장음표시 사용
151쪽
tum multitudine,paucissimi sunt ex nobilioribus , & militaribus melioris notae , qui non participent ex gratia Regis aliqua emolumenta Fisei Regij. 3 Regius titulus in tractatu pacis Bro 6
AE Gaudet Polonia tota admodum fertili solo , omnis generis frument rum seracissima,& fructus varios serentibus arboribus plenissima Cellarius . . to pata a. imo teste Botero in relat. de Regno Polonia, cui iungi potest Di γ-fus apud Honori Thesaur. Polit. pari. 1. pag. 2 a. frumento superiori seculo ponuriae Italiae subuentum fuit. Neq; vero magnae , neque contendendae sunt opes Polonorum, sed tales, ut omnes bellorum expeditiones hactentis suismet reditibus peregerint , sumptusque quosvis maximos in Coronationes , et nuptias,aut sepulturas Regum suorum aere proprio exsoluerint , authore M. ν olfeio in Polonia pag. 28ρ.s De diuitiis Polonorum, & qii idem
Magnatiana, Loterus cuius vcrba exhibet Moc Ae Araruib. s.cap. I I. an. 26. scribens, ditis limos eorum vix viginti quinque millia coronatorum excedentos reditus annuos possidere dicit ; sedeas minus ipsi cognitas, aut certe tunc alium statum suisse arguunt longE maiores reditus annui,& sussiciat alterum exemplum ex Piascia ciAcbron. asse re ; Ianin vi enim Dux Glrogia, Cain ianus Cra utensis, qui anno i 6 19. decesserat, haereditatem suam obligauit, ut eius stipeii dijs si xcenti equitcs armati perpetuo in astris istius Reipublicae contia Lostcs finitimos Ei
militarent; In peculio autem suo ni merato reliquerat trecenta millia nu-mor una aut colum Hungaricorum , di communioris Pecuniae,ac Semaram
aureae, argentaeq; supellectilis uim ingentem. Plura apud Authyrem defensa
Quondam reditus Regii maioressuerunt, quam cromero, & Nerieba-νο esse creduntur. Sola autem mineralia , & salis fodinae Regi maximos faciunt reditus; Tum tributa,& vectiga- lia, mercatorum aduenariim mercibus imposta. Tributorii aliud vetus, aliud nonum est: Vetus cxiguum est,& ab ii tantum, qui in Regno mercatum exer-ccnt, exigitur. Nouum maius est, di soluitur pro bobus, equis, numento, lana , corio, cera, aliisq; , quae extra Regnum vehuntur; Ab his tamen N
biles, de Ecelesiastici exempti sunt,
modo non emant eo fine, ut iterum vendant: Iudsis portoria pro annuata summa elocantur,& priuilegia mercaturae conceduntur, teste Neugebauero
manti vero prouentus Regi sint in Poloniae Regno, Henrico Valesio, post Regi Sarmatis populorum, exponit u scius Episcopus P nome Us gratuoratione ad Henricu habita apud dum gesor. Pop.rilitib Hem. i ad .ps G .R. p. lat. ubi sic inter alia inquit: Hitiati tui reditas ini nobis Regia MMI e bona vocamur μορὰ tertium ren rum millionem ascendunt : Ingens surias,inpraesertim expensarum paucitate metieris, non ιnde beleta prouidebis, non . munificus eris, non publicos Curia mini-sror, aut aulicos stentabis, qui in alio rumpem praemoriam ctim honore adem sed me am tuam in e inserues, pau- cum mini sejium prouidebis. Et pag. 119. Iura Maiestatissunt, leges Populo dare, bellum indicere, legatos mittere, ct accipere, monetam cudere, honores Reipubliaca pro arbitrio conferre, cin catera minutiora Iliis prioribus Respublica mutur tecum potesate utitur' triapo eu ais unius Regis dependent viaumater Nec
152쪽
Notitia Bactica Ararii Vniuersalis. D
ideo tamen arbitratur, ea inparra Raepem infelicem baberi, gaudere poliis , ims frii cem esse , quia nemini acerbusfuturus, aut Duod proprium Regum Poloni γα-bblum ) in v cuiusq; ciuis rusus obri
8 Illud vero maximum est, quod N biles quorum ibidem ducenta millia reperiri meminit BesId. lib. a. dissertat.
defensione Regni Regi inseruire obligati sunt, nimirlim vetente i iecessit te, Rioc .Lcap. Ir .m Iς. ubi Pellari in adHOMenburger. ariet. Nef. Rerum Equitatu cnim Poloniam sup rare Respublicas omnes fatetur Franc. Marinius de Sevs Regni Podon. cap.9.
