Fontes rerum Germanicarum bd. Johannes Victoriensis und andere geschichtsquellen Deutschlands im vierzehnten iahrhundert. 1843

271쪽

conspectum barbare contremiscunt naciones, aut columpnatotam mundi machinam Sit S lentans per vermiculum velut edera corrodetur. Stimamus quod sui p0tentatus insignia radice immarcescibili in petris si missimis stabilivit, nisi stultorum e Sania octa subterfugere se simulans magini lautas lice dat operam et renesi chTmerine, putans quod rapere debeat ovis lupum, aut formica leonem sortis Simum valeat deglutire. Miramur si quidem, nam in cachinnum deducimur, quod Iumine naturalis industrie exstinclo apicem dignitalis predicte, quam Domino lavente victorio Sissime gerimus, Sive manibus vel oculi carens attemptare presumis, et eandem non vocatu tu Vis inerti usurpare, cum tamen Spiritum adhuc habeat, cuius favore tu vitam geris, eiusque gracia habes que in tua detines potestate. Aut non retendis quanta strenuitate principum et Hecto milici innumerabili copia curia nostra sit lipata, qui cum villanis vinolentis per compita discurrens nostram gloriam annullare queris, quam errore frenetico seductus estimas arundini similem et vento agitatam. Rec0llige, quia n0ndum venit hora ut pigmei de luto statiira cubica evolantes sortitudine gnavica terras gygancium detrahere debeant in ruinas, et ut pigmei, id est homines bicubi tales, qui in anno tertio crescunt ad persectam quantitatem, et in Septimo anno Se nescunt et moriuntur, imperent gFgantibus. 0rtamur sideliter suadentes, ut tibi et tuis sanius consulere debeas, ut caveant essundere sanguinem innocentem, et tuo err0re deposito pr0pere confugere in Sinum clemencie imperialis, Veniam de tantis excessibus posciturus, que adhuc de innata benignitale parata est graciam non denegare. Alias si tu stulticia abhominabili obstinatus perstiteris, omnem potenciam tuam de sompno nos evigilantes tempore vindicte velut testam siguli conteremus et quemadmodum solis athomacia in nihilum redigemus. Datum Rati Spone, anno d0mini m. ccc.xlvii, vii die mensis ianuarii, regni nostri xxxiii, imperii vero xx .

272쪽

228 VITA AROLI QUARTI IMPERATORIS AB IPSO RAROLO CONSCRIPTA. 1316 1 346.

Secundis sedentibus in thronis meis binis, binas mundi

vitas agnoscere et meliorem eligere. Cum binam aciem in nigmate respicimus, memoriam de ambabus vilis habemus. Quia sicut facies que videtur in speculo vana et nichil si ila et peccatorum vita nichil est. Unde Aquilaris in evangelio ait Εἰ sine ipso factum est chil. Quomodo autem factum est nichil peccatoris opus cum ipso id fecerit Peccatum quidem fecit, sed non puS. Opus denominatur ab placione, et peccator semper optat delicias, et inquinatur per eas. Fraudatur vero in desiderio suo, quia corruptibilia desiderat que ad nichilum rediguntur. Et sic sepelitur Iula sua cum ipso quia cum carnalia corrumpuntur, desideria sua finiuntur. De secunda autem vila ait Aquilaris: Quod factum est in ipso, vita erat, et ritu eras luae hominum. Quomodo autem aciemus vllam in eo, ut vita sit lux nostra Doce nos Salvator dicens: Qui mantacat carnem meam et bibi sanguinem meum, in me manet et ego in eo. Qui vivunt de tali cibo spirituali manent in elernum. Quomodo de ipso vivant advertamus. Nonne si carnaliter varia cibaria et corruptibilia comedimus, appetitum ad ea nos oportet habere, et interiora nostra amplecti desideranter, et ea mittero per organa corpori nostri, ut convertantur in Sanguinem, ut spiritus qui in sanguine manet cum vita nostra inibi possit maneret Sed quia carnalia corruptibilia sunt, homo moritur. Qui autem comedit cibum illuin spiritualem, de quo anima vivit nonne oportet quod homo in anima sua illum appetat et desideranter recipiat, ac diligenter in caritate amplectatur, ut illius cibi servore scintillo dul-1 Seculuris in thronis meis a die tenerras. 9045 sons hist pros. 172, 2 Iohannes evangelista 33 peccato vero Wiene M. 556. M Fraudatur non dieselbeas. 5 et spiritus s. und Reineccius. Di ilia πιν

