장음표시 사용
21쪽
stemperaveriut , quo fana deorum sacri exismauibus de Marentur. I b. M , c. s7. ln- primis autem improbatum id fuit, ubi sacra victoribus communia fuere. Dignum memoria est quod Livius de Fulvio Censore retulit, qui cum aedem Fortunae Equestri Romae vovisset, ejus exornandae causa partem regularum marmorearum, quibus aedes Junonis in Brutiis tecta erat, inde ablatas Romam misit, dissimulato sacrilegio. Sed recomperta ipse Censor accersitus, gravissima
censura strictus, ac laceratus . tegulae ex
SCto reportatae, & piacularia Iunoni fieri, decretum sulti Lav. lib. 4a, c. 3. Ubi & argumentum a communionibus siciis, inter alia , in Senatus exprobratione ita habetur:
Eo facto obstringi religioue populam R. ruinis
ridena tibique Dii immortales sui, sedctoliis.
alio m alii colendi, ex uandique. Etenim
Juno & Romae religiose colebatur , Vejis ea translata . ut supra dic um. similiter Cam- ses quod occupata JEgypto sana dirui j iis sisset , & ad templum Jovis Ammonis expugnandum exercitum mississet. dicitur sacrilegia patrasse , cum contemptu religionis e . iam advertax Deos grassatum suisse, & eveta situm tempestatibus , & arenarum molibi
exempla quam Plurima , quibus idem osten.ditur , accumulat Grotius de I RU P. lib. 3, c. Ia, , 6, 7. Unde dicendum videtur , etsi gentibus casederit sententia , loca sacra ab hostibus c,
pta fieri profana . ea tamen non Obstante tantam remansisse Deorum reverentiam, ut
quicquid in loca ipss dicata holtiliter actum fuit, pro immani scelere . ac sacrilegio habuerint. In hello Phocensi novennali, quod quia ex causa vindicandi sacrilegii spoliato templo Delphico gerebatur, hellum sacrum dixere, Philippus contra phocenses Dux electus jussit milites omnes laureas tanquam Apollinis insignia gerere , quabus conspectis, sine praelio. sola facinoris conscientia sus . sugatique sunt; eaque res Philippo tantam gloriam peperisse dicitur , ut Diis proximus haberetur. Imum vindicem sacrilegii . illum
piari debuit. solum qui piactita exiteret cli-inum exsitisse. At cum ipse deinde, urbi ius Graeciae iubactis , fana quoque spoliace
non dubitaret, neque sacris parceret, non
minus iplam , quam antea phocenses, sacrilegii reum peregerunt : de quibus omnibus graviter dustinus lib. 8.e 3 . Usqq.
Atque id plenius patet supra ex allegatis. Quae quidem non satis inter se convenire videntui , sacrilegium fieri in rebus , qu profanae lant , nisi discrimen admissum tu rit inter ea . quae communia , & utrique parti sacra , & inter ca , quae soli hosti sacra , nobis profana lant. In his, si jus omne hostium victoria extinctum fuerit, nLhil sacri, vel divini iuris reliquum est; se.
cus, ac in sacris communibus : abolita enim per occupationem bellicam consecratione hostili, relinquitur nostra ; quia eadem numina , & quicquid adeo iis dicatum est , nobis quoque similiter sacra lant , non profana. Quod discrimen etiam observat Grotius de I. B. V P. I. I , c. I 2 , S. 6. Nec movet exemplum Cambysis , quem sacrilegii reum postulant Auctores quod lacra IEgyptia violaverit, quae tamen ipsi ut Persae sacra non fuere , quia Persae solem
unum Deum esse credunt. Ius. I. , c. Io. citri. l. 4, c. 13. Enimvero ad solem omnes Gentium Deos referri, . erudite disserit Macrobius Sat. lib. I , cap. IT , Morre ad cap. 24. Et Persis multos Deos fuisse , t statur Strabo Gogr. lib. 1ς , e. I 4. Et agnoscit Darius . Deos Imperii Praesides meis morando , apud iplam Curtium c e. t 3 ,
e. I 4 , ubi precatur non solum per solem, &sacrum ignem , sed & per alios Deos patrios idque probat Seldenus de Diis Syr. butagm.
2 , c. 8, p. 32os etsi Justinus d. Ac. unum solem , & Strabo quoque d. lib. Is , c p. II, unum Martem iis coli, asserat. Agunt enim illi de cultu praecipuo. Sed nec Ma tis . nec Jovis aliud Numen esse, quam Solem , docet Macrobius d. lib. I , e. 2O,
cap. 23. In primis vero Iovis cujus aedem quoque invasit Cambulas numen Babyloniis quorum rex erat Cambyses seb nomine Belis cultum fuisse , pluribus exponit Selde. nus d. loci cap. I. Notumque est illud , quod ex Orpheo affert Macrobius d. l. I, cap. 3 8
Εἴ: ως , ii: οἷο ς , ti: , εις διαπισε. ua ratione dicendum quoque omnino erit, inter christianos. omncs cum Omnia templa Deo vero . qucm Omnes Colunt ,
sacra. dicataque sint, nunquam illa helli, victoriaeve jure desinere esse sacra , neque
adeo inter eos dus illud Romanum allegari posse.