pag. 223. & asserunt nonnulli inquie'erius Gest. Pop. Polo ub Henri L pamas. 3 o. vel ultra millia equitum posse numerari , sed magis vero cohaerens Starauessius in sua Polonia pag. 9 perhibet certum esse, Regem Poloniae posse ducenta equitum millia habere absque ullis stipendiis,& oneribus p blici aerarii, quorum quilibet sumptu proprio, vel co nomine,quod Nobilis sit, militare tanditi tenetur, donec, vel bell um finiatur, vel 1 Rege omnes disemittantur; Equitesq; ipses quasi ii quadruplici ene disserentia, pedites in duplici . Eκ equitibus alii sunt grauioriSarmaturae, quorum alii sunt hastati, di alii sclopis tantum armati, utriqοῦ autem ferreis thoracibus, atq; galeis sunt vestiti; Alii leuioris armaturae,. quorum aliqui selopis oblongis, alii lanceis armati; Pedites vero alii sunte Polonia, & Hungaria conscripti, alii a partibus Russae Scythiae vicinis: Sic fertur Rex Stephanus in expedition Livonica plusquam XVI. peditumo Germanorum, & Hungarorum millia sub signis habuisse. In Arari j aucti nem summopere Polonis annitendum, quo prompta pecunia semper sit ii st ructum, cum ijs neque a natura , nemque ab arte ulla sint munimenta, nisi
x okouia, sed Rusa Alba, regio 1 1 prccipitis Europae verssit
Septetrionem,& amplissima, ubi alias maxima pars Sarmatiae Europeae cum aliqua parte Asiaticς;Prouincia autem est R.a Magna, quae ab ea Most uia a recentiorioribus dicitur. In qu tuor praecipv. is diuiditur partes, nempe in Min uiam Occidentalem, Μή - ι iam intentalem, Tartariam Mincoaiaticam, & Linoniam Mosiou. , sub quibus sunt o. Prouinciae circitdr, quae
plerumq; a praecipuis Vrbibus denominantur, quibus nunc addi possunt Smole scensis, & Seueris sis Ducatus , qui antea Iuris Polonici erant. Totius Regionis primaria Vrbs est Moscha . Videndi Gora redus in Areboniologiacosmica in Bisa,ct Mosiou. descript. Reipublica uocouia Lugd.anno t6ῖ o. impressa ; Olearius in Itinerario Moyse Pre e. Ioannes Faber, O Paulus Iouius in is descripe. Mosiou. Auis Oldenbu gemin Thesauro Rerumpubi. totius Orbispana .apra I .adseqq. a Longo igitur, lateq; dominatur, uti Eκ titulo, quo usus est M. Mincoaia Dux Auxis Michaelis silius, qui anno I 63o.natus est, in Mandato, Legato in Galliam suo dato, qui sic se habet r' Alexis utebaleuuiset, Dei gratia, minus corio Magnus Dux totius Ressia, magnae, parua, O alba, Magnus Dux
153쪽
88 Nicolai Caietani Agem LC. Parilim.
1οrum aliorum Dominatuum, ct terrarum Orientalium,incidentalium que Septentrionalium paternus, avitusq;πι- res, Suaecessor, Dominus, ct Dominatori
3 Hoc Regnum alterum est, quod in Europa Monarchiam Dispoticam refert, quae ab Aristotele 3. Polit. Io. Regnum Barbaricum, siuὰ Dominatus vocatur; Idedq; , authore Botero in re- Iat.cap. 6.de hoc Regno, dicebat quidam Multam edes Visirus, quod Moysius, δέ Gria soli inter Principes essent Domini suorum Dominiorum; Proinde Ac demiae, & Collegia in hoc Imperio Moscouitico nulla existunt, tum n beneficium naturans libertatis intelli, gatur, tum vel maximὸ, ne Imperatore ipso quisquam sapientior videatur. Vnde pueri docentur credere, & loqui de M. Cear, scilicet Domino, sicut d Deo terrestri, & ipsi etiam nobiliores semper suo nomini addunt Serui cognomen , Authora I.E. C. Manualis Potitici lib. 3. cap. 3. O ex Botero accipit Aloclitae aerar lib. I. cap. I a. Olfarius in Itin. Mose Persico lib. 3. cap. o.
