo.ooo. Neque ullam artem negleximus, qua computatio quam exactissima fieri possit. Totam superficiem alachiae id est undecim provinciarum au:ie dicuntur : Mehedinii Gorj, alcea, Argeii, Muscet, ambovita, Prahova, Meu Ramnicu Sarai Braita, Ialomita, Iis, Maeca, Tele man, Olfu, Romanat ei Doli axistimavimus TZ.6M hilome-fro, id est paulo minorem quam si computatione in Comprehendas numer , quibus exprimuntur areae singularum provinciarum supradictarum, secundum existimationem turdgae, ab officio

a Bureau de statistique duruini siere de 'Agriculture , ex auctoritate publica editam'. Numerum incolarum ei que regionis naturalis computare difficilius suis. Primum omnia municipia reperire in fabula modulo 1 2 . o oportebat, nomini cujusque inlinicipii adscribere numerum inc larum rationalibus litteris expressum.

75쪽

- I In omnibus regionibus, quae descriptae fuerant fabulis modulo 1 2sso ood et modulo 1 bd.om ab Officio geographico militari

editis, municipia facile reperiebantur. Insuper potuimus definire situm viculorum dictorum e casunera cuique municipi affribuendoriun commoditatam percipiendo ex libro qui inscribitur Indicator a comunetor urbane ei rurale. Verum in ea alachiae parte, quae deseripia ianium suis fabulis diciis arta aduritor et secundum fabulas austriacas modulo I: oo oos formatis, saepe in magnis angustiis versati sumus. Nonnunquam enim mutata sunt nomina municipiorum, ex quo fabulae sunt instructae, cum sedes municipalis curiae ab uno ictatun , ad aliud si catun , franslata est. Ad quod recognoscendum utile usi sumus libro supradicto a Indicator a comunetor vAffamen nonnulla municipia in fabulis usitatis nullo pacto reperiri licuis. I cum quem occupant definiimus utendo breviariis geographicis provinciarum a Societate Geographica Rumana editis, in quibus fere ninibus notantur municipia finitima cujusque municipii, quaeque ei stet a capite dioecesis. Praeter ea incommoda supradicta, quae ex materia proveniunt, supersunt alia incommoda methodo adhibitae inhaerentia. Etenim fieri potest, finibus regionum naturalium frangantur areae municipiorum quod saepissime evenit in Valachia, propterea

quod municii plurimos a cathera complectuntur. Cum neque aream municipiorum, neque incolarum numerum in quoque, calumnnovisse nobis liceres, ad artificia confugiendum erat, quibus difficultas solveretur. Incolarum numerum cujusque municipii affribuimus plerumque regioni, in qua collocatur sedes sedilium. Quoties vero ea via ad errorem manifestum deducti videbamus, fines regionum naturalium paulum mutavimus, ita ut omnes imi municipio attribuendos in una et eadem regione eomple feremur. Nonnunquam autem non licet uti eo artificio, cum sedes aedilium

in valle frequentatissima collocatur ut sunt valles fluminum B euet Ialomita , et viculi multum distantes summam planitiem tenent, quae est regi prope deserta.Ηoc vero raro accidit, nisi in paris orientali Munfeniae, quae in fabulis modulo 1 oo.os bo ood descripta est, ita ut exactissime sedem et formam cujusque vici percipere possis. Vici autem Rumanorum hortis et parvis domibus inter se simillimis

76쪽

- 2 formati sunt, areamque usurpant satis magnam ut eam existimare possis, etiam in fabulis modulo I 2 .odo, et incolarum numerum ad superficiem areae accommodatum computare liceat. Si hoc principium sequeris, agnosces saepissime viculos dici u cathe , qui summam planitiem fenens, nihil aliud esse quam singulas domos, quae vocantur a tirle . Quae cum ita sint, detrimentum quam minimum fecimus, incolas earum domorum attribuendo vicul in qu aediles versantur. - Sin viculi plurimas

domos habens, incolarum numerum computavimus rationem agendo areae quam lenen collatae cum area omnium viculorum quibus formatur municipium.

