장음표시 사용
281쪽
temporibu , Metate frigescente, diebus
Festis parum divinis Oriciis vacare Chri stiani coeperint ; apud vetereS tamen mo- dieam diei partem a Divinis vacuam fuisse, non videtur dubium , cum Missae solemnes frequentabantur, & facris lectionibus, concionibusque in Ecclesia fideles occupabantus, ut ex Patrum i ctione discitur : & innuit recitatus Caia non Matisconensis . ut oculi mauusque morae toto illa die ad Deum expano : &quod etiam hodie usu venire videmus ,nbi divini cultus restituendi studium vi get ; nam Μi flarum solemnia , concio nes, horae canonicae , Doctrina Christiana a Concilio Τridentino praecepta , totum diem insumunt. Quod si divina OLficia totum diem non occuparent, non deo tamen ludos , aut saltationes die Festo permittere Voluerunt. Una enim ratio est Canonis , ut scilicet dies secundum legem divinam k supra ex Exodo prolatam, sanctificetur. Atque id praesta
tur quidem per conventus Ecclesiasticos rite & recte. Sed etsi taleς conventus forte ex aliqua parte cessarent, deberent tamen Fideles diem sanctificare. Eadem vero fuit ratio statuendi, ut ab humano opere abstineremus . duodpraeclare expressit Nicolaus Pontifex loco superius recitato . Idcirco tu diebus Fessis ab opere muudano cessandum es ,
tir liberius ad Ecclesias ire, Valmis Immis Cautieis spiritu retibus in e-re , omnino vacare Christavus valeat . Ex cujus verbis videmus rationem prohibitionum , quae pro cultu dierum Festorum factae 1unt ; quae quidem recte eonvenit cum aliis auctoritatibus eodem loco a nobis ex divino, & humano iure fecitatis. Confirmo vero hanc sententiam en Legibus Imperatorum, quas citavimus qui eum expresserint rationem prohibitionis suae esse divinum cultum, seu diei festi sanctificationem, qua nefas judicarunt voluptatibus intervire , ut ex illis verbis apparet : Omni Theatrorum , at que Circensium voluptate populis denegara , totae Chris anorum ac Fidelium men res Der cultibus occvantur di & ex illis taliud ede supplicationum noυerὶut tempus , altuu voluptatum e & ex aliis :
sos , nx iis volumus voluptatibus occupa
n, Cum, inquam, tam ab lute Imp
talemque rationem expresserint, non est
credibile Sacerdotes levius eadem voluisse prohibere, praesertim cum ii semper, ut infra ostendetur , magnopere Iudos &spectacula sint detestati. Addo quod Concilio Toletano , ex quo c. I ligiosa sumptum est , adjiciuntur litterae Regiae , ubi Concilii ipsius
constitutiones numerantur, in quibus simpliciter habetur e Ballimachia ει turpia cantica prohibendx fuut a Sauctorum s lemniis Et eodem modo in ejusdem Concilii capitulorum enumeratione , his verbis I in tu Sauctorum natalitiis Ballia machiae prohibeautur. Et ex his apparet spectacula, ludos, saltationes , simpli ei-ter , & absolute diebus Festis esse prohibitas , reiciendamque esse limitationem de tempore div orum ossiciorum. .aol autem in aliquo ex locis recitatis videantur prohiberi spectacula tantum , nouideo tamen dubitare debemus , quin etiam Choreae comprehendantur, quia spectaculi nomen generale eit ad omnia ejusmodi voluptatum genera , ut colligitur ex legibus supra recitatis, & ex tit. c. Theori de oectac. Praeterea idem indicat ratio dictarum legum e qui' alius tempus voluptatum , aliud supplicationum rquae quidem ratio ad Choreas pertinet ;praeterquam quod in A. c. Irrelisiosa, de saltationibus, seu Ballimachiis expressum est . Immo etiam Doctores aeque haec accipiunt, ut videri potest ex eorum interpretatione super dictos Canones , Qui die r & Irrὸliginis. Et ita in hac Conclusione ostensum sit : primo quantum repugnet cultui Festorum Chorearum occupatio : secundo eas ,, sicuti etiam omne genus ludorum' seu spectaculorum . diebus
Festis, tum Ecclesi alii cis, tum Civilibus sanctionibus esse prohibitas . Ex quo sequitur, secundam sententiam omnium , peccare mortaliter qui eis tabi tempore
operam dant, nisi quos fortasse ignoran tia, vel auEloritas eorum , qui regunt j vel qui saera tractant scribendo es aut --nistrando, excuset.
282쪽
Adaptatio Chorearum no serarum ad Conclusiones scriptas.
OU E facti est haec complectatur ,
Choreas nostri temporis , primo incidere in Conclusionem septimam., cum ex arbitrio cujusque privatitantum pendeant. Quare iis malis obnoxiae sunt , quae ibi tetigimus . Incidunt cc in octavam ob immoderatos motus , ut patet, neque solum quod sint incitatiores , quam honestati conveniat. sed
quod etiam semper sint obscoeni; veluti
cum membra ostentantur, aut cum actus
aliqui ad libidinem pertinentes rePrmentantur . Quod praecipue accidit in quihusdam exteris Choreis , quae introductae sunt, & vulgo dicuntur Balletti . Quare Tatione valde dubito, ne vel ex hoc ipso
sepe Choreae fiant cum mortifera culpa.