4 Reditus vero huius Principis ordinarios exhibet libellus sub tit. Rusa, seis Eeis. Moseouia Lugd. I 63 o. editur
. . s. de P r eadem Omnino verba ,
s Magnus igitur Moscouiae Dux eterris ad ipsum Principatum peculiari- . ter spectanti us quas vocbin dicunt
cerios census quotannis percipit, qui paltim in pecunia ab agricolis numerantur, partim i a frugibus teriae, ut i tritico, hordeo, auena, &c. quod vocant Obrohei Itemq; in animalibus terresilibus, aut volatilibus, & domesticis auibus, deniq; in aliis terrae si u-gibus, cera, melle, & similibus. Annona autem, quae hoc padis Principi colligitur , longe copiosior est, qua in aut in familia eiusaex Kndi, aut per pensi Ones, quas familiaribus suis, aut Nobilibus pro mercede attribuit, exhauriri possit; reliquum venditur magno pretio , de nummi in Principis aerarium in
5 Secundum tribatorum, de redituum genus appellatur, Ic podat, quod j quatuor imperii huius tetrarchis colis ligitur. Est autem tuta annuum tributum pro singulis mensuris farris, quod in singulis Prouinciis emanat; Podat est census annuus , qui imponitur singulis Prouinciarum dioecesibus.7 Tertio bulla pracbis. idest magnum tributum, quod colligitur P ve stigalibus,3e portoriis Ciuitatum, & municia piorum totius Principatus. 8 Hisce accedit tributum annuum, quod colligitur e thermis, & cauponis publicis, quod licet incertum sit, tamen valde opulentum esse, ex ingenio incolarum iudicari potest, qui utrisq; hisce locis delectantur. Item in causis criminalibus, & conuictorum , ac damnatorum bonis Fiscus capit semisse, delator quadrantem, & magistratus reliquum quadrantem. Qui accurate rationem accepti, & expensi tempo Theodori Principis iniuit, Angliae R sina Legatus scribit,in uniuersum qu tannis in pecunia numerata in Ar rium inferri r 3o ooo.rubiarum. ν Tenet alias quidem M. cor contra Turcas, & praesertim Tartaros, Crimenses, atq; Praecopenses, quos versus Meridionalem plagam vicinos, de inimicos habet, haud mediocrenia Equitatus numerum ad famosi sibinum in Rusa, & V ainia fluuiuii Aor benem, Sec. Manuale Polii. Gib. 3.
C A P V T XIII. De Arario Regni Portugalliae.
i Doriugallia, Regnum Europae ira x parte Occidentali Hispanis, quaucteres dixere Disitaniam, tenebatur
antea a Potentiis. Hispano Monarcha, sed anno huius seculi 4 i .cum Algarria iniuste excussit suave iugum Hispani
154쪽
Notitia Bactica IErvij Vniuersalis. 8
cum auxilio Gallorum , certis legibus sibi electo Rege Ioan e Duce Bragantiano ex antiqua Regum prosapia oriundo. Totius Regni caput est Olisipo,quae etiam sedes Regia, ad Tagum iluvium. Subsunt etiam Portiagalliae Regi, A Regnum in Hisp.; Brasilia, R gio ampla Americae meridionalis in I . Praesecturas diuisa, Ararer Insulae in oceano Atlantico, ubi Medera insula,& Insulta cap tis Viridis. Habet praeterea plurimas arces in ora Regni Congi, & AEthiopia in seriori , uti Fanu S. Pauli Loanda in ora Aryolae , & insulas S.Thoma, Anniboni , aliasq; in mari
Guineae r In ora orientali Asricae arces Sosiam, Mozambicum, Monbaziam, de alias Zanguebaria regionis. In Indi vero Orientali habet Goam urbenia amplam cum annexis, & cum plurimis arcibus in illa ora,& Insulam paruam cum aliquot locis in ora occidentali sinus Gangetici, Michael Ant. Baudrad
manuel de Faria, SOufa in Epit nebis.Portu. a Refert autem hodia Porti galliae Regnam sub hodierno Rege Petro B - mam Regiminis mixti, ita ut Nobiles ,& Clerici, quorum caput est Archiepiscopus Vi ponent, ac populus
inferior non tam magnam potestatem, Iauctoritatemq; in regimine, sed & p tiora Maiestatis iura tibi arrogant; hisbent enim ius belli,& pacis,quod pon- nisi consenti te populo,& Proceribus
Rex decernere valet, indicunt Onera. x tributa, di vectigalia, piomulgant leges uniuersales, caetera autem iura Maiestatis Rex pro lubitu exercere potest, Authore I. E.C. Manualis Politici lib. 3.
; Reditus Regni, & Dominiorum Portugalliae consistunt primo in Tel nijs publicis, Asandegas Ipsi vocant;
quippE ob omnes merces, & res quas csiq; venales soluunt alii decimam, alii quintam, alii aliam partem , excepto tritico, quod soris importatur; alijsq; vectigalibus in ligna, vinum, carnes, cartas lusorias, salinas, &c. Alterum redituum genus prouenit ex Almox isi,quibus colligendis plurta loca sunt destinata. Tertius genus percipit Rex nomine Magisteriorum ordinum militariunia, tam in Regno,quam in Prouincisis bello acquisitis. Authis. autem Relationis de hoc Regno apud Honorium in Thes Polis. scribit, reditus annuos huius Regni essO36 ooo.duc. vix tamen expensis suseficere; At Aloch. de aerario lib. I. cap.6. num. I*6. O r 7. scribit summam re
dituum annuorum esse 2 2ooo oo.duc.,
aut 65.tonnas auri,quam desumpsit ex Ioanne de L I in Rep .Hissipas p. zq. ubi alium calculum ex meolao oliuis- , qui anno I 6ao. librum edidit, ita quo diligentissime explicauit reditus annuos Regni Portu galliae,& itidem alium ex India orientali Eduardi uenesu adducit Aurbor Descript. Portu- galba pag. 296. O seqq.t, 3 I .cumses. quod indicare, vel eo nomine sussiciat, ex quo eiusmodi calculi redituum Rognorum multis erroribus sint obnoxii,& de tempore mutentur, praesertim ob belli flamma, quae ab anno inde Is o. Lusitaniam corripuit, de valde depasta nonnullis in locis reliquit, aduertente Pellera ad cit.Kloc A cap. q. n.8s. Emmauuel de Faria, ct Sotio in Diatome de las hisorias Pontigue spar. -- cap. . de huius Regni reditibus ita habet: Ias remas Reales det Re noson casima Misenios, Iseientaquentos dema raueris, de Alfiagas, de Mancos, de chancellarias, de Almo Gazgos , de Di ordenes, I Otras tributos di ferentes.
