장음표시 사용
141쪽
is Nicolai Caietani Agria Ic. Parthen.
solis Inuictiss. Imperatori nostro usus est, affert Peuenis addia d Klota. d. cap.
Ad opes AErarii quod attinet , Tu carum Imperator duos habet Thesauros, vulgo Has ad dictos, quorum primus, i arium publicum in quatuor cubiculis consistens , ex quo sumptus Regni, stipendia militum , alijque ad Imperis conseruationem necessarij sd-ptus desumuntur; Alterum 2 aγiun secretum, quod semper est clausum,nisi Magnus aliquam notabilem summam ibi locandam nunciat; Quarta id, & pulchrE describit Io: Bapt.
bus horum cura commissa est, vocari Asuetundaros, quorum per singulos di cs, alij dcccm, ali; quindecim aspros
habent. Eis aurea, argenteaq; vata ,
monilia, aliaq; eius generis orname ta, gemmas, & quidquid in thesauris est Imperatoris, committi. His praeesse Eunuchum Asnada asiam Dun uitis in Onoma fico Hi Musi .., vocat Bassinadarba im, & interpretatur, prPsidem thesaurorum, Magnum Thesau- raritim cui claues Thesaurorum com inisi e sunt, nec tamen quisquam res rare posse , nisi praesentibus aliis dii bus, quorum alter τυυδεν, alter ivia savi vocatur; Hos enim suras, arcasq;
8 AErarium cx Donarijs sese constat, qtiae ab aliis Principibus, potissimum Christianis, tum & a suis subditis, atq;
servis Imperatori conseruntur, nemini enim vacuis, quod dicitur, manibus in ipsius conspectum venire conceditur,
indem; sunt, qui per facetiam aliquam
produnt, sic dictam , Portam Ottomannicam, quod non ingredi possit, qui n5 aliquid portet ,' Pellerus ad Euch. de Arar. F. S.num 3 O. Magnificentiae id tribuunt, quod immensam secum trahit utilitatem, ac si quis penulis in omnes Turcarum actus oculos infigere
velit, cosnoscet, eo ipsos unice intentos esse,qub aliunde cumulate rapiat, ut Imperatori, quae rapta sunt, donent
per eorum manus, tanquam per aqua'
ductum quendam omnes isti thesauri huius Imperii dissuant, seq; in Oceanum auaritiae Imperatoris exonerant, Moc . d. p. .n.6. Lazari Soranacius in Ottoman. cap. 7. Traduccius in Turca
mincibili tit. de redito. f. Regyrsi. 238. N. Amnis Polit. 2. cap. s.fol. 363.Caua u Gran Sig. cent effata mila fudi di tributi, e sioni da diues Prenseripi, ait Auctor ιbspositicipari t. relati consantinopinu. I a a. eaq; dona ex loco sublimi, omnibus spectantibus explicari iubet,quasi tributa subditorum,
ν Sunt de alia dona, quae extra ordinem Principes huic barbaro Tyranno, eiusuE ministris ad cociliandum am rem faciunt; Cuiusmodi suerunt illa riquae Inuicti stimus Imperator Leopoldus
pace conclusa anno I 66s. Mahumeri IMobtulit, quorum cathalogum Di rium Europaeum par. I ata pag. 97.,mu nerum vero Turcicorum et ιν t. par. 3.
pag. I. exhibet. Vbiq; Regionum suarum libertas omnium Religionum a nuo tributo venditur, quo templa a Christianis extructa, sarta, tecta quibdem seruare, exusta verd, vel destructar dificare nullatentis permittitur, imbialia demoliuntur, uti post incendium Galata, & constantinopoli A. i56 exortum reaedificantibus contigit. Io omnes praeterea, qui ad aliquod Imperii munus peruenire ambiunt, immensas pecuniae summas , valori eius, & fructui exindξ capiendo adae- uata , pro eo pendunt, undd mutuo umunt Candidas argentum illud sub usuris ad rationem o.aut 3o.in singula centena, & nonnunquiam duplo maius, si vel incidant in manus auarorum in Claustro Eunuchorum, Briotentbμsoire de PE ire Ottoman lib. I. cha'
87. Imo omnes Praefecti, ubi ad exercitum peruenerint,ambitiose praestantius donum Imperatori offerunt, nota
142쪽
Notitia Praetica Arvij Vniuersalis. π
Isitur expendit,ut nostri Principes, sed colligit pecuniam belligerando, Soram attis in Ottoman. p. 7. 'uerus ibid. ii liis vero quantitates, quas pro ossetis lumit imperator,non sunt considerabiles respectu carum, quas accipit, cum Bassa , aliusvE Pονω Praefectus
quouis modo obit, cuius iuxta eorum legcm remanet ex asse haeres, vel cum
alij Oriciales immensos habentes thesauros necari iubentur, quod saepe saepitis fit , Quemadmodiim suit misera sors cuiusdam Mahumethis Beglierbre,
& Magni Viliri Nasti , qui immensas
auri, argentiq; diuitias possidebat,quae
cum eius capite in Portam exportatae fuere, teste I a. 12 Aurum vero, quod in aerarium in-rrat, ex quatuor fontibus emanat,du bus nempe exteris , de duobus conte raneis: Primus exterorum est commesecium Gallorum, Italorum, Anglorum, Hollandorum , Moicolaitarum,& lonorum, qui ex eorum regionibus aureos ducatos asserunt: Alter dimanat
ex annuis tributis Magni Chani min ris Tartariae, Principum Transylvaniet, Moldauiae ,& uallachiae, Rei p. Ragusiae, di partis Mingre liae, & Rustiae; quae in aurea summa soluenda sunt . Ex Propria regione peruenit spolium Bansarum, & Vistrorum ; & insuper ex AEgypto, qui praeter alia Barbaroru rixa Regna eius sub iugo gemit, ac tremit;
hum. tom. 6. veri reditus pag. 27. 28.