22쪽
Alia autem longe quaestio est, quid ille, que haec reformationis In Imperio factae cujus imperium est, in res sacras statuere , causa pluribus in locis suit , ut abusus in& maxime , an, ct quatenus liberare eas a ecclesiis, & maxime in monasteriis triet cle- religione, & ad alios usus convertere pos- ricos, & monachos tollerentur. Quod cum sit; quae laret quarta species liberandi res illi refractarii. ac rebelles, inexpiabile nota religion . Equidem certa regula est , fas, ac sacrilegium esse clamarent, imma- non posse ab eo destrui sacra , templa , Sc ; nem in se crudelitatem . saevitiamve exer- non quod non habeat in ea imperium ae- ceti calumniarentur, tui bas ideo in Impe-que, ac in publica profana ; sed quia ea rio cierent, aliosque in Principes suos an, res excedit fines imperii r nam nec publica marent, jussi sunt officio cedere, quae om- profana ipse vallare, & destruere potest; nia ex actis publicis constant. Atque id quia imperium constitutum est ad conseta jus Pace Osnabr. superioritati intritorialivandum,& tuendum , non ad perdendum, quasi postliminio vindicatum', reoque illi neque in disceptationem id trahi potest. steformatores a Dioluti sunt. Nulli bi vero verum, cum ex hactenus traditis con- unquam subditi quoque praetextu reirma- stet, imperium summae potestati aeque com- tionis ob religionis consesIionem expulsi , petere in sacra, ac in profana ; consequens aut male multati, aut consilientiae coactae, est, eidem quoque intra fines imperii de vel excruciatae fuerunt, neque hoc pro iure utrisque statuendi iacultatem , atque adeo reformationis habitum , aut sub eo com omnia illa agendi ius esse, quae ad tuen. prehensum , vel intellectum fuit: unde dam Rempubl. in sacris , & profanis per- peram tale quid ex jure talionis defenditinere visura ipsi fuerit : his enim finibus tur, ut quidam saciunt. Vid. Jur PMLomnis imperii , vel summae potestatis ratio Noybrim P. 18 , S. 3I. concluditur, & absolvitur ι quae quid aliud Id enim e contrario certum est, nullum est , quam tutela civitatis ' finisque ejus , esse imperium in cinscientias , & omnium quam salus , pax , ct securitas populi Quod longissime id excedit fines potestatis hum ita LL. I E, tabb. expressum fuit, Salus m. m. Etenim cum conscientia ne quidemptissi suprema lex eso. sit in nostra ipserum potestate . nedum in Ex his . quae hac emas , & in Se R. 2. dicerius esse concipi putest. Non est ita exposita sunt plenius , haec quasi consecta- la res Voluntatis nosti e . quae di nostro ariaria oriuntur. Hinc enim recte infertur, ubi bitrio mutari, & alterius parere potest ; sed de modo, vel ratione extrinseca cultus di- res intellectu , quem formare, aut necare, vini agitur, imperii, seu civilis potestatis humanae opis non est. Non magis itaque esse de eo statuere; modo ne conditio cul. hominis est, conseientiam vel alteriust co-His divini fiat deterior. Ita potest modum gere , Vel propriam refingere , quam vel ipse templorum pro re nata vel reducere, vel stat tiere potest , vel alii statuendum injuri- augere , vel alias immutare . si alius com- gere, bis bina esse centum , vel nivem esse modior, expeditior, vel melior exercitii sa- atram. Philippus Arabs Christianus suit. cti modus sit , idque evidenti ratione ap- Cuspiu. tu Philippo Arno. sed sacra imp pareat. rii, quod sere totum adhuc gentile erat , ua de causa ita quoque id sancitum non mutavit. At mutavit Conitantinus M. est in pace Osnabr. axt. ς , f. 3o, ubi di- non coactis ci vibus. sed quia tum major citur, jus reformandi cohaerere imperio Ci- pars jam erat Christiana. vili , seu . quod in Imperii Statibus idem , Thuanus, Vir ut eruditione, iudicio, ac superioritati territoriali : adeoque non po- ingenio incredibili , ita fide oc emitore testati clericorum; haec enim sola quaestio, pari, . provocans ad eXperientiam , se gesta
de qua contentio erat, ibi deciditur: adeo- temporum , quae nemini uni magi, competque contra Clericos, non contra subditos; ta fitere, quam ipsi , ita in epistola nuneu- de his enim alia mox tegula , seu norma patoria operibus suis praemissa scribit :
subiicitur . f. 33 , e: seqq. de quo muX, perlautia satis ritocti sumus, ferrum, sam.
Ex eadem ratione sequitur, si agatur de nias, exilia, proscriptioves, irritasse potius, usibus sacrorum tollendis. id quoque ari quam sana se morbum menti inhaerentem hitrium imperii . seu summae potestatis esse. quem proinde curandum non iis, quis in comEa enim est pars pracipua reformationis , ptu tantum penetrant, sed docyrina . s ejusque complexu inprimis continetur. At- dula mytitutisne , qua tu animum leuiter
23쪽
omnia pro arbitrio civilis Magis tin, atque adeo Principis ,sarieruntur ι fla religio
nou imperatur, sed ex praecepta veritatis pinione , accedente divini Nnniistis gratia . bene praepinatis mentibus infundum. Ad eam cruciasias nihil via ut, quis obfirmant potius animos, gumn sta unt , mr persum dent : quod de Da illa sapientia tam maguia fice praedicavere Stoici, hoc πω multo
sitis de religione dixerimm. Et in sequentianus prolixe rebus ipsis id commonstrat , tum ex Augustino rem praeclare deducit , ex quo in canones id relatum est : deinde ex more. & lententia primaevae Ecclesiae , quae contenta fuit excludi haereticos ab ecclesia, idem demonstrat, ostenditque,
quam illa, ct pii Episcopi , ac inter eos B. Mattinus quem Sulpitius Severus adi. g. Hist Eccles circa A C. 386, virum, dicit, plane Apostolis conferendum γ inde
abhorruerint. etiam in causa priscilliani exitiahitis doctrinae auctoris , & quantopere factum reliquorum Episcoporum detestati fuerint ι idque ex relatione ipsius B. Ambrosii, cujus haec verba exhibet: Cum vom ex furialium istorum Episcoporum semermua, Maximus tum Imperator postea d Geuiset, Tri Noss ima pote late a masos
ad Nictamvis mittere, ores h reticor inquire. -- , deprehensis vitam, ξδ' ua ad rirent, idem B. Martinin aprui eum tenuit, sui decretum re caretur. Deinde Sulpitium Severum L lib. 2 . circa A. suae aetatis
Episcoporum violentiam , secutasque inde in Ecclesa & misera plebe Dei, calamitates
deplorantem d. lib. a , circa M. exhibet, ct inde agnoscit imaginem tempotum Pueritiae suae sub Henrico IlI. . Hinc laudat
Ferdinandum I. ut sapientissimum princi-Pem , qui pacem religionis sanciverit tum incidit in ea, quae contra Vallenses , homines innocentes, simplices, & conscie
tiae suae tenaces, horrenda immanitate , &truculentissime scia suere, pluraque alia imetu perdigna in eam rem affert vir pius, ac cordatus, & ingenuus. quibus vim a con- Mentiis abesse debere evincit. Nec potest quisquam aliter sentire, nisi immciniis mos, ct Levissimos primae ecclesia: persecutores, ac Tyrannos pari ratione absolvere velit. quorum in Martyres patrata omnia comproba e , quin laudibus extollere eos oporteret. Illi enim persecutores non
minua persuasi de sua religione, eiusque 2 lo accensi fuere, quin lange plus eanta i p.
sis fuit contra Chrisianos saeviendi, a quibus tota religi ine, omnibusque castris dii debant , cum Thristianis inter se de cultu veri Dei conveniat, quin inter eos, qui 4. Conciliis Catholicis , quae verae , ac sincerae ecclesia: Catholicae , post Dei verbum , unica norma, ac regula si st. & jure haben.
