장음표시 사용
21쪽
go, maximaque Helvetiae latitudo, produces, aut salior, vel millia aCaesare notata offendes.lan eluetiorum nomen unde fluxerit,primus, utarbitror, Henricus Glarea nus inuestigauit,&nisi mens aberrat reperit. Helvetiere
nim Celtica lingua dictos quasi Ditis propinquos , siue
nobilitatis inde vi aDeo. siue antiquitatis,ex codem son- te,insignia capere voluerunt. Datur, enim , ut ille ait, Haec Fema anuqurtara,vI miscendo humana diurnis primordia siua quinora faciat. Δ, inquit Caesar si omnes ab Dite patre prognatos8 Mani. Ita ab co in Caesare reseruntur inter
Celtas Hethutreri populi, quos Ditis custodes, aut Satellites interpreteris. Berosus , siue quisquis est, cuius e stant antiquitates, Ditem in Galliam colonias duxisse, memoriae commendauit de Saturno Babilonio loquens Gno Gus,inqui t, duodeermo I balcondidit C. Iliberos, Eripodopoli Samoth s, qui ct Dis, Celtas colon in fundauit,n Zerin mini equisquam Aga aesaiei Asapientio uit. Suicerorum no- ρον' men hodie notius Ciuitas secunda Suitiaindidit. Cum enim per cruentam illam pugnam quae apud Morengari S uitiorum regionis, depugnata est, Sueuis & Germanis, aliisque nationibusHeluetij innotuissent, nec alia vocem audit lent,quod unius erat, ad omnes transtulerunt, Sui-
cerosque adpellarunt quidquid eius foederis suit , autpostea accessit.
'ui fuerint quatuor ciuitatis Helvenae peti, de quibus Caesar. CA P V τ II mis ciuitas Helvetia, inquit Gesar , in ara or
pura dis sa GI. Quaerendum quid iit Ciuitas, quid
22쪽
Derebis Delvetiorum. Lib. I quid,tum Pagus. illa Gyrnposi tum quoddam est. Qusm- admodum igitur alia tota per partes , ita si quid sit Ciuis
cognouerimus, Ciuitatis notionem eadem opera habelimus. Ciuitas enim ciuium quaedam multitudo est. Ipsam descripsit Aristo teles Paraisipationepotessarupubisca iud cani , o decern ndi quam descriptionem populari statui maxime conuenire alias hac ratione ciuis,qui con. cilijs publicis interc GaudicijS pr esse,magistratus eapere potest.Ciuitas quae ex talibus, iure or impcrio coniunctis. Nec refert eodem in loco, ij idcmue moenibus, an nullis omnino moenibus, & locis diucrsis habitetur. Plura enim opida plures que regiones loco separatas , & cultu, haec sgnificatio complectitur, iuris modo, ocimper j societate copulentur. Et opida quidem nihil ad Civitatis rationem facere ex Tacito inter caeteros clarum, qui saepe CiuitatumGermanis mentionem 1acit, cum,n asin; mania urbes esse ιainvulgarum, tradidulat, ne ait quidem interest uvnctas sedes.Hinc commode idem Aristotelesci uitatem persectam esse societatem, cxinui sis viciniis con stantem: vicinitatem vero ex multis familiis iunctam so cietatem, alio loco , definiuit. Eadem ratione Ciuitatis Helvetiaequatuor pagian quibus pagis ida duodecim, Vici quadringenti Sed inde quoquomanifestun si pagum non esse hoc Iocosocietarem ex pluribus domι- consit Imram urtiuatas graua, quemadmodu ab eode doctore dictualias bene,neque receptaculum,aut perfugiu,quaeTullius Romano i uRex Graece nominauitpagos,locis montanis, friuus inprimis collibus costilina,quose agrestes, collani ex capis de planis per hostiles irruptiones subducerct, sed regionis tractu maiore,ininoremue propter fluvium, aut potius quamcum cuiuiuis regionis parte. A fluuiis hae
23쪽