13 Formidabilem constituit militiam, tam equestrcin,quam pedestrem; hinc
sunt, qui famosis sinorum Ianni arorum,& vachorum nomine cclebrantur,
in quibus duobus poditum,equitum; ordinibus praecipuum Turci ci Imper j
robur versatur: Utriq; desiim utitur ex Amo clanis, quos instar decimarum s. aut 6. aetatis anno Commissarii aere
eonducti a Christianis Europaeis, qu uis hodie etiam Asiatici, alijq; miscel- lanei adscribantur, singulis quin qu - , vel sex annis exigunt, qui postquam
Constantinopoli Turcarum more circumcisi, deindὰ Prouinciis,& remoti L.
simis Asiae locis hine indξ distributi , Principisq; sumptibus in Religione
Mahumethana, lingua, ac moribus Turcicis primum educati, tandem, vel armoraim exercitio, vel in alijs artibus laboriosis, vi cuiusq; fert inclinatio,
instruuntur, Sora να in Ottomanno p. r.
p.ro. Ex horum serie praeter Aulae Ministros, de officiales numerantur Dunlaetari pedites, quos letoo o. ad sui ei istodiam habet Imp.: Ex Ianni aris selecti Spaui 3o oo. dexterae Principis singuli ς. aut s. equis serui Etes. Ex iisdem Silichtar, Ut agi.maria es, aliiq; in limitibus Imperi j ad cε- tum quinquaginta millia Equitum;
maxima vero eorum ars in Aula, quae Porta dicitur, circa imperatorem excubias agunt, ex quibus etiam Bassa, de Uilfi, idest Capitanei, & Conlisa-rij iustitiae, item Praesides Prouincio. rum, de Baroniarum, Ae Aga, siuh miliis tum P. aefecti, vel Tribuni militi v d
promuntur ; Eorumq; arma offensiva sunt hasta, acinax, sutum, arcus ἰ Praeter sere nulla defensiua, haber- qu E chissem semper instructam, suumq;
ad nutum paratissimam, La Soran in Ottoman. cap. so. Theodor. Sanduginus de morio. Turca per tot νυesseling. in L
i Haec publica Orbis lues, barbaro
impetu, multitudine hominum, & austera parendi disciplina inualuit . hinc potentiam, ac sortitudinem militatem Suilliani.Tui cici nobis commendat Bodinus in metrido bifror. Imperium scilicet se habere Europa triplo maius, tum populorum multitudine, itim amplitudine regionum , occupar amplissimas maioris,& minoris Asiae, Africae, te Europae partes , totiq; mari mediterraneo, & Insulis omnibus, exceptis ad modii paucis, late dominari, armis, ac viribus tantum esse , ut unus omnibus serὰ Principibus parcise posse sit, cum Persarum, ac Moscouitarum
copias extia Imperii limites longe re-
143쪽
8 NicolaitCaietani Ageta I C. Parthen.
pellat. Accessit etiam Turcicae potentiae plurimum , cum Religiosissimus Hispaniae Rex omnes Iudaeos, & Mauros ex suis Regnis proscripsit; timet
enim inquit Horn. plus letoo oo. in Africam, & ditiones Turcicas migrarunt, simulq; cum iis artes Europsae, praeserti in imilitarcs,& mechanicae. i 1 Sed etsi vidcri possit, Turcam ex ta to imperio multo ampliores reditus
percipere posse qui ordinarii dicu
tur ei te nouem Suhbaninorum milliones, siue octo aureorum milliones , id tamen non fit, cum Turcae nullam alterius rei curam gerant, quam M m rum , ut exercitus conseruent, ita spoliant populos, ut vix ipsorum sustentationi necessaria eis relinquant, unde duratio Imperij Ottomanici, vel ideo diuturna amplitis esse nequeat, quod
tyrannica seueritate, non clementiaia
subditi regantur, ideo hoc imperiunia apud Bocciainum Europae Principes insulse ridet, quod clementia subditos suos tractent; Cum teste Posibio lib.6. ille Reip.status optabilis, & firmus sit, in quo de priuatim sancte , innoxieq;
vivitur, Ze publice iustitia , dcclementia virent, ut recte tradit conringius apud istaenburgeν. in es Rerumpiat. Qua de re intercentu manusiriptos codices rerum dis f. qui in nostro Musso conseruantur,extat fidele Prognosicon D. Magi ri An jTorquati, artium, O medicina Doctoris Ferrariensis, clarissimiq; η'Mgide euersione Europae, quod Seren. Matthia Hungaria Regi annosalutis I 48.. direxit, ubi sic concludit: Nec cessabunt,atit descient Hispani ad ulteriora procedere, donec omnia mexidiana ad extremam usq; Indiam Abisubycient, oeci praedoq; ingentissima ab omni parte, geu-1ερ; subducta ivra quam cre i potes ,
ditabuntur : Sisq; Domini nostri Iesum sit vexillum ad Orientales partes cogtoria portabitur, c, Mabumeian secta
16 QSod dictum sit ad maiorem DEI
gloriam,& ob Calliolicorum Hispaniae Regum summam clemeutiam , ac reli gionem, de quibus concludat illud cant. q. Surge Aquilo veni Auster.
