장음표시 사용
2쪽
re Phylosophorum Coloniam non λ
dixerit,ubi hospitali sub patrocinii
tui umbra pacifice floret,ac regnat Philosophial Diu olim peregrinam bantur Sapientes Viri,ut hanc asssequerentur, &nobile veluti patrimoniu prstiosamque mercem prolixi itineris impendio comparatam gloriose
asportarent in Patriam; invertus videtur nunc ordo Peregrinatur illa per Provincias,ac Regna, Ut emptores lucretur, ut amatoreS acquirat, & M, diutius quidem Europam nostram pervagata nusquam bonis vultibus fuit excepta, numquam sedem suam fixisse concessum est. Evaginato nimirum,cruentoque hinc gladio fugata, inde nu-
3쪽
4tante radicitus, ac dehiscente sub pedibus solo perterrita Etruscis tandem non fortuito Ventorum impulsu, sed ultro,littoribus allapsa suam to perterrita hic ancoram fixit, nec ut advena,sed ut civis, tuumque auditura semper imperium. Novit scilicet virtuti nulli,nullique scientis in aula tua locudeesse, sed omnes a Te humanissime advocatas, magnifice Solio receptas,auro,gemmisque redimitas: Novit maximum e Tui propinquitate in illas derivare incrementu, grande etenim, idemque vivax speculationis sus exemplar ob oculos habent,dum prope Te speculantur. Et profecto quς Archetypum Mundum, Deum nempe, &
Divina omnia contemplatur Theologia, quam
li feliciter in Te velut in compendium contractas agnoscit virtutes illas, quae ad Deum vel recta contendunt, Vel referunti Quae excussa tela,vel retundit, vel retorquet, vel nova denique molitur in Orthodoxae Fidei hostes Polemmica , quam bene peregrinis,& emcacissimis pugnandi vincendique a Te artibus eruditur: suavi scisicet excipere vultu, & prope dixerim divino, prona
manu sublevare,Beneficensiae lacte nutrire,quos falsit Religionis venenum infecerat, quoS Versiabat praecipitabatq avitus, & traditus per manus error. Sed quantum ad Tui praesentiam profecit ea, quae tota est in humaniS moribus excolendis Philosophial seponit Haec ut aiebat Seneca)
pecuniam, domum, & honores ab iis, quos ad
4쪽
trutinam suam statuit examinare, & perpendere Usquot in illis libras inveniat: seposuit itaq. abs Te tot Familiae tuae decora, fumosas tot Majorum
Imagines, fortunas omnes, ac dignitateS,quae uti
alios facere consuevere, sic Te quoque Principe fecerant, nisi invenissent ex virtute, meritisque iam factum. Mox Te sine tuis intro exit,utque vidit virtutes omnes, quae diversae inspiciendos Principes,futurisque transmittunt invidiosos statibus tam miro in Te faedere coaluisse exclama '
vit attonita, quod olim Plato de Virtute: Oh si
corporeis oculis Tanti Principis animus conspici
pomet incredibiles sui excitaret amores. Quid miru igitur tuis si quoque pedibus venerabunda
Speculatrix hodie adsternitur Phylosophial diu h
illa, ex quo a Te non modo: hospitio, sed Civitate donata, considerisit,quae homini insunt, quς circa versantur,quaeque supra suspiciuntur,& fateri tandem citra invidiam,tamen & assentationem) compellitur,Maximum Naturae MiraculuΡrincipem esse,qui honores ita gerat,ut orname-
tum non accipiat,sed conferat dignitati. Qui ut Dominus idemque ut Pater suos agnoscat,agno- Sscatur a suis, qui tum a Subditis, tum ab exteris populis non modo ut Princeps, sed ut superis simillimus Princeps invisatur,& majori,quam quς Regibus debita veneratione adoretur; qui denique tot inter Bellorum procellas, quae Europam nostram agitant, lacerantque, divina potius arte F
5쪽
noVerit,quam humana optatam ab omnibus,sed H ab omnibus profugam Pacem excipere, & Velut in Civem adscribere, ut Etruria sola sereno CCe-
Hl lo, tranquilloque Mari fruatur, dum Provincias
alias,ac Regna obstinatus huc,illuc,sertque,Versatque turbo. Haec omnia in Causa fuere,REGIA
, Cei situDo , ut Philosophicas has Theses, quas
tuis propugnaturus sum sub auspiciis Tibi offerre non pertimuerim: patienter, & quo soles animo, Vultuque id feras,nec tam obsequii rege debitum Tibi,quam naturae conditione Tuum hoc
qualecumque munus cxistimes Cui nimirum f*cunda debet esse arbor illa, ex alieno, sterilique solo in Tuum tam feli iter translata, tam benefi-
si ij ce culta nisi Tibiὸ Qua ye eam temeritatiS notam.