rrocientos triete quentos, de adcianas,
155쪽
m Nicolai Caietani Ageta I.C. Parthen.
Mariis Menta, eis quentos, Duno, 3 Io ctro antes menos , que ἀ -- cados exceden de quatro millones. Node νὰ de ponderar que es cos digna, no flamente de admiration , o de uanto,e aberse, que a nuestro primero Rer Don a Aionyse Enriqueet, te renta solos quentosis corona,st a Don Alons Uaei cuenta , 3 quesse re esuuiessensuste tando exercitos inem e leuantandosi iussos edimios,fle re hariendo mere des , 3 que torisse mirassen contentos ,3 ses qued en tesoros , I que rentando otmu felectentos ,1 quarenta , qu on insimu , Melectentos de ventata, hagamos menos; bense dexa Lego ver, que no Ia grandesuma ,sno la moderaciongrande
luesse flemne autora de los grandes h chos, de lai grandes obras.
De AErario Belgico. otum Belgium, quod nos vulgo I .Paesi bassi vocamus, septendecim
complectitur Prouincias , quae omnes Catholico Hispaniae Regi paruerunt, sed quae sunt versus Septentrionenti ab Hispanis desecerunt, fidusq; inter se inierunt, quod F erato Belgio nomen dedit, seu Prouinciae unitae, aut Status Hollandiae, septem nempE Pr uinciae; Geldria, Hollandia , dilandia, Vltraiectum Frisia occidentalis, Transnsulania, O Groning ex quibus constat hodie Belgica, siue Batauorum potentissima orbis Europsi Respublica, ubi sumina potestas reiidet penes Supremum Collegium Statuum Generalisi,
qui dependent a supradictis septeno a
Pi ouincijs, ac totum Populum Belgica sub titulo Altipotentium repraesentant, cuius commodum in commerciis, opibus, de diuitiis potissimum consistens intenditur, teste Auctore I.E. c. IIa -ntiaris Politici lib. I. cap. I 3. Vide Ma lini Scoockν Belgium Dderatum,net rani, o Sirauis Beli his. uniuers. Damnis de Lari Ze4.Rei p. de ripi. Ludovita
cciarum. in descripti de Pars basi,
Quae autem ad tantam potentiam, Fcderatum Belgium evexerunt, duo sunt praecipua, Mercatura, siuEcommercia, & manufactura, siue artes mechanicae. Florent admodum mercatu prae reliquis Prouinciis Hollandia, &Zelaudia, quae nauibus suis totius orbis reluotissimas, veteribusq; vix no
mine cognitas adeunt regiones, ex quibus omnium rerum aceruum cumulant. Plurimum autem huic rei inseruit, quod hine inde in longε di istis locis multa validissima Castella posta
dent: sic ad tuenda commercia Asria cana tenent Insulam S. Helena, &in Regno Nigritarum Castella des asina, cor mantina, Mourea, OG QSibus a cedunt duae illae Societates Q. Indica,& Vυs-Indica, quae hodie num ad immensam peruenerunt magnitudianem , ita ut quaestum ex iis faciant Ba taui non mediocrem, praesertim ex S cietate Orientali, quae palmam praeriapit, cuiusq; multae insulae , & loca munitissima in Oriente absoluto subiacent Imperio, quorum praecipuum Regnum Iacatrae in Insula laua ab Holiandis
anno I 664. occupatum, ubi Nouam
Batauiam urbem ,& Castellum firmissimum aedificarunt,in qua nomine , ta tus Hollandici residet Generalis Gubernator, dictus Ong, qui commercia Batauorum o Indica ad commodum Belgij uniti moderatur, ci . Manuale Politιc.