persa bortu meu,8 uent aromam. usa enim sperandi et uitur cx tanti Monarchae potentia, ac religione, nostrorum militum robore, belliq; disciplina, tum ex Christianorum numero, atque votis, praesertim Inuictiss Imper. Leopudi Aiis triaci, qui Budam Hungariae metropolim, cum aliis propugnaculis recuperauit, & cum gloria Christiani nominis feliciorem exitum c-- sequetur. Vtinam aliquando Christi ni Europsi Principes vires suas sanEmaximas coniungerent, non in semet ciuilibus discordijs, di simultatibus seipsos atterentes, fidei, Christo, & sibi inuicem datae, non obliti, coniu/ Iarabis in υrsum insilirent, mors undis; oppeterent, nec prius desiuerent, quam omnem bolum ἡ faucibus eripuissent,nam datorem; dilacerassent, Pariual. b Asa era. 7. c. 27. Sed tantiam abest,ut in concordiam contra hanc hirudinem
conspirent, ut potitis arma contra
Christianos Principes arripiant, prout hodie tam grauem, ac sanctum apparatum aliquantulum interuertit Rex, Sabaudiae limites aggress is, ali que metu licet inaui intentans. Sic in nostra viscera acti sumus, & a n bis superati triumphos Saracenis, Turci', concedimus. o trna 'ora, b mores l
Magnae Britanniae.1 ss Agna Britannia est Insula totius P 1 orbis longe ccleberrima, quae
a circumuicinis regionibus commodo
undiq; interuallo disiuncta, iuxta illud
Et penitas toto diu os Orbe Britannos. gremii 4; passim patentibus uni ucili Orbis commercisis opportuna , & ta ' quam
144쪽
Notitia Bactica Ararii Vniuertilis. 7
quam ad iiivandos mortales in maist proiiciens,undequaq; Coelo, re solo
iuxta fruitur felicit simo,uti eam cele
a In quatuor diuiditur partes, Anglia' nempe, Moriam, Vallian , & Cornubia; Anglia tamen omnibus praestat, sub
qua triginta 'nouem Comitatus , sed Regiunculae. Tria autem hodi hcoi
plectitur Regna, Angliae videlicEt, Scotiae, atq; Hibemiae, ex quibus post obitum Et fabelba Reginae, si eq; Regia
Angliae familia extinci i, proximus ha res Iacobus VI. Rex Moriae vi, dc occasione testamenti Elisabethani Reκ Angliae creatus modernam M. Britaniam publico Parta menti decreto constituit circa annum q. huius seculi, ob religio' .nis tamen negotium,lacerum ex parte,& in factiones diuisum vidit Imperium
3 id itaq; concernit Regnum A glis anum, quod Italis Irabuterra die tur, de praeualet hodie, in eo obtinet
forma Reipublicae mixta, ni miri im ex Monarchia, qtiam Rex idi Aristocratia , quam Paria mentiim Superius; de D mocratia , quam Par lamenti Domus Inscrior, alias Domus communium dicta, repraesentat, Rex hodie est Iacobus II. frater defuncti Caroli IL Stuarti admirabili Dei beneficio hactentis
Regno potiti, cum exorta scintilla ciuilis motus in Anglia emicans Car lus I. M. Britanniae Rex in ius vocatus publico in pegmate inaudito per Uniuersum exemplo anno 16qq. die a 3.
Ianuari j securi fuerit percussus,de quare latius inscriptis balmaiy, a Bareo da motibus Anglici, Theatro Tragico Lon
Aini celebrato, eis. cba rela'ne ae loci cap. 8.Samuel Neandeν in t EI.de Principum Potestatissummitate contra Regia ridium Anglicanum, Francogad Oderamr66o. in i a. caspar neglerus exercitation. circa Regicidium Angloram, edit.
Uasiae i. in8. alijsque. Vires Anglicae non in potentia Rogis, Ducum, Comitum,&c. sunt coli catae,sed in eorum potissmum pote is te consistere videntur, qui ad inferi rem pertinent domum ; ut Rex potius politicum caput,quam Dominus sit catitulo vero Regis Anglia, Scotia, Franeia,ct Hibernia, necnon Fidei Defenfο- is ex Bulla Summi Pont. Leonis X. ad Regem Henricum,cpii Giberi blasphemias publicis scriptis, adiuuante Diafσο R es,oppugnauit, ac liber petetns Legatum oratione praehabita Papae oblatus suit, cuius originale testatur Houuei apud Pelleri ad Moc lib. r.
