De crisibus ad Galeni censuram liber omnem crisium cognitionem breui, & miro ordine continens. Hippolyto Saluiano authore

111쪽

LIBER

ram praemoliret, difficulter ipsus suturae pernitiosae crisis, certam praeuidebita mus diem: Age enim in quarta die visa primu sit nebula in urinis nigra, Vel si spensio nigra, vel tale aliquid huiusmodi, sint vero ' omnia alia signa ct accidentia pernitiosa, morietur quidem penitus hic aeger Sed si in imparibus acces sio facta nerit, septimo die crisis accidet, Si veroi peribus diebus i sexto: Certiore vero tibi faciet expectatione, mo bi motus,si enim acute moueatur crisimaccelerantem significat, hoc est in sexta Ventura Si vero tarde,ad septimam disiseretur At si indicatrix dies, de mala cris sutura signum nullum ostenderit, neveius futuri temporis praecognitio se cilis erit. Verum si diligenter quantu morbus natura superat, coli deraueris,& πraues accessiones inspcxeris , mortis diem

112쪽

sus fuerit,'parum adhuc resistere naturae vis videatur,mars cito consequetur pSi vcro cotraria assuerint,tardius Sit igitur exempli gratia, multus cxcessus,non manifestus tamen, an ad unum diem, vel duos cxtendi possit,tunc id accessionum circuitibus distinguetur; Quom. die accessio sutura cst,illo morietur:Mortis verb certam dici horam coniicies, conside .rans,quod quemadmodum in principii,

ac declinationis uniuersalis tempore mori cum crisi non contingit, ita nec in principio declination e particulari ulla criss accidit, sed solum in statu vel in a

Sumento : In quo autem horum,aut in qua eorum parte, criss fuerit, praec dentium dierum rccordatio exquisitius

tibi praemonstrabit: Si enim ex ipsa morbi specie , in qua maxime accessionis parte, mors sit futura, praeuiderens quea , ea quae primio diebus contigc -

113쪽

I LIBER IOI

gere, ad memoriam reuocans, qua hora grauissima atque exitialia accidentia superuenire consueuille cognoueri , hac cadcm mortem secuturam sere suspicari poteris: Ipsius vero exitialis crisis suturus modus, ex eisdem praeuidetur ii diciis, quibus optimae criss futurum modum praecognoscendum esse ia m docuimus ; Num autem eam subita sequetur mors, vel potius, sola insigni facta

in deterius mutatione , paulatina d mum mors superuentura sit; ex morbi Vehementia , more , motu, ac Viribus praecognosces; Si enim vehemens se

rit morbus, ac valde exitiosus celerrimeque moueatur, & virtus non admodum valida, ac morbus crisim recepturus sit, ipsa subito omnino interficiet ; Si vero iis contraria adfuerint, primum solum euidenter subito in deterius couertitur,postea autem paulatimquΟ

114쪽

istis.n. praesentibus omnino abs Is crisi subsequetur mors . At num paulatina vel subita fuerit, morbi vehementia, improbitatem,ac motu,aegriqS Vires pe pedens,praesenties; Nam morbi magnitudine, malitia 13, moderatius vires, non penitus confractas existentes, opprimentibus,non subitam sed paulatinam sere mortem speradum est; Et maxime si tardequoq3 moucatur morbus: Si vero immodica morbi i& vehementia, & malignitas,conspiciatur; virtus vero imbecillissima cxistat,adeo ut plurimum a mO bo,qui velocissime quoq3 moueatur, superetur; tunc non solum sne cris superuenerit mors,sed etia subito. Quibus aute uniuersalibus morbi tepoyibus, Vtraque accidet, vel modico praeuidebitur negocio; Paulatina nan is mors vel in statu,vel in augumento solu cuenire po

test, cum ipsa semper, vi morbi superata

115쪽

natura occurrat, ac huiusmodi morbi victoria no nisi vel statu vel augumeto fiat; repentina vero principiti non transigrediatur,cum fiat natura, nullo pacto morbo reluctate, sed potius penitus se cubente; Qua ob rem in omni uniuersali morbi tepore, declinatione dempta,aliquando mori contingit: in ipsa vero neque unqua alique obiisse visum est, neis id etiam ratio comprobat; Vbi .R. morbi status praeterierit, iam natura supe rior certe euast, aliter nanc' morbus nodeclinasset; auare nullus aduenietismortis modus tunc excogitari potest, praeterqua ex errore:Sed de hoc haud quaquam nunc consderare proposuimur, sed an morbi ratioe mori accidat ; Quae quidem mors cum semper si omnimoda naturae prostratio, ni a morbo natura Vincatur, nullo penitus modo mori potest; vincitur vero nunquam dcci