Incidunt in decimam, & periculum, de quo ibi diximus, ob frequentiam. Fiunt enim publice singulis fere Festis diebus ruri, idque passim in Urbibus, & etiam
ruri, & ubique , & quoties cuique privato libitum est : intolerabili vero frequentia, sacro tempore, quod a Natali ad Quadragesimam intercedit
Pericula ex aspestu Mulierum, ex rixis , m ex aliis circumsantiis.
1Ncidunt in quintam plurimi , eum ii ,
qui ad Choreas accedunt, fere omnes Vitam quandam laxiorem, & mundi corruptelas sequantur Ad quod demonstrandum; pono primo, neminem se debere periculo exponere , & occassioneSOmnes malas vitare quemque debere , secundum illud Evangelii : s oculus tuus
scandalidaυerit te, Secundo conside ro illud pariter Evangelicum a cui ULuerit mulierem ad concupiscendam eam , iam moechatus es eam in corde suo. Deinde conssidero mares , & feminas in Choreis sedere a omnes ibi esse ad voluptatem eapiendam paratos . Considero mutum. aspectus , moramque diuturnam , motus item corporis, in quibus oculi curiosi multa inveniunt luxuriosa incitamenta . Addo musicae suavitatem , quia maximam vim habet, in quocumque genere quis occupetur, sive bonum sit, sive malum. Addo colloquia, quae saepe
intercedunt. Addo tactum. Item considero omnes accedere quam ornatissimos , plerumque etiam pleno ventre : item calorem, qui ex motu excitatur. Quibus omnibus consideratis , non video , cur, non dico homines, ut dixi, vitae
laxioris, sed qui continentissimi sunt, si obi fidere in e)usmodi periculo debeant Atque cum Scholares A Laici essemus memini cravissimum quemdam Philosophum, licet quodammodo invitum , a nobis ad Chorearum locum adductum esse, qui quidem, cum genus ludi contemplatus esset, magna affectus est admiratione, exclamavitque : illud esse inventum ad mores depravandos singulare .
Quam vero diligenter periculum etiam ex solo aspectu , nedum tactu i colloquio, vitare debeat as, Spiritus Sanctus nos docet : V Giuem ne aspicias, ne forte scandalineris in decore ejus, Ecclesiast. 9. & et Averte faciem tuam a muliere compta, ne circumspicias speciem alienam ; propter speciem mulieris multi perieruut , ex hoc concupiscentia
quas Quis exardescit. inibus vetus dictum addi potest o Ab aspectu nasci
amorem . Addamus exemplum David .
qui ex aspectu illo in gravissima peccata incidit; & exemplum Sichem, qui cum Dinam a1pexisset, & libidine propterea
exarsisset, ex ea re tantum malorum intulit suis Ideo dicebat David : Averte
oculoS meos, ne videant vanitatem. Et
Job 3I. Pepigi foedus cum oculis m is , ut He cogitarem quidem de V QIne . Adde S. Augustini dictum , quod, nsu licet aspicere, quod non licet desiderare. Adde vero etiam Gentilia Cum Sophocles de quodam puero praetereunte dixisset opulchrum puerum s dixit Pericles : decet Praetorem non solum manus , sed etiam oculos habere absinentes. Quod quidem
ad omnes pertinet, quos oportet esse castos. Recusavit Alexander Macedo videre Darii filias, ne, cum alios vicisset , ipse vinceretur a mulieribus. Christiani vero purissimae disciplinae dediti. ultro sibi mille laqueos parant, gravi ssima que pericula adeunt, monita Spiritus Sancti , honorem Dei, propriamque salutem nihil facientes. axe in tanta corrupi
283쪽
Ia, atque periculis, minus Iseveri videri non debemus, si trios Chorearum senatores a peccato mortali eXcusare non audemus , quando &. probatissiimus auctor Alex. de Ales citata p. q. non audere se eos excusare, di Xit , a peccato mortali , qui etiam inviti , aut casu ad Choreas accederent, ubi libidinis illecebrae
Neque id cuiquam mirum debet videri , qui consideret, quam facile homines mundani in peccata cordis incidant , &quam negligenter ad ea advertant; ex quibus etiam multos invenias, qui turpes cogitationes , quacumque animi ascensione firmatas, omnino par dipendant. Neque etiam de rusticorum simplicitate excipere possumus , qui quamvis ad hara peccata minus proclives sint, quam
urbani, pracertim otiosi; tamen de naturali affectu agimus, qui & in rudibus hominibus & in brutis facillime excita tur. Assirmo etiam, prudentes & multo rerum usu praeditos a me interrogatos , quibus de ejusmodi periculo nihil videretur a sententia per nos descripta ali
Non solum autem periculum libidinis est in Chorea, sed aliud etiam, neque
remotum, neque leve, rixarum scilicet , ex quibus inimicitiae capitales , homicidia , & plurima mala proficiscuntur , ut eventus quotidie docet. Dum enim vel in tripudium prodeundo , vel loco occupando, vel muliere ad saltationem incitanda , alius alium ante Uertere conatur , vel quod hic illius amasiam invitet , ad arma venitur. Ideoque Chorearum s ctatores, semper armis valde munitos in