Vaticana Bibliotheca cum hac dedicatione propria Regis manu scripta rAngloriam Rex Henνicut Leoni X. mittis hoc opus se fidei resem,c amicitiae:
s Sed hanc Partamenti auctoritatem ἰmerito aegrΘtulit defunctus Carolus II. atque ideo plus simplici vice co-ra Pariamεto inferiori seuerissimE pr testatus est; Unde etiam hodierno RG ge Iacobo a regio throno deposito, Gu-ιielmiam orangiae Principem sibi Pri tectorem eligerunt, quamquam Gallie Rex pro Iacobi rc positione suis armis vehetnenter insteir Sed quod propter Christi D.N.religionem expediat,non cum Gall:ς Rege, sed cu Hispano Monarcha st diis inire, de clara ob rationestatus, quiuis mediocriter historiarum
petitus diiudicet; cum Galli iam satis Angliae appropinquauerint per Cale-
Rex Angliae Carolus II. cummaximo damno ijs vendidit pro f. millionibus, necessitate ineuitabili, & Regni neruo exhausto md sanξ interesse Henricus I IX. Angliae Rex, & Elisabeth M. Regina obseruarunt, ae etiam defun-
145쪽
8o Nicolai Caiciani Ageta I.C. Parthen.
eius Carolus II. agnouit, cum superi ri bello validissimum exercitum Hispanis succurrendum in Belgium misit, Ast ex nuperrima huius neglecti ne , qui acute vident, nil boni Regno
Angliae ominari recte testatur Manua se Politicum d.lib. 3 a. 7. n. . Sed hoc in medio relinquimus, a Tacito 6. Annal. num. 8. edocti , abditos Princia
pii sensui, O si quid occultius parat,
exquirere illicitum , anceps , nec ideo
essequare. ε Regni Angi lar opulentiam ex eo praecipue iudicari arbitrantur
Smiibus de RepubI. Anglori lib. I. cap. S. Conringius apud Oldenburgeri in thesauri Rerumpubisar. r. a pag. 6 9. quod
solum in omnibus pcoe Prouincijs habeat ficu odissimum, quod omnia humanae vitae necessaria producat bori d metallorum praesertim auri , argentiq; copia,ex lanarum ingenti copia,&pannificio, commerciorum amuentia, nauigandi peritia,&naualium socio rium, nauiumq; copia, priuato tu ris quoq; opibus: Commercia vero hodie Angli instituunt non tantum in Eur
pa, sed & per omnes reliquas Orbis
terrarum partes, & habent ad tuendia commercia Africana Tangis, quod Rex Carolus II. a Portugallis , cum Regina Catharina ciotis loco accepit, item promontorium Cabo Verri, 7 Rex autem Angliae plurimos habet ordinarios reditus,de quibus Ioann. de ' De cin descript. Angliae, Thom. Smithus lib. 3. de Reptibi. Arator cap.7. Moch de
alijq; in relationibus de hoc Regno, 3 Habet priino Patrimonium Regni, quod barb c vocant Domanium. Omnium pupillorum selidatariorum tui
iam suscipit, di durante pupillari state omnes bonorum reditus. Minor autem est quisq; apud Anglos, donec an num vigesimum primum compleuerit, si masculus sit, Cotiuel. Instit. Iur. Aul.
rundem dominus est,&eiusmodi pupillis coniuges attribuit, aut pretium pro coniugiis accipit. Relemum etiam soluunt ex seudis. 9 Portorium quoq; Rex percipit ex
omnibus mercibus,quae inuehuntur,rceuehuntur sub nomine Pondue, maxime vero ex lanis. Accedunt etiam confiscationes bonorum,& reditus ex A
io Extra ordinem etiam, necessitate
exigente, Partamentum indicere solet Reges,& sic auxilium a subditis impetrare. taq; duplex: Pritis subsidi uno vocant: Alterum auxilii extraordinari j genus, siue taxatio pro ratione decimaequintae partis facultatum locorum . Solet quoq; interdum Rex sim: Partamenti auctoritate locupletioribus subsidium petere, quod Beneuolentiam vocant.
ii Sic vero inquit Barcuius Leap. . nul libi in tam ingenti Regno vectigat: noin urbium, pontiumve discriminibus publicanoruni stationes, praeterquania ijs locis, undε naues in exteras plagas
soluunt; nam importatas merces, aut
quae inde exportantur, profiteri apud. eos, necesse est, qui, a Rege portorium
ia ordinarios sane Regni Anglicani
reditus, antequam Henricus VIII.bona Ecclesiastica occupasset, ad quingenta aureorum millia accessisse, Durus prodidit; sed olim ad I9o. millia , ducatorum ascendisse refert cum Luschus in compend. bis. fol. I 6 8.Je Ioannes de Lari in descript. Anglia cap. 7.παso . e tabulis publicanorum testatur,
portorium omnium mercium evectara anno I 6ia. ascendisse ad y 379 . libr. serting. Easdem tabulas, idem ait, fidem facere, easdem anno Isai. vectigal mercium evectarum reddidissopublicanis garor. libras, inuectorum autem 9i o 7 9 libras sterting. I 3 Verii in de hodiernis Regni reditibus sic loquitur Ed M. Cbamberlρου eu Urat present de ι'Angleterre p. 9 .
