장음표시 사용
11쪽
eero belli legem id votat. de P. Servilio loquetis et signa , inquit, ornamenta ex tirbe sestium vi, virtute capta, belli lege, atque imperatorio jure si huit. ' Sic Livius k templorum ornamenta , quae Syraculis Marcellus Romam advexit, parta, ait, belli Dre. C. Flaminius ς pro M. Fulvio : signa ablata , V caetera facta , quae captis inbibus soleant. Fulvius quoque in oratione belli jus hoc ipsum ii appellat. Et ' Caesar in oratione apud Sallustium e referens quae victis solent accidere, ponit & κ fana spoliari. . Illud tamen verum est, si quo in simulacro ' numen aliquod inesse credatur, id violari, aut corrumpi nefas ab iis, qui in ea persuasione conveniunt i ' & hoc sensu impietatis , aut ' laesi etiam gentium juris accu- suitur interdum , qui talia commiserunt, ' nimirum, ex talis opinionis positione. ' Aliud est si hostes non idem sentiant e sicut Judaeis non permitium tantum, ' sed & f praeceptum est , gentium simulacra abolere ;' nam quod Q sibi accipere vetantur, id eam causam habet, quo magis Hebraei superstitiones gentium detestarentur, impuritatis admoniti ipso contactus interdicto; non quasi alienis sacris parceretur , quomodo i Iosephus exponit, M Romanis haud dubie blandiens; sicut & in expositione praecepti alterius , ' de non nominandis gentium diis: quod ille ina explicat, quasi a illis obloqui vetarentur, cum revera ' honoris causa, aut sine abomin tione eos nominare lex non sineret. Sciebant quippe Hebrari, ' Dei certissimo monitu , in simulacris illis non habitare aut Dei spiritum, ' aut bonos angelos, ' aut vim astrorum, ut deceptae gentes exillimabant, ' sed pravos , & humano generi infestos daemonas i ita ut recte dixerit g ' Tacitus in Judaeorum institutis describendis , WVana illis omnia , quae apud nos sacra. Non mirum ergo est , si templa profani cultus . ' a Maccabaeis incensa non semel legimus. Sic & Xerxes cum simulacra Graecorum cotirupit , ' nihil fecit contra jus gentium, etsi multum id ad invidiam exaggerant ' Graeci scriptores. Nam ' Persae non credebant, in simulacris esse ulla numina, ' sed Deum esse Solem, ' & portionem ejus aliquam 3 ignem. Lege Hebraea, ut idem Tacitus recte, templi limine proer s
. At Ρompeius, eodem auctore, i ' templum jure victoriae higressu es: aut, ut Atmultinus rem eandem narrat, non de tione supplicis, Iediti evictoris:
k Fama Irillari J vide crimertim Libro XVII. pag. 4 a. ) de rebus Antiochens s Eeelesiae captis a Clios rori vide Procopiam Perseorum II. cci p.9. i IU FHis J Antiqua historiae IV . g. g. I & libro adversus Appionem altero. S. et . ndii. Indae. m Perga non eriflebant in , Hureia vila usi timinis. J Diogenes Laeritus initio . oi εια νων
STAN LEIO , voee Martiae. De Religione etiam Veterum Persarum T ROMA s MYox, ψAngliis . librum eruditissimum edidit, lihi eos ab umni idololatria absolvere eonatur. I. B. Gllo Nou II.s c. sur J cap. s r. bell. catil. xo Sibi aeripere 4 Servare, non venerationis causa, sed quasi aliquod monumentum. at Romano J Ut crederent Romani non adeo detestabiles ipsorum deos esse Iudais, quam re
12쪽
f. II. III. N. De rebus vastanala, eripiet M uri Smictoris : ' bene ille, quod templo pepercit , & rebus templi , quanquam ut Cicero φ diserte ait, νε pudore, & obtrectatorum metu ,' non religione :' male, quod ingressus est, quippe ' contempto vero Deo , ' quod & Chaldaeis exprobrant . Prophetae: quam etiam ob causam quidam factum ambitrantur singulari Dei providentia, ut is, quem dixi, Pomprius ' quasi in conspectu Judaeae trucidaretur ad Casium Egypti promontorium s at si spectes opinionem Romanorum , ' nihil in eo factum contra jus gentium. Sic idem templum excidio datum a Tito, Josephus memorat, ς additque ,
III. Quod de sacris diximus , ' idem & de xs religiosis intelligi debet ;nam haec quoque ' non mortuorum sunt, ' sed viventium , δέ sive populi alicujus, Z sive familiae. Quare 'sicut facta loca ab hostibus Capta, ' ita& religiosa talia esse desinere, scripsit dicto loco . Pomponius, & Paulus jurisconsultus : sepulcra Minutu religiosa nobis nou sunt; ' ideoque lapides inde sititos tu quemlibet usuiu convertere possvnus. Quod ita tamen intelligendum, ' ne ipsa mortuorum corpora male tractentur, quia id contrajus est hominum sepeliendorum, ' quod jure gentium introductum, 1 alibi demonstravimus.' IV. Illud hic breviter repetam, ' non vi sola res hostium hostibus eripi ' ex jure gentium. ' sed & dolos, ' qui perfidia careant, permissos censeri, ' imo & 38 alienae perfidiae incitationem. Nimirum, ad minora, & frequentia haec delicta ita ' connivere coepit jus gentium, siae ut leges civiles ' ad a. meretricium, & ' improba foenora.