regiones dictae Argouia Turgouia,Rhinmuta,llergouia, aliae sexcentae. Hanc vero regionum per partes, hoc e pagos , diuidendi rationem a Numa quoque usurpatam testatumionysiius. Diutyi,inquit,totam regionem inflarus, quos pagos nominaxit. Idem tradidit Plutarchus. Atque ita Helvetia omnis in quatuor partes distributa erat; quemadmodum antiqua Sueuia in centum . . Ex his quatuor partibus, silue pagis,duos tantum nomine distincte Caesar expressiste creditus est,ucrbigenui li&Tigurinum,sed qui per doctiorum dissensiones non dissicultatis. minus habent, quam reliqui duo obscuritatis. Clarcanus quino stris hominibus,exterisque primus in antiquitatis Gallicae Germanicaeque inuestigatione praeluxit facem, cum pagum a Graecoην-, dc Dorice π, γ, Meclinasset,seeundunt quatuor Helvetiae celebriora numina Tauru , Limagum, Uriam, & Arulam , ita quatuor Helvetiorum constituit pagos , huius tantum incertus Vrbigenus vel Verbi- genus a fluuio Dur , quem Taurum nos nominauimus, an ab antiquo Opido Vrba traxerit nomen. Sed eius ratio ex ipsapagi recta finitione resutata. Vbi enim centum in Sueuia praecipuae nobilitatatis flumina,quibus totidem pagos terminetrat omnes rivos,& torrentes pagis insigniat,numerum to,conficiat. sed pariter in Heluetia plures utrivita pagi. Aliter ergo tribuendiHeluetiorum pagi , qua in tributione maxime mihi AEgidi j Schudi ratio probatur, qui in Tigurinum, Vrbigenum, Aventicensum , dc Antuatem quatuor partes totam Helvetiam diuisit,de quibus proinde siugillatim, dc eo serua
Atque Tigurinum paguineum esse qui habetur hodie, mihi
24쪽
mihi pro certo est,attendenti ad Tauriscos , quorum carput Tauregum, vel Tigurum, ut postea declarabimus, a quod igurinos sorimuitCaesar. Eius limites,ut suere olim versus Orientem , ante nominatum latus, a Brei tenvaldGlaronensium ad Stad Vicum, iuxta Acronium, ubique Rhaetos attingens. Versius septentrionem 1 vico praedicto Rhenus, lacusque Consuentiam usque , qui eum a Germania seiungunt. Dein contra Rauracos dc Occidentem primo Arula, vique ad influxum Limagi , deinde Li. magus ad monasterium usque Vettingam prope Badam,
quae pagi Vrbigeni est. Qu8 ex loco relictoLimago mon.
tium illi aoices pro terminis sunt, qui e regione eiusdem monasteri j,adLorizam n infraFrauuenilis monasterium Tuginorum.&poste, interArtam,&Custenacum Suitio. rum vicos, extenduntur, donec extremum illud cornu, quod inter Gersiniam,& Veggisnest,magnumque lacum alluit,conficiant, tum vero,lacu traiecto, ad eum usq; IO- eum qui Treib dicitur Vramorum, rursum ca montium culmina qui Vraniam & Siluaniam , Angelbergamque Siluaniorum legregant Gestinum usq; in recessibus Uraniorum,quiLimagus,montesque Tigurinum,& Vrbi num pagos diuidunt,contra Occidentem.Denique aGestino illae montium summitates,ad Brettenuald nuncupatum primo,qui Siluanios,&Glaronenses, a Rhaetis separant, Tigurinum pagum contra Meridiem concludunt. Totus hic tractus Constantiensis dioecesiis est,complectiturqueTigurinos,Tuginos,Vranios,Glaronenses,Abbatiscellanos,itemq; S.Gallum, nupertiuillam, Terminos, Toggen burgenses,& eam regionem uniuersam, quae circiscida eum est,& Rhenum,antiquumque Turgeu retinuit nomen. Multa Tigurinorum siue totius huius pagi
25쪽
incolarum prociara gesta, de quibus alibi. Ultimis tem
poribus Ducatus Suessiae, siue Allemanniae partem com- '
posuit, Praeseruiramque Imperi j peculiarem, quae a loco praecipuo Tigurina dicta.Tigurum enim,&Tugium,Vraniamque,& Glaronam suille pagi Tigurini &Allemanniae Ducatus ostendunt InstrumentaLudoviciGermaniae Re-
gis, Caroli M. ex Ludovico Pio, nepotis , quorum uno Turegum,& Vraniam Hildegardi filiae donat, cuius hoc initium H.Ludovicus diuina uente clemetia Rex.&c. Cum tim nos am Turegum in Ducam AI mannico, in pago Tura gavensi,opagarum Vraniae,&c. monogerium nostrum tri