Incidunt in sextam , qui Choreas celebrant , posito periculo, de quo superius egimus, quod quidem periculum in maiore parte Chorearum contingere , non videtur dubium. Licet enim fortatie, inter amicos & cognatos concedamus honestam Choream haberi posse, major i men pars earum honestati contraria est , imo nullus fere ejusmodi honestas Choreas habere potest, ob malam .consuetudinem, qua solet iuventus in domos ira rumpere , ubi Choreae celebrantur, Se , si ianua clausa sit, insolenter pulsare , dominumque domus injuria assicere. Eodem modo Tibicines peccant, quid eius oli.malum adjuvant , α eorum ars, quatenus ad Choreas spectat, adhibetur ad ea , qa e plerumque continent peccatum. De illis in specie Silvester in verbo Dominica, N. 7. Peccant eodem modo ii. qui Rempublicam administrant, qui haec vident, neque saluti eorum consulunt , quorum cura sibi commissa est, per ea, quae scribit Rich. iv 4. dii l. 13. quaesi. q. cap. Error, diu. 83. cap. Ita plane 23. quus. q. Conclusionem quartam considerent, qui amasiae videndae, tangendae, aut cum ea loquendi cauisa ad Choreas accedunt . Item qui eadem de caussa eas celebrant, sua vel aliorum gratia, quod frequens est. Item qui Principibus viris Choreas osse runt, quasi Μulierum mercatum, ut seligant, quae magis eis placuerit , ejusque pudicitiae insi4ientur. De Conclusione decima , qua a diebuς Festis , sacrisque temporibus Choreat ar centur , nihil attinet inferre, cum corruptela satis manifesta siti, qua iis diebus , temporibusque, prseserti in a Quinquagesi ma ad Quadragesimam , indigni vi me , nisi dicamus impie , Choreis , & omnis generis spectaculis & ludis vacatur : legis divinae, qua dierum sanctificatio est praecepta, lanctionum Canonicarum, rituum Ecclesiasticorum, humanarumque legum, nulla habita ratione.
Puibus auctoritatibus condemnate sint Choreae , quaedam υitia Ch
EX his capitibus omnibus mala noetratarum Chorearum ostendimus, ad Doctorum rationem nostram tractationem accommodantes. Videamus nunc, si quid
in eodem genere ex Sacra Scriptura , &ex Patribus haberi possit. Illud primo Ecclesiast. a Terri potest c. q. Cum fallatrice ne assiduuy sis, nec a dias illam , ne forte pereas tu efficacis
eius. Quod quidem dictum nihil impedi
re videtur , quin ad mulieres omneu ac tcommodetur saltationum studiosas.
Item illud Sarae filiae Raga lis Tob. DTu scis, Domine, quod numquam con sepiυι virum, mundam ferυata anima meam ab omui concupiscerita numiua- cum ludentibus miscui me, neque cam Ea, qui tu leυitate ambulant.
284쪽
Ιtem Iob II. de improbis loquens .
Tarediuntur quasi greos pamusi eorum , in infantes eorum exultant lusibus , tenentvmpanum, oe cytharam, gaudent ad nitam organi . Nucunt in bonis dies suoso in punesto ad inferna descendunt. Addamus insignem locum Isaiae cap. 3. Pro eo quod elevatae sunt filiae Sion, O ambulaverunt extento collo , nutibus oculorum ibant , plaudebant , s ambulabant , ω pedibus suis composito gradu incedebant se deeamabit Domiuus. In quem locum S. Basilius, post aliqua coniatra muliebrem fastum & petulantiam dicta, addit, ut quidem vertit Godefridus. suiu s in hodiernum diem identidem υi- aere licet Iudaeas , fuis quasque pedibus sidentes , ne tantilli quidem revertas fen-rentiam prophetae. An non filiae etiam Ecelesiae ab eadem iniuste provocatae sunt λ
Pleraeque enim earum, tamquam in num
is fa multitκdine, diebus Fesis, dum adveniunt aditura verbum Dei. per inscitiam
Iaetitia spiritualis , o dedunt inhonesis disciplinis. Haec Basilius .
S. Augustinus etiam in ser. 2I3. de
tempore z Uiciuos , ait , proximos v
Bros iugiter admovete, ut femper quod ι num es oe honestum, loqui sudeant , ne forte detrahendo , malum loquendo, ω in fanctis Festivitati,us Choreas ducendo , eantica luxuriosa cla turpia proferendo, de insua fua . unde debuerant Deum laudare, inde sui υulmera videantur in Figere . Ut enim infelices miseri homines, quivali Misnes, oe saltationes ante Baslicas
ipsas sanctorum exercere nec metuunt, Uecerubescunt , es. Chrsiam ad Ecclesam
venerint, Faganr de Ecclesa reυertuntur ἐρκia i a consuettido vallanάi de Pagau rem observatione remansit se. Damnavit vir sanaus Choreas, ut suo tempore habebantur, sed omnino tamen Paganorum non Christianorum voluptatem esse judicavit. . De spectaculis vero generatim quamplurima invenias apud Patres , quibus tamquam Christianae disciplinae contraria damnantur . A quibus Choreas ut eximas, neque ratio, neque scriptorum mens ullo
modo patitur. Ideoque aliqui de hoc spe-meuli genere siluerunt, quod tunc , aut potius iis locis in usu non esset. Exstat Tertulliani Libellus contra spectacula. quae omnia. ut insana , impudi-
ea, & diabolica improbat ; quod ideminit in Apologetico cap. I . . 3 3. S. Cyprianus quoque in I. de spessi min v. a. lib. 2. gravissime queritur de Christianorum miseria aut insania , qui ejusmodi Daemonum inventa sectentur . moresque imitentur Gentilium , & quod
gravius ducit, Sacrarum Saripturarum auis ctoritate ea defendere conentur assirmantes Dauic ante arcam saltasse ; & in saeris litteris Nabia, Tympana, Cytharas, Chorosque legi r quasi ad rem pertineat, ad turpia tuenda, ea , quae ad Dei cuia tum facta sunt, proferre. Eadem S. Augustinus agitat in L de
cap. 33. Frequentissime vero, & gravissime S. Joannes Chrysostomus in omnibus fere Homitiis , nunc civitatis pestem , nune malorum omnium fontem , nunc pestile tiae cathedram, incontinentiae gymnasium luxuriae ossicinam, Babilonicam fornacem appellans.