273쪽

cedinis et amoris in eo generentur, in quibus anima nutrimentum suum habeat vitale, et in eo maneat Et sicut in illo nutrimento nil corruptum est, ita manentes in ipso carent omni corruptione, et vivent in ternum. Quod Salvator affirmat, dicens Iohannis vi': Hic est panis inus de celo descendens, et si quis de ipso manducarerit non morietit in elernum. Vita clerna est lux hominis que sine Deo enici non potest. Et ideo dici idem Aquilaris: trita erat tuae hominum, qu0niam aliam Vitam reputat mortem. Et Vere S m0rs, quia amarissima est. Quid autem amariu est, quam amatures deliciarum has penas Sustinere Non enim sunt mortui tantum sed omni hora moriuntur. Viventes autem in vita terna benedicuntur vi-Ventes, quia i mori resisterunt, delicias carnales resutando, et ceperunt in premium delicias sempiternas. Sed multi comedunt spiritualem cibum sine appetitu et desiderio, et evomunt illum de cordibus suis. V illis quia reatus illorum cum Iuda describitur, et porcio eorum cum Dathan et Abiron, nec proderit animabus ips0rum ad nutrimentum. onne cognoscitis quod si bestia comedit sine appetitu non provenit ei ad nutrimentum, sed dolore torquetur Multo magis vos torquebimini, quia pena e Straerit terna, Sicut cibus est ternus. Qu0rum vestigia OSobsecro cavete, atque in utrinientum animarum Vestrarum cibum illum desiderate recipere', et sine ipso nolite Vivere, ut in ternum vivalis, sicut non in solo pane ripit homo, sed eae omni verbo quod procedit de ore Dei. Nam panis celestis non solum est panis, sed et caro et Ver bum, quo si sola esset, non haberet nutrimentum vile eterne. Quomodo autem ille panis sit caro Ait Salvator Panis quem mo dabo caro mea est. Que car Verbum est, prout Iohannes in evangelio ait Et verbum caro factum est. Quod verbum Deus erat, de quo idem: Et Deus erat verbum. Et sic iste panis curo, verbum et Deus est. Quem panem qui sumere vult, accipere p0rtet earnem verbum et Deum tu illo pane celesti qui pani angelorum nuncupatur. In Sumpcione panis oportet ut Sumatur verbum Veritatis. De quo verbo Christus ait Dosum eritus et ita. Qui verbuit verila lis n0n accipi su

