Rudimenta linguae Umbricae ex inscriptionibus antiquis enodata scripsit G. F. Grotefend Inscriptiones Umbricas summatim explicans. 3

11쪽

II, 32 sq. εὐει0εκ τε Ax rενῆα σπαντιιιαί, πὐυ κατου. deinde duo tepora s. calida exta cum libatione σπονδῆὶ prosecato. II, 34 sq. ιν sit εκ ersiouια σπαντι τε μ τεφθα πῆυ κατου. deinde altera libatione duo tepora exta prosecato. I, 2. ι vult εκ τεῆτι ια σπαντι τριια τεφῆα vσεκατου. deinde tertia libatione tria lepora exla prosecato 'in. In his autem tabulis, ut in quinta, sermo est de sacrificiis f εὐτε ὐ II, 1. V, a, 40. quasi χειρισυ θίοις); eaque fiunt IIae ιμνε IIB re ικε II, 26 cet. ct Fεσωνε Πυε ιυνες IIa -πῆι ες I, 3 cet. , quarum illam Pomonam, pomorum patronam secundum Varr. L. Lι. VI, 3 a med. Ovid. Me t. XIV, 623., hanc Pomonae comitem Feroniam interpretor. Utriusque deae nomina in inscriptionibus minoribus leguntur, quanquam sine cognomine, quod quidem a trati ε ,ea II ουι nepta derivandum videtur, quae, sin πυειπε III, 3, 3 et 10. nomen accepit, eas gentes complectebatur, quae in pompis sollennibus principalem locum tenebant. II. Inscriptionem apud Anti ternum in Sabinis detectam sIc supplendam atque interpretandam censeo: MESENE FLUSARE POIMUNIE S. . . ATERNOm AVNOMIII RETVM, mense Florali Pomonae S. . . ad Aternum amnem sacratum. Sicut in Pompejana domo, quam Fauni dicunt, Osco Φλχέρσαι pro Florae scrip trim 1idetur, sic mense Flusare, quod in lapide ab a. U. c. 695. apud Murat. DLXXXVII, I. legitur, pro mense Florali sive s νῖνος σνθεσε si ἔνnς scribi potuit; hi retum autem ab radocuderivandum videtur, sicut a Vnom, pro aptio in casu locali positum, unde Aterno meodem casu Supplexi, ab apa, quod pro aqua usurpatum esse nomen derivatum amnis testatur. In litera S post Potin unio aut Pomonae cognomen aliquod latet, aut statum supplendum est, sicut in Volsca inscriptione legitur: Deve Decluno stat om et in sin eo se cosuties Ma. Cata sanies medix sisti attens. Nescio quidem, an Diva Dec luna Dictynna Diana sit, quam esse lunam putabant, teste Paulo Diacono; sed stato in sine dubio idem est, quod sacrum, atque extrema verba sic verti posse videntur: ex se Consumptis sive suo sumptu Μ a mercus Cata sanies moddix sisti curavit. Nam inscriptio quoque Assisii repuria: POST. MIMESIVS. C. F. T. MIMESIVS.

Ad hanc versionstra probandam alari ianum Capellam laudaro liceat, qui lib. VII, g. 733. scripsit: MTriadi auspicio pr ces tortio ac libamina repetuntur,o et lib. I. g. 9. denudata Pecu dum caede fis icitIntis extorum Prosiciis viscera loquvbanturio quibus locis addi possunt Ovid. FRSt. VI, 163. MSic ubi libavit, prosecta sub aethere ponit, M ot Ilacor in ὀρνιθογονία : HVulguri tobia a Pore cum virgis Prosecta ferunt.