De aerarii Belgici opulentia, post
alios agunt Faust. in cons pro Aurario clus. i7.oia. I 3s6.le latius Ichch de AE an lib. I .cap. I . ubi Christob. Pellerus in observ. Vt scilicet opes Esderati Belgii in diuersis prouentibus consistant: omnibus enim rebus, quae in dies venduntur, de emuntur, uti vino, cereuisia, cuiuscumq; generis frumento, carnibus, best ijs,piscibus, lignis,sa B, aceto, tabacco, panno, vestibus pretiosis,
156쪽
Notitia Practica Vniuersalis. Pr
tiosis& similibus rebus tributa india cuntur. Secundo, in licenti, , & saluo
conducto. Terti,in contributionibus, ac auxiliario aere. Quarto , in aere
nebri, idest pecunia a priuatis volentibus credita Reipublicae ea lege, ut ijs
uolentibus sors cum usuris reddatur. obseritandum in ordinariis tributis Belgii censet Boxb iur de Repub.Bat mica cap. 9. pag. 6a I. quod illa subinde pro rerum , ac temporum necessitate increscere soleant, atque adaugeri.
opes unitarum Prouinciarum facilEquis mctietur E sumptibus ordinariis menstruis, quos bello impendunt: Eorum si immam conficit Meteram lib. a S.
Caratus Scribanius Soe. Ies Institi Politie Disian. lib. a. capcla. quem refert Byerlin. in TheatrVita hum. . it. Rfa. 27. scribit, quod Prouinciae faederatae,praeter undecim argenti milliones, quos in exercitum,& praesidia annue congerunt , classes ingentes s pra quorum uis Regum potentiam esecitant , sustentant, in omnem partem terrarum mittunt , Neptuno ipso sommidabiles, cocedit Italiae prudentiam, Hispaniae robur, Galliae suos ignes,
Germaniae constantiam, nemo Belgis audaciam, industriam, vires adimet . orbis ante thesauros euertes, & omnium ubiq; Regnorum , Orbisq; adeo ipsius arma, & potetiam franges,qtiam aut uniuersum Belgium subigas, aut dili terroribus teneas. Inio nulli Hollandos aestus, nulla terruere frigor , etiam per ipsa concreta glacie mari nauigare liibuit, & naturae vim inserre, & si vera Christi Religio adesset, si pietas, s causae bonitas, imperio dignos iudicaret Ior Baptisa alii de
Vertim de Hollandia tanquam exoeelsiori Prouincia seotlim agemus.
Hollata dia. 1 π Tollandia inter omnes Fςderatas 1 proii incias ditissima, & potentissima est, adeo, ut ab ea Belgi ii munitum ab exteris Status Hollandia dicatur, de seorsim pariter ad res H illandicas noscendas conducit liber Hug.Grow de antiqua Repub. Hallared. . eamq; descripsere Ad ianus Lunius, Ludovicus Guieriar ut in Des/jt. de
a Ciuitatum Hollandicarum, quarum I 6. praecipuae numerantur, uel, -
nrum Emporium orbis celeberrimu Reginam decantat cf. Bavius Elei M.3. Huius Urbis fora, quidve publici vectigalis prouinciae ipsi urbi conserat,
egregie memorat Ioann. acius Pontanus . Alecum piscatio quantam Rei p.
in primis Hollandicae, & Zelandicae
utilitatem praestet, docet Mercator in Atlante Belgico, vis addit, piscis Salainonis in Hollandia tantam sale conditi copiam, ut collectum foenus as
nuum Io oo oo. coronatorum excedere credatur.
3 Cuius tellus aquosa maiori ex parte , quamuis paucissimas tantum arbores , fruges etiam pauciores producat, vinum nec tellus gignit, linum quoque
terrae negatum, lanarum pene est expers, lignorum materiam haec terra non producit, de tamen plura in ea struuntur nauigia, plures lignei aggeres, qua in reliqua pene Europa. Palairificius
excolunt, & quidquid a lanis ulla arte parari potest,ex quibus facile est iudicare,qualia sint Hollandorum ingenia.
l. ineas quoque telas conficiunt toto Orbe noti:sinas, quarum cum nitio, certat candor , cum sindone tenuitas,
cum byssi, pretium. Praeterea suridus, seti fundamentum opum, & fructuu II huius loci in pascuis versatur, pecori nutriendo , saginandoq; maxime ido,ncia, equi vasto in ptimis iunt corpo-
157쪽
Nicolai Caietani Ageta IV. Parthen.