d mm,quod situm est in eodem vico Turego, &c. dilecmmae
silia nostrae Hildegardae, S c. Data XII. B,anno, Christopropitio , XXI. regni Domini H. Ludovici frenissimi Regis, in Orientati Francia. Alio quo Camum, e regione Tugij iuxta lacum, eidem Hildegardi tribuit, his verbis,
Curam nostram quae vocatur Chama, in Ducatu Asiemanni co v pago Turga res, &c. regni eius 26. indict. 6. Exstat etiam instrumentum Henrici I V. quo controuersiam inter Geronem abbatem Eremi Suitios composuit, in quo Suilios in Ductatu Allemanniae constituit. Datum Ba- si eae G. Idus Maraifan Domini iii . regni eius I . Imper, 3. Idcm probat aliud factum a Cunrado Rege, Sirasburgi, 8. Idus Iuli Anno Domini 11. . regni f. Claronam deniq; in Ducatu eodem includi omnia Instrumenta, monasterij ida pavSeckingae confirmant. Clarona in Ducatu Alamannico. In
hoc pago opida ab antiquitate celebrata,Thuricum siue Tigurum,Arbo felix,Gaunodurum, siue Constantia,Vi-
todurum,Rhinouium, Praetorium sine tribunal Caesaris, locaq; alia,de quibus postea singillatim,uti Fines,Forum
Tiberij, Certiacum. Neq; mirum huic pago plura signata
26쪽
Romanis scriptoribus opida quam aliorum nemini. Fre rufi R. a quentiora enim iis locis contra Germanos. Allemannosque Romanoru praesidia, castraq; suerunt.Barbaris namq,
nationibus primi Tigurini praeda,& direptioni, primae in eos irruptiones Fines, Arbor selix, Constantia Alleman. nicis nata temporibus. Forum Tiberi j auctorem prodidit.Solium CaeIaris non nisi a Caesarum uno. CQmitatus eo inter caeteros longe celeberrimi Kiburgensis , &Toggen burgensis. Pagus Vrbigenus II. Secundus pagus fuit,que Caesar, Gallos vincere, quam nominare peritior,corrupte Verbigenum, aut, ut alia exemplaria habet Urbigenum,ad hodiernu nomenAergeu, ropiore notatione, vocavit. Is cotraTigurinu limites iadictos habet. Ab influxu veroLi magi inArulam ad Vocetium se porrigit,sequiturq; eius montis apices, ad ortum usq; Siggeris, quo amplexu Rauracos, ab Helvetiis diuidit. Siggeris inde fluxum secutus, eo , dum in sinistrum Arulae sic praecipitat,inter Salodorum, & opidum Vietits ach, tum vero metam habet Arulam usque Munsingam, deinceps obiectos montes ad Meridie, eorumque simmitates inter Vilisocium,&hntlibuoch, ad Brunicuusq; Siluaniorum,& posteaAngelberga,ad eos deniq; montes qui Vraniorum sunt,qui quidem tractus ab ortuSiggeris, ad eosdem Vraniorum montes Vrbigenum ab Auentico eparat,& Occidete Huius pagi,ut partes diuersiae, ita nomina Circa Burgdo pidii,& Salodoru, inBurgede,siue in motibus,& Burgethai vocatur,nisi potius Gurgis,hoc est, arcibus,&castellis, quae iis partib. frequetissimae, ut&nobilitas olim praecipua.Prope Erhatia n. Eienthat, siue vallis ejusdest. AVieteis bacholia usqMuchsgouia,ab arce B a Buclisen,
27쪽
Iuchsen,&sit liciter Gouia,Geu.Circa monasteriu Muri, vagethai,& libera Praefectura, itemq; Rusthai, siue valis ursae. Apud Siluanios infra silua Suiichgouia i flumine Surina. Regio vero uniuersa Burgundiae non Allemanniae attributa,quod ex varijs literaru moni metis perspectum. Priuilegium quidem ab Henrico iv. Angelbergae datum, planum facit id monasterium in Burgundia, & Episcopa- au Constantiensi esse, Comitatuque Suricli,cuius principium. Henracus dimna fauente tamentia quartus Roman rum Imperator, August. &c. tauod regulare quoddam Monisterium strum in,inprouincia faticet Burgundia,in Episcopatu Constantiensi, inpago Suricouue, in Comitam Suris odad Sanctum Manam nuncupatum eri, cognomine autem Emgelberg dcc Auno Domini Π2σ.IN.6. Data Argenii 3. Kal.