S. Epiphanius quoque in fine libri cons. tra hereses. & Sexta Synodus cap. I . eas prohibet Christianis, & alia Contilia.
Item eadem Salvianus Episc. Summa pietate & eloquentia condemnat, deproυι. 6. ea pariter ad Gentiles mores referens : & ideo Apostatas illos Christianos appellans, qui post abrenunciationem di boli, & operum ejus , ad ea rursus re deunt . Diabolus, inquit, es in spectam lis oe pompis fuis, per hoc , cum rodimus ad uectaculum, relinquimus fidem Christ. Hoc itaque modo omnia Umboli Sacramenta solvuntur , m totum quod tu Symbolo sequitur , labefactatur , O nu tat a nihil enim sequens sat, si priue se te non deterit: Haec ille, & alia quare plurima contra spectacula ludosque omnes e Repetas vero his etiam licet, quae si perius in conclusione allata sunt ex sacripDecretis, turpia scilicet & diabolica ejuia modi omnia in ipso dici. Ejusdem gens ris multa invenies apud veteres Script
Arnobis adversuς gentes lib. 4. & Lact. lib. 6. cap. 2o. div. IV. Vitanda, inquit spe LicuIa omisia non flum , ne quia υiti um pectoribus insedeat, qua sedato in pacifica esse debent, sed ne cuius uos υ luptatis consentiri dethleat o m a Deo statque a bonis operibus avertat o
Alex. de Ales quoque in citam loco Vmre ita de Choreis agere videtur ι quam
285쪽
quam de malo quodam iudo ad libidinem
nicae tertiae Adventus contra luxuriam .
ait: Chore, ob fruilitatem hominum dissetis με diverses peccatis haberi ,
mnia peccata choreietare in Choreis. S. Bernardinus Senensis , Vir magnae
sanctitatis, & doctrinae in feri Io. de ob- ferre sabbathi e Execrabile , ait , Fesis
diebus υacare Choreis, ubi visu, auditu , Esu, taΚu, mentes assantium illaqueau-
Illi a superius a nobis recitatum , addens : vae iis , qui funt in caussa caci tantorum malorum per suos lociυo' fonos . Reddent de omnibus malis, quae occasio pulsationis contingunt, apud iustum Judicem rationem. Qui enim occasionem damni
dat, damnum dedisse videtur, c. s culpa de tuturi damn. Haec ille, & similia.
S. Antoninus in citat. lit de Choreis , fere omnes, ait , ad proυocandam libidianem Choreas habere. Quem sequitur Cardinalis Turrecremata ex Alberico in cap. I. de poen. d. 3. 3. cohibeat num. 3. Invehitur vero pluribus S. Antoninus in Choreas , & contra illas late exponit , accommodando illud Psalm. II. In circuitu impii ambulant ; & illud Psalm. 96.
Insammabit in circuitu inimicos e As . Item illa Apocal . 9. De fumo muteι ascenderunt locussae in terram . Et paulo
post . Et smilitudines locussarum smiles equis paratis in praelium , ct super capita
earum tamquam coronae smiles aurata. Et
multa ex sanctis Scripturis dicens , in Choreis reperiri pompam, lasciviam, superbiam , vanam gloriam , & ideo pereas homines effici inimicos Dei ; omnino vero Choreas vult esse ludum diaboli ,
quo miseras animas capiat : atque adeo Choreas condemnat , ut per eas contra omnia mandata Dei & contra omnia Sacramenta fieri late probare conetur. Petrus de Palud. in o. sent. d. 16. siimpliciter improbat Choreas tamquam malas , cum, inquit ille, viros ctim mulierilus ludentes maledixerit Barnabas. Et cem
te magnum habet periculum , ut es tu Glos. I. cap. mulierιs de iudici in sexto ,
marium & seminarum coetus, praesertim ad capiendam voluptatem coactus. Addamus etiam aliorum piorum Uirorum auctoritatem, quorum eonciones in- aegrae contra hoc malum habentur, qui
quidem omnes in peccatis, quae ex ho reis proficiscuntur ex aspectu, ex tactu , ex colloquiis, valde gommoventur , easque habent tamquam diaboli ludum , in
quo a plerisque graviter peccetuν : neminemque a libidine quacumque ratione tam alienum esse , ut earum periculo se exonere debeat. Sunt vero Frater Cheruinus de Spoleto, Frater Iacobus de V ragine Archiepiscopus Genevensis, Frater Gabriel Barleta. Refert etiam Iacobus de Vitriaco quod cum in quodam Ρago Saxoniae multi a Presbytero moniti , Choream relinquere noluissent, quibusdam Festis die, smirabili quodam modo eos esse divinitus
Novissime Conradus Aingius in suo C techismo Catholico l. q. cap. I 2. Chorea mundana , inquit, habet hane definitionem uod es circulus, cuius centrum es Di Olus, cuius circumferentia Angeli eius
circumflantes: ideo raro Uel numqtiam sine peccato fit. Talem Choream ordinaυit Sathan , pos adorationem tituli sc. Haec ille. Sequitur vero ostendens omnia peccata in Choreis versari, neque aliquem , licet continentem & sanctum, ab eis discedere sitne peccato: aliaque multa enuis merat ab eis proficiscentia.