12쪽

sie interpretanda osl: Postramus Μimesius, Gaii filius, T. Mimosius, Sexti filius, NoeoCapidas, Gaii situs, Rusus, Nero Babrius, Titi filius, Gaius Capidas, Titi stitia, Gai

nepos, Volero Volsienus, Titi filius, Marones, murum ab sornice ad e reum, et forniaeem cisternamque de suo sumptu faciundum curavere. Ex hac inscriptione autem, qnum mentio sat V. Volsieni et Ner. Babrii, T. fili, Maronum, gens Vestinia vero in 'inseriptione Brnsae, non procul a Baalia, reperia legatur apud Vermiglioli tantie he lae ioni Perugine, ed ἱκ. II. Cl. X, tar. 2 7. , illa cippi inscriptio illustratur, quae a. 1 40. inter Basliam et Assisiuiti reperta jam apud Murat. IINCI, 4. et Masei. Μus. Veron. CXIV, correctior vero in libri Vermiglioliani ἱisitio letitur. 12. Cippus seeundum Simplicium in Goesiana agrimensorum collectione pag. M. in re agraria est terminus ad discornendos agrorum snes constitutus, Ηρος ορος Suidae, sacrum medio de limite saxum apud Iuven. XVI, 38. et limes agro positus, litem ut discerneret arvis, apud Virg. A. XII, 898. Limiti, qui a meridie ad septentrionem ducebatur, cardinis nomen inditum est a in iudi cardino, ut Hyginns admonet initio libri de limitibus constituendis: Dtide PIInius N. N. XVIII, Is fra): Contra mediam faciem, ait, meridies, a vertice septentrio erit: qui ita limes per agrum currit, eaedo appellatur. Itaque inscriptio cippi aἱe vertenda est r

T. et V. Volsienss. Sacer stet cippus . Notandum est asyndeton in praenominibus, quas desunt ante VOIS.. ΝΕR, et quod emps et ter innas scriptum sit pro emptus et terminatus est. Sic apud Phavorinum εὐ- diati νας Graecε pro εὐ da φια a τος laudatur, et apud Romanos damnas pro damnatus etiam cum plurali construebatur, sicut libens. Duemadmodum enim Frontinua de aquae duci. II. Is, ait, P. R. C. millia dare da mn as esto, sic Paulus et Scaevola in Dig. lib. XXX, Ieg. I s. ei lib. XXXII, leg. 33. in testamentis et legibus formula utuntur: L. Titius et C. Solus P. Maevio deeem daro damnas annio; et quemadmodum in inscriptIone minori apud Miloniam in Marsis detecta dicitur: Vati Divas V unae Erinius ot Erinus pator dono militari uortasse dedere IIbens, sie apud Grut. XXIII, 2. Men. Cornelius Charito, A. Timinius Ianuaritia, Silvano libens animo dono dedere, atinus in votis solvetidis NXXVI, 1. ,,Soli Sanctissimo sacrum. Ti. Claudius Felix ei Claudia Ilelpis et Ti. Claudius Alypus, sit. eorum, volum solverunt Iibens merito, I, 7.

13쪽

,,P. Cornelius Trophimus et Lania, eoniux ejus, votum libens solverunt, expresse legitur. 3. Etsi V ea unam modo vatem divam vocatam vidimus, Feroniam tamen pani

interpretari non dubito, quippe quae, quum apud Isidornm in Clossis agrosiis dea, et apud Dion3sium Π II, 49. III, 32. Φερσε τονη, ωνί r pol ος, Φιλ uni τυνος, audiat, non iam illior Nymphas, quam inter Lares horti pomiseri, Calpurn. Lel. II. 64 sq., res rendavidotur. Licet inscriptio Ligorii apud Murat. XCu, 6, FLORAE FERONIAE DICTAst 3ΕSACRUM solitia sit, florigerum tamen caput Feroniae in numinἱs geniis Petroniae atque Plaetoriae apud Fabreti. pag. 45 i. indicat, Feroniam nihil aliud esse, quam arcanam illam viri arboribus insitam, qua ipsae virent florentque ei fructus ad maturitatem perduenniatur. Eam valem divam dici, nemo mirabitur, qui Clitumnum quoquo fluvium fatidicum numen misso apud Plin. Epist. VIII, 8, 5. Iegerit: eeterum quum geographi tres ponant Foroniae lucos insignes, in Lucensi agro, sub monte soracte, et in paludibus Pomptinis; Mevius ad Virg. A. VII, , . annotavit: Circa hunc tractum colebatur puer Iupiter, qui Anxurus dicebatur, quasi υνευ ξυρtiς - et Iuno virgo, quae reronia dicebatur. Cui annotationi quum laveret inscriptio apud Fabret t. pag. 451. IUNONI FERON., nee

