장음표시 사용
321쪽
Atlantici Mai is ambitu citcumdatam. o Non desunt Auctores, ut Cluuerius claue. Introd.Geographib. l .c. I9.qui totum Tettirarum orbem in tres magnas Insulas,quas
Oceanus circumfluus emcit , diuiserunt: quarum prima est, quam nos incolimuri Asia,Africa,& Europa. Altera est America;Tertia Magallanica, quae etiam Terra Incognita,seu Australis vocitatur, quia
eius praeter litora nihil dum a nobis c gnitum est II De Insulis eodem modo philosophandum,& discurrendum est, sicuti do Montibus philosophati sumus ; nimirum celebriores Insulas, Vastiores, magisq; a
Continenti diremptas initio creationis Universi fuisse a Deo ita creatas ,& so matas Mortalium bono, & commodo ;Alias vero non ita Magni nominis,& amplitudinis a variis causis fuisse de novo i n-. ductas progressu Temporis, 72 Siud quia Arenae Magna copia a Fluminibus asportata in locum quendam
Maris congeritur, notabiliter augetur,dc
paulatim diirescit. Ita Echinades Insuta ab Acheloo flumine congestae sunt, quo eodem modo aggestu segetum ex Campo
Tarquinii Regis in Tyberim proiecta- Aug.de Angelis. y a rum,
322쪽
tum,Insula facta esse,narrat ritus Litatur. 3 Siud quia Mare aliquam Terrae planitiem repentd occupat , eamq; a reli quo continenti dirimit , & interrumpit.
Sic refert Plinius lib.2.c.88.diremptam,ac
diuulsam esse siciliam a Calabria, Cyprua Syria,Angliam a Gallia; arcades a Sco-eia; Rhodum ab Λsia,& in sinu Neapolitano Capreas a Costa,Prochyta,& Ischia a Cumis,Nestiam a litore Puteolano.Αccidisse haee inuitis Terris, indicio sunt tot angustiae,atq; tam parua naturae repugnariis: tis interualla;inquit Plinius lib.6.c. I. N B.diu, tat Bodinus apud Restam traff. de Mari μαI .maximam harum Insularum partem sub Aquis coniungi propinquo Continenti,idq: obseruari iaAu bolita, quia nimirum vis illa Terram disiungens , non patuit omnino eam corrodere,sed solum in parte superiori,Vbi Vetorum,& fluctuum vis est vehemetior, & minus resistens Terra. Hoc eodem modo Alluuionibus,& ma.
gna sitie fluuialium,siue pluuiali ii Aqua. rum violentia,fiunt in Fluminibus,& ena-ς σμε seuntur Insulat;ideoq; Cassius Guinus Iu- .u, ' ris Auctor,ponit Caium , quod si Aquam violentia sit facta Insula, haec esset sub Iurisdictione, & possessione eius , e cuiuSAgro
323쪽
agro Insula facta esset, & si est communis
Ageoqui'; suam partem reciperet. Deniq; vi Terraemotus enascumtur Insulae, quia nimiru nimiaVetorum vie fundoTerra attollitur,& in tumulum eri gitur.Ita test ur Seneca. mem , ct The μνeam snsulas nostra latate spectantibus nombis quis dubitat, quin in lucem spiritus .mixerit l7 s saepὰ etiam ouaneshunt Insulae, & --lluntur,vel quia hiatibus sorbentur, Theodosio imperante plures Insulas absorptas esse in Asia, reteri Nicephorus lib. 14. Vel etiam quia occuparum est interiectiam mare a Terris;ita iunctis Anti sinam Lesbo, Zomitium Helisarnasso, Heturam Mindo,Psrmon Mileto,ianae
76 Reseruntur lasilae in Mari ita
etiam in lacubus,Mobiles, non minus,ac Cymbae;praesertim vero in Lemno scotiae lacus, qui sine Ventis, tempestatibus agi tur.Insulam esse notabilis magnitudinisad' pascua utilem,hinc inde agitatam; refert Onesisti orie4 77 Huius rei duas causas assignat. Seneca lib.3.c. 26. m. plex causa est, aqua grauitas medicata , vi ob hocponderiis et
324쪽
stsius Insula materia vectabilis, quae non es Corporis solis,quamuis arbores alat lasse enim leues truncos , fundosq; in lacu sparsos pinguis humor apprehenit, ac vinxit. Itaq; etiam si qua in illa saxa sunt,inuenies exesa,aefistulasa, qualia sunt , qua duratus humorescit utiq; circa medicatorum fontium riuos, qua uti purgamenta aquarum coaluerunt, spuma solidantu r, necessariis leue est, quod ex ventoso inaniq; concretum est. ' .