GRO NOVI r. eum sepulturae secernebant. i s aliena perfata imitationem I Praemia po-I4 Pudorei obtrectatorum J Ne famam. qum sita illis, qui res hostium, quamvis perfide, in- habebat , innocentiae , vel abstinentiae, laederet, tercipiunt, & ad nos, aut in nostros fines dese- atque invidiae ansam daret hoc nomine sibi ob- runt. trectandi. aut insultandi. Is ad minora ita em --J Nam ad maiora. Is Rel 'HI In qua mortui inseruntur. veluti vitae licitationem, non eonnivit, cap. Pr 36 Sive populi I Ubi polyandria, vel publiea ced. n. Ig. memeteria sunt. ao Meretrietiam J Sueton. calig. M. qui m 17 Sive familia I Ut olim apud Romanos, retricium fecissent. qui quisque in agris privatis , .ubi, R suis Io-
13쪽
AUcroa. hoe eapite agit de vastatione rerum hostilium , per quam in teli igitur omne damnum hosti illatum , unde nutilum nobis lucrum obvenit. In sequenti empite agetur de rerum hostilium captura , seu de praeda , qua res hosti ablatae nobis avi uiruntur , adeoque aliquid transit in noram utilitatem Vastare res hostiles eodem iure licet, quo cidete hostem ; scilicet. quatenus ad reparationem juris nostri est necessarium. Necessarium autem videtur 1. si rebus hostilibus de muctis magis adigatur liostis ad ius nostrum nobis tribuendum , quod vel vis resistendi in ipso fiat minor, vel in nobis vis adigendi maior ust si exutis fiuctib . vel frumentariis igne confiimiis , dedere hostia esse teneretur : a. si alia , & mitiori via jus nostrum defendi nequeat; ita enim urbs occupari nequit, nisi dirutis munimentis, Saedificiis. Illicita e go est vastatio rerum hostilium x. si hostium vires non debilitantur; ut in
vastatione rerum sterilium, templorum . rerum luxuriosarum , ut hortorum voluptu torum. 2' Si hostis eo facto non vincitur,
sed saltem laeditur absque spe victoriae; quo pertinent machinae illae bellicae . quae non expugnandis & occupandis oppidis, & munimentis , sed evertendis eorum aedificiis adhibentur ; vulgo Bombardiren . dicitur. Si absque vastatione victoria , vel jus obtineri potest ι tunc enim non est necessaria ad te an tionem tu is . eoque illicita. 4' In belo notorie injusto , vel temere suscepto ;tunc enim necessitas non est a natura, sed ex vitio , ct imbecillitate bellum gerentis. s. Cum hostile tetritorium iam est in nostra potestite; victi is enim desinit esse hostis. Unde excidia urbium passim improbantur : de Cotintho Vide Cic. l. I, ef c. Plin. l. 2, e. 2 r de Troja vide Sem . in Troia. v. 273. 6o. Declaravit olim Rex Galliae . non decere regem Christianum vastare urbem bombardis, nisi jure talionis quo pr textu Bruxellam hombardis destruxit. Additio . Ut systema Auctoris recte intel ligatur, repetenda est ejus distinctio inter licem
tiam, quae 1'. ex jure naturae sociali, Iub. 3 , c. 2, S. I : 2'. ex jure gentium volum.
. tatio in bello solenni, & publico, permiω
utitur. L. 3 , c. s , L l , π. 1.. Jure natura sociali licitum esse , ait, π vastare res hostiles, easque corrumpere , . si quis insam hesii eatisam habet, & qua intentis id υ necessarium ad inris no i ν η parationem; adeoque tantum intra modumn debui, pae . Uid. S. I. V c. 1a, I. Adv. l. I, c. I, S. I. cap. a, S. I. cap. 6 , S. I. cap. I a, S. I. Ubi excipit
- res subditorum innocentium, ibid. & res η sacras , ac religiosas. L. 3, c. s , S. 6 νπεφ 7. Cap. Iz, S. 6, set r. - Iure gentium res hostiles vastari posse, ait, etiam ex Ddisia catio, & in infini
tum ; i. e. ultra modum debiti, set poenae . L 3, c. 6 , S. I adeoque & res innon centium subditorum , & res sacrae , ac rin
ligiosae. ibid. f. 4, V s. Aduit, inde non
m oriri jus internum , sed tantum externum. ν L. 3 , c. I, S. I. c. 1o: S. praeterea rationes politicas suppeditat, cur parcendum sit rebus, quae nobis fru- etuosae esse possunt, quae hostibus inutiles , M aut mox nostrae futurae sunt. L. 3 , c. ra, S. 3 , n. s. . Nos toties iam notavimus, non dari ius gentium voluntarium , nec inter gentes praeter jus naturae aliam regulam esse. Ne- gamus autem , jure naturae vastare res hos.
. tiles non licere , nisi ex justa causa , α
14쪽
Ad Hur. Grotii Lib. III. Cap. r. f. I, U II.
vi tantum intra modum debiti, & poenae. Cum m enim uterque sibi asserat justam esse cauam iam , nec judex sit, qui de ea cognoscat;
v aut neuter vastare res attritus poterit, autis utrique id licebit : adeoque suspendi deis bet judicium de causae iustitia, donec Deus vi per ultimam victoriam rem decidat. M Jure Naturae igitur vastari tes hostiles M possunt jure belli, idque in infinitum. Cum
N enim x. ex judicio nostrae civitatis hostis M injuria res nostras rapiat, Vastet , cives ν occidat &c ι ipsa ratio nobis dictat, in M poenam vicissim eorum res rapi & van tari, civesque eorum occidi posse. Sed stis a. Res hostiles ex quo in nostram po- testatem perveniunt , i. c. ex quo Occu- pantur, nostrae fiunt, eoque a dispositio-m ne nostra dependent, ita ut eas perdere M pto lubim possimus. L. 2I, C. Martii.