eotii diceret alia inscriptio: IUNONI REG li ET FERONIAE, plerique perperam Feroniam pro Iovis imberbis coniuge habuerunt, quanquam apud Livium XX, 1. plures Iunones, nusquam autem Iuno Feronia, memorantur. De Iunone virgine Servius eo minus

audiendus est, quod Iupiter ejus Anxurus prava lectione pro Iupiter Anxur ἱs aevis nititur, atque etymologia nominis Anxuri ad grammaticorum nugas ableganda est. Sane Iupiter aedem habuit in eo oppido, quod Olim Anxur, postea Tarracinae, . vocatum es Gu. IV, 59. XXVIII, 11. XL, 45.; sed Jovis Axtir, in cujus honorem oppidum Anxuris nomen, quo Virgilius Λ. X, 545. bellatorem finxit, accepisso videtur, in nummis Vibiae gentia Iovis augur Apollo est, si, quod secundum Festum et Plinium Volscum nomensuit, ex Umbrica lingua interpretandum est. Iupiter crescons in Gallieni aliorumque nummis nihil eommune habet eum Iove Anxure, cuius caput apud Gollatum Numisiti. Ge. Augusti T. z5. XXIIX. in nummis quibusdam expressum dieitur. 4. Feronia, si Iovis coniux habenda esset, non diversa diret ah Honda Iovia, cui in quinta tabula pro Petronia gente sacrificari iubetur. Eisi vero et in Vesutiae et iti IIondae Joviae sacrificio Umbri Fεοκλες ο νατες cisv ciet ες I, 9. V, a, I9. 34. 37. et Fes p a τες I, 25. V, a, 3I., quae qualia sint, nondum exputavi, usi sunt, Catulorum lamen, si modo voces κατχε V, a, 15. κατὰ.D V, a, 18. 20. 29. κατλες V, a, 22. 27. κατεχV, a, 43. recto interpretor, nonnisi in saeri scio IIoiadae Iovias sit monito. Legimus autem V, a, M sq. F-ε Rhra xariti sax ε οεFaκνε,

Ioiadae Joviae sacrificato catulum sacrum sanetum, sicut

14쪽

Ahio Ioii ove casta pura tacito. V, a, II sq. AHu m ti a iuu πεῖ&κνε φεθ. Ahio Marii aprugno easto saetio. caluitis non Hecalvio solum immolari solebat atque nobigini, sed illi quoqrae deae, quae apud Plutarchum O. B. 5l. Genita Mana dicitur. IIanc deam Alexander ab Alexandro, Geniat. D. III, 12. et VI, 8., eam solam ob causam Bonam deam interpretatur, quod Γ νι ινεέ i pro I risis apud Plutarchum legendum putavit; sed emendandum est potius Γενετειρ ι, ut Mater Matuta intelligatur sive Leucothea, Cic. T. D. I, 13. Ovid. F. VI, 545. Plutarch. D. R. Is M. CamilL 5., quam Priscianus p. 59 . M. Pnts h. Martianus Cap. II. g. III. et Lucretius V, 655. matutino tempori praefecerunt , sient Horatio S. II, 6, 20. Ianum. Illa a mane pro matutino tempore ses. Festus a. v. manare Solem mana dici potuit, diversa a Matre Mania aptid Martianum cap. II. f. 164. Sane κὐε ια τῆοιι V, a, 23. 26. 28. κριβανδε i testuatium sive libum in tostri caldo tostum esse videtur, quod, Varrone L. L. V. q. 106. et Ovid. F. VI, 475. 531. testibus, matronae