Quid quod sola civili prudentia multi
viri graves eas improbarunt. Dixit Cicero , neminem fere saltare ibbrium. Et Alphonius ille Neapolitanus Rex dicebat in Gallos, qui in Chorearum valde sunt studios , ita ut senes etiam non abstineant: eos in senectute desipere. Neque vero hodie quisquam est paulo prudentior, qui Choreas non detestetur ,& a domo sua non arceat, quantum potest; cupiuntque boni omnes hanc praVam consuetudinem exterminari , & quidem merito. Nam praeter communia quaedam mala, quae plerumque accidunt, de quibus superius egimus, alia etiam multa re ferre pollemus , Chorearum urbanarum fere propria , quae religiolae aures ferre
non possint. Proh dolori tantam in Ec- Ecclesia Dei licentiam tolerari . ut publice tamquam luxuriosa schola habeatur,
stuprorumque & adulteriorum mercatus zidque praecipue sacrosanctis Dominici Natalis diebus, & sacro Septuagesimae &sequenti tempore, quo Ecclesia nos ad gratias agendas peccataque flenda invitat .c
286쪽
probatio cuiusdam excusatiouis is
D Icunt vero Chorearum defensores
multa ea de cauisa contrahi matrimonia, quae non contraherentur . O sacramenta libidinis adjumento nitas Quasi
Vero timendum sit, ne matrimonia ami, tantur, nisi per vitia contrahantur aut vero ex tam foedis principiis prospere res contingere soleant. Sed cur non referunt
etiam foeda consilia de stupris & adulteriis P Cur non mentium labes , quas qui forte puras ad Choreas attulerunt , repo tant malis cogitationibus . cupiditatibus-rue inquinatas Etenim libere mares cum oeminis colloquuntur , manibus se invicem tenent, idque satis diu, & dum aula, per genus illud Choreae, quod vulgo Poena vocant, multitudine personarum re ferta est , non solum turpia verba , sed turpissimi etiam tactus contingunt . Dicant vero qua de caussa hujusmodi Choreis urbanis arceant nondum nuptas, nisi quia turpitudinis plenae sunt: quasi vero, , quae in matrimonio collocatae sunt , verecundiae fines libere transire possimi ; &vere in his cessat ratio matrimoniorum. Hic jam modum ponemus nostrae de Choreis disputationi , Deum Opt. Max. orantes, ut populorum rectoribus id consituere concedat, quod ad honorem suum
sideliumque salutem, ipse scit esse magis
An Episcopus pogit prohibere Choreas diebus Fesis, an omni tempore. XII. CONCLUSIO.
in exitur vero postremo , utrum Episcopus , ubi eae Chorearum corru- ptelae vigent, sicuti in Conclusione undecima dictum est, possit eas prohibere. Primo autem quaeritur utrum prohibere possit diebus Festis, & sacris temporibus ὶ Et respondetur polle. Primo, quia, ut jam ostendimus , de hoc habemus Ca- non es & Leges. Episcopus autem potest, adjuvando jus commune , ita tuere cum
poena eXcommunicationis , aut alia . Exemplum affertur ex cap. Animarum de
Septili. in 6. tradit Glossa in Clem. ne Romani de Eleel. 3. I. in verba Tolli . Abbas, in cap. Innotuit num. a. de eo qui furti orae fulcept. Doctores in di t. Clem. ad Gloisi. citatam . Henricus Bohic , qui ad hoc probandum quamplurima congeritio tract. de Synod. u. p. 3. art. I. OU
F I NAU. II. Cum autem jus adjiciat poenam
excommunicationis d. c. atii die de cviis. D. I. iuncta doctrina Doliorum , praesem tim Turrecrem. in d. c. Irreligi a , eo . tit. D. I. poterit Episcopus eam augere , ut sit latae sententiae, ut idem Henricus
probat sic. citi num. II 4. Immo, etiam si jus commune non ita expresse id constitueret , polset Episcopus supplere &omnino prohibere ad morum correctionem, ut est praeclara doctrina Hollientis in cap. n. de Μ. Archiprerbieri, quam eod. c. sequitur Ioannes Andreas iis verbis , & eodem pariter loco Butrius. Aliquos alios quoque citat idem Henricus Conci II. Secundo potest prohibere , qui Episcopus habet iurisdictionem ratione temporis, ut ait Franc. in Ea quae ad fiu. de reg. iuri iu 6. quem sequitur idem
Quaeritur secundo, utrum possit prohibere Choreas omnino quocumque tempore, licet de hoc ius non statuat Et respondetur quod potest. Episcopus enim habet potestatem constituendi praeter jus , ad morum correctionem, peccata tollenda , & pietatem conservandam , quae spectant ad Iudicem Ecclesiasticum cap. Novit. de Jud. cap. I. de empl. oe vend. cum glosi. a. & Hollien . qui etiam affirmat contrariam consuetudinem non valere ;cum sit eontra correctionem peccati . Ideo quoque fuerunt, qui de jure responderunt Episcopum pos e punire illos , qui commiscent farinam fabarum cerae venali, ut apud Abb. in d. c. I. de empl. N. 9. ΗΟ- man. sngular. 328. c. fui interrogatus . Sed & Innocentius in eod. cap. dicit Episcopum in crimine notorio posse irrogare poenam e Xcommunicatisnis , & sequitur Abbas eodem loco . Facit cum d. c. I. LI. C. de Ep. auri prout intelligit eam Bald.& habent meliora exemplaria. Addo c. I.