S. 8. iuva. l. 7, l. 4. de Summ. Tris. Disp. mma de jure circa Har. g. s. Useq. su scribunt. lis magis sit de auctoritate hominis , vel humana, quam de cultu Dei; scilicet lis inter Imperium, & Sacerdotium , quae lactionibus Gibellinorum, & Duelph rum, eiusdem Religionis hominum, cruem in adeo , ac funesta fuit. Sane, quam invisa res ea si ipsi sanistis. simo Servatori, patet ex eo, quod tant
pere abominatus fuit factum Pharisaeorum eorumque studium , proselythos, id est, s
cios religionis suae . quaerendir cum tameniis nec vis ulla fieret, & ab idololatrico illos
volentes ad veri Dei cultum converterent. Quid ergo statueret de his, qui vero Deo , ac servatore imbutos, atque ad amussim v m Ecclesiae catholicae, seu 4. Conciliorum formatos , sui commodi non divini cultus causa, ad sua sacra, vi , ae martyriis, is aeque in immensum hominum, ac christi norum sanguine, perpellere tantopere laborant , & alias perpetuos hostes profitentur;
ut nihil plane reliquum s bi fecerint, quo pharisaeis , quo saevissimis Ecclesiae persee toribus irasci possint Τ Quae non aliter, quam
commendandae pacis religiosae causa , quae
Palladium Imperii est, dicta sunto. Vid Dr
jam reliquos modos liberandi res a retrugione.
Etsi veto demonstratum jam si, loca bel-Iσ capta inter Chtistianos, ct veri Dei cultitores , non fieri profana; at victoris tameta. jam arbitrium est modum sacris statuere , adeoque & sua sacra, si velit, prioribus surrogare. Cum enim jure victoriae destimeto priore imperio novum ipse armis quin si verit, jam ipsius est statum publicum in sacris, profanisque formare , non abolendo cultum numinis . sed prout e re publica , vel divina visum fuerit, instituendo. Quae res facit ut vel nova templa novis sacris extruere, ver veteribus illa inferre, aliquam do etiam priora ad alios usus converterae queat , modo aeque cultui divino ex victoris in populi
24쪽
Ad Hur simili Lib. III. Cap. V. g. II. I
populi iudicio prospectum sit. Ita enim &Romani evocatione sacrorum non abolevere cultum Deorum, sed vel eos transtulerunt in alias sedes, uti in suam urbem , vel suos iis substituerunt. vel hostibus, quibus ipsi in senti erant. Deos . quos ipsis iratos putabant, reliquerunt. Uti exempla supra allata testantur.
Unde plurimum interest inter victorem . ct imperii successorem. Hic enim in idem imperium, eundemque Reipublicae salvae sta. tum succedit i eumque adeo in sacris . pr fanisque tueri oportet: neque ex successione plus juris consequitur, quam iuit decessoris . de cujus jure reformandi, eiusque finibus dictum est supra , ct dicetur adhuc
Praeterea dubitandum non est , quin summa potestas disponere quoque de rebus sacris possit: pro summis necessitatibus publicis : uti ad redimendam pacem , desentionem reipublicae, &c. Cum enim sicra etiam in contentionem bellicam veniant, ob ea bella gerantur, ipsa pariter eventus Erm rum sequantur . & jure belli, & victoriaeam lissa hostium fiant; longe magis equidem, quod armis potest . etiam pace. ac transactione fieri poterit: ct quae cum interitu civitatis petitura essent, pro conservatione ejus
impendi. Neque sanctior ullius oblationis, votique usus intelligi potest, quam Rempublicam ab interitu defendi, phcem selsa armis , ct nutante Republica redimi, laborantem periculis civitatem servare, & ipsa summet pretio sacra, quae ipsa pars civitatis ,& imperii sunt, afteri, atque ab exitio vim
Ita sane in Republica, & Ecclesia quoque
Judaica veteri fecerunt Seges etiam piissi. mi, ut cum immineret cervicibus hostis gravisi ac potens, qui non aliter propullari videbatur posse, thesaurus quoque DCosacratos templo ablatos hosti, etsi idolola. trix , obtulerunt: uti id patet exemplo RG sum Judear, assa, T Reg. Iς,ν. ig. Ioas ,
Hishiae, et Reg. 18 , v. x q. BD. qui potenti Lsimos tum Syriae Reges hac pecunia sacra ab invasone. N obsidione urbis. & quasi a jugulis suis arcuerunt, aut studere, ac puco sibi conciliarunti
idque est, quod notissimo quoque jure proditum est , rem sacram profanam fieri posse. Ita dicitur in L 8 I. S. sacram. ,ss.
tam. IV. possint. Et mox : Si ransis hge siqua res Iaera profaua esse coeperit. Item in I. I 37, fa6 Md. tit. de re sacra dicitur , quod iushoe imitari, V id, quod nune impossibile es ut res sacra, quae divini juris , neque in commercio est, vendi queat), postea psilis feri. adeoque profana. Quod idem dicitur in s. 2, de Binrisip. nec dubii juris est Atqui si res sacra profana fieri potest, certe
non alia justior, & major causa est cur ponsit, quam Reipublicae pax , atque tranquilis litas Cuius autem auctoritate fiet profana ,& liberabitur a religione 2 Id additur in Ll. 83. f. q, vers. Nec revocantur, scilicet. lege aliqua , adeoque a potestate civili, &legislatoria, cujus imperio id continetur , ut ostensum supra.