Matralibus facietiant: quaecumque vero Cicero de haresp. respons. 17. et Plutarchus invita Caeraris s. de Bonse deae sacris scripserunt, cum Vonda Iovia nihil commune habent. 15. IIondam Ioviam igitur Matrem Malutam into retor, quam quidem Angustinus c. D. IV, 8. a med. diis agrestibus annumerat, scribens: ,,Praefecerunt florentibus frumentis deam Floram, lactescentibus deum Lacturnum, maturescentibus deam Matutam, Cum Tuneantur i. e. a terra auseruntur, deam Runcinam Iovia e nomen in quarta tabula

aliis quoqtis deabus est traditum, Honda e vero nomine largus senetum proventus Indicari videtur. tuum enim lion dii holiti VI, a, so. VII, a, 49. inter calamitates avore ineandas, an gluto hori domu vero VI, b, 10. tanquani laetum augurium seriplum sit, adie- clivum istud et in malam et in bonam partem accipi potu t, ut Grae forum adiectiva δανος et Mem. Et si igitur xerbis lion dii hol tu nimia designatur aprIeatio sive ιλέωsις, unde solatum morbi gonus secundiam Festum at suo Plinium M. N. XXIX, 6. contrahitur; ουντια tamen V, a. 15. l ., ut Frentit re V, b, 13. , undo deo V, b, 10 et 17. Fώπvet u nomen inditur, ea signiscat, quae numinis favor m eoneiliatiL Ulae Nondus 'Sersius in quarta tabula, in qua roliquis omnἰbus diis, Οἰhus in qniti a tabula sacra

sunt, Arsinoni Iovi Patrἱ, V a puto Satisi, Ahio Iovi, Ahio Marti alia quaedam

cognomina addita sunt, Varronis Bonus Evetitus esse videtur. Sansis cognomen in

15쪽

quarta tabula Flso datur, Iupiter vero, sicut Mara et Votion, Gratio vis auditi ne quis autem verbis V, b, 24. Dππιερ, -αε, τετε εστυ Fon, h. e. Iupiter, Satisi, tibi isto vitulo, quibuscum precum sormula apud Catonem R. n. 141 extis. Nars ista r- te hoe e porco piaculo comparanda esl, unum idemque numen sigDiscari putet, monendum est, inverso ordine V, b, i . legi homuu -ti O, DFε Πατὐε αὐεπε ι υι, h. e. Vapulo s. Fausto Sanai, Iovi Patri ante precator, et V, a. 4 sq. Fεστιέε -tita saκθε, Itin IIcit ε βυσι πιθακνε, h. e. victima San si sacra, Iovi Patri bovem eastum. Ouoniam hie Satisti et Iupiter uno tantum nomine vocantur, eo ominibus Ars moni, Vapulo, Alito, non diversa numina indicari puto, sed eadem, quae in quarta tabula leguntur, ubi tamen diversis cognominthus diversi dii discernuntur. 9uod ad Apollinem et Clatram attinet, quorum eum fguris Lainius Saggio di ling. Etrusc. II,. p. 541. coniunxit Lerpirii Sani irpii inscriptionem, haud dubie Umbricam, et sἱ Lerpirius, quia nulla vox Umbri ab litera i incipit, unus e Sanctis IIirpiis est, quorum Plinius M. N. VII, 2. meminit, Iguvinae tabulas de illis silenti nam verbis κλετῆα s. ae ars αιι I, 24. II, 13. Et κλετῆ εII, 14. res quaedam ad sacrificium Pomonae necessariae designantur, fortasse κλ titita sive surculi, felicia poma serentes, quos Pomona Ovid. II. XIV, 62I. cum Vertumno coniuge Properi. IV, 2, 17. amabat.16. Argumentum quartae, ut sextae septimaeque, tabulae verbo purdito in) sust VI, a, 42. et VII, a, 45. sive ratio τετυ petas et IV, a, 39., quod in s ne superioris particulae interpretatus sum, In tres maiores minoresve partes dividi, adverbium postertio VII, a, 46. sive πυστε , Tati IV, a, 40. testatur. In omnibu/ his partibus, ut in reliquis tabulis praeter tertiam, de sacris faciundis praecipi, ex saepius repetitis atque in ipso sne quartae tabulae ante luaestoris nomani rati habitionem positis xocibus cit, ε - αὐFες, quas in superiore particula f. 2I. Oxplicare conatus sum, cognoscitur. Vis igitur vocibus in quarta tabula duodecies repetitis duodecim indicantur sacriscia, quorum sena in singulis paginis praecipiuntur. Sex priora sacriscia, quum qu p. v . Ω - Δεφ . h. e. bubus, auibus, agnabus, sant, ad suo elaurilia spectare putes; at sex posteriora sacrificia fiunt F et λεις, cirri'ti φ, πuὐκα cI , Fιτλa p, ιFεκci q), h. e. vitulis, apris, porcabus, vitulabus, iuvencabus, atque primis tabulae verbis ga τε πεὐsκκ uti a. Este perscio Ceria quaedam lustratio innui videtur, quia, si es le o sono VI, b, 5s.cum εστ ει εσώνει V, a, 2. comparatur, ε set ε idem signiscat, quod εστ ti V, h, 24. h. e. isto. Quum autem in quarta labula verbis εστε πενσκDuti anς meεὐιtir ες galetti, h. e. ut in superiore partieula β. 20 sq. monui, in ista lustratione aves auguriales indagato, vitiit addatur, nisi adjectiva, ad OFες νti raraς spectantia, et εὐνδεος, nus ναε ς; in sexta tabula, quia, testo Cicerono de dixiti. I, 41, ex tr. et 42., Umbri plurimum obtemperabant avium signiscationibus, tribus sectionibus accuratius exponitur, quid in