Certi Regis Angli reditus olim malo res erant, quam alterius Eu Oppi Regis
146쪽
Notitia Practica Ararii Vniuersalis. 81
rum plus percipiebant , quam opus ei erat ad ordinarias coronae expensis sinendas. Sicut nullatenus cogebatur iditor suos impositionibus, i, colle tis onerare. Pol uim dua Camerae Partamenti obfclici mam Regii moderni restitutionem congruatae essent, inaenerunt illae corona rea tiu sie diminutos, ct onera in ta- tum ob expensas , quae necessaria ad bellasam mari quam terra contra duos pote
ii mos nostras vicinos Vranda extra,c ob ingentem numerumfactiosorum et, sediarissurum, ct rebellium intra Regna Anenda erunt, aucta , ut unanimitis comcluderent, omnino ad pacem, O quietem satus,ct ad bonorem Regis,Regniui co seruandum opus esse, ut certi de tantuν Regi reditus adjummam duodecies cen-renorum millium librarum sertinget
I Viribus maritimis, & classe ipsius
naturae beneficio Anglus populus praestat; nam in potentia nauali praesidium Status Anglicani consistit, di conse
uatur Imperium maris Anglicani , vn inter caetera ex literis Eduardi III., qui se Dominum maris nominat Iarobare volunt ;& Io: Sridenus quoque ii suo libro, cui ti Mare clauium, Regen maris circumflui,& indiuiduae, ac pe
re tuae Imperi j Britannici appen licis Dominum esse asserit; Cui tamen dominio Balatii maxime obluctantur, pro quo libellum de amari libero edidit Huso Grotius, contra quem Seraphin. de Helias de Iuso Imperio D tanorum is Matico . nec miniis huic maris Imperio infensi sunt Castellani,& Galli, vide claudium Morijsivandae orbem μιι - , aliosq;.
Regnum Scottae. I Cotta alterum Magnae Britannino Regnum antea per plurima lacu
la propriis paruit Regibus, sed ex quo obiit Elisabetha Angliae Regina anno I 6o3. , ei successit Iacobus VI. Scottae Rex, qui duo Regna Angliae,& Scottae coniunxit, & in Angliam, uti maiuS
Regnum transmigrauit, de qua unione Albis. Gentilis librum scripsit, Je lacobus ipse affectauit nomen Regis M gnae Britanniae,&aurei cudi curauit cum hac inscriptione: Henricus Rogas, Regna Iacobus. Scotia nunc in duas praecipue partes Tatio fluuio intercurrente, diuiditur; in scotiam Australem, quae frequentius habitatur, & moribus, diuitiis, ac humanitate excultior est; Et Scotiam Borealem,q ip agrestior,& rudior, mores etiam Sylvesris Hiberni genuini, di prisci Scori retinet. a De Scotorum opibus, ac reditibus plura accipi possunt ex Morrisonis Aulo apud libellum de Regno Scottae c. s.& Pbilin.Andr. Otaenburge . in Thes.
Scotiae, ut sitis rem nauticam magis, magisq; commendarent, nulla, aut sane exigua nauigantibus imposuerunt telonias Reditus vero Regni,olim se runt tenuissimi; exfeuis Guardia, quae ad Regem spe,abant, haeredumq; tutela in potestate Regia erant, qua durante aetate aliquod Rex capiebat emolumentum ; ad haec potestas haeredum in matrimonium collocandorum.
In legibus, & Consuetudinibus Buτον- per Dauidem primum editis, dicitur Quilibet Burgens debet Domino Regi Burgagio, quod defendit, pro perticata terra quinyue denarios annuatimo.
Reges cum ex suo αrario, quemadmodum Reges Angliae, exercitui alendo non essent, edicebant suis, ut certo die ad signa adessent, denunciata aduersiis contumaces perduellionis pqna.
3 inidam existimatat, inter quos etiaB terus est, quod Rex Scottae non plus ex sitis percipiat regionibus, quania
centum millia coronatorum; nonnulli
autem putant, quod redituum illius calculus ad millionem auri accedat,
modestiores tamen relationes nota
pluris, quam centum millium librar. sertini pretio illos reditus aestimant. Post vero scotiae cum Anglia unioaε, ordinarios reditus lab Carolo I. ascendisse ad quingentum millium libresese