. plane igitur in disciplina iuris naturalis
m non quaeritur de modo debiti, aut poenae , - cujus rei rationes exposuimus supra eap. i, S. z, uota quinta nec an hostis vires imri de minuantur, aut nostrae augeantur, ne.
dum quid persectius, aut consultius sit.
Dixi et cicero J In genere hoc assertum
verum non est. Nam cum nec occidere, nec
vastare liceat, nisi ex sola necessitate reparandi juris . contingere potet ut hostem imterficere necessarium sit, vastare autem res hostiles non sit necessarium. Atque eo casu honestum esset natura necare hostem, non vero spoliare : i. e. plus quidem licebit,
uuare mirram non es s liti gentium corrumpi permiserit , quos interficere permis , M J V Ex ipso loco Ciceronis apparet. v stationem, ct caedem non demum ficto a-M liquo iure gentium voluntario , sed natu-u rati ratione permitti.Itire belli comprehendi J V Nam omniam haec tendunt ad reparationem juris mistri, - vel ad puniendum hostem. Fructus J si scilicet iis iuvatur hostis. Unde arbores s ugiferas valtare licet, steriles non licet , nisi lignum hosti ad comburendum . aut ad exstruenda munimenta sit necessarium , vel si ad eundem usum ego illo adi, beam VH. ii a L 3, c. , f. a. De frugum vastatione notandum est effatum delici apud oras. Ava. Deo. l. s. Lem. Chron. vir. l. 7, c. IO6. Neque obstat lex divina in Deus. Io, v. I9 , seq. quae invertere rem videtur, dum non vult arbores frugi seras succidi . steriistes iubet. Resp. loquitur de arboribus se gi seris cananaeorum , adeoque terrae , quam Israelitae occupare debebant, & cujus occupationem promittebat Deus citra devastationem ; quae proinde hoc casu non erat ne cessaria. Additis.. Diximus , omnes arborea hostium Q - cidi in poenam posse : idque ex ipsa legen divina modo allegata probatur , ubi steriis H les succidi potant, etsi hostium vires imis de non minuantur, nec nostrae augeantur.
. Ratio autem cur frugiferae succidi prohi-- beantur, singularis, S a B. Parente m n do allegata est. Vid. inst. c. I 2 , S. 2. Sata exuri, dirui tecta J Modo ad de- sensionem juris sit necessarium. IVM urbes totaι irutas, aut moenia solo aquara J In poenam. Apud hisoriarmn scriptores I Exemplan vide apud Sallus. Cari s I. Angus. de Cim Dei i, r. id 3 , 27. stutulit. Iust. 8 , 3. - Te . h. Licere hie id tu Gitos J Immo jure n turae dediti desinunt esse hostes : adeoque tota ratio belli in iis cessat. Neque gentes moratiores deditorum res vastasse , aut rapuisse , legimus, Additis. . In deditis eadem est ratio , quae in ho
M stibus captis : animadvertere in eos posin sumus tanquam in criminis reos. Tacitus J Aun. l. , c 4r. At necessitas m requirebat ut eam diruerent; rationemn hanc affert Tacitus , quia uec teueri sise valido praesitis , ob maguitu Luem manium . . nec id vobis et trium erat, quod firma ou prasitio , capesseudo bella divideretur.
U AE T Auctor, an res sectae hostium vastari possint ct jure gentium ea, a jure vastandi exceptas non esse , ait. Nos in gemnere asserimus, res sacras vastari non posise. Nam vel occupatae illae jam a nobis sunt. vel non sunt . priori casu jus vastandi ceLsat, quia necessitas cessat, ex qua sola ius vastandi obtinet ι des nit enim esse re hostilia dum nostra fit, ct sic nobis idem ius
15쪽
s Henrici de coecteti commentreius
eompetit in rem illam, quod antea victo competiit, scilicet, jus utendi ad usus sacros. P0 eriori casu itidem jus vastandi cessit, i. quia Deo jus quaelitum est ex consecratione, quod nemo ei auferre potest. Quod ergo Deo sacrum est. Omnibus quo. que gentibus sacrum esse debet, quia communi notione vero Deo, quem & nos ve. neramur, dicatum est, licet in modo colendi error adsit. Hae igitur res sacrae ven ratione communi numinis tutae esse debent.
Vid. t r. c. I a. 9. 6. Sed & a. nihil haec vastatio ad victoriam facit; adeoque deficit ratio, quae vastandi Iicentiam permittit, sciblicet . necessitas. sane, neque hostium vires inde minuuntur, neque nostrae augentur. Alias 3, eandem facultatem concederemus
hostibus in res nobis sacras: S illi jure t Iionis nostra quoque sacra violare possent, quia aeque confidunt suis, ac nos nostris δε- eris. Neque inter hostes quae titur de religionis veritate, sed de jure in templa. Unde . merito facta ejusmodi improbari. passim videmus in historia profana. De sacrilegio Cambysis vide dilis. l. 1. c. s. Philippus ab omnibus damnatur quod in sacra saevi rit, idque ultra ius victoriae factum esse . ait Florus. l. a. c. 7. Unde sacrilegium id
Auditio. is Nostram sententiam statim explieabimus. μι gentium merum 3 - Non dari ius gen- . tium merum, alibi probavimus. Vid. dig.m proclen . IV. f. 29 sq. Sepinsa aliorum o clarum confideratione Im I. e. seposito eo, quod ex jure interno, debetur. De auibus dicemus infra J., Nam Auctorm quae Dellum gerentibus ex mero iure gen-- tium concedit, eisdem ex legibus aequi,
is & boni iterum eripit capite A. seq. &m inprimis c. Io. f. I. c. I a. f. 6. seq. Sacra excipit 3 . Imo nec naturae jure sacram excipiuntur . sed aeque vastari possunt. Resis enim sacrae demum fiunt per consecratio-m nem superioris . adeoque lege principis ;m occupata autem re illa ab hoste. desinitis lex consecrationis , utpote quae victorem v non obligat: adeoque loeu iterum fit pro-- farius, i. 36. F. Religior. Uti igitur aliae res, profanae vastari possunt, ita & res , quae in olim sacrae fuerunt.