re , & belli usui maximε inseruientes, unde de Romanis copiis ait funt O exieri equites selecti , quibur
Batauorum nomen est , θρ , equitandi peritis . Boues, δι vaccae in Hollan dia cornuum celsitii sine, Sc laetis copia eximiae, ex quibus tanta confieitur casei simul , & butyri vis , ut noni iiii qui oculis adsuerit , induci possit, ut cremdat, ut se vidisse testatur Io: Bapt. Cafalius de Urbis, ac Rom.Imp. plendore cap. 2720.Aρον. I. ubi etiam inquit,praeter haec pascua modicos fructus ex hac terra redundare, supplere in hominiabus illis ingenii acumen in artium in uentione. Accessere exinde illis mercimonia , ut arbitreris potiorem Orbis partem in illam terram migrasse. Illic pertinent, quae V.D.H.in t In mes van Holiana, diuersis capitibus asserere conatur, scilicet cap. 6. nullam Europae regione mercaturae esse apti rem, cap. I ι .non posse aliter fieri, quin piscatio,& mercatura,opificia in maximam partem, illic sedem capiant, cum smilibus;& Schbockius defaedeγ.Belgio
lib. 6. praesertim cap. I I. I 2.obseruat.1 Hollandiae solius reditus duodecim millionibus storenorum constitisse anno I 64 3. refert V. D.II. auctor scripti Belgici, cuius tit. Interes van Hollata
6 Caeterum , quaenam per Holladiam colligendorum tributorum , vectigaliumq; sit ratio, tradit commentariolus de Statu Reip. F er. Best. transcriptus
sqq. de iterum , iterumq; typis editus ;Tributa in usu hie esse duorum generum statini ille Author, quorum alia ordinaria, alia extraordinaria. 7 Censio capitis, ut unusquisq; captiatis nomine florenorum unum soluat, facile autem reperiri homines hanc Prouinciam inhabitantes aqo oo oo. notat
cit. Auiboris Interes van Holland cap. 8.Tributum Caminorum simile est pro ijs, qui extra tectum eminent. Est&aliud, quo omnium opum nomine singulis tributum indicitur admodum montes . Adsunt vectigalia frume-ti,bestiarum, utpote bouum,vaccarum ovium, suum, qui mactationi destinantur, equorum, piscium, tabacci, sep nis, olei, butyri, salis, cerculis, aceti, carbonum, ligni,pannorum, vehiculorum, &nauium,& carrucarum, siue rhedarum , & famulorum nomine, ac omnium immobilium, ut videre est apud cit.commentariolum , O Ruelc.
8 Vectigal magni,& parui sigilli, quod
singulorum papyraceorum foliorunia nomine soluunt; ordines enim Holladiae tributi recipiendi causa decreuerunt, neque testamenta, neque contractus, neque alia instrumenta, quae it publicis iudicijs essent valitura, neque libelli supplices, admitterentur , nisissilio ordinum essent conscripta, Vnde Boxhornitis Dissiquisit. Politis. cap. 3 9. de de Republ. Batau.cap. 8. inquit,singulari arte recentem inuentam esse corradendae in usum Reipublicae magnae pecuniae summae rationem, cum plurimi sint ditiorum, qui magnam pecuniae vim Krario publico crediderunt, cuius interesse dato Chirographo accepti quotannis utuntur ;Cuin autem pluriamae circa forum lites, quae nonnisi inter potent iores solent excitari, nec c6fici, aut ad finem perduci, nisi cons ctis plurimis inuicem instrumentis, visum ordinibus edicto publico cauere, ne aut chirographa, aut libelli fore ses, aut contractus, aliaq; instrumenta, authoritatis alicuius essent,nisi ea,quibus ordinum maius, vel minus sigilla impressum, cui impositum preti uim soluendum unicuique , qui eo opus habet, & videndus etiam Theodori
pingi in tract. de Sigilioris prisco, O
nouo iure cap. 9. g. acii n. s. ad I 9.
i Espublica Helvetiorum, quoslcsuuieteros a praecipuo eorum
Dago-Sum m. appellamus, constat tredecim populorum conuelibus, seu pagis, qui Italis dicuntur, exquiru
158쪽
Notitia Practica Riratii Vniuersalis. 93
quibus septem sunt Catholici, nempe