Atque ideo lege civili permissum est vasa
quoque sacra vendi, oppignorari, solvique posse pro redemtione captivorum hominum privatorum , quin si non necessaria sint ad
usus factos, sed alia sussiciant, etiam ad aes alienum Ecclesiae solvendum, causa cognita , ea alienari. Nov. 1 Io, c. I C. Quod
α jure Canonico asseritur, & a B Ambrosio graviter defenditur in c Arartim To. causIE . q. 2. & inprimis ostenditur, maioris multo pietatiς esse . ad optimos usus ea imis pendi , quam sterilia esse. Sed nec unquam inter Gentes ambiguum fuit, de sacris disponere potestatem civilem posse. Plutarchus in Tib. Graccho c. 22. per bene inquit: Tam suressaucium nihil es. quam qua Diis dicata sunt donarias nemo tamen utiquam prohipuit poptilum his titi .
hac nititare, ea tra Issi re, uti voluerit. Ιdque pluribus exemplis. ac monumentis illustrat Grotius de Iure Beli. G Paci lib. 3, c. f. I, ra. 3. Ubi inter alia ad rem sagit quod ex Seneca patre affert, qui ait: Pro republica plertimque templa nudantur, es ira nyion si pendiorum nova cousamus. Et ex Trebatio durisconsulto : Pro auum, quod ex religi0δ, vel sacro . tu hummum usum , pr prietatemque coaruersum es. Idemque Iiquudo probant formulae illae deditionis, quarum supra injecta est mentio, quibus quilibet populus sui juris sacra aeque, ac pros na , niti populo dedere consuevit. Uti populus Collatinus delubra, divina. huim naque
omnia. Din lib. I. c. 37. Populus Campanus urbem Capuam agros , dclubrd Deum, divina, humanaque omnia. υν. lib. I, c. I. Iterumque postquam disciverant. Lim lib. z6, cap. 33. In eandem formulum com
25쪽
.venit Regi Thebano cum hostibus, qui deinde ex ea apud Plautum m A phytr. M.
Atque haec est , quae proprie , voce hodie
inventa, ac recepta, non arifato dicitur
de qua docti l limam Disputationem conscripsit Marcu, Rhode. Quod si ieitur de sacris, iisque rebus. qt aedivini plane juris sunt, id verum est , nemini in mentem venire potest, ut de rebus aliis, seu terris eclesiasticis, quae Deo consecratae non sunt, dubitet, quin et . cujus imperium est, intra ejus fines de iis statuendi potestas sit : quippe quae nec sunt divini iuris . niti quis dixerit. eo sensu esse, quo& res sancite qu0dammodo divini juris dicuntur : neque extra commercium, nisi quia
publica sunt; scilicet Ecclesiae, quae est pars Re publicae, ac imperii. Haec ergo bona Ecclesiastica ideo saltem alienari nequeunt . quia publica sunt: nam nec publica prosanari possunt ι non alia causa , quam quod legibus publicis eorum alienatio interdicta est, nec quod publicum . seu populi est.
alius invito populo alienare Potest. Unde id primum celtillimum eii. quibus casibus ipsis res sictae, & divini plane juris . alienari polium, multo magis res eccletiasticas posse. Cum igitur demonstratum jam sit, pacis publicae causa terras cum Omnibus sacris dedi posse ; nihil dubii remanet . quin multo magis bona ecclesiastica possint. Et cum imperium civile a natura constit tutum sit ad tuendam . & conservandam rempublicam; non potest ambigi, quin rerum harum alienatio , si ad rei publicae pacem, & securitatem requiri visa fuerit, rata plane, ac valida sit. Enimvero notissimum est, Imperium , seu Imperatores legibus latis certum alienandi res ecclesiasticas modum praescripsisse, & pro utilitate ecclesiae alienationem carum causa cognita permississe: ut palci ex l. t , e. de Sy L les. Nov. 12 o. c. I, E f H. Gude . de iure λι-vig. lib. 6. cap. 14. Cuius igitur rei facultatem aliis lege permittere potuerunt, camne
ipsi non habent ρ & quod pio utilitate e cle sine aliis permittere potuerunt, id ipsi pro conservatione totius rei publicae non possitnt cuius publica salute omnium partium in sacris, S profanis salus , ct securitas comprchenta est. Sane, cum salus, Se pax reipublicae sit ultimus Impetii finis, summa rerum. CD pendium omnium bonorum, ac D stigii impublicae felicitatis, ac societatis, non possunt bona ecclesiastica justius. & sanctius. aut ad usus magis pios impendi, quam redimendae pacis, & securitatis publicae causa , si illam aliter obtineri non posse visum fuerit: quod vel ex ipsius B. Ambrosi loco
jam ante ex c. Io, caris. Ir, qui et, ullato
intelligi potest. Imo esto quo tamen nihil vanius est , non esse imperio ius in res ecclesiasticas adhuc tamen bello orto arbitrium pacis de omnibus, quae intra fines imperii sunt. &quae in contentionem at morum . & discrimen belli venerunt , penes cum esse, C ius est summa pote itis . & jus belli, ae pacis , nemo quisquam sobrius neg)vit. Neque usum gentium exemplis , quorum iam copiae ante adductae sunt , ulterius propugnare opus est. Omnium instar esse potest quod prae oculis omnium est, in bellis, quae inter Christianos, & Turcas gesta sunt. uti plurima fuere pluribus retro seculis : etenim iis tot teriae. Principatus , Regna integra , cum omnibus sacris, vel armis ab in .selliismo hos iu extorta, vel pace , & transis actione ipsi cessa . atque in manus, ct ditionem tam impiae religionis dedita fuere; ne que tamen ulli hominum in mentem venit, summos Principes, inter quos bellum fuit, non potuisse suo iure bellum ita , ut factum, pace finire : & cum moto bello se, urbes, agros, cives, templa, sacra, ct divina , humanaque omnia, totamque Rempublicam in ambiguam adeo Martis aleam , eventuum pe Iicula, armorumque discrimen conj,cere . ac bello de iis contendere fas suerit ι non potuisse etiam eodem jure de iis transigere,& pace tali tot malorum , calamitatum , moristium . exitiorum, sormas eX tanguere, eaque
a cervicibus suis, a capite, a Republica d pellere. Unde nihil magis abhorrere potest a sensu communi, quam fimosa illa protestatio, quae extat apud Lundorpium Tom. 6. mutis L ae, lih. I, cor. 7. fol. 42 3. &a apud Limi reum istit. z. ad li. I. cap. 3 et Iag 229. U nucipit. Ferdiu. IV. am t. a. ac Roma eniissa fuit contra pacem monasteriensem , & Osanabrugensem, qua pax conscientiis reddita, ct potestas civilis in res ecclesiasticas , de
qua inde ab Plenrico lv. per 6. secula lis inter Imperium , ac Sacerdotium, funesti sesimis
26쪽
simis motibus servuerat, & qua partem di.