116쪽

natione praesente uniuersali: Cum itaq3 paulatim euenturam praeuiderimus mortem, ipsam vel status, vel au umenti tempore, expellabimus; Si vero subita praeuisa fuerit sutura, in ipso morbi principio euenerit ; Verum cum non satis

sit, id solum praevidisse, qua etiam die, di qua diei hora, utraque ventura sit,

conicctare tentandum est; Diem autem praeuidebis s quanto naturam morbus superet animaduerteris, ac accessionum

insuli si perspexeris, secundum illam eandem ratione, qua in praecognitionc diei

criss pernitiosae docuimus;Ηoram vero aliter, quam in pernitiosa cris, praec gnoscere oportet;In eam.simpcr uti diviximus)mors vel in statu vel in augumento accessionis, prout eoru alterum grauius amigere consueuerit,aduenit. Mors vero sne cris sutura, in quovis accessionis tempore euenire potest; adco victin

117쪽

praeuideras suturam,ipsam expectabis;

Et cum hac eade ratione, superata .salatura a morbi vehementia, in augume

tis quoque plerunq3 moriatur; num in statu vel in augumento accessionis, &in qua utriusque certa hora moriendu st, distingues; Ad memoriam reuocas,quo tempore & qua maxime hora, grauississima, atquc exitialia accidentia superuenire cosueuerint, nanq3 in illa ea demortem suturam esse poteris coniicere. So-lci autem haec secunda mortis species, magis cum paulatim moritur accidere quam cum subito mori conuenit. Si vero virtute imbecilla existente, ipsam in principio,augumento, ac statu accessionis, perduraturam comprehendere posises cu adhuc habitus ipse in unu compressus contineatur declinationis vero

tepore, a medio ad extrema calore retrocedente, naturae habitum spargendu ae

118쪽

dissoluendum sere coniiceres: morte ipsam in declinatione acccssionis ventura praedicere valcres: Moritur enim sic eo

tempore & s per raro accidat)dissoluto vitali calore: Unde horum nonnulli subita morte opprimuntur, Ut praest tes animo potius difficere, quam mori existiment: Quidam vcro paulatim &no subito intereunt; omnes tamen a statuacccssionis incipiunt; ita vero latenter, ut multis videatur tales citius quam sperassent, a statu ad declinatione trasre: Sed manifestissime ex pulsibus cognos.cuntur; Neq3.n. paruo interstitio disserunt, qui mortis ratione,citius quam sperabatur, ad quandam falsam declinationem perueniunt, ab his qui vere dcclinant; In utrisque enim subito febrilis calor dissoluitur , fit vero contrariis ex causis, Siquidem naturae robori maxime contraria est imbecillitas . vehe-

119쪽

mentior igitur si continue magis purusus,& aequalior, atque ordinatior , in optima declinatione, Expellit enim nat na fortis omnem subito sebrilem ca lorem: Debilior vero atquc inordinatiors inaequalis est pulsus inmorta libus declinationibus: Nam Vna cum aliis tunc febrilis calor expirat , atque hinc spes melioris exoritur ; Mox vero cum ad leuandum ventrem surrexerint, animi desectum incurrunt , ct nonnulli pauco ac tenaci sudore effuse, moriuntur , vel etiam sine surrectione : Et haec tertia mortis species quam in declinationibus accessio

num fieri monstrauimus tum in his qui paulatim , tum in illis qui subi -

. to moriuntur , euenire conspicitur;

Quam ob rem si mortis sne crisi diia serentias, ex eo quod, Vel paulatim, ac quodammodo natura per aliquod