ling. pretium, siue quas Itali vocant Diale
147쪽
81 Nicolai Caietani Asem LC. Parthen.
1 VT Ibernia, vulgo Irunda dicta, In L sula est ampla Europae in Oceano Occidentali propε Angliam , & ad eius Occasum, scd multo minor ips Subest ab aliquot seculis Regibus Angliae, qui dicti fuerunt Hiberniae domini iam inde ab Henrico II .ad Henricli VIII. qui primus Hibeγnia Beae dictus
est, eius praecipua urbs est Dublinum in ora orientali Insulae: Diuiditur inis quatuor partes , sub qua sunt triginta tres Comitatus, sed Regiuneulae, teste Michaeis Ant. Maiarand in I xis. ω
s Abundat haec Regio am nissmissuminibus, piscibus , & portubus, sylvis, lignis, equis, lino, metallis, prae sertim marmore, quod iuxta Dublinsi, & Corcagium generat; maxima autem Hibernarum opum pars, teste Botero, in illorum ovibus consistit, ac vaccis . Maiora nauigia,praesertim bellica, Hi- hernis fibricare non licet habent vero milia mercibus deducendis idonea, &adue istis pyratas leuiter armata: Ex quibus facilis redituum coniecturaia, hoc tamen certum est, qualescumq; hactentis fuerint, vix ordinariis sumptibus suri ere,' Porro Comitatus singulos annua tributa Coronae Angliae pependisse iam a multis annis, extra
dubietatis aleam est ; amplissimosquO itidem reditus fisco e rebellium bonis accessisse. Constat Hibernorum militia ex quadruplici militum ordine:primus est hastatorum equitum; alter pedestria copiarum; tertius illorum , qui pariter gladijs, ac missilibus accincti sunt,&Ramos vocant; quartus ordo Curs rum est, qui Irlandis Daltini vocantur, ut videre licet apud Auctorem Descripti Hibernia cap . Philipp.Andriolisnburieran Thesu Etru- p sic. Ear. a. pas. eor. 6o a.
De Arario Regis Sueciae. x Vecia, Suetia Italis, Suede Gallis, o Regnum est Europae antiquum in
plaga Septentrionali positum, mai rem scandinauiae partem complectitur, aliasq; Daniae, de Norilegiae unitunia
fuit, sed hodiE proprio subest Regi;
Eius partes sunt sex, nempὰ Si tela is propria, GVibia, Lapponia Nomegica , Finlandia, Inria, & Livonia, sub quibus sunt triginta quinque Prouinciae, quibus additur Praefecturae , quae antea pars erat Noriregiae . Sub- sunt etiam Sueciae Regi Pomerania citerior, Ducatus Bremensis , O Principatus Ferdenses, sed haec sunt in Germania ; Totius autem Regni caput est Holini videndi Henricus Soterus, Alb. antestis, Millarus, Rureus, Gotbο-
fedus in leboniologia comica, in Stieciae descriptionibus. a Refert autem hodie Regnum illud
narchicum, ita quidem, ut Monaribu mrepraesentet Rex, ob totidem , quaeip si sunt reseruata, & maximε hodie post noua Comitiatiolmis anno I 682.
quibus ipsius fasces Regii aliquo modo restricti, maxima ex parte rclaxati. Aristocratia speciem formant Senat res, Nobiles, Clerici, ac milites: D mocratiam vero Cives, & mercatores, teste Auibore Manualis Politiei lib. I.
ria Thuldeni par.q. p. a 7. edit. Colonia anno 1663. his concipitur vcrbis: Nos Carolus Gorauus, Dei gratia, Suecorum, Gotborum, Vandaseriam Eex, magnus Princeps Fin indiae, Dux dicaniae, fiso- ae, Livoniae, resiae, Arema, I erdae,5π-tini, Pomeraniae. Cas sebia, O Vandaliae, Dominus Ingriae. Viai ariae nemo a comes Palatinus ad Rhenum in Bamι-ria, Itilia, citatae, ae Montium Dux.
Privatorum diuitiae in copia polliti,& ferarum, corijs, exuuijsq; sitae sunt,
148쪽
Notitia Practica Arvij Vniuersalis. 83
tum verδ in butyri , ferri , cupri, cerae, aliarumq; rerum abundantia ; De Regio autem aerario agunt Κωk- Λ rio lib. r.eap. 9. ubi Peller 13 obf., Maxia l. Faus. in conoro Xyaratus. .oia. Uss. Philipp. Andri Oldenburgeri is ThesRerumpubilaria. pag. aro. alijq;s i Regni itaq; reditus ex quatuor fontibus emanant; e metalli scilicet fodinis, omnium enim mineralium decimqRegi debentur, & si subditi venas s
dinarum non tenerent in occulto, multo plures ex illis redirent prouentus . 5 Deinde per totum Regnum tributa exigit ,& decimas frugum , siliginis, hordei, butyri, bouum , piscium, pel lium , rerumq; similium , quas ad n
uem , vel decies missiones ascendere , creditur.
7 Tertium redituum gemis consistit in contributionibus,& vectigalibus arbitrariis, nam quotiescumq; Regi militares copiae conscribendae lunt , Comitia Regni solet indicere , nouasq; exactiones imponunt.
