Georgii Buchanani ... Opera omnia, historica, chronologica, juridica, politica, satyrica & poetica ... curante Thoma Ruddimanno, a.m. cum indicibus rerum memorabilium, et praefatione Petri Burmanni, in duos tomos distributa item, rudimenta ... access

발행: 1725년

분량: 788페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

271쪽

FR ANCISCANUS.

Namque ego sum teneris semper veneratus ab annis Pontifices, sanctosque patres, quos candida virtus Reddidit aeterna dignos in secula fama. 4s Attamen haud quoties longo sub syrmate rasum Cerno caput, tortum funem, latumque galerum, Atque fenestratum uoles captare cothurnum, Cernere me Paulum credo: nam veste sub illa Saepe latent scievi truculenta mente tyranni,so Saepe latro, lurcoque vorax, & foedus adulter, Et simulatus amor, fallaxque modestia vultus, Quae tegit innumeras sub ovillo vellere fraudes. Ergo cave ne te salso sub nomine mendax Simplicitas sors transversum seducat, & illuc,rs Unde referre pedem nequeas, trahat: dc puerum olim Me quoque pene suis gens haec in retia mendax Traxerat illecebris, nisi opem mihi sorte tulisset Coelitus oblata Eubuli sapientia cani. Et quoniam, ut video, morbo cruciaris eodem, Io Sive nocens gramen, magici vς potentia Cantus, Seu genii sinus sorte mali tibi sustulit omne

Judicium, saevo mentem excantante Veneno,

Experiar furias purgamine mentis eodem Expugnare tibi, quo me sine fine surentem, σs Gaudentemque malis, indulgentemque furori, Eubuli eripuit divina scientia docti. Tu modo ne dubita, monitis nec certius istis Esse puta insanae quod ructavere Sibyllae. Ergo ubi lustrali novies te asperseris unda, 7o Signarisque novem crucibus, totiesque meracum Hauseris helleborum, niveo cum flore revulsum Moly tenens, memori quae dicam mente reconde. Haec licet a sanctis olim gens patribus orta, Clara quidem nivco morum candore refulsit, 7s Implevitque sua venientia secula fama; At nunc posteritas, vera pietate relicta, Degenerem quaestum sordesque secuta, caducasCogit opes, ficta & sub relligione pudendos Occultat mores, dc famae innixa parentum 8o Seducit stolidum pietatis imagine vulgus. Et ne sorte tibi praestringat lumina vanus Splendor, dc attonito velut ad spectacula vultu

I fraus tim siti raptare corbum lem e. e. Fefellisse videtur infra v. 4 .mm J Recentiores Atque μυbvium δε- --- solea ue aestim in arinistere solem.

272쪽

16, FRANCISCANUS.

Suspicias sanctae simulacra evanida vitae,

a age spectemus quid sit, quod vulgus & ipsi

8s Pontifices, rerum domini, summique Monarcnae Tantum admirentur: quid raso vertice calvum Conserat esse caput, quid longo syrmate talos Usque tegi, soleasque aestivum admittere solem, Et quae praetextu latitent portenta sub illo: ao Quae monstra abscondat vestis sinuosa 1 quid artis Vana superstitio, mentes ut fascinet aegras, Sit commenta; suas quam vendat callida nugas. Principio huc omnes tanquam ad vivaria currunt, Queis res nulla domi est, quibus est irata noverca, 9s Quos durus pater, aut plagosi dextra magistri Territat, aut legum timor, aut quos dedita somno Exercet nullis Lethaea ignavia curis :Deinde quibus gelidus circum praecordia sanguisCbstitit ingenio, quos sacro a fonte Camoenae, ito Quos Pallas Phoebusque fugat, 3 quos sidere torvo Aspicit infausto volucer Tegeaticus ortu. Hi cum in frugi serae spatium trivere juventae Musiarum in studiis frustra, jam mollibus umbris Sic stacti, nec bella pati, nec ducere remos, ros Nec terram incurvo norunt suspendere aratro: Ergo famem adversus, violentaque frigora brumae, Hic sibi desidiae portum, atque ignobilis oti Essc rati, huc properant: illis custodia portae Creditur, ait aliis cura est commisa culinae: io Hic hortos sedit. hic viduas circumvenit: illi Pinguius ingenium est, rus ibit, fallet agrestum Vulgus hebes, pueris fragrantia poma, puellis Amuleta dabit, tenero redimicula collo: Donec blanditiis, fabellisque admirandisiis De larvis, deque empusis, & lumine cassis, Tandem captatum trahat in sua retia Discem. Adde his, quos febris, quos vexat dira phrenesis, Aut