Superest etiam nunc aliud incommodum, quod non ex methodo adhibita provenis P ut jamdiu semper incidebamus, dum scrutabamur diversas methodos propositas ad demonstrandam incolarum copiam. Difficultas enim paritur urbibus. Urbium quidem Valachiae una prope dos oo incolarum habet, quinque plus quam θ.doo, sex plus quam 26.oso, quinquedecim plus quam Io.ooo. Numerus urbanorum et si earum fantum urbium rationem ducas quae plus quam Io ooo incolarum habeant,

collutus cum numero rusticorum, proportionem eamdem facit quamis ad Ioo. Itaque quaeεfionem urbium praeterire non nobis licebat. Nullam autem artium propositarrum ad difficulialem abolendam, quas nuper dijudicavimus, plane approbandam censuimus. Verum ex commentationibus prolatis principia confirmata esse videntur, quibus in praesenti studio nisi sumus: I. - Extrema sequi, id est incolas urbium omnino praetermittere non placuit In Valachia etiam magis quam ubivis, rejicienda videtur ista methodus Edicto enim regali fiunt urbes, adeo ut quaedam municipia urbana, in quibus multitudo non accrevit, multo minus numer os incolas habeant, quam quaedam municipia r fica. Haec facile percipies usu fabularum nostrarum, in quibus quisque locus notatur signo et litteris ad magnitudinem accommodatis, verum nomini cujusque municipii urbani linea subducta est. Deinde urbe Rumanorum imaginem praehens valde dissimilem urbium Europae occidentalis, aream enim Permagnam tenent, ii quae parvorum domorum ei hortarum multitudinem stendans, adeo ut, nisi urbs exstaret, unus vel duo vici superficiem opertaem obtinere potuissent. Si computaveris aream urbis magnae ut lolesti

77쪽

1n mensuris diciis c hectares, ae numeroque expresso incolarum

numerum dividos incolarum copiam invenies dos Eadem arte urbis Graiova videtur esse incolarum copia olAdde quod in suburbiis saepe domus aedificantur et glomerantur eadem ratione atque in vicis, in iis indolem et consuetudines rusticorum habentibus. II. - Alterum principium ex dissertationibus supra habitis excerpsimus, quod elimius, et Rasgetius, aliique jam clare expresserunt : Non eadem lege uti licet ad computandos incolas urbium in variis regnis. Etenim in nonnullis regionibus urbes valde

frequentatae aream parvum tenens aliarum regionum urbes multo minorem incolarum, iam praebent, quippe quae alio modo aedificatae fuerint. Etiam in eadem regione major fit incolarum Popia in magnis quam in parvis urbibus. Iis igitur commentationibus ad conclusionem deducimur: Optime agere videberis de urbibus, si earum incolas non omnino praetermiseris, verum numeri tantum rationem feceris, qui accommodatus videatur ad aream occupatum, et ad mediam ineolarum piam in suburbiis. Ηο ver eonsequeris seriem quamdam numerorum deminutorum fingendo, secundum principia supra enuntiata, qua uteris ad corrigendos numeros habitantium in urbibus Manifestum si illam seriem mulabile nidore uiatis regiοnibus. Eam sic fingimus ad studium Valachiae sis.ooo tantum incolarum attribuimus urbibus quae revera plus uuam .oo minusque quam

2o.oo incolarum habent; Io os urbibus quae plus quam 2o. o sed minus quam so oso 16.odo urbibus quae plus quam o oo sed minus quam 266.6sio; 26.oo urbibus quae plus quam 2oo oo incolarum habens. Terminum infimum .oo elegimus ut satis amplum, si quidem conseratur cum modulo hujus fabulae Fieri poterit, nonnulli

judicens alios terminos esse majores Causa ver cur ita egerimus satis intellegetur observationibus quas iam disseruimus de condicione urbium rumanarum ad memoriam revocatis Adde quod in

Valachia sunt vici ab agricultoribus tantum habitati, qui plus quam . flos incolarum habent. Absoluta quaestione de urbibus, numerum incolarum iotius Valachis computavimus 3 ob2.86s quo fit ut incolarum media

78쪽

- copia sit 3s,8. Universae autem multitudinis urbanae ratione ducta, media copia expressa est numero ho. Medium numerum incolarum viculorum qui dicuntur u tatune computavimus eodem modo a mediam incolarum copiam in regi nibus naturalibus, id est numero habitantium in urbibus emendato. De fabulis instituendis pauca reseremus Principia enim supraenuntiata secuti sumus. Scilice conati sumus, prout fieri poterat, Phaenomen repraesentare quae aliquid conserrent ad distributionem multitudinis. Quo fit ut modulum paulo majorem sumpserimus ad instituendam tabulam, qua copia incolarum demonstratur. Verum eo modo licuit flumina satis singillaetim describere, locorum altitudines multis rationalibus litteris exprimere, etiam via ferreus

dolineare.