de rapti ubi raptores excommunicantur a
loci Praelato; &. Franc. in c. Ea qua de reά. iuri in es ubi post aliqua disputata, concludit in fine, quod Episcopus potest industin te statuere in iis , quae pertinent ad mores Laicorum , pro cInservanda honest te, & evitando peccato. Quin etiam ex alio capite potest Episcopus in tali casu statuere, ob negligentiam scilicet Iarcularis Magistratus, qui malum videt, & non curat, secundum Dostrinam Glossae in cap. n. de excepi. in L & Fi man. in tras . de Ep. pari. 2. lib. 3. V. 3
287쪽
COLLECTIO SELECTARUM SENTENTIARUM
ET ARCHIEPISCOPI MEDIOLANENSIS
EX EIUS STATUTIS, EDICTIS , INSTITUTIONIBUS, HOMILI IS.
distracti , pol- Aximam in eo diligentiam ac studium Episcopi ponerebebent, ut dies festi pie sancteque observentur ab omni- oectacubus . Cum enim ii potissi- t. stris .mum ad celebrandas Dei&Sanctorum laudes salutariter; curandum est etiam dilia
Decretum editum in eodem Concit. Pra-υinc. Mediol. I. aculis G Tit. De
instituti sint genter, ut ne iis ipsis quisquam ad divi- De his etiam Principes , & Magistranam offensionem , & animae suae perni- tus commonendos esse duximus ut hi-ciem abutatur. Prohibeant igitur striones , & mimos, ceterosque circulane ludi equestres . certamina , aut alia tores , & ejus generis perditos homines ludicra, & inania spectacula adhibeantur. Choreae, saltationes in urbibus, suburbiis, oppidis , vicis , ac usquam omnino ne
Decretum editum in Concit. Provinci Mediolan. I. celebrato Au. fal. 1353. Titide Festirum dierum cultu. e suis finibus e)iciant ,& alios, quicumque eos
ter animadvertant.& in caupones , receperint, acri- Decretum Med. I. Tit. editum in eodem
I I. Clerici personati non incedant , Cho
reas privatas aut publicas non agent, nec
spectabunt. Fabulis, comoediis , & batti- ludiis. aliisve profanis & inanibus spectaculis non intererunt', ne aures , & oculis acrit officiis addicti , ludieris & impuris In quibus Ecclesiarum aedibus ad Rectoris uium , & domicilium constitutis .& ipse, & latet praeterea , facultate im petrata, habitant f in iis, ne propter nu ptias quidem saltetur, neve corticu diae , aut spetiacula agantur. Decretum editum An. sal. Ibo'. mG g Cou
288쪽
c meil. Pram. Medis. 2. Tit. 2. De re rem 34 Quoniam autem usu iam hac in provincia nimis compertum est , depravatis his temporibus & moribus , ad choreas , tripudia , saliasiones, & id genus alia numquam fere conveniri sine multis . & iis
quidem gravissimis Dei offensionibus, idque cum ob turpes cogitationes, Obic Cena dicta , inhonestas actiones , morum corruptelas , & perniciosas ad omnia 'pera carnis illecebras illis perpetuo conjunctaS, tum propter caedes, rixas, dissidia, stupra, adulteria, aliaque mala plurima inde consequentia quam saepissime r his tot offensionum & peccatorum seminariis
locum dari, iis praesertim diebus, qui dies propitiationis sunt; & iis ipsis diebus fideles plerosque nefariis istis Satanae blanditiis illedios, & divinis ossiciis, religiosis supplicationibus, lectionibusque sacris abduci, afertique rudes a percipiendis fidei rudimentis, aliosque ab aliis Christianae pietatis ossiciis, in quae eo tempore religiole incumbendum est, abstrahi, & amoveri ; hoc certe gravissimum est in e
spectu Dei & Ecclesiae ; quare festis iis
diebus, saltem horis, quibus divina celebrantur officia , interdicimus ne saltationes, tripudia , choreae ducantur , aut fiant .
Ne item comoediae , ludi scenici , vel theatrales & hastiludia , I alia cujusvis
generis . Spectacula agantiar . . . Contra
eos, qui non paruerint , Episcopus agat poenis , & aliis item remedii arbitratu
Prohibeat diligenter F piscopus , atque
omnino essiciat , ut r on modo non laltationes & choreae, verum etiam ne co-
steritiones in honorem Sanctorum , ludi, allevae profanae actiones ab eorum festorum dierum , & piorum initi tutorum cultu alienae, ullo quovis modo , etiam Illorum praeteX tu occasioneve introdusiae ,
publice iis ipsis diebus fiant.