3 i Postremo ex bonis Ecclesiasticis, priusquam enim religionem Sueci mutassent, Ecclesiastici latissimos possidebant landos , ex quibus magnos accipiebant reditus, quos deinde ad Coronam una cum arcibus reuocandos
esse decretum fuit ; qui verboppigia rati, a veris haeredibus redimi fas iore.' Praeter vires terrestres, quae tam in copia militum, quam accurata militiae disciplina sitae sint, etiam maritima Suecis potentia magna est s incumbe
dum vero est , ut iurarium, quod bello hactentis in is liciter gesto valde depau
mercia respiret; Adest ibi Collegiunia Regiae Camerae , seli Fisci , in quo omnium totius Regni redituum , ac sum-Ptuum rationes cxaminam ut , atq; eX- punguntur, Soterus in des pl. Suecia pag. 16q. Licet undequa l. Regnurio, suum munitum habeat natura, cum a
parte Orientali Mosum vicinum aspiciat, sed admodum vastis Regionibus distinctum, & sunt ex parte Findici Ducatus , ut & ingriae , & caretiae lacus, & propugnacula plurima: Habet quoque circ1 Liuoniam,vhi Si iecia solum aperta, sibi Polams, ' Lilburnos vicinos, deinde etiam circa Bo ulsam,di Pomeraniam ulteriorem Electreem Γυηiebu g. , ac tandem vicinos quoque Danos , aduersus quos mari ad Noruilegiam in accessii montium nitiosorum se tuetur, scd legi ineretitur Ius feciale a maea Dauiae anai I 6 7. ac manifestum, de Respon o at illa armorum Daniae Regis coarra Sueciam ostenditur apud Tras. ad 3. pari. histor pertin.edit.Colonia ι6 9j
J sa, nune Dalila dicitur, Italisi animarcta , cratq; liliis .i in tros partes , ne inpe in Cimbricam Cher vestim, in In las, & in nunc autem
angustiori biis restringitur limitibus, cli Scania, Ble . Mia, & Hallandia in Suecorum potestatem deuene lint: Habet ad Austriini, Germaniam versus, Hol- satiam; sed in aliis partibus circumcingitur mari Germanico,& mari Balthico; Eius primaria Vrbs, & Regia est Hapbnia ad Sundicum fretum sit :QDd sane Regnum exhibet nobis λωmam Monarchie ab solitiae, ubi hod e nus Daniae Rex Clγistanus V. absolutam, & legitimam potestatem in Da- nos habet, quam Friderisui III. pares cum perpetua, ac hereditaria Regni Danici successione anno r66 .gratiis. sim a tunc temporis bello cum Si ieciae Rege Coum ijs Haphniis acqui iuit,teste authyre I. E. c. Manualis Politiei lib. I. p. 8. Videndi Stephantus, cranetius, Zeillertis, ac Pontanus in Dauia Description. Ivarus N. Nen Zbolinius de Praeceuentia Regni Daniae, HVota
a Sublu: Rctiam Daniae Rugi, Regnu
149쪽
8 Nicolai Caietani. Ageta I. C. Parthen.
Nortiegia, Dundia Insula, sebellandiea Insulae , & littoralis ora Granelandia; De Noruegia , & Istandia inseritis. Schetlanctiae, quae & Scandiae a quibusdam dicuntur,sunt sex,quarum tres praecipuae, nempe Mai nundia, Zealia,& Vtisa, ipsarumq; incolae in maxima prouehuntur senectutem. Reges Daniet se iam appellant etiam Reges Gothia,& ι viandalia,qua de re graues semper eontrouersiae ortae inter Reges Daniae,& Sueciae , cum hi potiorem partem , Gothiae, scilicet Ostrogotbiam,sime orie- talem vestrogothiam,siiuEOccidentalem,& alia obtinerent, & nunc citania Suedico Dominio subest Gotbia meridionalis, nempe Scania, Ballandia, desisIivia, quae prius erat Danici iuris, titulo tamen Regis Gothorum retento, hoc modo 1 Nos Christianus V. Dei gratia, Dania, Noruuegi ad andalorum, Gothorum Rex, Dux Sle ici, Hos ita, Stomaria, ct Dii sa, comes in
Oldenburg, ct Delmenbors. 3 Principales huius nobilis Regni roditus ex telonio nauibus, quae Sundam transeunto imposito, itim ex taurorum vectigali,quorum ingens numerus singulis annis in Hollandiam, & vicina Germaniae loca evehitur, colliguntur.
od ad telonium nauium in fretobtinda spectat, hoc incredibiles parit
nummos; omnibus enim nauibus ex alterutro horum marium in alterutra
nauigaturis hoc fretum Orefund transeundum, & vectigal pendendum est, pro quouis nempe malo aureus nummus vulgo Rosenoni, soluendus; Q tidie fere ψoo.aut so o. naues tam paruae, quam magnae ibi vectigali soluto transeunt, Zellieri in Dania descripti pu 176.
dieque parui illi sunt habendi reditus, qui ex captura piscium proueni sit, ut & hordeo, butyro, larido, carne,corio, alii', usui necessariis, Aera. Rer. Germ. l. 3. Metallorum qum, fodinae
regia cura excultae, tot bouum, cq ii
rumq; myriades, quibus, ut e Regno abduci tuto possint, certis sunt locis constituta vectigalia, maximum etiam
asserunt emolumentum, Pontan. 11
choragvapb. Dania descripsi pet. 7 a DEIoch de Amario lib. Iaap. I nu. I st. Oao. Quibus bErarii Praesectos constitutos esse docet Pontanus in reb. Dan. apud Doch. duosin. a I. ubi Peuertu is
s Regni vires in classibus maritimis
potissimum spectantur, numeroq; i belli usum munitarum nauium, teste Pbdin. Andr. OUenburger.inet es Rerumpia paria .st. 287. Quid vero in militia terrestri, ostendit non ita pridem anno scilicet t6s 7. Pridericus Rex, cum decem mille equitibus, &undecim millibus cum octingentis peditum, Suecorum arma praestolabatur,rbeatnEuronum par. a. pag. aos.