die Deo, aut Diis dicata sent 3 . Quae
oritate principis Deo , aut diis cons o cratae sunt. Hinc res Deo auctoritate pri- .vata diotae manent profanae. Vid. ius. proor. XII. s. a s L. Cum lora rapta sunt ab hostibus , omnia
Osuum esse sarea ,, Verba haec sunt legis 36. F. Relig. At Ictus non loquitur de
πι jure gentium voluntario , sed de jure n
Quod qua Dera dicuntur revera πω eri. piuntur u in humanis 3 is Immo adeo erum piuntur usibus humanis, ut a jurisconsul . tis res Eius dicantur, quia in nulliusis bonis sunt. Hinc nec in commercio essem dicuntur; lege enim publica ad solos usus in factos destinata sunti Vid. B. Par. disp. de
seu milica sum J η Sensus videtur esse ,
- quod ideo non sitit erepta usibus huma-- nis , quia publica sunt, i. e. quia usus. - eorum publicus est. At si dicendum quod -M res est, in sensu juris non possunt publica η appellari ; nam jure Romano publiea du-- plici sensu vocantur, vel quia publica sunt v jure gentium, vel quia publica sunt uniusu populi: l. I 4. F. A. R. D. Utroque sensum proprietas in nullius bonis est , sed usus, is qui ex rei natura percipi potest, vel o v nibus hominibus , vel omnibus civibus pa
. Cum vero res sacrae non quoad quoslia. bet usus , sed tantum quoad usus saeros. civibus sint communes, adeoque de perce ptione, seu de occupatione quaestio emeu non possit. certissimum est , sacra in sen-- la juris non posse dici pustua. Atque hinc. etiam in jute Romano publica, ct sacra invicem distinguuntur , & haec non ad resu publieas, sed ad res nullius reseruntur. Sacra autem nominantur a Me, eui desianasa sint J. Adeoque peculiari nomine v nire putat, non quasi usibus humanis sint . exemta publica enim sunt, quorumn usus ad populum pertinet sed quia spe- .ciatim ad usus sacros sunt desti nata. At . ex eo ipso apparet, sacra non esse publia . ca, quia in rebus publicis usus omnibus M patet : quilibet igitur habitare in loco se
. cro posset . albores Plantare, casas Pon
Signum erus, quod dico 3 - Nimirum, quod
Μ quae sacra dicuntur, non eripiantur hu- . manis usibus, Eliam
16쪽
E iam ea dedi, qua disina dieuutur J. Quae deditio erictu carere videtur, si usi-mbus humanis essent exemta. At id non se-- quitur ; nam per deditionem eorum , quae . divina dicuntur . non usus traditur . sed n jus circa sacra , jus consecrandi. jus circa is ritus disponendi, jus mutandi sacra &c. a Ulpiantis publicum se etiam m sacris, ait, consilere 3 . At inde non sequitur, sacram esse publica; nam alia est quaestio an sa-- cra sint publica , i. e. an , usus rerum sa-- crarum omnibus si communis hoc enimis sensu Auctor publica esse. dixit , quod
negamus; alia, an sacra pertineant, ad ju- ra publica, i. e. ad jura populi, quod a tam firmamus, quia sunt pars imperiir impe- . rium autem versatur circa publica &privata.. Bene notat B. Parens in Dii putationem de evocatione Sacrorum Sect. 2,f. 9, Β' Io. . dari quoque sacra privata , quae itidem - commercio hominum exemta sunt seisi- cet, quoad usus profanos.
Uti enim qua stim verba dicta Disseram timis res profanae sunt vel publita vel
privatae , quarum illae ad usus civiles, seu profanos omnium civium. seu totius civita. tis . hae ad singulorum pertinent : ita res
sacrae quoque sunt vel nublicae, vel privatae, quarum illae ad usus sacros , seu divinos omnium, seu civitatis , hae ad singulorum destinatae sunt.
Estque haec vulgat ma distinctio inter sacra publica , & privata. Ita in L 9 . 6 I,
F ad L. Iul. Pecul. dicitur . nollegi sunt, qui publica sacra m npilaoerrant, as qui privata sacra tentaverum, ampum , quam fmνex merentur. Idque frequens est apud Livium , qui de Numa Rege ait: uia publica, privataque sacra Ponti is scitis su iecit. lib. I , e. zo. Alibi vocat sacra publica . V gentilitia , lib. cap. sa , id est ,
privatae gentis, seu familiae. Eodemque semsu , religio res publicas , V privatus . seu Gentis unius dict. eap. set. Quin Deos prisblicos, N prioaeor, d. cap. set. Item dis,min pnblitasu N Dum, seu privation . lih s . e. o. ubi de sorma devovendi se ait: Ni morisum, neque stram, Meqne publicum aD Diuum pure sanet. Denique , Dii penates quoque dicuntur pia lici . ac privati. Ita Iustinus his. 8, e. r. de Philippo ait: Munis Penatibus publicis . privatisque pepercit. Et Decius filius invehitur in i'atricios, quod
negem, Plebejor publica saera sacere posse ,
eum privata faciant; ct contendit. Rebeisi Deorum magis causa, quam sita id petere .us quos privasim colunt, V publice colant.