quam profecto non eludere m,si tenue hoc inge- Τ nil opus tanquam me im ultro praeberem, Clusi, fallor, dum blanda quadam necessitate adactus offero tanquam Tuum. Quid etenim,dum-
- modo Tuum sit potest etiam non Te Dignum ,
non maximum qui aliena, eaque quantumVis minima accipiendo,maxima fecisti, cum accipi Si Felicitatem denique Etruriae Tuae non oris, iam
exoravi si simplex, mihi, populisque omnibus
Votum a Superis impleatur: DRIT NASCILICET
6쪽
' Atur Logar ast , ἐ-Ι,e, L- - . habitus st cito ; & exercitatione acquisitus mulativus per regulas certas, & infallibiles operationum n
stri intellectus, & est ad alias scientias totales acquirendas Elam moralithr necessaria ; Est virtus intellestitatis secundum partem Analyticam, Topiram, & Sophisticam ; Est vera scientia simplicitEr, & adaequast practica; tinh dividitur in D centem , & Utentem, prima est, quq dat prscepta quasi in abstracto definiendi, syllogi grandi, M. Gunda est, quae per sua praecepta actu dirigit operationes intellectus 3 Habitus autem Logicae docentis, & habitus Logicet utentis non realiter , sed per intellectum tum distinguntur. a. Suppositis variis objecti acceptionibus, & divisionibus, objectum materiale Logicae non sunt voces , neque res Omnes , ne que intellectus, itaut objectiam attributionis sit , vel voces recte dispositae, vel res recth cognitae, vel intellectus recth intelligens, sed objectum materiale sunt operationes intellectus, quatenus dirigibiles, Objectum formale est ipsa rectitudo, & operatio rect est objectum attributionis, & licht Objectum adaequatum Logicae sint omnes tres operationes, asserimus tamen Objectum principale Logicae Aristotelieae esse syllogismum demonstrativum. l3. pntia rationis Logica , ut esse cognitum, esse genus, M. & lunive sim omnes secundae intentiones Logicae non constituuntur :λ aliter per aliquam relationem fictam , neque per aliquod ens ldiminutum, atque abusivum, sed sunt denominationes extrinsecς lreales provenientes 1 formis realibus , scilicet cognitionibus talis '
7쪽
ter, vel taliter tendentibus in objecta. Universale Logicum est unum aptum praedicari de pluribus , m ipsa actuali praedicatione retinet
universalitatem/ree id dividitur in quinque quasi Species , quae sunt Genui , Species , Disserentia , Proprium , & Accidens ue haec quinque praedicabilia bend definiuntur solitis definitionibus , Genus, ut habeat rationem praedicabilis, requirit plures Species saltem possibiles, praedicatur de suis inferioribus per modum totius potestativi, & habet rationem partis actualis componentis una cum differentia Speciem. Disserentia specifica consistit in dissimilitudine essentiali plurium in eodem genere contentorum ; rursus dicimus repugnare Speciem immultiplinabilem. Individuum est, quod de uno tantum praedicatur , potest abstrahi rati, communis ab omnibus individuis in particulari . q. Voces significant primarib,& immediatb res, secundarib v ro,& mediath conceptus. Ueritas formalis est confbrmitas cognitionis cum objecto sicuti est in se, datur solum in actibus judicativis; no 3 reperitur ergo in rebus, neque in sensibus, neque in
rialis, & radicatis. Veritas formalis non suscipit magis,& minus, licEt suscipiat falsitas, adeoque una propositio, lichi non possit alia verior esse, potest tamen esse salsior. Non est adaequath intrinseca actui vero. Ex duabus propositioitibus contradictoriis de futuro contingenti , tam absoluto , quam conditionato altera est determinath vera , & altera determinath falsa , etiam prescindendo 1 Diuina scientia,& a Divino decreto. Actus semel verus non potest transire in falsum, nec E contrario. s. Discursus est progressus intellectus ab una notitia in aliam ;hinc sequitur ad rationem discursus requiri pluralitatem notitiarum, it aut una notitia ab alia inseratur. Discursus includit essentialiter non solum conclusionem, sed etiam praemistas. Syllogismus