Studeat etiam Episcopus, ut quo tempore infSeptuagesimae, Sexagesimae , &Qtiinquagesimae hebdomadis Ecclesia mater , & ossiciorum ritu , & hymnis, canticisque fidelium mentes ad moestitiam. taque ad poenitentiam excitantibus , &omni denique tum vestimentorum , tum aliarum rerum apparatu populum Dei instruit , ac praeparat tot ante diebus
ad sancte recolendam Christi Domini passionem & crucem; eo potissimum tempore fideles sibi in curam traditos , spemcula, ludos scenicos, & alia, quae Gentilitatis speciem praeseserunt , tunc praetim morum corruptelis introducta , illa ipsa tamquam a sanctissimis Ecclesiae institutis abhorrentia omnino fugientes, ad
pietatis Christianae studia, & ad orationem attentiores sint , proposita omni Christianarum actionum exercitatione. Decreta edita Au. Sal. I 373. in Concit. Provinc. Meἀiol. III. Tit. de Fotirtim dis
Publiorum peccatorum illecebras, quas homines depravatae consuetudinis errore decepti, pro nihilo putant. Conesonator perpetuo reprehendat, atque in summum odium adducere contendet : ostendetque quam graviter Deum- offendant , quam multa mala . atque adeo publicae etiam
calamitates , infinitaque detrimenta inde existant. Spectacula , ludos , ludicrasque res id generis, quae ab Ethnicorum moribus originem ducunt, disciplinaeque Christianae adversantur, perpetuo detestabitur, execrabitur . Demonstitabit incommoda publicasque inde aerumnas in populum Christianum dimanare. In quam lententiam valde populum confirmabit argumentis, quae gravissimi viri , Tertullianus , Ciprianus Martyr, Salvianus, & Chrysostomus afferunt; in eoque argumenti genere , nullum aliud omittet, quo tanta corruptela radicitus extirpetur . Choreas, saltationes, ac tripudia, e quibus morti ferar cupiditates excitantur , de suggestu saepe graviter reprehendet, atque iniectabitur. Scenicae , personataeque actiones , unde tamquam e quodam seminario , semina malefactorum, ac flagitiorum pene omnium existunt, quam a Christianae disciplinae ossiciis abhorrentes, quam valde cum Paganorum institutis convenientes .
atque Diaboli astu inventae, omni ossicio a populo Christiano exterminandae sint. qua maxima potest religiosa contentione
289쪽
IU Elianes Praicationis versi Dei edita ex Decreto Concit. μου. Mediol. III. An. I 373.
etioni della Chiel a , e di tuiti i Fedeliin questi tempi paria dei glomi , checomineiano datia Domenica di Settuages- ma) ci OZ di planti, lagrime, penite ueta, reconciliarione, ed attre simili opere perri conciliarci con Dio, ecosi essere dispostiat digi uno quadragesimale e in luogo delle quali tanto ha prevalso it Demon io , che si sono introdotte risse , inimici Zie , giuochi, balli , commedie , spetiacoli. con- iti, crapule, e ogni forta di dissolugioni, e osties e di Dio.
Questa E la memoria, ditet tissimi, deiricordi dei padre nostro stantissimo Am-hrogio P non dice egli: Noli portio est ,
inebriare vino mentem, ventrem cibo dii n-dere, SALTATIONIBUS MEMBRA TORQUERE , ita praυis asstibus
occupari, ut cogaris ignorare , quod Deus
es 8 Non dice egit in questo proposito
con 1' Apostolo S. Paolo et Uuae portio iu- sitia cum iniquitate Θ aut quae societas lu- σι cum tenebris λ aut quae pars Fidelicum Infideli λ qui consensus templo Dei cum idolis Ρarvi, che queste si ano opere di figliuoli della Chiesa, non meritano gia questo nome. Figliuoli veramente ingrati verso lator madre Essa plange, eglino ri dono : laChiesia geme per li peccati loro , essi trionsano con li SPETTACOLI, eonti quali trionia di loro ii Diavolo. LaChisia attende sollecitamente nelli suoi ossicii a placare r ira di Dio ed emis' accordano con ogni forta di peccati a provocaria maggiormente: la Chiei a conogni studio cerca di levare ogni profanita e gentilita, e eglino rinnovano i'usan 'ae dei Gentili, ritrovate da Satanassio fi-no dat principio dei Μondo, quando mas- cheratqsi in figura di serpente, in gannbi primi nostri padrie e siccome con quella maisthera cagionb la eaduta miserabile di tatio it genere umano , cogi adesso si ssoreta con la vanita e falsita delle
A ludis, spectaculis, circulatorum qu ,
atque id genus vilium hominum praelii-giis procul estote . . . Sic denique cor Veiirum corroborate , ut inania spectacula non appetat ; a munii ludis , atque ineptiis abhorreat. Monitiones editae tum iu ςFuodo Diaece Mediolanea. IV. celebrata Au. I 37 . tum in Concit. Prου n. M LOL IV. celebrato An. Sal. 1376.1 X.