274쪽

mendo, non accipit panem illum. Oportet ergo eum qui

panem Sumit, carnem Sumere. Quia cum eum dominus discipulis suis traderet, dixit Hoc est comu meum, quod pro robis tradetur. Et sanguinem eiusdem carnis dedit eis dicens: Hic est caiiae sanguinis mei novi et elera testamenti, qui pro multis effundetur. Cum autem homo sumit illam carnem, perdat carnem Suam, et tradat eam pro Christo, tollensque crucem suam Sequatur eum, ut particeps stat morti et passionis eius, participans in futuro gloriam nominis Sui. Cum autem carnem Sumit, oportet eum et panem illum Sumere verum, prout ipse ait Esto sum panis erus qui de celo descendi. Confirmavit nobis ipse Christus novum et elernum testamentum per panem illum. De qua confirmacione David canit in psalmo es panis cor hominis confirmet David autem n0n immerito sigurative de terno pane loquitur. Nam domus eius Bethlehem vocatur, quod interpretatur domus panis. De hac domo voluit Deus Christum suum nasci, qui est verus panis. Et ideo nominat eum scriptura de domo David, id est de domo panis. Confirmet autem ille panis corda et animas vestras in sancta dilectione et caritate sua, ut sic valeatis transire per regna temporalia ut non amittatis terna. Amen. Cum autem regnabitis post me decorati dyademate regum, metuentote quod et ego rex ante vos, et in pul-Verem redactus sum et in lutum vermium Similiter vos cadetis transeuntes ut umbra et velud os agri. Quid valet nobilitas generis aut rerum amuencia, niSi asSit pura conSciencia cum fide recta et spe sancto resurreccionis Ν0n estimetis vitam vestram sicut impii, n0n recte c0gitantes, cum exiguum sit quod estis, quia a Deo creati et ex nichilo ali silis et post huc ad nichilum redigamini, tanquam non fuissetis. Scitote vos habere patrem elernum et filium eius, dominum nostrum Iesum Christum, mprim0genitus est in mullis fratribus, qui vos vult participessieri regni sui, si mandata eius servaveritis, et non inquinaveritis mentis consciencias, et voluntate sanguinis

et carnis vestro efficiemini filii Dei, prout Iohannes in evangelio dicit Dedit eis potestatem fluos Dei fleri Si igitur vultis effici filii Dei, mandata patris vestri SerVale,

275쪽

qui nunciavit vobis per silium suum dominum nostrum Iesum ChriStum regem celeStem, cuius typum et vices geritis in terris. Mandatum vero maius est iligere dominum Deum e toto corde et e tota amma, et prorimum sicut semet ipsum. Si ea dileccione Deum diligetis, animas vestras pro ipS ponere non formidabitis, et non timebitis eos, qui corpus quidem poSSunt interficere, animam vero perdere non valent. Sed timebitis patrem eStrum, qui potens est Salvare, et mittere in iehennam sempiternam. Si vero in limore Domini ambulaveritis, sapiencia vestrum erit initium, et iudicabiti fratres vestros in iusticia et equitate, prout ipsi iudicari speratis a Domino; nec sic deviabitis in devium, quia via Domini recta est. Eritque misericordia vestra Super egenos et pauperes, prout optatis misericordiam consequi de egestate et fragilitate vestra a D0mino. Et sapiencia vestra sortificabitur in robore Domini, et ponet ut arcum eneum brachium eStrum, et conteretis bella forcia, et cadent impii coram vobis, iusti autem gaudebunt. 0gitaciones quoque inimicorum vestrorum Deus dissipabit, et docebit vos sucere iusticiam et iudicium. Revelabit vobis secreta, scrutinium iustum ostendet vobis, et non palliabit vir astutus maliciam suam ante aciem vestram, quia spiritus sapienti et intellectus Domini erit in vobis. Et velabuntur oculi iniustorum coram vobis, tolletque Deus de cordibus eorum Verbum, et amentes erunt proposiciones eorum. ustus autem salvabit vitam suam, sicque erit honor regis', quia honor regis iudicium diligit. Et sceptra vestra orebunt coram D0mino, quia porrexistis ea lapso, et inopem extraxistis de laqueo Venanctum Dyademataque vestra Splendebunt, et facies vestre illustrabuntur, quia oculi sapiencium in ipsa respicient et laudabunt D0minum dicentes Adiciat Dominus dies regis super sies eius. In generacione iustorum benedicetur semen vestrum. Avariciam si odio habueritis, affluent vobis divicie quibus nolite cor apponere, Sed thesaurisat vobis sapienciam, quoniam in o Sses Sione eius multa dominacio. Avarus autem n0n dominatur, sed subditus est pecuni dicioni. Perversa consorcia atque consilia fugite, quia cum sancti Sancti erilis, et cum per-

1 revelabuntur lis regius Rein.