, Helvetiorum dominio subsunt aliuquot ditiones, nempe Raper ita, Bada, Bremogaria, Mel ga, & Surysium, Turgea , comitatus Eore1 , & Sarans res, Quia tuor autem Praesecti irae Italicet, videlicet Luganensis,Locarnensis, Mendrisiana, & Madiana anno I y I a. tria ' 'literiorum potestatem, praeter Abba-riscelienses,non dum sideri unitos, transierunt. Sciendum verb , quod licet hi tredecim potentissimi Pagi in unam , Rempublicam, seu potius in unum Corpus politicum spolitaneo sedere coluerint, attamen habent singuli su iura Maiestatis , suos nempe inagistratus, AErarium, agrum suis finibus diuisum, stemmata, nomen, numismata, sigillum, iurisdictionem , leges, mores,& instituta a se initicem diuisa, ita ut unusquisq; pagus Rempublicam quadam repraesentet, Autrire I. E.C. I nualis Politici lib. I .cap. Iq. Constituta montium, pontium vectigalia nonnisi probatae fidei viris committuntur , impositiones autem praeter ordinem nullae sunt. Magistratus, &Rectores nihil a subditis pecuniae, qua nomine mulctarum exigere possitiat. Praecipuae vero Helvetiorum diuitiae in pecore sitae sunt, cuius incredibilis in montibus est abundantia. Illoruimeasti etiam ad Sueuos , allosq; pertingunt antus vero cesses inde percipitur, vi ex hoc tota familia domestica vivat; Animalium quoque ingens copia, Ol-denburgeridi. 3 .Tbef. Rerum. pag. 88 Larum.ς. Primae tamen dignitatis Tribunis publicae pecuniς custodia commissa est, praeter quos alii sunt Praefecti, qui minora vectigalia, de reditus annuos administrant, I per susceptores colligunt, ut pote vectigal vini, quod publicὸ venditur,&frumenti, quod euehitur, aut quod pistores emunt, &ex singulis Cgnobiis nonnullos Tigurireditus percipiunt, teste Κlochiae Aia
Heluetij non aliam militiam, quam
pedestrem aestimant, pro qua ingentem copiam stloporum, hastarum, par tam habet. Quilibet Cantonum suum. habet armametarium, belli Praesectos, tribunos militum , aliosq;. Existimat inde Boterus in relat.de hac Rep., quod rao .millia militum pro defensione regionis conscribere possint; Constat etiam illos 3 oo oo. foras saepitis misisse . Cum de defensione Regionis agitur , omnes 'ad opportunum numerum arma pro patria ex tempore capere tenentur. Plurimi autem Helvetiorum,
quod probatet fidei,& sortitudinis sint, stipendia merent apud Regem Hispaniae, & Galliae, Papam, Ducem Sabaudiae,3t Lotharingiae,teste cit. Oldenbuse gerodiar. 3.pag. 888.n. S.Imo soli Bemnenses ingruente vi externa intra spatium 2q. horarum o. millia hominum colligere possunt, unde apud eosdem prouerbio circumfertur e Berna , ct Bernenses tantumpossunt,quantum Mediolanum,c - Mediolanensem credimus praefato Authori anonym; Manualis Politici Z58.3. cap. i las I99. qui nu-8. optime monet Helvetios, vino
amplius moderno Galliarum Regi succurrant, cum sciant, Regem Ludo- uicum hodie arma parare Hugonottis,& ne Galli occupent loca, quibus co-mode adiri potest ipsa regio, qualia in primis sunt, , Constantia, gequatuor ad Rhenum sitae Ciuitates
159쪽
Nicolai Caietani Agria I.C. Parthen.
Sylvestres, a Rege Galliarum vi In-srum. Pacic=Gavi Domui Austriacet CAPUT XVI. restituta. De Arario Reipublicae Venetae.
r Haeti,quos itidem Grisones dici. mus, Alpini cum Helvetiis per
petuum fgdus anno I 9I .inierunt, vide Fortunatum Spretaeri in a Bbatia:
Huius regionis sunt sex partes, nempε Fidus Superius; Fςdus Cathedraleta, seu domus Dei; ridus decem iurisdictionum, & Grisonum subditi, nemphVallis Tellina, comitatusq; clauennensis, edi Bormiensis.1 Thesaurus Grifonum publicus exiguus est, ob sterilitatem regionis. Opibus potentiores ex pecore, & pratis uiuunt, qui mechanicam artem exe cent, pauci sunt; alii per mulos, &equos alii merces vehunt,& hac ratione vivendi media sibi parant, maxima
autem pars hominum ex mercatura .
i Eneua, siuε Gemina, est Vrbs sa-T tis ampla, & probe munita , in limine Sa udiar, libera, & pago Bemnensi Constiterata, cuius descriptionem latam iuxta, ac pulchram exhibet ex quodam Authore Germanico Philipp. Andri Oldenburgerus in Thes.
a Respublica haec diuitias suas ex vectigalibus, decimis, reditibus coirigit. Ipsa vero Vrbs opibus satis amplis
praestat, ex manu alijs operis, serici, aliarumq; materiarum consectione,&mercatura. Academia, ac librorum ibi impressorum copia etiam suos magnos confert nummos , est. Olonburg. 4sar. 3 pag.939. Tota tamen est haeresis labe coinquinata.
i Espubliea Veneta opum mariti.