16쪽

auguriis observandum sit, additurque ad extremum VI, b, I9 sqq. , quid faciendum sit verisco trebianir, aurun Verisco te seno Cir, Suru P verisco veliteir. Haec verba spectant ad sex priora sacrificia, quae, ut reliqua omnia, in quarta tabula simpliciter praecipiuntur, omissis omnibus precibus, quas Sexta septimaque tabulae, non sine multis repetitionibus, inserunti Praeterea, ut taceam de iis, quae in his tabulis variantur, in altera septimae tabulae pagina quaedam adduntur, quae non dissimilia sunt edictis tertias fabulas; sel de his alias verba facturus, hic nonnisi ea paullo uberius explicare conabor, quibus quartae tabulae argumentum constituitur. 17. Ad duodecim sacrificia, quae in quarta tabula praecipiuntur, definienda duodecim versus, additis iis, quae in sexta septimave tabula iis respondent, in medium pro- sero, in quibus tria seinper distinguenda sunt: primum qua occasione, deinde quibus victimis, tum cui numini sacra laciunda sint.

17쪽

IS. In omnibus his versibus imperativus cpeetes sive φ ε ιτυ h. e. saeito, etsi non eodem seni per loco, et in primo versu cum ipsis victimis Iovi Crabo vi postpositum, lotitur. Variant reliqtia . in quibus Lassemus in Rhenano Museo Utilologico a. 1633. pag. 377., ignorans, sucit O pro immolato rectius eum ablativo, quam Cum accusativo, conis strui, miro quodam errore ablativos bus, sis, ha bina cet. pro accusativis, F εδες sive

verse ir e contrario pag. 379. pro ablativo a epit. Virgilius lecl. III, 7 . ceciniti Ctim laciam vitula pro frugibus, ipse venito, sicut Horatius c. I, 4, II sq. se Nune et in umbrosis Faunis decoi immolares lucis, seu poscat agna, sive malit haedo Etsi vetus interpres Iuvenalis ad Sal. IX. Virgilii versum aio protulit: Cum faciam vitultim atque Macrobius Sal. III, 10. Labeonem scripsisse dicit, nisi Neptuno, Apollini Iet Marti, taurum non immolari; idem tameti ibidem aeripsit: Si quis sorte tauro Iovi se ei piaculum dato, Ateii Capitonis versum laudaris: Itaque Iovi lan , verre, ariete, immolari nύn liceti Licet Drahent retii iis igitur ad Liv. I, l5. et X, 42. lacere de re divina

usurpalum et accusativum et ablativum adiunctum habere, Virgilium vero necusativum vitulam ob soni selegantiam post faciam respuisse censuerit; Macrobius tamen Sai. III, 2. r Meminerimus, inquit, sic legendum per ablati um: Cum faciam vitula pro frugibus, id est, cum faciam rem divinam, non ove, non capra, sed vitula: lanquam dicat, eum vitulam pro frugibiis sacrisca ero, quod est, entia vitula rem divinam socero In Iguvinis tabulis interdum accusativum quoque posse accipi, haud negaverim; verumtamen