Haec sacra privata frequentissima apud Romanos suere . ac proprie Larium nomine venerunt; unde & locus his sacris dicatus Lararium dictum. AEL Lamprid. in vita AElexandri Sev. cap. 29 , U 31. Neque deficit exemplum apud Hebraeos, uti patet ex hiis storia Michae, quae resertur Jicula. 37 . Ur 8. Ita in primaeva Ecclesia, seu tribus pri tibus seculis, omnia sacra fuere privata , cum publica licita non essent sub Gentilibus Impp. Et talia sunt, de quibus agitur in Pace Ostia brug. art. s , S. 3I . Useqq. eSe citium . scilicet, religionis privatum, quoaiis in Romanae Religionis territorio conces.sum est , qui id ante bellum habuerant; ve quod legatis principum extraneorum Peγmitti solet. Ut res sacra arbitrii rerum ferent, τὼ rerbes cepissem J is Nam omnia iura publica,
ct privata, in victorem M.mseunt. Mutata voluntase potes ex sacro profanum facere 3 Exposita vera, ac vernacula sacrorum , eorumque , quae divini iuris dicuntur. indole . naturalique ratione, ostensoque, sacta publica contineri imperio civili , eique adeo competere summum ius consecrandi etiam privata; in proclivi iam est statuere,quihiu modis res sarea a religiune liberentuΥ, ΠιθNe adeo pura, vacua, seu libera. P rus enim locus dicitur, qui neque sacer . neque religiosus . neque sanctus est , sed ab omnibus his nominibus vacuus , L a, S. 4,s . de religios & liberati religione sacris i de evocatis. d. l. 9 , f. a , A. de R. Dimprimum igitur aedes quidem non desinit esse sacra, etsi diruta sit. S. 8 , in fim de
R. D. I 6, 6. . F eod.tit. Verum , totius t men loci interitu sacra quoque eXtingui , dubitandum non est : uti si chasmate, al- Iuvione, aliisve modis petierit; cum sacrum
leg. 36 , si de Aligios Publicatione vero
non item ; cum Mnis alicujus ad fiscum deis latis , non possit plus ad hunc transire , quam ille habuit, i. go, pr. F. dea . ren
17쪽
1 n Irialis. id est, cujus initii memoria
non cxtat. Reliquae vero praescriptiones , etsi centum , aut multo plurium annorum snt,
nihil officient, quia quod divini plane iuris est nec pr scriptione adquiri potest. 9, F. de Hucap. 2. f. et , eod. l. itium 2, de Iuut sip. l. I , S. 9, si de obi. Nnci. Uι semper tamen excepta praescriptione immemoriali, I. 1. de praesν. in 6. R hus tamen Icclesiae go. annorum priescriptionem obesse , eXcepta Romana , cui I O . demum anni opponuntur, vulgatissimum est;
nudo res soli lint. Carpa. p. a , must. s , nec I , IN. Specialiter quoque receptum fuit, ut eum rem . sive locum sacrum religione liberare vellent, certis inde ritibus evocarent sacra; cujus rei mentio fit in L. 9. S. z. M. F. de R. D. ubi haec habentur : Solent qui ILBer re eum loci an religione tolunt, sacra inde
Fuit ergo Evocatio sacrorum nihil aliud, quam ritus solennis, quo locus sacer , aut divini iuris, liberari religione , eoque pro sanus fieri solebat. d. l. v. b. e. Id tum maxime curae ipsis fuisse cum urbes obsi.
clerent , ex Servio resert Gronovius is uot. ad. Grol. de J. N. V P. Udi et, c. s. S. 2 , N. I ι & pluribus explicat Macrobius Satar L hθ. 3 , c. 9. Solebant enim solenni carmine ex hostili ulbe , quam occupa. turi armis erant, evocare Deos, iisque aedem, S sacra Romae vovere.. Quem traxisse morem videntur ab obsi-ῆiore Veiorum , potentissimae urbis Etruriae , cum qua Romanis continens per aliquot secula bellum fuit . quoadusque post decennalem oblidionem veluti altera Troja, Camilli pietate, virtute , ac selicitate Capta, ac diruta, & non urbs saltem , sed & urbis memoria prope deleta suit. Cujus laneri . cum exposita ejus magnitudine , gravi elogio . quas lessu parentassot L. I lorus Dis. Roani. m. i . c. I a. f. in I aec denique verba et umpit : IMorat annalium A. aes, ni Vtios fuiste credamu1. Camillus igitur , cujus ut incredibilis fuit virtus in ho-Ηes, ita non minor Pietas in Deos & justitia in omnes, atque inde perpetua adeo felicitas . ut solus tum sortita Romanae stator & Romulus alter haberetur : cum ad obsidionem ut bis tandem missus. atque jam
in eo esset . ut eam ex cuniculo Caperet,
vocatis ad praedam civibus suis, declinaque ejus Ares lini consectata, hoc votum Juno. ni fecit apud Livium L q. e. 2l: DF
11: NI Iuuo Regina , νω nunc Veios cotes . pro or, ut nos victines in myti m. tuamqtie mox Iuturam nactem sequare , ubi Te, diaguram amplistudiue tua , templam accipiat. Quam ambitioso deinde apparatu . miraculorum quoque fabulis ut in religione cir-nanda nimium solenne est, ubi minime omnium decet , & eget instructo , Romam deducta suerit , pluribus refert Livius tio. , c. 22. Atque hic actus tam solennis, ae illultris , mori huic injtium dedisse vi
Causa vero superstitionis sine dubio suit, . quod sua cuique urbi, ac populo sacra peculiaria , & propria numina fuerint . in quorum tutela locus, urbs, vel populus esset. Dii tutelares inde dicti. Macrohisu d. lib.