midiam , eamque longe optimam Imperio detractam esse, teste Conringio , credebatur , postliminio restituta fuit. illud vero pactum erat, quo non terrae hostibus ceta, sed legitimis dominis aut relictae, aut restitutae; non sacra hostibus dedita . sed sua Statibugi ae civibus Imperii, uti ante hellum fuerant. servata; non abolitus veri Dei cultus , sed ad amussim divina: legis, iudicio iusti terrarum magistratus, exactus ; non evocata sacra . sed eodem leogitimo judicio emendata; denique bona publica usibus publicis, quibus exemta quidem videbantur. asserta, at sacris , & cultui divino nihilominus ita consultum , ct propectum fuit . ut sacris nec elsitatibus nihil penitus decesserit. Hanc vero curam, ac vigiliam incumbere summae imperii potetiati, ut operam det ne cultus divini exercitium deficiat, segnet cat, aut langueat: quibus vero modis, locis . &c. illud optime, ct commodissime essici possit, ac debeat, judicium esse ejus, cujus loci Imperium est, clemonstratum jam suit. Quid vero causatur illa protestatio Quatuor inprimis. I. Septenarium Eleelotum numerum, sedis Romanae auctoritate olim
constitutum, sine ejus beneplacito non P tuisse augeri. r. pacem de rebus Ecclesiasti. cis sine ejus auctoritate factam nullius m menti esse. 3. Ossici ea animarum saluti i&4. commodis, ac auctoritati sedis Roma.nae &c. caeterum I. quam illud figmentum pugnet cum certissimis historiarum monumentis, i ter alios accuratissime demonstrat Onuphrius Panvinius traci. de cimit. Imp. cap. 6. per tot. Se vel oculis exhibetur in iure noltro Publico c. Io, II , U Ia. 2'. Hic error res utatus est tota Sectione et , & 3. 3 . Cultus Dei, pace illa concessus, ad amussim quatuor Conciliorum vere Catholicorum formatus est , nec ab iis, adeoque ab Ecclesiavere catholica , vel minimum recedit. Lis
vero suit de Jurisdictione. & Imperii jure
in res Ecclesiallicas , adeoque de re. ac ju- humano ; & de abiisibus quibusdam , quos praeter quatuor illa Concilia irrepsisse.
universalis omnium tum sententia fuit . a
Sigismundo Imp. laudatis limo, ii Osque conciliis agnita. reformatioque adeo decreta,
sed a sede Rom. impedita Via. Ius p cc p. 18. f. 2s. V pas . Utinam ergo non aliunde periclitaretur animarum salust 4'.
ut iure suo utitur, nemini injuriam facit,
etsi adventitiis aliorum commodis id officere videatur, per text. eleg. M l. 24. f. s. l. 26, S. da,vi. infeci. Nec sunt aliorum commoda, cum nullum eorum jus est. Auctoritas autem intra leges salva; ultra , nubia est. Adeo omni stipula leviora, ac vani ra sunt, quae in conspectu terrarum orbis contra pacem tam sanctam, ac solennem edita, ac jactata sunt. Enimvero omnia posthabenda erant pacitam necessariae, & quieti publicae a bello civili funestissimo. Videri sane posset, Ioannorum cladibus expletam esse armorum
crudelitatem; tot rivis sus interim languinis humani, & Christiani, extinctam caedium stimidi tot incendiis. ac vastitatibus e saturatam belli rabiem . ut jam non satietas eorum omnes cepisset, sed nausea, & abominatio. Neque plane vox hominis foret. dari bellorum causas, ac lites, de qtribus i ter principe . & populos contenditur; quae non pol sent fide interposita . ac pace iacta,
coalescere. Quae sententia a ictorem extra humanam societatem constitu ediet, Liv. l. 6,
c, o, tu fu. hostemque humani generis f
Let et ..cum quo nunquam posset nisi ejus internecione debella uni videri. Unde nunquam satis laudari rotest summa illa pietas,rel gio, & magnanimitas Gloriosissimi imperati l s. V Redum . ac imperii l 'rincipum , de conscientiarum securitate paciscentium , qui pacem illam sacrosanctam, ac inviolabilem . contra iniquas huiusmodi molitiones ,& protestationes esse, & in ipsa pace tuis runt, ac Impetii Constitutionibus, Se Ca pitulationibus sanciverunt. Cap. D. Leopota. a t. a , iv Di.
In belli ustis conoersas J , , idque exemplis novioribus probat B. parens iu a. disp. 'seci. I, 9 2s, usque - g. 32. Verba modo
Stio pollicitatione restituendi I . Tunc res v sacrae non alienantur , quia quantitas sa-
Hoc ergo gemim it re rufus Germolaus J Immo hoc naturae jure usus est. Tacito J se Avual. I. I, e. si. Factum hoco explicavimus c. praced. g. 9, u. z.
meu aliquod inesse credatur 3 - Im- 4 mo non potest id credi, quia res illa λη cra facta est ex lege supelioris, quae lex C a cessat,
27쪽
Hemici comat comveneri huis cessat, ubi res illa in potestatem victoris
Et hoe sensu impietatis 3 s Generosius esto ab itinere ; at impietatis accusari nequeunt.
I si etiam gentium iuris 2 Intelligunt
3 jus naturae. Nam gentium jus laedi non ν potest, quia tale non existit. Nimiruns, ex talis opinionis p tkiud N uis men scit. aliquod ineste simulacro.