Ianuaris Dominica, Luna 8. Aliud priuilegium Muri ab eodem Henrico quarto, siue ut plerique numerant quinto, datum,ostendit idem monasterium in Burgundia esse, in Episcopatu Constantiensi, in Comitatu Rore. Henricus, diurna fauente clemenita, Romanorum Imperator Auguem&c. Euod in Regno nostra regulare quoddam Mona enum itum essit,inprouincias secer Eurgundia, in 'scopatu Consantiensi,inpago ue imon Comitata rare,quod renuncupata η--, M. Data nonas Marti', Indi hone I. anno
Domini Incarnatio- III . regnante Henrico quinio Romanorum Rege, anno 1. Imperante Habuit urbigenus pagus propriumEpiscopum,cuius VindonissaeCathedra,qua dere,vbi super ea quondam urbe agemus plura. Eius sunto. pidaAquaeHelvetiae, Bremgarte, Tobinium antiqua. Comitatus Lentet burgiorum Aquensium Hab,burgiorum.
Ita pleraqueEcclesiae Lausanensis acta, dc Instrumenta
28쪽
Te rebus Deli etiorum Lib. g i 3
vocant eum, quem, tertio Ioco, inter Helyetios consti tuo a capitali urbe Aventico sumto nomine. Contra Vrbigenum eius iam terminos posuimus. Versus meridiem separant Valesiani montes ab ea gente,secundum fluui rum derivamenta ; his in Arulam,aut Sanam, alijs in Le mannum decidentibus. Tum vero montes illi, qui a Ca-stm,S. Dionysiij, se Minnidurum inter, &Losannam Iurassum usque inflectunt,Antuatesque ab eo secludunt A Septentrione eiusdem Iurae summitates, ad ortum usque Siggeris praenominati Auenticos , a Sequanis , Rauraco rumque parte diuidunt: Huius,Vrceterorum, plures pamtes per varia nomina. Animuum&ingenitum vocabulum solum circa Alburgum retinuir, ubi Auentici ruinae, regionis, ut totius olim Helvetiae,capitis. Vndenonimmerito quidam de Friburgo cecinisse Glareanum existima uti Gentis Oguenti decusis rem potesias. RegioVchiland nominata,non autem NuchilandNt perperam, nec sine iniuria antiqui, & veri nominis quidam hactenus scripsere,Rhenano credo adulati,quiNuithones nobis,siDis placet,ex Sueuia in eas partes transtulit. Sane non sollim regio tota Vchiland, sest etiam Iacus, , quem hodie a vicino opido Moratensem vocant: in antiquis Instrumentis Vchter se, siue lacus Aventicus nominatur,
sicuti postea dicemus. Sed pars huius pagi superior in
plures valles tributa, unde haec Hasterilial, Sibenthat, Sa-ner thaI;ab aliero lateretVatieuerilia latine vallemtransuersam nominant, vallandis, quae vallis Angina etiam dicta.Quae vero Neocomo, siue NeoburgoSalodorum usque sunt, Salgeu antiquitus adpellabaturi sine Salengeu, quorum opidum Salodorum Salensium. Habuerunt et-
29쪽