3 , c. 9. Quemadmodum variarum Gemtium sacra , ct quae cuique maxime culta fuerint numina , memarat , ac pluribus mxemplis perspicue illultrat Cicero Orat. Verr.
4. DF Unde & Dii penates dicti sunt, quasi penes nos nati , live quod penitus insident. Cic. l. a, de Nat. Deor. Uti apud
ter Dii penates patrii. Cic. d. Verri ε, c. s. ino nomine Deos cuique proprios , &quasi indigenas, vocari conitat. Qua ratione Κneas. quod Deos Troianos secum veheret, Penatiger dicitur. Ovid. Metam. IS,
Adeo ut non tantum ad sacra publica , Se Genti cuique peculiaria, sed & ad privata, ct civibus, vel familiis propria , vox Penatium reseratur. Ge. pro min. c. 4 I. ubi
ita invehitur in P. Clodium. νa tua Diactra libertas , Deos penates , re familiares meos Lares expu. it , tit a te ipsa tanq1 .mnis captivis seditas colloca, nur 3 9uiu es sanctim , quia omni R Igione munitius , qtiam domus mιiunumsρρω cisitim ' Hic arae sit ut . hic foci. his dii Penater , hic sacra , religio rara , cremaronia, contineratur. Et
apud Teientium in Phorm. A. I. s. q. c. Senex, cum alius ad forum iret, ait: ego Deos Penat is hiue saturauum , domi m
cum igitur sui cuique populo dii proprii
ac patrii, sive penates essent . fieri non potuit , quin si inter populos hostile odium, ac bellum exarsisset, ctiam inter Deos eo
18쪽
ram penates , Ω tutelares, inimicitiae ce tamen esse, eoaque singulos suis praesidio , auxilioque fore crederetur. Atque haeC elipervagata ea gentium opinio , quam tanto stilicio in scenam produxere divini Poetae. Homerus in bello Trojano per totam Iliada, ct maxime libro eto, ubi Iupiter pe mittit Diis suis quemque partibus auxiliari;& virgilius in hello Latino sex libris pos
riori s AEneidos : ubi Deos non minus, quam Duces Ducibus congrcssios finxerunt. Summum igitur Romanis studium fuit , non tantum suos sibi Deos ante bellum placare, & sacris rite peractis civitati suae conciliare; sed & ipses hostium Deos sibi propitios reddere , precibus eos ad se evocando , S templa , ac cultum Romae iis pollicendo. Unde in memorata Veiorum e pugnatione ait Livius d. e. 2I : Vejeuter prah fuis vatistis . at exterruis oraculis proauos , iam in partem praeda sitie vocatos Deos decima Appoli ini dicata) alios votis ex umbe sua e catos hosium templa . novasque O
desspectasse Uc. Cui simile est quod apud
Ietronium Arbitrum in fragm. sa r. picta excidii Trojani imago refert, Graecos Trojana numina contra Trojanos vocas P.
contrave Troas Troya invocant sacra
Accedit denique . quod ea quoque fuerit
Romanorum in Deos reverentia, ut nefas habuerint, Deos, ut putabant, habere captivos. Macrob. d. lis. 3. Iiatur lium cap. 9. Atque ideo eos carmine evocare conati sunt.
Neque ei adversatur, quod jure Romano indistincte locus ab hoste captus, ipso facto desinat elle sacer, ac religiosus; l. 36. f. de Relig. neque adeo opus sit evocatione de rum. Etenim summopere cavendum est, ne duo isthaec jura commisceantur; alterum squo solenni superstitione Dii evocati uicumtur ex loco, sive urbe capienda; alterum, quo urbe capta, ct reportata victoria. ipso facto loca desinunt esse sacra; ac religiosa. d. l. 36. Huc pertinet quod Cicero Verris. 4. e. de M Marcello dixit. Eum victo. ria omnia profana secisse Et ideo Roma cGadorum manibus recuperata, fana omnia, quod ea hostes possedissent, restitui, expiarique oportuit. LIM. I. e. so; cu us semientiae causas deinceps evolvemus.
Prius fieri solet circumsesso loco. x eveπ- tu adhuc dubio, voto, ac spe urbis facilius capiundae, ne adversi sint Dii, sed no-o vae religionis, novarumque sedium studio do- iti aut in obsidentium partes trante in t ,
aut obsetarum ne foveant. posterius autem accidit expugnato iam, & occupato loco , sive cum certum saltem est captum iri; tum enim creditum est , Deos ultro excedere locis ab hoste devictis. Ita iEneas, capta iam , ct sumante Troia ja , ac desperata salute, sociis ait: Vnro
L. II. m. v. 3 o. - sis fortuna, videtis.
Excinere omnes , additis, arisque relictis. Di, quibus Imperium hoe stimul. iis.
Quod & Petronius Arbiter ex tabula praedicta , quae Trojae halosin pictura reserebat,
ita expressu: Iaera Derelos inter aras victima, rimisque terrain ἔ se profunatis sacris, Peritura Ibo, , perdidit primum Dres.