. emque si res ipsis facta non est. Seu es praceptum est, geutium AhiMacra abolere J . Verba in Deuteronomio c. 7, v. ς,-aς, haec sunt. Aras eorum subvertite, ex cous iugite sagum , tiuorsue succidite , --sat tilia comhtirite. At licentia haecis ncra est ex iure aliquo gentium volunt is rio . sed ex ipso jure naturae : inprimis is cum accedat hic jussus, & auctoritas Dei, is de cujus jure unice agitur, qui Voluit res, sub falsis notis libi consecratas violari. , , Equidem merito miratur Seldenus do. r. Nat l. 2, e. I . contrariam huic a Jon sepho asserit legem; ubi inter alias divinasu leges hanc refert: ncino hi primet Deos , M quos alia civitates Deos ese asiment, nec Μ spoliandastiMa peregrina, nec donarium Dco tauqMam dicatum anserendum I cujus rei Μ contra Appionem libro a. hanc rationem M affert , ou Dei nomine mauitarentur. uin & Philo, Nosen vetuisse convitium m in alienos Deos, tradit L s, do Mom Of l. de vita Mosis, tum metu ne gentes in vicissim veto Deo maledicant, tum ne quis
in discipulus Mosis adsuescat ullo modo a pel- . lationem Dei contemnere. At fietas has esse. leges . & vel ex male intellectis Mosis te is gibus . vel ut Romanis blandiatur, Josmisphum haec scripsisse , ait Seldenus de δω M La, c. 13. Sane. locutio illa gener . lis, Hiis uan maledices. intelligenda est deis viris principibus: atque Philonem quoque, augent de principibus populi intelligere , . Rabbini recentiores docent. Seid. a. l. Nam quod siu accipere vetantur I ' D . biu in auctor hic temovet, quod thesin η eius, quos allinis suris parcendum At ,
ii labefactare videtur : opponi enim posset, in prohibitum fuisse dudaeis, aurum , ct ar- gentum , ex quibus idola facta sunt, com- cupiscere, ita ut ex idolo nihil in domum is in serre licuerit. Dint. T. o. 2ς , 26 . , idque , teste Josepho , ideo γia Hienis - sacris parcendum esset. Auctor respondet, - prohibitum id non esse propter cultum in natura his rebus debitum, sed ut a con- . tactu abitinerent rei, quae anathema erat: o adeoque legem hanc mere suisse ceremo-mnialem , arbitratur. Rectius dicendum , - Deum loqui de solis populis damnatis ,ri eorumque sacris; his enim solis anathema. imposuit , adeoque in his solis ipse con- . tactus interdictus est. Romanis hanu dubie blandieris I ' Vid. n Grou. h. Nec mirum est , benevolentiam in eum captare voluisse Romanorum , a qui- ωhus servatus, Romam deductas , benigneque habitus eIt . & qui ob ingenii. gloriam statuam Romae meruit. De non nomisaudis gentium Diis J V Lex. in Exodo as , o. I 3 , ita se habet: --m meu Deo ra , Iera Dei aliorum , nou Diem moraberis; usu autetur ex ore tuo. Sel. denus L. 2, c. I 3 . statuit. legem illamis intelligendam esse non de sola memota- . ratione idoli, id enim illicitum non es- v se , etsi nomen adhibeatur, quod aliquamis divinitatum inseri, Seia. d. l. p. 269. v sed de non ineunda cum gentili , dum . idololatra est , societate . ne sorte inde Madigatur ille ad iurandum per suos Deos,u N: tu lic in causa sis ut vel ut Dii illi non . solum memoremur sed & habeantur. Atu haec explicatio divinatoria est. Ex ipsa inis spectione legis apparet, eam loqui de ju-M rejurando, quod fit per deastros : & ad- . ditur, nomen externorum Deorum cadis firmandas promissiones, ct asserendam ve- .ritatem adhibitum ex eorum ore audiri . non debere. Ratio naturae haec est , quia injusjurandum est species cultus divini ;. Deus testis adhibetur veritatis, &c : hicis autem cultus deastris tribui nequit. Via.. si pr. l. 2 . c. I a , ς. Honoris cansa, aut sive Gominatioue eoruomisare lex nou sue, et J V Immo solan memoratio nominis non vetita erat, sed istunc, cum fiebat honoris causa , uti si is adjecto idoli nomine aliquid asserebatur :ncolere enim idola , jure naturae prohibiu
Dei certissimo mouitu J V Non opus erato monitu Dei; nam ex ratione naturali satis in constat, Deum certo loco non includi. Iu ju: utlacris illis nou habitaνe aut Dei spiritum J V Nam lignum . . vel materiam. Deos esse . nec gentiles crediderunt, sedis simulacris his Dei spiritum inesse , nuga- ais hantur.
Aut honos augelor Quos Heroas anti- qui philosoplii vocabant. . Atil
28쪽
AM Dim QDormn J '' Astris enim vim .divinam inesse, Philosophi statuerunti Seu pravos , U bumano generi hifestos d 1, 1οuM J' ' Quos proinde colere, cum se is sectione divina pugnabat. Turitus J V IIV . l. e. q. Ipse id mox p. s. ) explicat de Idolis : profanos iam
M telligum , qui Deum imagines mortesii cis materiis in Decies hominum e gant sumismum illud , te aeternum neque mutabile , ν neque interiturum; igitur utilla Immacra υ urbissu suis, nedum templis sunt. A Maccabais J '' Ita enim Iudas diruitu aras in civitate AZoth. & sculptilia Deois rum igne succendit. Jonathas quoque su is cendit AZoth, & civitates, quae erant in m circuitu ejus , & accepit spolia eorum, Sit templum Dagon , ct omnes , qui eo con.
Nihil fecit contra ius gentium J Hoc ve-- rum est , quia tale jus gentium non e M istit; at nec contra jus naturae Peccavit, quia res ipsi sacra non fui LGraeci scriptores 3 ' Add. Itis . 2 , I 2. Persa non credehaut, O nmulacris nilaeisse ut mina J V Antiqui Magi nulla admit-
ω IIV . vet. rhil. Al. xi 3 I. Et temporibus, Herodoti id adhuc obtinuit. Nerod. I. I,
c. I 81. Cons. Pliv. l. I 2, c. I. Tem- , pore ArtaxerXis autem Veneris Tanaidisv cultum introductum esse , ait Gemevr d.
M l. Sed & Strabo l. I s , s so4, ait, D vias Deorum imagines habuisse. Sed Deum esse Solem I ' De quo supra
Et portionem eius aliqtiam ignem 3 calorem enim, seu ignem, causam rerum ominnium esse, experientia docet : atque ideo Deum ignem dixerunt philosophi. At causa physica conflandi non debet cum causa mOrali.