276쪽

versis pervertemini morbus namque contagiosus est peccatum. Apprehendite igitur disciplinam Domini, ne quando

irascatur, et pereatis de via iusta, cum in brevi exarserit ira eius. Si peccare vos contigerit, tedeat animam vestram vite vestre, donec recurratis ad lantem pietatis et misericordie. Quamquam humanum Sit peccare, Tabolicum tamen est perseverare. Nolito peccaro in Spiritum sanctum, peccando in considenciam Dei, quia spiritus Dei sanctus el0ngatur a vobis, putandumque est quod spiritus Sanctus peccati gelator est. Non date in vobis locum ire, sed mansuetudini, quia mansuetudo vincit iram et paciencia maliciam. olito invidere alterutrum, sed caritatem pocius habete invicem, quia invidia generat odium. Qui odit non amatur, et in furore suo peribit; qui vero caritatem habet, diligit, et est dilectus Deo et hominibus. Si exaltari cu- perit cor vestrum, humiliate vos, nec Veniat vobiSies Superbie. Superbia ingrata est creatori et benefactoribus, et ideo non habet superbus graciam nec coram Deo nec coram hominibus. Conteret autem eam Dominus in sine, deponens potentes de sede, et exaltans de pulvere humiles, ut sedeant cum principibus et solium glorie teneant. Nolite crapulari a cibo et potu, sicut faciunt hi quorum Deus Venter est, quorum gloria et sinis secium accumu- lacio est. olite renes vestros coinquinare, Sed lumbos vestro precingite, sortitudine mentis concingimini coniugium amplectendo. Quoniam spiritus sanctus effugiet luxurie se dantes, nec habitabit in corporibus subditi peccato. Abstinete vos a malo accidie', ne vos trahat gravedine sua in prosundum inferni. Caveto ergo vobis ab omni peccato in tale tenera, quia parvus error in principio, magnus erit in sine. Sed ambulate in lege Domini sine macula, ut benediccionem accipiatis ab eo qui ait: Mali inmaculati in pia qui amlulant in est Domini, ut sitis tamquam lignum quod plantatum est secus decursu aquarum, qu0 fructum suum dabit in tempore suo, et solium eius non defluet, sed asscriptum erit in libro vite, ubi

277쪽

asscripta sunt nomina iustorum. Quod vobis prestare dignetur qui dignus sui aperire librum et signacula eius. Successioni vestro diligenter scripsi verba reassumpta sapiencie et timoris Dei, quantum mea parvitas divini auxilii

capax fuit. unc de vana et stulta vita mea vobis scribere cupio, ac de exordio transitus mei mundani, ut cedere vobis valeant in exemplum. Graciam autem michi a Deo infusam, et amorem studii quod me pectoris habuit tenacitas non tacebo ut tanto magis speretis divinum auxilium in laboribus vobis succurrere, quanto patres et prodecessores vestri vobis magis annunciant. Nam et scriptum est Patres nostri annunciarerunt nobis Cupio igitur vos n0 Iatere, quod einricus septimus Romanorum imperator genuit patrem meum nomine Iohannem ex Margaret ducis Bravatici filia. Qui duxit uxorem nomine Elygabeth, filiam encesta secundi Boemi regis, et obtinuit regnum Boemio cum ea, quia masculinus sexus in pr0genio regali Boeniorum defecerat. Et expulit Henricum Icarinthi ducem, qui habebat in uxorem sororem Seniorem uxoris Sue dicte, que mortua est in posterum Sine prole qui regnum Boemi causa eiusdem sororis ante eum obtinebat, prout clarius in cronicis Boemorum continetur. Genuitque idem Iohannes rex Boemi cum lygabeth regina prim0genitum suum, nomine encestatim, anno domini millesimo trecentesimo xvi pridie idus mali hora prima 13s6