abrons in pti se abrons sa curent VII, a, 43. pro πυτε απρυν νακυρεντ IV, 1, 33 , sicut V, a, 11. αβὐυνυ pro aprugno et IlI, b, 12 et 17. cabritior pro caprinia pecudibus positum est, pro aprugnis exaratum puto: nec ciὐFeti f. tiὐFiti Martirim de quo in superiore particula g. 22. locutus sum, ab arvio se in differt. Si pro εας ιρεωα τῖε α κε ί, υνιε IV, a, 42 sq. acer sontem se tu VII, a, 52 sq. scriptum est, hoc in casu locali pro aeesoniam e VI, a, M. sive ti κεὐουνιαμ εμ I, , a, Is. positum videtur, quia

neque singularis numerus cum numerali iungi, neque turilicatio per vaccas fieri poteat.

19. Onod ad ipsa sacriseia attinet, hoe imprimis monendum puto, quod in illis tria semper animalia maetari iubeatitur, quum in reliquis tabulis nonnisi de singulis victimis sermo sit. Propter triplex hoc piaculum, m ρακλου τὴ ιβ Dcu III, a, 8 R., enm mactatione triplici, eo moliola tribri sine VI, h, M., facium, non preces aulum VI, b, 25 - M. ter repetuntur, sed alia quoque ad rem divinam necessaria. Duemadmodum postremis precibus VII, a, Al. additur est e trio per dot tu, h. e. ista ter dieiis es. V, h, 253, et VI, a, M. praecipitur trio per e lietur sta ha Diu, h. e. ter ovationems aσμον Institu tor sie IV, n, 21 sq. scriptum legimus tora tineo ci/ιnὐε ru, τὐ ω πεφNeoνιμ , τριιυ ὐ oaxu DuH-ς, h. e. ter concremato, ter precator, tor benedieito

18쪽

Iguvinis. Ternario igitur numero Umbri eandem vim magicam ad Iustrandum tribuerunt,

quam apud Virg. Ecl. VIII, 73 sq. Λ. VI, 229. Properi. IV, 8, M. Tibull. I, 5, Il. IV, 6, 34. Ovid. M. VII, 153. 26 l. observatam videmus. Sic in Apollinis oraculo dicituri Tnei ς ι ἐν επιχθονίοις, τ ρεῖς δ' decu ιοισι θεοῖσι, . Omδρα μἐν υρανίοις, χθονίοις δ' ἐναλίγκια χροιῆTιοῦν χθονειον, διαειρε τριχῆ θυσίας ενα λῆων. At apud Livium XXII, 10. post cladem apud lacum Trasimenum acceptam non solum Iectisternium per triduum habitum, sed etiam ludi magni voti aeris trecentis triginta tribus millibus, trecentis triginta tribus, triente: praetorea imbus Iovi trecentis, multis aliis divis bubus albis, atque ceteris hostiis. Notus est Ausonii griphus tornarii numeri Edyll. XI., in quo intor alia V. 34. trina Terentino celebrata trinoctia ludo memorantur, quia ludi seculares, Festo et Acrone in IIOP. C. S. 23 sq. testibus, ternis diebus ac noctibus ad lustraudum populum et averruncandam deorum iram agebantur: nec scio, an literae A. CCC. tabulae septimae subscriptae ad ingenti redountia secula Iustro Mart. Epigr. IV, I. spectent. 20. Numeralia substantivis plerumque anteponi, τουFα τεφθα et τρεια τεφθαβ. 10. docent: postponuntur tamen interdum, si Vel composita sunt, ut Fratrum Atie

sio defendus VII, h, 2. , vel aliud nomen sequitur, ut II, II sq. σεπλες α β εσ νες τ Mς κα ι ασreri It scriptum est, elai sequitur τεθε τὐυ ετθες τρις α β ερο νες αστιnti, σὴ piauias Tu Fες αβες νες ανστιντου. Sic IV, R, 42 sq. εα P ιFεκα τῆλε ακεὐυνιε φετυ legitnr; notatu vero dignum est. , quod numeralia, quae quarta tabula nominibus suis anteposuit, in Latina scriptura postposita sint, ea tamen diversitate, quae ad reclam vocabulorum interpretationem sacere videtur. Nam legimus quidem si comi a tris VI, b, 58. et sis.