causa Terramomi assignatur .. 78 AEAiorelia Terrgimotus, quam 1 I. alii extraordinaris, & pro
digiosi naturae superbientis effectus adnai rationem non modo , sed & Terrorem in animis mortalium excitarent, s. Malacia Damna,& Cladosiquas Terraemotus act- Tum, expenderemus prouenire ex Terra. alias mortali una generi beneficentissima, hominum communi parente amantissi-naa:Terra es quae in caeteris malis praebet
effugium,nam si fulserit, si tonuerit, si suerit quidpiana tactum, de cqlo , praebene valles.& antra Teriet securitate Si Vem
325쪽
ti, si Pluviae, si Grando fuerit . aeris thiurias tecta defendunt; si fruinina exundent, tuta est in Sicca Terra Salus:si Mare de '- uiat,ad Terram , & litora confugimus; aedum Terra motibus quatitur, & concutitur , quae caetera sullinet, ipse ruinam mi. mari videtur orbis Terrarum , & quail fundamento lapsis omnia ruere. 79 Verum hic nomine Terraemotus non veait Motus circularis, quo Terra os stante,& quiescente Coelo circulariter seratur ab ortu in occasam , nam tali motu Coelum circumagittante.& quiescenteis Verra probauinius in Letit Philos Disp. 7. I. Sed non,ine Terrimotus venit Mo- tus, quo Terra secundum aliquas, sui par res tremit, & conc utitur. Huius Motus,&coneussionis causim inuestigamus cumontiquis,& Recentioribus Philosophis. . , 86 Mitto Poetarum fabulas . Gigantes mimirum, Montibus oppressios, subin vere Terras sibi sup rpositas; Enceladum 'aliquando se stam, mutare latus, atq; adeo
Terram concutere ac totam tremere Trinacriam .Et quod est Rabinorum comme tuna, Leviathan Piscem sua magnitudine Terras complectentem,usium a Sole,rndi- gnatione actum,commouere Tetram, de
326쪽
mitto palmam,& splendidum Mali metis Mendacium, Terram in unius Tau ri cornu sitam commoueri ,& concuti, auro caput uixante, & Myciente quodammodo Terras.uis,inquam,Fabulis,&Mendaciis omissu. . 8I . Prima Antiquorum ; & Thaletis opinio est,TerramMari supernatare tam-.quam grande nauigium, mota ergo i Aquis tempestat fluctuat Terra, & com-
8 a Sed contra est quia: licet Terrata
circumambiatur Oceano,non tamen subtus Terram aquae suntin tanta copia, ut possint tempestatibus iactari, & Terram concutere;imo videmus E Montibus ignivomis Terrae tus causari, cum in alien in fundo horum Montium, Ignis non Aqua sit. 83 Secunda Antiquorum, & Anaximenis opinio ponit,Terraemotus causant esse,Terrae ipsius senectut ,ac vetustate, sicut enim'etusta Aedificia,dum per partes cadun vicinas domos concutiunt, ita Terra eum ab ea partes reuulsae cadunt,&introrsum reuoluuntur in praeceps, Te ram quatiunt,& undique mouent.
84 Sed contra est quia: si Terraemol
327쪽
De Impressionibus Terreis. 3 Ia
tus a vetvitate eiusdem Terrae modo explicato causarentur,omni tempore,& omni in loco Terraemotus contingerent, at hoc est contra experientiam,quia Vere,&Autumno ut plurimum Terrsmotus fiunt, raro Aestate, & rarius Hyberno tempore, ergo.Praeterea no in omni loco Terraemotus accidunt,ut explicabimus infra, ergo.
8s Tertia Antiquorum opinio suit:
.Terraemotum causari ab Aquis pluuiis, quae in cauitatibus Terrarum receptae, &loci angustijs pressae exitum quaerui,& nonisi commota,& concussa Terra,inuenitit. 86. Sed contra est quia : longe minor haec Aquarum copia est,quam fluctuantis oceani vastitas,& impetus,qui tame Terras non commouet, ergo nec Aquae pluuiales in . cauitatibus receptae Terrarum talem effectum possunt causare. t87 QSaarta Recentiori ,& AnnibassRommin Dialogo de Terramotu opinio est, Terraemotum causari ab Igne accendente,& inflammante exhalationes terrestres calidas cetieroqui,& siccas natura sua in Terrae cauernis inclusas, quae loci cauernosi,& subterranei angustijs pressae, vesibi exitum ad superiora raciant magn gi Terrram commouUMc quatiunt.