in Praga. Deinde alium silium nomine Ottogarum, qui in πpuerili late decessit. Demum genuit et tercium nomine Iohannem. Habuitque predictus rex duas sorores deSp0n- SataS, unam tradidit Ungarorum regi arolo primo, que sine liberis mortua est. Secundam vero dederat arolo Francorum regi, ipso regnante in Francia, anno incarnacionis domini millesimo tricentesimo vicesimo tercio Misitque me meus pater iam dictus ad dictum regem Franciem existente in septimo anno puerici mee. Fecitque me 1322 dictus rex Francorum per pontificem confirmari, et imp0suit michi nomen suum equi vocum videlicet arolus, et dedit michi in uxorem filiam aroli patrui sui n0mine Margaretam dictam Blancam Mortuaque St X0 Sua, i in soror patris mei, anno illo Sine prole Demum idem re uiuet.

278쪽

aliam sibi inatrimonio copulavi Dilexitque me prelatus rex valde, et precepit capellano meo, ut me aliquantulunt in litteris erudiret, quamvis rex predictus ignarus esset litterarum. Et ex hoc didici legere horas beate Marie virginis gloriose, et eas aliquantulum intelligens cottidie temporibus me puerici libentius legi, quia preceptum

erat custodibus meis regis ex parte, ut me ad hoc instigarent. Rex autem predictu non erat avarus pecunie, et utebatur bono consilio, et euria ipsius resplendebat senum principum tam Spiritualium quam Secularium congregasione.

Facta est autem magna dissensio inter regem Anglie qui erat temporibus illis, et inter predictum regem Francie. Rex autem Anglie habebat in uxorem Sororem predicti regis, quam idem rex expulit de Anglia una cum filio

suo primogenito nomine duardo. Que veniens ad Datrem suum permansit in Francia in exilio una cum suo primogenito. Rex vero Franci indignatus propter expulsionem sororis sue et sororini, rogavit Socerum meum liarolum, patruum suum, ut Vindicaret tantam verecundiam progenie ipsorum faciam. Qui assumpto exercitu intravit Aquitaniam, et quasi eam in toto devicit, excepto Bur- degalis cum aliquibus ortaliciis Sive caStris. Reversusque

dictus Karolus in Franciam triumpho obtento, tradidit filiam fili sue, comitisse Hanonie, sorori me uxoris, filio predicti regis Anglieaduardo tempore exilii in uxorem. Soeiataque sibi comitiva misit ipsum in Angliam. Qui invaluit in patrem et captivavit eum, et privavit eum regno, et imposuit sibi dyadema. odem autem anno interemptus sui in carceribus pater filii predicti. In illo clam anno mortuus est Karolu Socer meus et i γ' dimisit silium primogenitum nomine Philippum. Eodem quo'; que anno in purificacione beate Marte obiit arolus Francorum rex', relicta uxore regnante quo peperit filiam. Et cum de consuetudine regni sitie non Succedant, pro-

sept. 1327.

279쪽

vectus est Philippus, filius soceri mei, in regem Francie, quia propinquior erat heres in linea masculina. SSumpsitque dictus Philippus consiliarios predecess0ris sui, sed

eorum consiliis minime acquiescens, avarici se contulit. Fuitque unus inter consiliarios Suos, Vir prudentiSSimus, Petrus abbas isoaniensis nacione Lemovicensis, homo facundus et litteratus, omnique murum honestate circumseptus, qui in die cinerum anno primo regni Philippi missam celebrans sic industrios predicavit, quod ab omnibus sui commendatus. Ego ero eram in curia predicti regis Philippi, cuius sororem habebam, post m0rtem predicti aroli, cum quo fueram quinquo annis Placuit autem michi predicti abbatis facundia seu el0quencia in eodem Sermone, ut tantam contemplacionem haberem in devo-cione ipsum audiens et inluens, quod intra me cepi cogitare dicens: Quid est quod tanta gracia michi infunditur eae homine isto Cepique demum sui noticiam, qui me multum caritative ac paterne confovebat, de Sacra Scriptura me sepius informando. Fuique duobus annis post mortem Κaroli in curia regis Philippi. Post hos duos annus remisit me idem rex cum