filiu tris VI, a, 3. , ut villu toru tris VI, a, 43. et 45.; sed bus tris calor sum, a, I9., ut abros tris, heri et rosti, heri ei petii VII, a, 3. et porca tris, rose ote p ei a VII, a, 6. Videntur igitur si comia et sis sit in ejusmodi substantiva

esse nomina, inter quae numerale inseri nequibat, ut Vitlu toru, quibus Romanorum vitulus taurus, Gallorum bito Ius taru respondet; calersu contra colorem indicat, sicut rofri et petri, .quibus Romanorum Pu fris S. Puber et furvus s. sus Cus, Graecorum ερ ἰθρος Et φαιος Color respondeL Hinc Verbis si comi a sues scrosas Istereo ιφάδας et sis siliu sues Verres νας χοιριους , bus calersu vero boves candidos βους φαλαρους designari puto: Umbriam enim vastos et albos boves progenerasse, CoIn- mella VI, I, 2. testatur. Εjusdem coloris boves mactatos puto, cuicumque deo nomen Gra bovi inditum est, etsi cum Jove Gra bovi et Treba Iovia Claudiani do VI. cons. Honor. v. 328. purificumque JOVem Triviamque comparo, quorum locum in Roma-3.

19쪽

norum Indis secularibus Ditem et Proserpinam obtinuisse scimus. Legitur enim in Sibyllae caretine :

Cetorum, si Hondae Joviae catulum in quinta tubula exceperis, apud Umbros pariter atque apud Graecos Romanosque nonnisi pecudibus domesticis, quarum carne ipsi vesci solebant, sacra saeta fiunt: apros enim inter pecudes pastos esse, Lipsius docet in libri quarti Poliorceticon praelatione. 2I. Quam facile explicantur victimarum nomina, tam obseura fiunt Verba, quae antecedunt. Est quidem inscriptio in antiquo templo dei Clitumni in Umbria repertar

POST VERIAS FEL li II. D. L. M. Donati Suppl. Murat. I. p. 66, 7. , quam cum Verbis πὐε Fεθες et πους Fεθες comparare licet; sed quid veri ae sint, nemo sacile dixerit. Quia, Gellio XVIII, 2 ex tr. teste, O. Ennius in Annalium libro XIII. vates verant

pro Vera dicunt scripserat , unde divinatores fatidici veratores dicti sunt, Rudolphinus Venutius inseriptionem istam sic interpretatus est: APost sortes saUdicas selices hoc sive templum sive donariumὶ dedit libens merito. Confirmar quidem hanc sententiam videtur Plinius Epist. VIII, 8., qui, dum Clitumni templum priscum et religiosum memorat, et multa multorum omnibus columnis, Omnibus parietibus inscripta, quibus fonsilIe dcusque celebrabatur, haec quoque scripsit: Stat Clitumnus ipse amicius Ornatusque praetexta: praesens numen atque etiam satidicum indicant sortes. At reputans, quam saeps apud Umbros literae v et f inter se permutatae sint, ferias intelligo, secundum Pauli Diaconi excerpta ex libris Festi a seriendis victimis vocatas, ut post verias felice scidem dicat, quod post sacra se licia . Nam feriae non tam festi dies sunt a feriis dicti, quam sacra quaedam divina: unde novendiales serias, quas Paulus Diaconus memorat, novendiale sacrum appellavit Livius I, 31. Trebianae tamen,

te seno cae s. te senacae, velitae seriae nou a dierum numero, sed, nisi variis ex causis appellatae sint, a vario vehiculorum usu nomen accepisse videntur. Trebiae

enim apud Catonem R. II. 135. pro tribulis vel trahis scriptae putantur, v ejae sive velitae apud Oscos, teste Paulo Diacono, Plaustra dicebantur; a thensis vero apud Umbros te senacae seriae appellari sic potuerunt, ut verbenacae apud Romanos a

verbena, φέρβα sive herba. Uuid 3 si primo lustri die tribulis advehebantur februa populo

distribuenda, secundo thensis deorum signa circumvehebantur, tertio velis agebantur Iudi Circenses 3 Sic singulis diebus binis numinibus hostiae piaculares Caesae sunt.