x Mentes in fascinet ae m. sit eommenta JIta, monente viro docto squi variantes lecticines suasque nonnusquam conjectu. ras Editioni Et Eevirianae anni Isia I subiaiecit 3 hunc locum restituimus, pro quo libris omnibus editum est , inenses ut fasti

net aquas, Es commenta. 2 Suas quam vendati Forte legendum, sias eum venrit.

3 Quos fidere ramo J Steph. Queis Mere

torvo Alpic e 1 ausos volucer Tegeatacin ortus. 4 Voluere TegeatimsJ i. e. Mercurius et quentiae Deus, a Tegea urbe Arcadiae si edictus. Stati Sylv. I. E. I 8. D de Maenalia volvere Tepeaticus umbra. Et Syl. V. I. I. Non plura interprete virga Nuntiat e celsu alea Tereaticua afris.

273쪽

PRANCISCAN US.

Aut alius cerebri expugnator morbus: in ipsa Morte siti, cum jam medicus spondere salutem

iro Desierit, longa stolidi vertisine jurant

Se , auodcunque aevi placati numinis ira Iam deploratae dignetur iungere vitae, In Franciscano victuros esse Cucullo. Hie aliquis sancta pietate paterculus ardensi Es Protinus insternit fuscam cum cannabe vestem, Et caput ex scalpit cerebrosum, & somnia blanda Garrit in auriculam, meritorum mille trecentos Promittit modios, venias inculcat, olympum Defuncto spondet, vivo spondere Paratus,rso Captatae potius quam vel semiuncia praedae Una brevis pereat. Tum spe lactatus inani Interea miser aegrotus jubet optima quaeque Deferri ad Monachos, argentea vasa, tapetas, Molliculas vestes, & quicquid venditur auro, i s r Quatenus haud illis nudos fas tangere nummos. Uerum haec pinguiculis tenduntur retia turdis, His coelum venale patet: si Codrus & Irus Pauper obit, cessat pietas, non cymbala clangunt, Narnia nulla sonat, serie nec candida longas Ao Pompa praeit, nullo planguntur sunera luetii. Sed nec lanigerae minor est accessio turbae, Cum mens vesano inflammata cupidine vultum Affingit spernentis opes. vilique paratu,

Incessuque gravi, dc ficta probitate loquendii r Seducit stolidam pietatis imagine plebem.

Nec prius ille furens animi satiabitur ardor, Ambitioque procax, donec cum sune cucullo Abjecto induerit regali tempora mitra, Et, quantum fas est mortali accedere coelo,rso Scandat, & in terris coelestes tractet habenas. Sunt quoque qui sordes, edosque hoc tegmine mores posse latere putant, misero ut dent verba popello, Dum vitae infami speciosum obtexere velum Contenti, introrsus pleni ambitionis de irae,irs Invidiae di fraudis, Christi praedentur ovile,

Incautum occulto vulgus fallente veneno.

Alice praeterea quos praeceps alea nudat, Quos Venus enervat, quos & potatio pernox Ejecit patriis laribus, quos urget egestas,r6o Et quibus haudquaquam res sunt in amore secundae, Fastosaeque inopes exclusit limen amicae,

274쪽

Quos scelus infamat, vitae quos turpiter actae Insequitur metus, & quo S urget tutor avarus, Huc velut ad tutum cunctis est cursus astium. r6s Hoc procςrum e numero crescit generosa propago