Fuggi li ridotti, e te bettole, e barat te rie, i banehetti , balli, te feste, te mai-chere , e li spetiacoli vani , dove si offende Dio ; e guardati non solo da par
teciparne in altro modo, ma anco da ei-
servi pretente. Ex libello S Caroli inscripto. t Ricordi per il υι re Cristiano ad oeni dato dipersone o Q edito An. Sal. 1 377.
tacoli, gi uochi, e votiri carne vali ante passati, hanno a vute non picciola parte in provocare Dio a flagellarci con la peste, e se non vi distogliere te aliine daqueste ed attre si falle cose in degns delia pieta Christiana, P ha a temere di molto maggior gastigo . Abbiamo voluto , olire quello, che vi E stato detio da nolinquetia materia, aggiungere anco a que-
290쪽
sto nostro Memoriale it traitato di uno antico Padre uomo dottissimo , Salviano Vescovo di Marsilia; it quale vi fa toc-car con mano, che da tali vanita edissoluetioni, che hanno origine dat paganessimo , Vengono gravi flagelli, e levovi ne intiere spesse volte delle citia , edet ps poli Cristiani; perci ocche, siccomein cose tali, che sono plene di brutture, vi si trova assai cibo di Satanasso , cosivi sono ordinaria mente congiunte in Ogni parte grandi offele di Di O . . .
re Ognuno , in cui risi eda qualche pieta Cristiana l vedere ii Mondo darsit a spassi, a gi uochi, a spetiacoli profani, a dis olute allegreZZe , quando te voci di Diolo chlamano pia particolarmente a piar to, a legri me , a lutto , a sacco, a ce
Considera pol, Milano, dati' altro canto la gran pro uviden et a di Dio , ii quale ha voluto , che la memoria dei beae-figio, che hai miracolosamente riceVuto deli' estinetione delia pelle, estingua, sep- pellisca, atterri affatio te passate memOrie des gi uochi, speti acoli , maschere, ebrutture dei carneuale : angi che si a est in-to ii nome is esto e te buffonerie del
giunt a con P opere , e dissoluteetete del
Ogni ragione vuole , figliuoli benedetri, che per la grati tudine della graetiarice vula Ue ne allontaniate totalmente , e ve.ne scordiate affatio perpetuam ente ,
e te lascia te . Cosi appunto in questo tempo vi ricorda col suo sermone tu ita- via it Padre e Proteitore vostro S. Ambrogio, ii quale vi dice chiara mente, che, polche avete sentito it beneficio di Dio , lasciate d' andar die tro a' desideri di cole profane . Gli antichi Pagani in tempoche in crudeliva la pestilen Za . comincia-rono a introdurre si fatii gi uochi e spellacoli ; volete voi ad una eerta imitarione loro nella estinetione della peste ;che ἡ tulta gragia di Dio. ritenere una simile usaneta di cose si esecrabili, e chetanto spiaccion o alla tua divina bonia PNol fate, figlivoli, nol fate . Restituite pur una volta a Dio , ed ali' onor suo questo tempo di Settuagesima e Seius agessima, e Quinquagesima e tempo coninsecrato a servi tu di sua Divina maesta , tempo misterioso , ii quale cosi tiranni camente con te sue invenetioni it Demonio , e coi suoi allettamenti it Mondo sitha gia usurpato.
Odi, odi, Milano , te voci di Dio . Restituisci, dice. Dio, a me questi sacrigi orni, che cosi emptamente erano Voltati a spender si contra me, a far la guerra at mio regno, a dissipar l' anima deim iei Fedeli , a dar tante cause di pianto alia mi a Clites a. Fra tulte te consolaetioni , che mi pote te dare, figliuoli miei, per quante fatiche, pericoli , e sollecitudini , che ioabbia giammai. speciat mente net tempodella peste, sostenuti per uoi, si a questa, la quale io desidero sommamente per salute vostra , che vediam o ormai estin te affatio te profane memorie dei Paganesimo, delle quali si1 e servito it Demonio ad occupare in questi tempi, e perdir cosi, ad incantare i cuori degli uomini , e a fargit impargir tal mente, chene anche i pili savi, secondo it Μondo, abbiano vergogna di far pubblica professione di paZetia carne valesca. Siano ormai perpetua mente banditele maschere con te quali pare , che gliuomini studino non solo di trafformar sit ;ma di scancellare in un certo modo quella figura, che Dio ha data loro ς angialcuni V anno tanto innangi in queste brutata paZZia, che rappresentano quelle metamorfosi antiche con trasformarsi in bestie. Maledet te ed e secrande maschere , Ol-tre ogni altro ris petio , anche perche cirappresentano la memoria deli' antica nostra rovina, la quale ci procurb il Demonio, che P immascherb da serpente.
Abomine voli maschere, solio te qualisi fanno lectio gli uomini di dir parole disoneste , e i 'orche, di far gesti , e attipient d' impudicietia. Scellerate maschere , oppugnatrici deli'onesta , inimiche delia
gravita , e ro vina d'ogni custodia , chedentro e di fuori de elavere P anima d'unbuon Cristiano. Vadano ormai perpetuamente in esilio in sieme non te maschere , e te comme-
die, e te favole dei Mondo , e li spe t-tacoli profani , coi quali ha questo popo lo in questo tempo particolarmente costprofanati i senti giorni delle feste, alloatanandosi tanto da quel fine, per ii qd -