est oratio , in qua quibusdam positis aliud quid a positis necesse est contingere, eo quod haec sint. Vis syllogilii ca fundatur in illis principiis dictum de omni , & dictum de nullo. Positis praemissis, quibus intellectus assensum praestitit, necessitatur, ad assensum conclusionis, tum quoad specificationem, tum quoad eXercitium. Demonstratio est syllogismus faciens scire; alia est a priori, alia 1 posteriori. Demonstratio 1 priori procedit ex veris, primis immediatis, & nolsoribus , causisque conclusionis. Datur scientia de novo , quae non est pura rem miscentia , & definitur cognitio certa, & evidens demonstras de suo objecto proprietates per certas demonstrationes. Dividitur in praeficam , & speculativam, qu diversitas desumitur ex fine utriusque. Possunt in eodem intellectu stare simul actus verae scientis, opinionis, & fidei tum divinq, tum hu-. manae circa idem objectum materiale. EX
8쪽
HYSICA , quae est vera Scientia speculativa habet pro
objecto attributionis corpus naturale, ut naturale. Principia intrinseca corporis naturalis sunt illa, quae neque eX aliis, neque ex alterutris, sed ex his omnia fiunt. In fieri cor
poris naturalis sunt tria, scilicet Materia, forma, &ejus privatio, In facto esse sunt duo, nimirum Materia,& Forma; Materia pI1ma, quae est substantia incompleta, definitur positive, & negative, positive sic : Est primum subjectum uniuscujusque, ex quo sit aliquid cum insit, non secundum accidens, & si aliquid corrumpitur in hoc abibit ultimum; Negati vh definitur, quod per se rpsam neque est quid, neque quantum, neque quale, neque aliquid aliud, neque negationes horum, sed id, de quo omnia praedicantur, ei tingenerabilis, & incorruptibilis, est pura potentia physca, non
met3physica, quia includit acti, --: Mahodi Propriam
existentiam, per quam 1estem inadaequale existit, praescindendo ab existentia formq; & lichi materia prima non postit naturaliter eXistere spoliata omni forma substantiali, supernaturaliter tamen potest; Appetit appetitu innato omnes formas, non quidem appetitu simultatis , sed simultath appetitus. Hic appetitus est indistinctus a materia, & est appetitus aequalis ad formas inetquales. Necessitas materiae primae colligitur ex conceptu quidditativo transmutationis substantialis, & ex universalissima inductione in caeteris mutationibus , tum naturalibus, cum artificialibus. a. Forma substantialis definitur communiter: Ratio ipsus quid
quid erat esse rei ; Formae materiales educuntur de potentia materiat; Formae spirituales sicut non substentantur a materia , ita nec in illius potentia continentur, nec egilla educuntur, sed creantur
a Deo. Falsissina est, imo periculosa in fide sententia Atomistarum negantium omnes formas substantiales excepta anima rationali )& omnia accidentia physica distincta a substantia, & motu locali corporum , & constituentium omnes mutationes substantiales , &accidentales mutationes per meram Atomorum diversimodis figuratarum combinationem. Dantur igitur in comm stis naturalibus, praeter formas accidentales formς etiam substantiales, quae sunt verae substantiae incompletae, & partes compositi actuantes materiam, icum qua constituunt substantiam completam. :Forma lichi sit pars principalior compositi, tamen non est tota lillius quidditas. In eodem vivente non dantur simul, praeter fom lmam totalem aliae formae, vel corporeitatis, vel partiales, adeoque lGIO, Os, Cor,&ci solum materialiter, & non formaliter differunt ;
9쪽
runt. Privatio formae subsequentis est principium per se fieri cor- 'poris naturalis. Compositum praeter materiam, & formam incIudit unionem, quae nectit utrumque extremum. Haec unio est m dus substantialis superadditus materii, & formae essentialiter requisitus ad constituendum unum compositum , in quo unica tantum datur unio recepta in materia. Non distinguitur realithr compositum 1 suis partibus collectivd sumptis. 3. Natura definitur: Principium, & Causa, motus, & quietis ejus, in quo est primo, & per se,& non secundum accidens ; Ars dicitur naturae imitatrix, quia applicando activa passivis producere potest plures effectus naturales: Ars Chymica directivh concurrens Verum aurum inciens repugnat moraliter, non physich ; Causa est principium determinans cum virtute adesse aliquid ; Alia est mat rialis, alia krmalis, alia effciens, alia finalis. Negamus in causis incientibus mutuam causalitatem, & admittimus posse supernaturaliter eumdem numero effectum pendere 1 duplici causa totali . Causa ad hoc ut agat indiget conditionibus requistis ad agendum,