S Temptum irine victoria ingressu es J V Mo deoque templum victori sacrum non suit. Fene ille quod templo pepercit J '' pistri in id Ioseph. ant. I. 14. c. 8. V de
Mis Religione 2 ' Pietati ejus id tribuit. Josephus Antiq. l. 14, c. 8.Mate quod intrasim est J V Atqui tem-- plum ipsi sacrum non miti
utenito vero mo J V potius curiositatis gratia : nam scire voluit , num Deorum
. vulgatum, intru undam esse Deum ep. giem , vacuarir Iedem, V utamia mcari . His l. s , c. 9 stilia GaId 3 exprobrant Propheta I. immo non exprobrant ingressum in te .plum , sed quod in honorem idolorum vivorum ex vasis ablatis hiberinti Dan. o.
in tu conspecta Judaei tructuaritur J. Longe admodum petita est haec conjectura. Nihil in eo factum coutra ius gentium I. Romani nec contra jus gentium id factumis crediderunt , quale ipsis cognitum nonis suit; nec contra jus naturae, quia Roma- . nis res ea sacra non fuit Ti; του πήμου νο , d ,, I. e. belli jure : id. is que eo magis, quod ex templo vppugna, runt hostem. Unde non absque rationeri consit larii quidam Tito suadebant, diruis endum esse templum, quod castellum esse set. JUerb. de bell. tria. l. 7, e. 9. Titus,, vero nec pugna captum se incensurum diri Cebat, nec pro hominibus anima carentia is ulciscenda esse. ibid.
E R i solet, an praescriptime imis memoriali res desinat esse sacra. Affirmatri B. Parens iu disp. de evocat. Dimor s,, At alibi diximus , per praescriptionem unisse memorialem iure naturae nullum jus ac- is quiri in re aliena.
Irim V de religiosi meelligi debet J - Νι,, mirum , ut vastari, & dirui jure Gentium, , voluntario possinti Res religiosas fieti peris mortui illationem, diximus supra L 2, c. ,, ly, ubi simul demonstravimus, hanc reliis gionem non natura inesse sepulchris, sedis lege civili: ex errore illo communi. quodia Manes circa illa loca quiescant. indequeri turbari non debeant. Religio igitur hicis oritur ex lege Principis , cuius effectus si cessat si locus ab hoste occupatur: adcori que destrui possunt sepulchra ut alia locari profana. Non mortuorum simit J ri Mot tui enimo nullius juris sunt capaces. Sed viventium , sue populi alicuim , sive familia I se Naturam religiosarum rerum . ea. rumque eis erum , egregie explicavit B. Parens in dissertatione de moratione sacνο- ,, rum sect. Σ, f. II, M qtie ad S. 2 . rari ratione, ait, res religiosae quoque,
29쪽
uti sepulchra, divini tutis, ac nullius dicuntur, l. 6, 9. a, F. derer. div. f. 7, m. i. it. quae tamen & ipsa duplicia sunt, privata , S publica. Quin regulariter haec privata fuere; & potuit unu quisque locum religiosum voluntate sua facere inferendo mo tuum in Iocum suum , l. a. f. s, F. de R Iig. ,. 9, derer. dio. Non dubium tamen est, fuisse de publica sepulchra , cum nec credibile sit, omneῆ habuisse omni tempore su dos proprios, ut inferre potuerint in totum suum : Si plurima sepulchra in via Flaminia, via Latina i via Appia suisse. & Augures , seu pontifices Iocum sepulturae assignare solere. refertur. Irid. Alex. ab Alex. Gen. dier. lib. I. c. a. iu sim myta. de Alitiq. tib. s. c. 39. PHI. tu Tib. Gracch. c. I 3.
Dicuntur vero sepulchra quoque divini iuris . vel hoc ipso, quod non sint juris humani. Jupr , 3. quia naturaliter videtur ad mortuum pertinere locus. in quem insertur , l. 4. R. de relig. V I. 4. C. sepulch. violat. illi quippe ultimo humanitatis Oificio
debitus, atque adeo usibus hominum exemtus . cum mortuus in rchus humanis, &omo esse desierit. Sed & Numa Rex iusta
funebria aeque, ac sacra ad jus Pontificium retulit. Do. lib. 3, e. zo is f. Nec dissilendum , apud Romano olim accelli in superstitionem de Diis manibus. Atque haed utraque sacra . seu religiosa publica , & privata , perinde juribus, ac legibus civilibus reguntur , ct constant, ac profana. Et sacra quidem privata sunt privatorum, perinde, ac dominia eorum pro . fana; verum, ad solos usus sacros, non
prosanos. Unde & vindicare ea sibi possunt, ct temediii petitoriis, ct possessoriis . ad hos usus tueri l. i, T. ue quid tu loco sat . Uti Laban furti arguebat Jacobum, quod sacra sua abstulisse diceret. Geu. II v. 3o seq.Εt quaedam licet editas quoque sacrorum gentilitiorum intelligitur. Cic. pro Dom. c. I . Orat. Vetrem. IV. circa princip. ubi deflacris gentis Clodiae. Sed & Thesaurus in tali loco sacro inventus totus est inventoris , perinde , ac si in suo iuvenisset, j. tbesam
pium de locis propriis agit . usque ad versis squis in ali euo. Cui consequens est, salius invenerit. dimidium ad ipsum quasi
dominum. & alterum tantum ad invent
rem pertinere arg. u Dor . A: si quis. Similitet in rebus religiosis. seu sepulchritPrivatis, quorum tuendi causa plura remedia prodita sunt, cum petitorIa, L 2, S. I, 9. z.
sessoria, tot. titiss. de mori, ius S alia, tot.
tit. T. sep ut viol. Uc. Idemque jus thesauri est in sepulchris, quod modo in lacris privatis esse ostendimus, d. s. 39.
Unde componitur dissidium illud , quod
acerrimum intercedere creditur inter .i f.
rus ab alio inventus cum fisco dividendus statuitur. Etenim ibi non nisi de fiscalibus, ct publicis locis agitur: Uii tum arg. Ru brica . tum ex ipsio textu apparet . qui diserte loquitur de thesauro reperto in locis fiscalibus, vel publicis, religiosisve, aut in monumentis, item in Caesaris possessione.
Praedictum vero jam est, suisse sepulchra quoque publica : sed St tape factum fuit,
ut tota religiosa cum universitate bonorum vacantium, vel Publicatorum, ad fiscum pervenerint f in quibus hoc jus omnino obtunebit.