Funigeri gregis: hi patres quibus ille superbit

ordo sacer: seges haec orris modexatur habenas: Quos metus, ira, furor, mens tarda, ignavia, crimen, Ambitio, res adversae, fastidia vitae. 37o Durus amor, durus pater, implacata noverca, Et mendax virtutis amor collegit in unum. N amque velut quondam, cum res adversa premebat, Ad laqueum, ad praeceps, ad toXica, flumina, pontes, Atque truces gladios, caligantesque senestras , i s Cursus erat, duram cupienti evadere sortem: Sic modo cum sceleris pudor, aut formido i eucri

Judicis, aut gravior cunctis infamia poenis Urget, ad hunc scopulum Francisci in syrmate sime Cingimur: & tanquam pariter cum vertice radi 8o Mens etiam scelerata queat, de sacrilegis &De parricidis, de suribus, atque cinaeuis,

Nos faciet coeli subitos rasura Colonos. Dira suum nunquam mutant aconita vigorem Vimque mali, quamvis auro gemmave bibantur: l8s Atque asinus, quanquam Tyrio conspectus in ostro, Semper erit tardus, leatava, dolosus ichneumon, Ursa vor , avidus vultur, bos mitis, hirundo Garrula: sic animi non mores exuit atros Vestis Hyperboreas superans candore pruinas. apo Nec simul exuviis positis Massyla venenum Vipera deponit, nec truris monte relicto Mitior ingenio est: sic nec transcurrere montes, Aut mare, vel populi coetus vitare, vel atra Ueste tegi aut nivea, coriove aut ine recingi, is r Aut mendicatum semper corrodere Pan m, Turbatae poterit mentis sedare tumultus.

Semptr enim quocunque loco, quocunque recessu Degerit, usque licet Riphaeae frigora brumae Fugeris, aut calidam vicino sole Syenen, 2oo Tex Virae quas turpiter ωe. J omnibus fere libris spraeter editos ab Henrico Steph.& And. Hart. absunt haec duo henusti chia. - -- τιμ tuetur actae Inseptatur metvs - - A pud illos etiam legitur,

ei r male. me judice . si totius orati nis texturam at eudamus.

275쪽

FRANCISCANUS.

roo Te dolus de mentis malesuada cupido sequetur, Et vigil occultis cruciabere pectora curis. Nec si marmoreis circundatus undique claustris Fugeris aspectus hominum, te saeva relinquet Tempestas vesani animi: te consciu; horror ros Mentis aget vigilem: tibi diras tristia sormas Somnia nocte ferent: te insano turgida iustu Gloria sublimem ventosis evehet alis, Dum furit e Tractis tandem perrumpere clathris. Scilicet is nuper contemtus homuncio, qui neca Io Prima elementa sonis poterat distinguere certis, Et quem nec stabulo purgando, olidaeve popinae Pr.esceres, rasus, sophiaeque auctore cucullo

Tectus, erit subito doctus, sapiens, & honestus, Et gravis, de prudens; iam de balatrone modestus, 2 i s r e lenone pudens, dc de latrone severus, Et frater superum, & coeli pene insitus aulae.

Frater dixit, ita est: fratres vetuere, cavendum est. Frater erit judex : caussam committere non vis

Fiutribus Z in anctos quicquam cave dicere fratres: aro Tantum juris habet cerebelli in lania calvi. Et miramur adhuc, simili si errore vetustas Crediderit Cadmo serpentis dentibus olim Esie satos comites, vel si Pagasaeus Iason

Horruerit magicos terra praegnante tumultus,

22s Cum modo qui suerat caprimulgus, tressis agais,

Scurra vagus, subito mutatus numine mentem,

Fiat Aristoteles, Xenophon, Plato, Zeno, Cleanthes. Nunc quibus haec studiis gens desidiosa popellum

Captet, dc in laqueos viduas trahat, omnia turbCt,a o Involvatque orbem tenebris, de mobile vulgus Fascinet, occulto sensim serpetite veneno, Si vacat, expediam: fraudes, ludibria, surta, Philtraque, oc arcanas tibi pandere moliar artes. i Primum ubi detonso vesano vertice, caudeX23s Qui fuerat, fit homo subitus, ceu vomere Thusco Erutus ille Tages, vates jam doctus in ipso

Nascendi articulo: discit componere fressus, Cancellare manus, caput inclinare si histrum, Versus humum spectare, oculis defigere limis 2 o Omnia, pallori similem confingere vultum, Sulphuris assuis circum os & tempora sumo' Effugere occursus hominum , compescere risum si quis adest, coram reticere, interque precandum

276쪽

: FRANCISCANUS.