Eaque potissima ratio fuit, qua Camillus p
pulum detraxit a pertinacia deserendi R mana, ct migrandi vejos nuper captos, Pro palam testatus, se nefas ducere . desertam , ac relictam a Diis immortalibus urbem inc li. Lio. l. I, e. 3o. Ita Hierololymis captis , inter prodigia , seu pra sagia recensetur: Feso Inurecostes u Iu ex intimo templo audimus use sacerdotibus motum , δ' strepitum qrιω-uam , mox subitam vocem. Migremur fine. Ioseph. de B. Dd, I. 7, e. i Quod idem quoque tetulit Tacitus Hii . ho. s , c.
tium. Adeo constans suic gentium opinio, devicta loca deseri a Diis suis, Duae vero cauta sunt, cur credi oportuerit, loca ita ab hoste capta, viduata sacris, ct derelicta a Numinibus suis intelligi. Uenim statui par erat, sive civitates victae propitiis Diis suis, sive iratis, aut infensis uti crederentur. Si enim hoc, ut offensos, viatiis forte suis, Deos haberent; vel propter IMaec ipsa vitia , aut facinora , deseruisse populum existimandiim suerat, quod factis suis id meruissent. Ita Annibal cum Selinuntem in Sicilia expugnasset, & Syracusani missis legatis eum monerent ut Deorum sanis abstineret, respondit, Deos incolis insensis SMlinunte iam excessisse. Diod. Sicul. Ηιs. l.
3, c. 'sy. Et Cleopatra, victa cum Ant nio, per Deos Romanos. non per suos. Ob testatur, addita ratione: No ni mini uos pr diu tint. Plutarch. in Auram. c. IO7. Sin prius, ut propitios, propensosque in populum Deos fuisse, eoque tutelam eorum
suscepisse putetur; perinde dicendum fuit, De . quoque, ut victos. cedere loco vict B a tibus r
19쪽
ribus: quod enim inter partes certamen est, idem quoque inter eos esse oportet, qui partes defendunt, earumque praesidium, ac t telam recipiunt, st. inter utriusque partis Deos tutelares, supra h. Dissere. Victa igitur parte , victos quoque, qui ab ea stetere, Deos, parti victrici, ipsiusque adeo Diis victoribus tanquam certamine superioribus loco cedere necesse est. Quae eleganter Virgi. lius depingit, cum de Pantho Phoebi Saceta
Sacra maris, vinosque Deos, parvumque a P
irae trahit. Et aeneid. Lv. a. Illam in Latiam portans, .ictisque perrates.
Ac iterum ipse En eas u l. I. αδ 8 L.
--- - Raptos qui ex sese muris
Unde Albani cum tres fratres curiatios antimarent ad fortiter pugnandum, aiunt, Deos sarrios minc rerum intueri manu . Liv. lib. g. e. zs. Et Camillus ita suorum animos in Gallos acuit, quod pugnaruri Ans in consip Ela habentes fana Detim. Liv. lib. , C. 49.
Unde & hoc es , quod studium quasi fin- itur populi victi Deos suos servandi , ct ip-ibrum Deorum, alibi sedes quaerendi. idem IEneas se ita monitum narrat ab Hectore , ab inseris sibi apparente: Amri . tib. 2. v. x93.
Sacra , suosque i tibi commendas. Troga penas eis: Hos eve falarim eo us , his maenia quaere.
Et tum mox D. 296. Sie ait, Es manibus ustias, Vs-que
AEternumque adytis emere penetralibus juem.
Et hos raptos ex hoste penates, ait, sectas.
Qua ratione Bacchus quoque, apud Iovem patrem intercedens pro Thehis, petit urbi parci, aut sacra saltem sua alibi testitui . apud Papin. Statium Thebaid. lib. 7. D. I 78. cito triadem: victis Thebis quo sera ι
Et mox de iisdem sacris Da sedem profugo Iranii visum fuisse Diis Gentilibus, creditum est, certain cultus, sacrorumque sedem habete inter hominer.
Quin & id creditum fuisse videtur, posse
victorem vel auferre eis Deos, sacra v. gr. evocando si velint, aut relinquere si eos ipsis iratos putarent. Uti de Romanis refertur, quod Tarento Hereulis simulacrum Roma hiranshilerint, reliquos vero Deos tanquam Tarentinis iratos ipsis reliquerint. ALi. Us. l. 27. c. I 8. Et hoc casu ergo non videntur desiisse saera. Ita Gentes cum Diis suis tamquam cum hominibus ipsis egere. Haec primum exponenda fuere, ut appareret, quae praecipue causa esset juris illius Gentium saltem secundarii, communi populorum usu , consensuque comprobati, quo
loca sacra ab hostibus capta desinunt esse sacra, ct intelliguntur fieri profana. cum enim sacrorum usus unice in Deorum cultu consistat, & Deorum causa, atque ad eorum cultum comparata illa sint, nihil sacri relinquitur Diis fugatis, vel sugientibus ;nec cultus numinum intelligi potest sine n
minibus. Accedunt alia momenta. Idem enim consequens est eius sententiae . qua numina aris bitrio civilis potestatis adsciscuntur, eisque templa pro lubitu dedicantur. Ea enim p testate victa, & subacta ab alio, cessant ponitus omnia ejus arbitria, ac jura ; ct adeo, cum S dedicandi potestas, omnis perinde , ad reliqua imperii iura captivitate extincta fuerint cum ipsa civitate, dedicationes quoque extingui necet se est. Enim vero cum civitas illa Deos assumserit ut in tutela De rum suorum esset, desinit tutela civitatis . cum civitas esse desinit, ut omnis tutela morte , aut interitu clientis , cuius illa fuit proprias quod & tela tm um natura Pervincit. arg. s. 3. quih. 11tod. tui. μου. Denique, .vel ideo aliter statui non potuit . quia captu vitate Dmnia quasi vacua, etiam liberi homines in servitutem redacti, nullumque adeo
pristini juris vestigium relictum fuit: qua ratione utitur Iurisconsultus in d. l. 36;&inde nec sepulchra hostium devictorum re ligiosa nobis dicuntur, d. l. 36. l. 4, . Sep.