Adeo deinde privatorum sunt sepulchra ut dividantur in haereditaria, quae quis sibi,& haeredibus suis; & samiliaria, quae sibi, ct famili. e constituit. l. s. l. 6, A. de Miu Unde & alienari inter vivos, & per lega tum , seu fidei commissum relinqui. & cum
haereditate transferri possunt; atque adeo quoad usus suos nativos, seu religiosos, e iam in commercio esse videntur, uti proia na quoad profanos.
Quemadmodum isitur sacra, & sepulchra privata quoad usus sacros, Sc religi sos, privatorum sunt, ita publica populi ,
seu summae, quae populum praesentat. Po testatis , ejusque adeo Imperio, perinde , ut publica profana, seta secularia continen tur. Et de locis sacris , ac religiosis non minus, quam dc profanis, leges a potestate civili stitutae. & jura condita suere : uti ex utroque codice. Ilieodosiano. Si Justinianeo , ex capitularibus Caroli M. Ludovici I. Sc. aliisque jam evictum est. Hinc cereo constat. quo sensu res sacrM , ct religiosa: sint nullius, Si extra comme cium; scit . quoad nsius huQuum, seu pr*nnos. Hac enim est.quod proprie dicitur esse in commercio. quod homines ad suos usus convertere , aut suae utilitatis causa in alios transferre possunt. Ideo enim inter homines, & Gentes , commercia mutua fiunt & jure gentium obtinent. ut suis usibus prospicere queant, quod ad sacra, ct relisiosa non pertinet, bc quae proinde merito
30쪽
ιextra hominum commercium, & sic quoad Commerciorum potestatem, ususque hominum , nullius . sed divini iuris esse dicuntur , quia hominibus quidem competunt , sed ad usus divinos, non humanos; & hominum quidem causa sunt, sed ut Deo iis serviant, non sibi: ut supra f. 8. dictum. Nam & res sanctae qu.e dicuntur, uti por-4ae , muri, Sc. dicuntur esse nullius, ct extra commercium, ac divini juris i f. . i. I . .le Rer. Div. l. I, prisc. l. 9, S. I, ByseqqF. eo. . tu. etsi non tantum hominum ea a sint, sed & ad usus humanos. quia tamen speciali sanctione poenali. & sub insigniore poena exemtae sunt hominum potesati , hactenus ne violari, neque homines iis ut rebus suis abuti quoque queant si unde notabiliter dicuntur quodammodo tantum esse diu lai juris. v. f. 7. d. l. I. princi c. quodammodo : scit . quoad abutendi potestatem ; S proinde hactenus quoque tantum nullius in bonis sunt, Eb. 8, prisc. I de Rer. Div. nuamn 6 . quod .ib injuria homilium defenstim , atque munItum edit. Eademque ratione publica proprie dicuntur quae populi sunt, de profana ; publica enim quasi populica, & quibusdam poplica dicuntur: Reuueuι. Juru'. Memb. I, Disp.
II, tbes. 4, mis ubi semper ita scribitur , quod originem quidem veram indicat , at sequi non attinet quia non tantum populo, sed & ad usus populares, non duvinos, competunt. Possunt tamen & sacra publica dici, atque ita quoque dicuntur , prout supra jam expositum est; quia & ipsi toti populo competunt, sed ad usus divinos. Eteni in omnia jura hominum sunt, & hominum causa; sed alia ad usus proprios , alia ad divinos, vel similes. Militio. o Diximus alibi, sepeliendi necessitatem, , nullam a natura cin. Adeoque proprie in se ias naturae non peccatur ii 1 epulcra vim lantur. At cum se locissimi animi indicium is sit in mortuos saevire , culpae expertes - - moratis res gentes hanc vindictam, utpo- , , te genero lioribus animis indignam, meriis to improbant.
Sicut sacra loca ab hostiti capta J - Vid
is victor leg hu, v.cti non tenetur: locus auri tem ille non nisi ex lege victi religiosus,, eli. dici. disp. S. z, i. 13, J q. Ideoque lapides tu te sublatos iu quemliberrisum convertere pol sumus J ,, Idque Christia se nos quoque secis te destructis lucis genti-- lium, ait Anemri Urbicus in Frontiv. in Ne ipsa moritiorum corpora male triareuis
tur J , , Quod jus humanitatis dicitur JUtia
is Romanis. 2uia iure gentium intro Atim I ,, Tale,, jus gentium non existit. Supra exposuimusis rationes, quae civitates moverunt ut leges A ferrent de condendis corporibus mortuo. , rum: quae rationes mere civiles sunt.
Aucrost putat, ius Gentium connire. re coepisse etiam ad dolos, & mendacia, o sicut leges civiles ad fornicationes , & sic ,, nora. Verum I dictum alibi est, nono dari jus gentium, adeoque frustra de ejus is conniventia quaeri. Via. Dis . Promii. IV. Z9. 2'. Diutum quoque est. dolo, st, , mendacio in hostem semper uti licere, ni. si res ipsa delu tum inserat. Dis. Praetur. , XII. f. qa I. u. 13. Porro & 3'. dictum . est , fornicationes nec jure naturae, nec jure civili esse licitas, aut impunitas. - Diu . Prosem. XII. , I i. f 173 , N. 4.ri Denique ς'. dictum est, foenus jure natuis tali improbum non dari. Dis. Proclem. is XII. f. 3 o. Non vi sola J - I. e. non tantum armis. Ex iure gentium 3 Scit . voluntario ir qua- ., te non existere, diximus. Rectius igitur id se juri naturae tribuitur.
M iure naturali is, qui iustam causam habet, dolo in hostem uti potest hinc hodieque is in bellis minus Iblennibus, ubi jus natu , , rae obtinet, simulare, & mentiri hosti luis cere , ait . modo perfidia non sit conjun- ela. At in bello iure geminin solemit . ubiis uterque justam causam habere creditur , , , dolum illicitum esse, statuit, si is in actuo positivo consistit, ct vel ba, vel res adiso hibentur , quae inter gentes placuerunt se cum mutua obligatione. Piu. l. 3, c. I, S.,,8 iuva. f. Ir.
2ui perfidia careaut J , , Si enim hosti iase des data est, illa dolo elidi nequit. Vticis lucta a c. I9.