Invitis oculis lacrymas simulare, boatu Rancidulo in templis nativum frangere cantum: Cum bibitur, calicem digito cohibere sinistro, Conceptis verbis aperire & claudere portas, Conceptis verbis de somno surgere, mensam Ponere, adire, referre, iubere, orare, salutem 2so Dicere, conceptis urinam reddere verbis:

Scire quibus nodis, & quot distinguere funem Fas sit, ubi facilis pateat venatio praedae, Quo pueros fallas , quo tu sermone puellas

In Venerem accendas, viduas quae retia captent: 21 s Quo regum teneas aures, quae munera Placent Terrarum dominos, quo vulgus mobile fuco

Decipias, quibus aegrotos in limine vitae Illaquees verbis, di testamenta resignes.. Haec sunt Funigerae miranda prooemia sectae , 26o Vera rudimenta, & sanctae praeludia vitae: Hoc est, cur aliquis patriam carosque propinquos Abneget, & dulces obliviscatur amicos: Cur vagus, exul, inops, erro, peregrinus & exlex

More serae toties mutet praesepe , tot annos 26s Scurra procax currat, cunctos allatret, in omnes Saevus, blandus, atrox, inimicus, amicus, ut alvus

Imperat: haec illis lex una 8c regula vitae est. Haec ubi jam pravi docilis praecepta juventus Imbibit, dc vitae sese devovit inerti, 27o Protinus e calvo senior grege, lippus, inermis

Gingivas, tremulusque manus, rugisque verenduS, Incipit arcanae latebras evolvere seciae,

Et tophiam abstrusam placidis recludere dictis. O juvenes, inquit, quos torti vincula fimis, 27s Quos tonsura eadem, soleaeque senestra reclusae, Par votum, vestesque pares, atque otia jungunt:

Iam mihi vix raris variantur tempora canIS,

Vox fragilis, latus infirmum, gressusque labantes; Iam prope decurso spatio spectare propinquam 28o Fata jubent metam, jam quinquagesima messis

Sub calido semper placide transacta Cucullo, Liberat ossiciis vitae: fortuna benigna Me tamen haud frustra longum servavit in aevum: Nam, ceu Tiresias Ithacum, Priameius heros

I conreptis verbis aperire I Ηie versus ceptis Hen. Steph. & And. Hariadosideratur in omnibus editionibus, ex-

277쪽

18s Magnum Anchisiaden iterumque iterumque monebat, Quos peteret tuto portus, quo flectere Cursus Deberet, levibus fugeret quae littora velis: Cur ego vos, animae nostrae pars maxima, amicis Non monitis horter digressum & nauca sub ipsum apo Edoceam juvat exhaustos iterare labores. Et sulcata meis percurrere littora remis. Principio cum vestra aetas sic mollibus umbris Sit fracta, ut nec bella pati, nec frangere remis AEquora, nec terram possit versare ligone, aps Et suget Aonias socors ignavia Musas: Huc animos, juvenes, certatim advertite, dc acri Mente Seraphinae mysteria discite sectae. Sancta quidem certis sulcitur secta columnis, E quibus in primi, locuples Consessio largo 3 Proventu est, gnavum non deceptura colonum: Ut seges agricolam fallat, pulsataque tristi Grandine vix raris spumet vindemia prelis, Et pecus abstulerit belli furor, unica nunquam Artisci imponit Consessio callida docto. 3os Hoc telo armatus noster se regibus ordo Terribilem ostendit, solioque extrusit avito uos visum est, alios ad summa cacumina rerum Extulit, & multa stabilivit caede tribunal. Namque ubi cunctorum sensus, secretaque mentis 3Io Noveris, in Dromtu est tibi conjurata fovere Pectora consiliis, timidumque in foedera vulgus Collere, ut ignotas possint expendere vires, Vel proceres merito de te bene prodere regi. Ergo tuos squidem numerandi crimina cura 3ιs Detineat matrona locum ditissima primum Vindicet, aut dulci assiletus danista lucello: ProXima mercator teneat loca: tertius ordo Nobilium est, quos aut ditat quaesita rapinis Praeda, vel innocuo manus oblita sanguine civis 3to Reddidit insignes: post hos, aut divitis aulae AlIecla, aut famulus, ancilla, puella, puellus. Sed neque lenonem, nec tu contemne latronem,