8o passum, Negamus actionem in distans naturalithr loquendo,&actionem similis in simile in qualitatibus corruptivis. 4. Actio, quae definitur: Actus hujus ab hoc non distinguitur realiter , pallione, quae definitur: Acius hujus in hoc 3 Probabilius est actionem recipi in passis. Causa finalis est illa, cujus gratia caetera fiunt 3 Virtus causae finalis est sela bonitas apprehensa
vera, vel apparens ipsus finis . Sola agentia intellectualia agunt formalithr propter finem. Substantia producitur immediath ab accidentibus, tamquam , causa instrumentali. s. Deus immediath, & necessario concurrit ad omnes, & singulos effectus causarum secundarum ; Hic concursus Dei non est physica praedeterminatio, quae multiplici ex capite repugnat, & praesertim ex eo, quod non coureat cum libero arbitrio, & repugnet potentiae rellitendi , & dissentiendi , faciatque Deum authorem peccatis quae tamen non censorie dicimus , sed illative J ad quod Deus nullo modo prsdeterminat voluntatem creatam , etiamsi peccatum consideretur secundum esse materiale; Per hoc tamen non negamus , imb asserimus Deum praedefinire amas bonos creaturae; Est igitur concursus Dei in actu primo cum causis secundis exta ibitio Omnipotentiae indifferentis ; Ιn actu vero secundo est ipsa actio, qua Deus , & creatura indivisibili thr agunt . 6. Motus, qui est pretcipua proprietas corporis naturalis , definitur : Actus entis in potentia , prout in potentia , quae definitio convenit successivis,& instantaneis motibus. Dividitur motus in morum generationis, alterationis, augmentationis, & in motum localem.
10쪽
Generatio est mutatio totius in totum nullo sensibili remanente, ut subjecto eodem; ejus terminus sormalis est sola unis. Subjectum inhq-sionis accidentium materialium non est totum compostum, sed mat ria prima, in qua recipiuntur mediante quantitate; Hinc negamus
fieri resolutionem usque ad materiam primam in generatione substan- SV μtiali. Alteratio corruptiva est mutatio in qualitatibus contrarias; aut Tmediis manente eodem subjecto sensibili; est motus successivus, &continuus , Intensio qualitatis alterativae fit per additionem gradus homogenei ad gradum in eadem parte subjecti. . Locus physicus est superficies prima corporis continentis im- Νmobilis; Prgier locum extrinsecum datur etiam locus intrinsecus,sed ubi modaliter distintum k loco extrinseco,& corpore Iocato , Per
hoc ubi res est formalitEr in loco, & per idem determinatur ad hoc ut sit potius in uno, quam in alio loco. Supernaturaliter non im- I tplicat penetratio corporum, licet repugnet naturaliter; potest idem tcorpus de potentia Dei absoluta esse in pluribus locis non solum desinitivd, sed etiam circumstriptivis non potest tamen replicari ipsum UnI. mon poteit uari creatura, quae sit, & nullibi sit. Qι -
8. Vacuum philosophice consideratum est lotus realis carens co pore contento, repugnat naturalithr, plura experimenta, quae afferuntur a nonnullis ad probandum dari naturalithr vacuum non pro--θγbant intentum, &in specie experimentum praeclarissimi Mathematici ΦEvangelistae Torricelli de Barometris, seu Vitreis Fistulis cum ΗΡ οἴdragyro non probat in segmento extante, seu parte relicta a Mercurio descendente usque ad certam mensuram esse vacuum; ad que megregiis allucinantur illi , qui dicunt esse demonstrationem ocula- rem loci sine locato in praedicto segmento extante Bammetri, immo rcponimus esse demonstrationem ocularem loci cum locato. 9. Rursus machina Pneumatica Roberti Boyle , neque probat fieri vacuum in Recipiente, quod est vas vitreum, negamus enim totum aerem Recipientis deducto pluries embolo, commeare in Anthlyam , attenuatur quidem aer in tali casu, totus non extrahitur; ex tali autem aeris attenuatione sequitur ut non possit deservire animalium respirationi; dum autem animal in recipiente positum respirare nequeat, mirum non est si intereat, idem dicimus de cinteris Phoenomenis , quae succedunt in praedictis experimentis non probari ex illis fieri vacuum. Natura igitur quae maximd abho ret vaeuo, utitur tamquam instrumentis vi elastica corporum, Virtute trahente embolum in Anthlys, aeris praessione , tensione, gravitate, si vect gravitet levitate, rarefactione,& densitate corporum ad impediendum vacuum , Cum toto h r tamen asserimus praesertim contra Chartesum per Divinam Omnipotentiam posse
fieri vacuum, & in tali casu potest fieri motus gravium, & levium,