Tabula minor quae stendi quomodo habitantium sedes glomeratae sint, habenda es additamentum, ut vulgo dicunt a cartan viabulae majori8.

79쪽

CAPUT GUARTUM

quantum profecerimus

Superest ut notemus quantum profecerimus conando sormare fabulas secundum methodum propositam. Vitia primum earum enuntianda, quae haludquaquam ignoramus. Tabulam, qua copia incolarum demonstratur omnino ad veritatema ommodatam esse non contendimus, propterea quod materia usi sumus parum exacta Efenim neque areas municipiorum, neque

numerum ineolarum in viculis vel in singulis domibus habitantium novimus Artificiis tantum, ut jam ostendimus, dissicultates solvere potuimus quae ex e prοVeniunt. Tabula, qua ostendimus quomodo glomerentur incolarum sedes, magis etiam disias a vera rerum condicione. Nam computando medium numerum habitantium in viculis casuri satis incondite exprimitur proportio eorum qui in singulis domibus versantur, eorumque qui in vicis glomerantur. In nonnullis etiam plagis, praesertim in vallibus frequentatissimis regionis montanae, viculi dicti a cathe, quamvis nomina propria habeant propterea quod si origine erant separati, adeo creverunt ui tanquam confusi videantur, domorumque seriem continuam praebeant. Ita in numerum distinctorum viculorum relati sunt complures viculi qui tamen in unum vicum collecti erant. Deinde liber supradictus a Indicator a comunelar villas in agris passim effusa generatim non numera infer viculos dictos si catun D Nonnunquam ex contrario singulas domos notat ut atuu n praesertim in regionibus vocatis, Barsiganis et a Terrassedum ou , Intellectu facile est numeros inventos indagatione regi num in quibus villae pro e catum habitae sunt, vix conferri posse cum numeris expressis indagatione regionum in quibus non sepa

80쪽

- 6 rasim eniunerantur villae Quare in plaga vocata Magan quamvis inultitudo in magnos vicos coire soleat, numerus tamen nota inediam frequentiam in viculis clitun minor videtur In regionibus altioribus, quia perpaucis hominibus ienentur, non

operae pretium est, si computetur numerus medius habitantium in singulis viculis Etenim, solitariae domus quamvis multae sint, rarissime habentur a catun ae satis est unum magnum vicum in quadam regione incrementum cepisse, ut media frequentia viculorum major videatur. Ea est condicio montium qui vocantur a Mons duBMeu, 'enefici vici Bucar. Quamvis multa vitia habeat, utilia tamen praebet fabula quo ostenditur medius numerus incolarum in istulis glomeratorum Booenim praecipuum essicitur ineo nodis supra enuntiatis, ut paulum frangatur vis discriminum; quae si etiam nunc perspiciuntur, certum est vera magnique momenti phaenomen demonstrari. Quae profecimus, adhibita materia parum apta, ad methodum

nostram comprobandam plurimum valere videntur. Quare ea summatim notanda censuimus primum quidem quae ad copiam incolarum spectans.

Distributionem inultitudinis in alachia tanquam generatim intuenti apparent duae gonae crebritate summa incolarum Conspicuae, quarum una montium juga stringis, altera is praefer ripaem Danubii Minor incolarum copia reperitur in duabus onis, scilicet in montibus, et in planitie minima autem in campis orientalibus, herbiferam solitudinem ostendentibus, qui dicuntur u Arsigan v et

a Terrasse dura exae. Iam antea ut verisimilia notavimus, cum nobis ianium cognita orat naturae condici in diversis regionibus alachiae, et cum mirahamur eamdem prope reperiam esse incolarum copiam in provinciis partem aliquam montium complectentibus atque in provinciis campos tenentibus i. Cur maxima in larum copia juxta imas montium radices reperiatur, causae videntur esse plurimae ad naturam physicam, ad commereium, etiam ad historiam pertinentes.

Regi enim collium, praecipue in pari montibus proxima, ante cetera hominibus frequentata e Rumanis culta fuit. Namque omnium rerum copia suppetit, cultores alii ex silvis e pascuis mon-