Spes modo si lucri: qui nil quod donet habebit, E ς κορακας. Quis enim sterili committere sanus 32r Seis

2 si luerit Ita Basl. Steph. & Hart. verbium perinde valens quasi abeat ru ma alii vero codices sere omnes, Iis iam rem. Vide Erasmi chiliad. Adag. E's uvana1J ι. e. Ad corvos. Pro

278쪽

32r Semen agro cureti quis inanes irriget hortos Hic ubi secretam penitus demissus in aulam

Pectoris, arcanas latebras cognoveris, omnes Tum facies rerum, tum vafrum Protea finge.

Cum tibi crediderit virgo, Guod credere matri, Quod socius socio, quod nolit nupta marito, Tum pete securus quidvis, tum vincula captis Injice, tunc humeris quemvis superingere fascem. Nam semel arcanae tibi qui penetralia mentis Nudavit, penitusque alto sub corde repoli Detexit sensus animi, timet, horret di odit, Quamvis dissimulet: sed mens male conscia pallet, Ne commissa tegas male vino liber, & ira

Commotus, magnoque satis non munere culius.

Hoc ubi fertilior praeda est deprensa capi stro, . 34o Posce,jube, rape, stringe, omnem dum spongia seccum Egerat, exhaustumque penum in tua congere claustra. Nec tamen aetatis, nec te discrimina sexus Praetereatit. Primae quoniam lanuginis aetas In Venerem est praeceps, lucris addicta senectus,

3 s Virgo capi facilis blandae dulcedine linguae,

Vana superstitio mentes exemet aniles, Mercator dulat postponit numina lucro. Si matrona potens, vel praedae victima opimae Incidit in casses, cautus confinge petendi 3so Mille novas artes: caries annosa Columnas Diruerit, lacram Boreas nud verit aedem , Claustra latus magna Pandant adaperta rvio :Defint ligna foco , nemorum si dives abundet :Si locuples agri est, atrum Corrodere panem Finse tuos fratre , languescant pocula vappae Rustica coriis aves. agnos, hoedosque petulcos Mittat: ab urbanis sacrae pete i tragula mensae, Poscet Vmo liberi Non hie siceum & sinum

innuit , quod quidam forte existimabunt, quasi libeν vina eadem loquendi formula hic diceretur . quo tiber metu . aut liber pericvtiar sed liber vino. contrario plane finis, idem significat ae vimo uigivi Musa libo , t e. earis ae metu se usi culus modi homines arcana sibi commissa revelare solent. Ex pressisse autem videtur

illud Horatii I. Epist. Is 38.

IConfluendum puto, ne male tegas tinnis missa, liber vino. id est per vinum: ne nimio vino Iibere loquens male tegas commissa. ιων enim hie de incontinentia linguae capidebet, ut apud Ovid. a. meram. 7 7 tiberoo e υσυι. Sallust. Iug. ys. sic liber dolor, de quo vide ad Qui uctil. declam x I. a. tibere loqui. Quinctil. de Ins . or. vi. 3. ita& hbritas ovid. Ep. 3v. ε . & quae Pl ra sunt. Ob v I J

279쪽

Posce sacras vestes, quodque oras ambiat aurum , Quod calicem stactum instauret, quod lignea pingat 3 so Signa, quod in vitreis possit splendere senet tris: Det miles praedae partem, furtique latrones ,