I I TOrilegia, Regnum amplum Eii-ropae,est a faucibus sinus Codani,& Scania prouincia Daniae , usq; ad promontorium Boreale, & Lapponia, sed non aequὰ latam, habens ad ortum Sueciam,& ad occasum mare Germanicum. In eo sunt quinque Prouinciae, seli Praefecturae; Urbs autem Noruegiqcaput est Nidrosia; Alias Reges habuit proprios, sed ab anno i 387. usque ad nostram hanc aetatem Regnum hoc Regum Daniae dominatui haereditario
obnoxium mansit. a Licet vero Kkchue Oar. lib. I. cat ID. n. 9. Io. scribat , quod Notu egia nullas alicuius momenti diuitias habet; attamen esse Regnum feracis finia abietum, aliarumq; arborum,& ligno rum, ac metallorum testantur Co in-gius apud Andr. Oldenbarger. in Thesaur. Rerumptibilar. a. pag. 26 l. V vess lingius in Aur fodina ver. Noruuegia pag. i rq 6. & Zelzerus in descript. Da
Senoueri sumptibus Regis Christiani IV.Argenti fodinam inuenta fuisse, ex
qua postmodum & aureum crurun O
150쪽
Notitia Practica IAvij Vniuersalis. 83
3 Unde eκ pascuis, lignis, nauigijs,pi positum, in duas diuiditur partes,nem scatura, pecudumq; magna copia re- pe in Poloniae Regnum proprium, deditus agnosces,&vix Ioo ooo. Impe- magnum Ducatum Lithuaniae. Pol tialium excedere testatur Auctis apud niae Regni partes sunt Potiniafuperis , eit. Oldenburgeria. par. a. pag. 29ο. editi sed parua, cuius caput C couia, totius
Istandia. a πSlandia, maris Septentrionalis In- sula ad Regem Daniae spectans,
amplissima, inter Noruuegiam, ex qua pendet,de Gronelandiam,seu Terrania Viridem, it ab ortu in occasum extensa. In quatuor diuiditur partes,n ph in Orientalem Occidentalem Septem, trionalem, de Meridionalem. Eius Vobes praecipuae sunt Hola, oc Scbautum,& Besedis arx, ubi Prorex Insulae commoratur, satisq; culta est, de fertilis oram littoralem versus, sed in mediterraneis valdὰ montuosa, de inculta , Mich. Ant.Bauis .in Lexic. Geograpb. tom. I. An autem Istandia sit vetustissema aluiquis Scriptoribus celebrat Thiae; disserit AnPinus Ionas Ista
das, tam in Cb moua, quam Decimiane Diandia historico. α Exiguis contentam esse voluit na tura Istandiam, in qua multarum stu- sum prouentum mistra quaeres; piscibus tamen marinis , equis, labori, Selongo itineri serendo commodissimis, canibusq; sagacibus commoda sua venatur, teste OId taetero in Thesauri RerumpuM. pari r .pag. 287. Deniq; de 3 Monte Isiandita Heria videantur, quae Camerarius Horiguis usent. I v. 17. adducit. Nivcm in Isiandia prae nimia vetustate nigra, de arida, ut incensa asedere testatur Abuimus Memensis l. de
Deisrario Regis Poloniae. t o olonia , Regnum peram plunox Europae in plaga Septentrionali
magna , cuius caput m ania, Maa
catus Lithuaniae partes sunt Liibuanta propria, cuius caput est Vulina, Podosia. Aliter etiam diuiditur Polonia in triginta quatuor Palatinatus, de octua ginta septem Castellanias . Vide Zei larum in Itiner. Polon. ct in reremi Polonia descrpt. ' t. Ceilarium in nouissdefcripi. Regni Polonia, Manislaum X san et tum Cromerum, ct Io: L At in Polonia descript. chrisophorum essetfiuock in Republica Polonica duobus libris in Data in 8. Io: Pbilippum Haramannum in Memorabilitas Reip. Polonia , Andream Pitca in Perspecti politica ReipuM. Polonia, Damisi erit.
2 In hoc Regno apparet forma Regiminis mixti, ita quidem, ut Aristocr tiam sortiret Curia Senatoria, in qu titor consistens ordinibus, ac deindE, Nobilitas Polonica,&Lithuanica. Maximum praeen inentiae ius Regi tributum consistit in facultate Comitia indicendi, exercendi iudicia, omne'; magistratus distribuendi, quamuis hodierno die Rex magis absolute, di Monarchich imperare ceti'erit, praesertinis tempore belli, Authore LE.C. Manu sis Potitiei lib. s. cap. Io. dc vide Franc. Marinium de Scopo Reip. Polon. cap. 2. Or . Et libellu in de Seso Rei Polonim, O minus Auseriacae aduersio Mariatu, in quo Hermannus Conringius ab in pisii , ct calumnys Mariu υindicatur. Sed, ut vult Paulus Pisfecius Chron. gessi in Europasng. pag.q9. praeest Rex suin-mo contentus dignitatis gradu, de censu Pisti sui a primordiis Regni praefinito, luem minuer vel augere lege pet
hibetur; nec aliundE, nisi ex isto censu Fisci proprii Reκ Poloniae liberalitatem exercet pene profusam in tantum, quod in tam vasto imperio, dc populo-M rum