iamAuentici,aut Aventicenses suum Episcopum, qujAuenticorum Episcopus in Conciliis nuncupatur, ut iam disputabimus. Opida antiqua Auenticu , Salodorum, Paterniacum, Minnidiarum, Pyrenelca, Ebrodunum, Urba, Noidenolex, Bra magus vicus. Comitatus NeocomensiS,Stras bergensis,Arbergensis, Rotundomontanus,Grueriensis. Sed Comites de Glana praecipuae nobilitatis,utpote ab antiquis Burgundiae Regibus. Ex iis quondam Geuelinum praefectum huic toti pago reperio a Carolo Magno, qui Paterniaci tumultu militari occisus , & sepultus est, quod proditionis Vasconicae insimularetur. O niuatimst m. I V. Quartum pagum Antuates habuere, utroq; Lemanni latere. Complcctitur is Alpes,& valles omnes a S. MauritioGencuam vise; ultimumAllobrogum opidum,&Rhodanum,qui apud ca urbcin lacu egreditur. Vertus Orientem, &Auenticos , limites iam collocauimus. A Meridie montes eos habet, qui Salassos,& Centrones, Allobrogumq; partem ab iis diuidunt.VersusOccidetem demum Allobrogicum opidum Geneuam,& Rhodanum,usq; duIuram attingit, qui Allobroges; tu ipsum Iuram , qui Se quanos ab iis separat. Huius pagi ctiam meminit Caesar, ubi in Antuatibus cohortes duas hiemandi gratia collocasse Galbam memoriae tradidit. Eius pars quae dextro Rhodani,qua exitum ducit, Lemannim latere postquam ducta eo Romana equitum colonia, Equestris dicta,incolae Equestres, alteram quoq; ripam siue sinistram complexi quae nunc quoq;Chabitis dicitur,quod caballus etiam equum significat.Amedetis III. Sabaudiae Comes in Ducatum erexit,adlucta Augusta Salassorum. Altera pars siue
30쪽
IS siue superior antiquum nomen retinet, Uaat. Eius sunt opida antiqua Lausunum, aut ut alia exemplaria habent, Lausodunum,nuncLosanna,Bibiscum,Alae,Penne,quam Neapolin,aut nouamCiuitate vocant,ad caput Lemanni, Calarona, Dina,&Neuid unum,siue Ciuitas Equestrium, ComitatusLaus anensis .Hςc antiqua Helvetiae in quatuor pagos diuisio postea,omnis induaS partes, Vliante notauimus,Heluetia distributa,unam Alleman i,quae Allemania,& in Ducatu eius gentis ad Vrsam usque,dc pagiTigurini terminos ante positos ceteris urgudi tenuere,&Bum; diam minorem dixere. Sed quatuor Helvetiorum pa-;os de quibus hactenus egimus. ita se habuisse, ut putauimus,exEpiscopatuum inHesuetia diuisione mihi credibile ad modii videtur. Duae nan Helvetia Episcopales sedes, duo Episcopi Alteri Auenticum, alteri Vindonissa habe. atur.Vtriq; autem duo pagi attributi: Hic Tigurinum,&Vrbigenum, ille Men licensem, & Antuates complecte atur. Sed ut quoque sedes mutauerint Iurisdictio tamen in iisde pagis integra, & immota prope permansit. Auenticenses enim,&AntuatesLausianensi: Vrbigeni,&Tigurini Constantienti Episcopo paruere. Quo magis miror inmines doctissimos ad la varia hiscede pagis prolapsos esse,cum nulla sere alia ratio sit,qua Romanarum prouinciarum diuisionem antiquam adsequi possimus,quam ex dioecesibus, oc Episcopalibus. ita namque Sequanorum laximam cognoscimus ex Episcopalibus qui Archiepi. copo Vesontino parent. Similiter Germania superiore, ex iis qui Archiepiscopum Maguntinum pro supremo agnoscunt. Eade prope ceteroru ratio.Nam id in antiquitus costitutisEpiscopalibus obseruatii cu studio,vtArchiepi. coporum in Ecclesiasticis, quae Praesidu Prouinciarum in B seculari