tuum bellicorum, nec non perennitate moderaminis ad duodecim usq; sec la, de quod excurrit, potentissima pariter, ac celeberrima, reliquos Italiae Principes longh praecellit, unde Traianus Borealinus in I. Dd. Polit, pag. 72. eam admirabilem sua magnitudine , & opportunitate situs aptam conatibus magnis, depraedicat. Reipublicae caput est Vrbs pulcherrima circuitus nouem milliarium, in qua Io o. pontes ex maiori parte lapidei numerantur, cum celebri arm mentario, ac optimo portu, de qu. Actius ηncerus, Sannaetarius egregius nostrae Parthenopqae Sirenis alumnus Epigra . lib. I. pag. I sq. Viderat Hadriacis Venetam Neptumuin undis tare Urbem, O toto ponere iura
Nunc mihi Tarpeias quantumuis Dipi
Obyce, ct illa tui nia Martisinit. Si pelago labris praefres, Urbem aspio
Illam homines dicet, hanepsisse
quos versus aded Venetis placuisse rofert in Sametaeari, vita Io: Baptista crispus a Scholio in Iun. Italp.s 6. relatus, ut singulos versus singulis cent
a In Duce vulgo Due regia quodam modo Maiestas elucet: In Senatu Arsesto cratia: In Consilio maximo Dem cratia , sed summa potestas totius huius Reip. ad Nobiles, qui ultra Ia oo. usq; ad I oo. esse dicuntur, indiuisino spectat: Hi Consiliam magnum, Praetadium Curiae Venetae constituunt, unde Io: Altis Polit cap. 39. hanc Rem p. esse Aristocratica autumat, quem sequitur Atictis Manualis Potatb. 3 c. I r.vide D. Vinc. uualdu in insocratia conferara tau
160쪽
Notitia Practica Ararij Vniuersalis. ps
Verlim prudentEr nudent Patricii h
bere populum placatum , diuitent,&cum Tribunis plebis, qui querelas Ci- ilium magistratui superiori exponunt, Pane in Pia a, gi iacta in Palamo, teste Ametitio de Boussata qui omni u soptimo, casione Gallicae Legationis, huius Veneti Dominis mysteria pen trauita in partea bisoriae regiminis Ve
3 Huius ampli Dominii partes sunt Uria, Forum Iulium, Marebia πιν-- Ana,siab qua agri ruisinus, dorim
Felirinus de Bellune is, Ducatus Uene tus, Peninsula Rhodioina, de Territoria, Patauinum, Verane e Vicentinum, Briarianum, Bergomense, & cremense. Eiq; subsunt etiam ora littoralis Dalmatiae, 6
Eearrina, sicli Longa, Bratia, Pharia ,
S aliae qua plurimet in ipsa ora Dalnaitiae, atq; insulae Cephalenta, Corcyrus hodie coryti, Umbus, cum aliquot aliis minoribus in mari Ionio, Cythera insula versus oram Australem Peso nesi, de insulae Fine, de Mosole in mari i 2Egeo , dc tandem arces Suda, Spinatinisga, de Grabusa, iuxta oram Borealem Cretae Insulae , quae in horrendo bello ab Ibrabimo anno a . annis gesto a Turcis occupata fuit, uti etiam
prus, inlatae Archipelagi maiori eκ parte, Peloponnesus, de Albania, licet paulatim haec ipsa sibi armis vendicet Veneti, qui interim sortalitia sua ita muniunt, ut hostis haud Deile damna inferre possit, piae sertim per mare contia ipsum se defendunt Insula Corsis, de in Dalmatia habent Montes, Castella, 8
4 Videndi de hae Republica praeter
bos libellis de RepVenet. Batavis excusesis, de Io de La ὶ, c, Geographi passim paruus liber Gallicus Trait 8 de Re
Andr.Oldenburgeriin Thesauri Rerumpublie par. 3 ait. t. Libellus Italus, cui tit. Aelatione dem Clita, e Repiac di Ven tia , Geneua 102. in I a. Ametutus demisia in bisoria Rebminis, i, in Serutinis originaria libertatis Venetia- 'rum, anno a 68 I. italico sermone colaniis editis.
Huius Rei annui reditus habentiuapud Nilin. Honoriis Gauririlitici
neta pag.3 2 r. Iannotium de Rep. Vraret. lib. I. pag. 267. ex quibus traescripsi Cesp.ΚuckIib. I. de ψario eap.r 3. ubi Pellertis in obf. Laurent. Boertini in Theatra Vita human. tom. 6. ver.reditus pag. a I. Rei enlargium in Notis ad Boterampag. et a I. Ol enburgeri aeparia.
eam is, tritici, ferri, molendinis, pan risis, mercium portoriis. Deindε alius pecuniae colligendae modus Decimarum, quas tam patritiis, quam plebeiis ratione bonorum imponit. Alius modus est, ut Patritii aliquotannis magistratum gratis gerant; pra cipuosq; honores, qui in benemeritos conferri solent, pretio emant, prolit ad resistendum Turcicis Insultibus, d
cretum anno I 658. ut quicumque soliatos centum mille ducaros persolueret, Patritiorum numero adscriberentur, Diarium Europompa . Io pag. Io 9. Veia particularibus argentum mutuo a
cipere , de saepius seruatum legimus eκBembo, de Sabellico apud M.f. in confpro S ar class. I 7. Orael 3O9. Nunquam vero tot modis nummos
conquirendi via in sui in Rem p. Ven tam putat Peuerus in add. ad Moc . d. c. I 3. nu. II. quam durantibus Turcidis bellis ante conclusam anno I 67 o. pa cem , cum pro quolibet pileo Venetiis confecto soluebatur libra una, tabacci monopolium triginta mili. ducatorum elocabatur, Si cartarum elusoriarunia pretium in duplum auctum, a coistingenta millia ducatorum sub usuris ce. tesmiis mutuo sumebantur, de sex etiaex praecipua Nobilitate eligebantur,