328쪽
88 Sed contra est quia: videtur Ignis in subterraneis locis inciusus deuorare PQ tius,& absumere exhalationes,quam exitum illis permittere ad superiora; Ignis est
comburere, non concutere, ideoqu8 reprehenditur ab Arist & Peripathetidis comuniter Anaxagoras , eoquod dixerit, Terraemotus causam Ignem esse. 89 Quinta Aristotelis ,& R.ecentiorun communiterSententia est;Terraemotum causari ab exhalationibus calidiscis,qtiae in cauernis Terrae tanquam ere stulis& carceribus inclusae nimi uincat
factae & rarefactae, vel a Sole, ver abigne, vel per Antiperistasim , &circunstantis frigoris, ut se in locum pro moueant anipliorem, magno i inpetu . de vi Terram quatiunt,ac in paries in uni: sicuti puluis Pyrius in tormehisecis inclusus , calore ignis radiactus magno impetu Aenea torineuta cindit atq; disrumpit, nisi exitum Iiberum habeat
Arist. 2. Meteor sum. c. a. Terra a Sole, ab eo,qui in ipsa est, igne,ineriesrit,ut
tus quidem extra , multus quoque intra fiat Diritus Et paulo pol LNon igitur Aqua,neque Terra causa utique erit motus sed spiritui,cum nouosorte suxerit, qui extra exba-
329쪽
De Impreissionibus Terreis. 3 i s
tinEt quidem Rarefactioriis tanta vis est. ut Fromundurex Snessio apud iura. Cabea
lib. 3. Meteor, q. I .referat, unum pulueris granum concepto igne rarefieri,& excrescere in molem Ii Soo.se maiorem.
πι Probatur haecSententia primo quia; post Terraemotum frequentes excurrunt per Aerem Venti , quia nimirum egressa exhalationes ad superiora, & sublimia , Aerε frigidu calefaciunt,consequeter Aere comouent, at Aer comotus Vetus e itius Probatur secundo quia Terraemotus . non fiunt , nisi magna praecesserit antea tranquillitas Aeris, qui nimirum inclusis intra cauernas Terrae exhalationibus, ibique conitipatis quiescit Aer, & in summa tranquillitate est, non enim habet a quo agitetur,& moueaturis: ob id etiam magis noctu, quam interdiu, & meridie magis, qua spatio diei
reliquo;noctu quidem, quia tuuc exhalationes intra Terret cauitates constipantur, nec a Sole euocanturino te plures, maiores Dat terraemotus,quia noctes diebus quilliores sunt propter absentiam Solis. Meridie vero, quia haec diei pars tranquillior esse sole quam caeterae,quia iuc Sol est in
sui Auge, dedistbluit exhalationem ilia
330쪽
Terris, ditalutis autem exhalationi magna tranquillitas in Terris fit; nrνι motus,qui fiunt in dae , fieri circa meridiem, quia tranquiliismas , ut in pluribus dis
meridies. ubdit,eu Sol maxim8 domitratur, dissMuis exhalationem in Terra , dominatur autem maxim/cirea meridiem. - 93 D.primo. Non est assignabilis ruio, Cur exhalationes hε rarefactae,ampliorem exigant lociun, itaue ob id deberent Terras disrumpere, & perrumpendo comminuere , ergo Terraemotus non causatur ab exhalationibus dicto modo rarefactis. . s4 Resp.non milius esse absurdu, &C.-tra naturae leges,dari Vacuum, quam admittere in uno loco duo corpora,vel Pl rac sane exhalationes rarefactae, maiorcii, Iunt,& plures, quam antea erant densat et,&-& ideo in eodem loco non postunt cain, & circunscribi, amplior er go,& mai π debetur illis locus,quem dum quaerunt,obsistit Terra sua duritie,& opacitate,resistit suae obiectu molis, at spiritus,'u accenia exhalationes omne vim adhibentientiuntur magno impetu,diaque Premunt terram, de premuntur vicissisi a rea,concutitur ista,& tremit,erumpen