Sic in Osca inscriptione marmoris in Dorica porticu ad Isidis templum Pompeianum inventi apud Micali tab. CXX, 4. verhis Paam vere ita Pum patiana Pompeiana sacroriun communio designari videtur.

20쪽

ita. Alia prorsus piacula in altera quartae tabulae pagina recensentur, quorum prima Fu κουκυι ι Ius is et κει κουιι Κυθετιες sive vocuc Om Joviu et Vocu comCoredier, h. e. cum foco Iovio et Iunonis Curit in Κν ριτίας apud Dion. Hal. psg. 114, 12 . seri jubentur. A Jove Umbros principium sacrorum fecisse, disertis verbis legitur II, 22 sq. λει Παrῆε Gustu reiιπε Pru, h. e. Jovi Patri primum rem divinam

facitor Innonis cultum autem iidem cum Tuscis communem habuere, Appian. B. C. Ν, p. 6, 9., eaque non solum apud Faliscos Curitis vocata est, Tertuli. in Apolog. c. 23. , ad. quos Iunonis Ouiritis inscriptio ap. Oreli. I 304. pertinet, sed praeter Iunonicolas Faliscos, Ovid. Fast. VI, 49 sqq. eandem coluerunt Tiburtes, quorum est Iunonis Cu ritis inscriptio ap. Oreli. 1303., Romani et omnes sere Latini, vid. Serv. ad Virg. A. I, 17. De fontium veneratione apud Umbros testis est Plinius Epist. VIII, 8., tibi de Clitumno sonte agitur: hinc σ3υντλεῆ e sive Fondlire veluti Fontili re sive sacris Fontinalibus accipio, sicut vocibus 'Pum ινι ε sive Rubi ne si 'Puπιν ε ιιε IV, a, 35 sq. siVeRubina ine VII, a, 43 sq. Robiginis sacra sive Robigalia Ovid. F. IV, 9G. Colum. X, 342., Τ ἰα - αρτα denique sive - αταιιε IV, a, 35. 38. ct Trahas Saliata sive Traha Sahatam VII, a, 45. Satorum sacra sive Sementivae feriae designari mihi videntur. Tῆα quidem, quum V, a, I 3. τρα εκ Fινε sive. Iacte equino, quod secundum Varronem

R. n. II, II. quam maxime perpurgabat, sacrum fiat, primum γαλα τεθραυώενον, tum Iao omne designasse videtur: lacle vero rusticos, qui maioris pretii hostias non habe- hant, diis supplicasse, Plinius in praelatione Historiae naturalis annotavit. Idem u. N. XVIII, 2. Sejam Segestamque deas cum tertia Conjunxit, quam nominare sub lecto reli gio esset: de his autem Augustinus C. D. IV, 8. haeC prodidit: isSata frumenta, quamdiu sub terra essent, praepositam voluerunt habere deam Sejami quum vero jam super terram essent et segetem sacerent, deam Segetiam; frumentis vero collectis ahque reconditis, ut tuto servarentur, deam Tute linam praeposuerunt Indo Tortullianus despectac. 8. Sessias, Messias, Tutelinas suas hausib, at Macrobius Sat. I, I 6. cum illis Salutem Semoniarn conjunxit, cujus larum sacrum nescio an verbis φώθου - ε β ιιέ-νια ἡ θατει τυ s. furo Sehemeniar haluto designetur. 23. Duodecim quidem diis in quarta tabula sacra sunt; sed iam ex eo, quod totum argumentulit tribus partibus Constet, colligere licet, eos non esse deos Gonsentes vel Complices Etruscorum , quos, teste Arnobio lib. III. pag. I 23. , sex mares et totidem seminas, Summi Iovis consiliarios ac principes existimabant, vel Consentes Urbanos, quos Ennius apud Apulej. de deo Socrat. et Martian. Cap. I, g. 42. duobus versibus comprehendit, quorumque imagines, teste Varrone R. R. I, I, 4., ad larum Romanum auratae flabant, Sex mares et seminae totidem, quibus lectisternium per triduum habitum Livius XXII, 10. resert. Qui vero dii in quarta tabula recenseantur, neque e