Hoc ergo tanquam ius commune sientium , etiam iure Romano nostio relatum est in d. l. 3 6, F. de Miuisi. Loca sacra ab hostibus capta, desinere esse Gota, ac religi sa, ac fieri prosam. Et hinc marmora, m numenta eximi inde, & alienari, atque ad quosvis usus humanos transferri possitnt .& cessat sepulchri violati actio : d. l. 4. F. . de Ap. vlati ita tamen ut si liberentur ab hostea
20쪽
Boste, perinde, ae omnia iura, postliminio restituantur, d. L 36. Et haec ita juris fumete singularis, nec ad alios casus extensa ;etenim si diruta , aut collapsa fuerit aedes. area tamen manet sacra , l. 6, 3. 3, A. de
Rem div. S. 8, eou. nec in commercium venit, L 73, pr. F. decorur. emt.
Adeo autem Romani confisi sunt huic ritui evocandi Deos, ut inter occultissima eum habuerint, idque summa cura , ac studio egerint, ne quem ipsi haberent Deum tui . larem , seu in cujus tutela urbs esset, &ipsius urbis Latinum nomen vulgaretur: ut caverent, ne quod Dpe intuerjsu tirbes b
Dion fecisse se noverant, idιm Us quoque
nomen diutilaretur, ut inquit Macrobius d. lib. 3, Ratur L eap. 9. ubi ait: urbis u
pneu lasinu forte quod formula sacra non nisi patria lingua, ct vernacula concipienda fuit: doctissimis quoque ignoratum suisse, nee Dei nomen certo prodigum.
Aliud veto ab evocatione sacrorum fuit devotio urbis, seu exercitus hostilis : etsi
enim alterum ex altero inferri quodammo. do queat, cum Deorum evocatio exsecrati nem quandam continere videatur . & exs cratio votum, ut Dii eos derelinquant; t
men in se aliud est, Deos invitate ad indemigrandum, aliud , odium Deorum imprecari civitati: quemadmodum & diversum
triusque ritus carmen est, uti cujusque mulas exhibet Macrobius d. c. 9. Enimvero evocatio fuit Deorum tantum tutelarium ;devotio autem fiebat per omnes Deos utriusque partis, uti tum ex memorata formula Macrobii, tum ex ea apparet , qua Decius se devovit apud Livium lib. 8, e. s. Sed votum, ut Dii hosti terrorem injiciant, utraque formula comprehensum fuisse videtur.
- Ex his praemissis B. Parens concluditi, in a. D. de Loocas. Sacr. vastari locais sacra jure gentium posse, quanquam id se nec inter Christianos, nec apud ipsos RO.
, , manos ubique receptum fuerit: ita enim ,, pergit Seci. 3, S. 4, usque ad F. 12. Id vero jam maxime dubium videri e het , num jultum, ut & hostili occupatione
deleatur loci religio id quidem iure Romano , quin & usu Gentium satis constat. ut explicatum id est, rationesque additae, quod Numina cuique genti propria, ac peculiaria fuerint , quae proinde aliis gentibus non suisere lacta, sed profana. Verum ex his ipsis
rationibus apparet, contrarium inter Christi mos, omnesque veri Dei cultores, tenen dum esse. Cum enim cultus Deo vero , &omnipotenti debitus universalis , ct omnium hominum, ac gentium communis sit, omnes , etiam hostes. ad illum obligantur . nec sine summa Numinis iniuria illa, quae ei dedicata sunt, ab ullo hominum profanari , & vistari impune possimi. Haec enim uisbique divini iuris, ct illius Dei sunt, qui
omnibus, & omnium aeque Deus agnoscitur; qui colendus ab omnibus est , non profanandus: nec evocari e gente in gentem
potest, cujus ubique Numen praesens esse fatemur : ct cui proinde quicquid consecratum est, omnium gentium , ac hostium qumque sudicio lacrum est. Neque obstat alia ratio relata in L 36, F. de Religior. quod capta ab hoste terra , tota in servitutem ita redigatur, ut liberi homines quoque servi fiant : atque adeo omne
territorium , ct quicquid publice, privatimque in eo suit devictorum, planissimo jure cedat hostium praedae, ut Scipio Africanus dicebat Matinissae de Syphace victo: sopbax
P. R. auspiciis victus, capitisque es et itaque irae, coniux , regnum , ager , oppida , bomiano , qui incolurex. quicquid dem e Soeph eis suit, 'ada populi R. s. Liv. l. 3o, c. I
Enimvero usum hunc Gentium excelsisse modum juris naturalis , atque abusum quemdam suisse in hoc more Gentium, quo si pti ita servi hostium fiebant, ut impune O cidi potuerint. etsi in potestate essent, ostenis dimus in Disputatione de ture victoria di
verso a iure helli; neque adeo id fas belli. aut victoriar, sed naevum quendam fuisse, etsi Hebraei quoque eo usi fuerint, quippe quibus talionis jure id licitum , quin aliis uando & speciali jussu divino ob scelera ho.
tum injunctum erati Atque adeo inter christianos sensim mos ille abolitus est. Sed & inter gentes ipsas tamen, & imprimis a Romanis, improbatae sunt violationes templorum , ct sacrorum etsi armis captorum, S pro sacrilegio habitae; adeo ut Diodorus Siculus arguerit eo nomine poe- nos . tanquam peculiaris, & familiatis ipso. rum moris, ac sceleris: Adeo inquit veris fio crudeli impietate eateris mortalibus hi
Barbari scilicet Poeni, capto Selinuntio
metuentes ne inclusi templis ea. ac una spem praedae cremarent praecellisant, eum alii ne quia nefame in Numen committant. confugientes ad templa impunitiae douent :