Mercator fulvis redimat perjuria nummis. Et quoniam tenerae nequcunt donare puellae Munera, dent quod habent, quod secure dare possunt: 36s Quae data non pereunt, quae frustra non data perdunt. Segnior in Venerem si qua est, aCcende monendo, Pande voluptatisque modos, tormasque latentes, Quaerendoque doce Veneris quem nesciat usum. Talia quaerenti facilem quae Commodat aurem, 37, Sit licet antiquis magis illa severa Sabinis, Nosse volet, notum quod posse juvare putabit. Interdum tanquam Cupias reprehendere luxum vestis, & accentum gemmis quod fulgurat aurum , Lacteolas furtim dextra constringe papillas,3 s Inque gradum stactos digito compone Capillos, Et pede tange pedem, dextram dextra, oribus ora :Sic, dices, rides, sic mollitcr oscula jungis, Oscula commissas inter luctantia linguas: Sic te tractandam praebes, tractataque gaudes, 38o Sic pede, sic digito, sic tu promittis ocello,

Hoc loqueris nutu, tali noctem abnuis ore: Sic per inoffensis graderis secura te bras, Sic ape is limen, sic nullo murmure Claudis. Haec animo memori praecepta recondite fratres: Quaeque locus tempusque dabunt, quae sexus di aetas Permittent: hinc dives opum venit annua cura, Spesque voluptatum, carae sine crimine famae. Quod si quis sanctae sugiat commercia sectae, Sentinamsue tuae nolit mandare Cloacae,3so Illius ancillas, famulosque arcesse loquaces: Inquire in mores, passim sere crimina, in aurem Omnibus obganni tecreta piacula: quod si Criminibus non ulla locum sortuna ministret, Actaque sincere constet pars maxima vitae,3ps Haereticum clama nitidum praetexere sucum Occulti sceleris maculis tacitoque veneno.

Sic hos in laqueos trepida formidine , di illos

280쪽

168 FRANCISCANUS.

Credulitate trahes, vel spe, vel fraude, vel arie, Ut captum teneas intra tua retia piscem,so Grande scelus levibus contentus plectere poenis.

Nec precibus longis lacrymisve piacula dele Horrida . sed nummis loculos, non pectora Daude hauri: vel templa jube, vel claustra, vel aras Exstruat, aut multis redimat jejunia Missis. 4es Hoc quoque praemoneo super omnia, corda juventae Infice, sopitos accende libidinis ignes: Semina flagitii in vacuo turgentia Campo Usque fove, plenos sceleris dum reddere fructus Possint, & late in pingui regnare novali. 6 o Hic ager, haec seges est, haec nostrae vinea sectae. Hunc igitur multo scelerum pinguescere coeno Essice, & infusis hunc exsaturato Cloacis. Non tam Riphaeae metuenda injuria brumae, Atque superfuso tellus submersa profundo , 4is Aridaque insolitis candens servoribus aestas, Quam ne discussis tenebris resipiscere mundus Incipiat, quam ne patefacto lumine veri Inspiciat nostras plebecula stulta tenebras. bed jam ruricolis labor impendendus, apricos zo Jam Iultrare juvat campos, perque ardua montium Ire juga, di latos indagine claudere saltus. Ecquis, io juvenes , tenebris & inertibus umbris Posthabitis, strepituque urbis, nigraque popina

Audet in aerios nemorum conscendere tractus, 2s Bacchatosque choris Nympharum accedere fontes, Prataque purpurea semper renovata juventa 3

O mihi si calido serveret corpore sanguis Integer, & validae vires, firmataque nervis Membra suis, quam prata libens & florea Tempe 40a Aspicerem, & viridis captans umbracula silvae,

Et tremulae leve murmur aquae, Cantusque volat crum ,

Languida sepositis relevarem pectora euris N anc quoniam haec nobis invidit serior aetas Commoda, dc ei et is membris ignava voluptas, , s Vettium opus hoc, juvenes, vestra haec vindemia, laxas Ferte plagas, laqueos innectite, tendite casses, Arvaque iunigero re lonent pecorosa molosso. Ρrimum igitur qui rura petis, si mollia tardo Membra labant aevo, cum nos equitare parentis 4 o Francisci praecepta vetent, aut vilis aselli Aut hinni ambigui, aut sterilis preme tergora muta:

SEARCH

MENU NAVIGATION