uxore mea, Sorore Sua nomine Blanca, ad patrem meum

Iohannem regem Boeini in civitatem LucZemburget Sem, qui comitatus erat patris mei ex Successione patris sui dive memori Henrici imperatoris. Qui cum Sset comes LucZemburgensis electus sui in regem R0manorum, prout in cronicis Romanis plenius quomodo aut quanto tempore

regna erit continetur.

Reversus itaque de Francia inveni patrem meum in comitatu LucZemburgensi, occupante temp0ribus illis imperium Ludovico de avaria, qui Se scripsit Ludovicus quartus, qui post mortem enrici septimi avi mei in Romanorum regem in discordia sui electus contra ridericum ducem Austrie. Quem Ludovicum elegerunt et cum eo steterunt usque ad suum triumphum, quo captivavit eundem Fridericum ducem Austrie, Suum adversarium: I0hannes rex Boemi pater meus, MaguntinenSis, Treverensis et oldemarus ultimus Brandeburgensis. Cum riderico autem suerunt: 0loniensis, dux Sax0ni et comes Palatinus. Qui Ludovicus Romam p0Stea acceSSerat, et Fu-

280쪽

dema imperiale contra voluntatem pape Iohannis xxii ab episcopo Veiictorum et munus consecrationis recepit. Et post hoc creaverat antipapam nomine Nycolaum, ordinis Min0rum, qui post hoc traditus sui ad manus pape et in penitencia mortuus fuit. Et iam reversus sui in Germaniam prout in cronicis Romanorum plenius apparet. Illo vero tempore cum reversus fueram do Francia in comi lalum Lucχemburgensem et inveneram patrem meum 1330 ibidem, obsederat dux Austrie civitatem Columbariensem vh in Algacia, et Ludovicus eam liberare non poterat. AcceS- vc. Sit pater meus ad eosdem, et concordavit dictum ducem cum Ludovico. Deinde ivit in comitatum Tyrolis ad ducem Earinthie, quem expulerat de regno Boemi e Cuius ux0r

prima mortua suerat, S0ror matri meo; demum lamen acceperat aliam uxorem, sororem ducis de BrunSWycli, cuinqua habuit unicam filiam. Quam copulavit fratri meo I0hanni in uxorem, et post mortem suam constituit sibi omnes Suo principatus. Deinde pervenit pater meus in civitatemsκντ. Tridentinam. Et illo tempore mortua est mater mea in die beati encesta martiris in Praga. Moram autem in Trident patre meo rahente, date fuerunt sibi in Lombardia civitates Brixia', Pergamum, arma, Cremona, Papia, Regium, Mutina. In Tuscia vero Luca cum omnibus districtibus et comitatibus ad eandem pertinentibus. Ad quas paleri 33 meus accedens post hec mansionen secit in arma, et η η7 Vicecomes eas in suum suscepit regimen Akgo de Medi0lano, qui regebat pro tunc civitates Mediolanum et o- Variam, quas in vicariat eodem tempore a patre meo

Tempore illo misit pater meus in comitatum LucZem- burgen Sem pro me. Ego autem arripui iter per civitatem Metensem, per ducatum Lotharingio per Burgundiam et Sabaudiam usque in civitatem Lausanensem Super lacu. Deinde transivi montes Brige, et veni in territorium Ν029 variense, et ab inde veni in parasceve in civitatem apte, 31 quam tenebat pater meus. In die autem pasche, Scilicet

tercia diu postquam veneram, int0xicata sui familia mea, et ego divinum gracia protegente evasi quia miSSa magna

t et muniis cons sebit ei elii. I plonius continetur vel apparet Rein. , Brixiensis civitas lis o secunda die a Rein irrig. Di ilia πιν Orale