Apophthegmatum ex optimis vtriusque linguae scriptoribus libri 8. Paulli Manutij studio, atque industria, doctissimorum theologorum consilio atque ope ab omnibus mendis vindicati, ..

11쪽

laudum suarum prospieerent. Hoc studium cum in multiplici lectione c5sistat, nec tam: variae librorum supellectili possint homines totos dies tradere, qui libri multa in pauca

contrahant, breuitateq ue studiosorum an mos explicatiores reddant, ne illos prae cς teris multis modis laudandos iudico. Huiusmodi sunt Apophthegmata, quae nuc expurgata,deletis, poni Max. approbante quet piorum mentes aliquo modo offendere poterant,edimus. Praescriptum illis sit in ston- te nomen tuum perpetuum obseruatiae meae testimonium, nec vulgarium n eritbrum . Interim maiora adornentur, ex eo sortingenere, quo tu in primis delectaris, eoque gratus tuis ciuibus, gratus toti Reipuli. tuisti . Ego quidem, qui te de facie obm puer

noui, ita nunc absente iure colo, qua si maximum mihi ornamentum, praesidiumq; in te sit constitutum: hancq; meam Voluntatem tibi ut aliquo modo notam faciam, ope i ram dabo; porieris certe, si quid erunt mea scripta, quae hoc saltem nomine aliquid eia' se cupio, ut testatum sit, quantum tibi debeam , non enitar tantum , sed, ut spero, consequar. Vale. i

Venetiis, Ibid. Nov.

12쪽

APOPHTHEGMATA,

AC LEPIDE DICTA, Principum, Philosophorum,

Ac diuersi generis hominum, ex Graecis, pariter ac Latinis scriptoribus selecta, cum interpretatione commoda, dicti argutiam aperienti. A P o P H T HEGMATA LACONICA

secundum ordinem literarum Graecarum .

nia seueriores erant, ac mo

ribus incorruptioribus, bellici; gloriam potissmtim spectabant, contemnebant omneis arteis, quae ciuium animos videbantur, emasculate,& a vera virtute ad otiosam ostentationem traducere. Nam

et Roma quum adhuc spiraret germana illa austeritatem , Gr culos professores urbe exegit. Hoc genus studi)s nulla Graeciς pars coris ruptior erat qua Attica, ubi Gorgias, Lysias, Isocrates, Prodicus, aliique innumeri sophistae, magno eum applausu populi,nec medi cri mercede garriebaut .

13쪽

i Cum igitur Agasicli Laced moniorum regi diceret quidam ,.admirari sese, P quum esset auidus discendi, no adiungeret sibi Philopha nem sophistar regali prorsus indole ne ola Senem- uit : Eoria, inquiens,volo esse discipulus, quorum sum& filius: significans n6 minus interesse quos nactus sis parentes, quam quos asciscas praeceptores . Etenim ut liberi sermh reserunt maiora, unde prognati sunt, ingeniti, ita praeceptors vitia demigrant in eos, qui instituunt . Et honestae vitae institutio potistimum ab illis petenda est , qui virtutem ipsis factis praestiterunt,non ab iis qui copositis arte verbis de virtute nugantur. At nunc summi o bis monarchae suturi, Deum immortale, quibus interitu viris a teneris annis sormandi instituenditi: creduntur ρ quum principi n6 minus tum perniciosum sit, tum indecorum, ab inhonestis institui, quam nasci. Rursus quum alius quispiam ab eo sciscitaretur quo pacto posset aliquis tuto imperare, nullo stipatus satellitio respondit et Si sic im-

rauiter

u mode peret suis, quemadmodu pater imperat libe

ris. Nemo plura dixit unquam maiore copendio. Do. nini tantum timentur a seruis, quo mali metu coerceantur,quos non corrigit pudor. Pater quonia liberis c6sulit potius quam sibi, diligitur ab illis, sic ut autoritatem comitetur reuerentia Aduersus hoc adeo n6 est: opus satellitio, ut no aliud sit satellitium fidelius illorum stipatus. Quδd si rex beneuolentia ac benefactis agi ungeret sibi ei uium animos, no esset opus barbarico conductitiosi; satellitio, sed nullos haberet corporis sui custodes

14쪽

stodes tutiores , quam ciues erga quos patris gereret affectum. Porro quibus placet hoc diactum, Oderint dum metuant, nullos magis

habent suspeetos,quam quibus oportebat maxime confidere: ac multos metuat oportet , quem metuunt multi.

Agesilaus ille magnus Lacedaemoniorum, Irex, quum in compotatione quadam sortibus ex more ductis factus esset princeps conuiuij: huius autem partes erant praescribere, quantum quisque biberet: rogatus a pincerna,quitum cuique vini deberet apponere, Si multu Solqrtςr inquit, vini paratum est, dato cuique quantum poscit: Sin parum, cunctis ex aequo diuidito. Hae dexteritate mire prospetiit , ne vel parata vini copia deesset, quibus placeret largior potatio, vel ad bibendum cogerentur, quibus placeret sobrietas. Rursus in maiore vini copia, per aequalitatem exclusit occasionem murmuris. Etenim quum singu l aris

aequa vini portio distribueretur, nihil deerathis , qui bibebant moderatius, & qui largiu

fuerant bibituri, quum haberent, quod naturae satis esset, queri non poterant, si deerat libidini, eo quod nemo omnium plu, aut minus haberet caeteris. Itaque aequis animis se illi quoque ad moderationem componebant, quibus alioqui placebat luxus. Porris Lacedaemonij praeter caeteros Graecos victus fru-ialitatem probabant.

15쪽

- .rauti eum quempiam ac scelerosum hominem eoa - - stanter pertulisse tormenta: Ut insigniter,ininquit, miser est homo, qui tolerantiam ae patientiam in res ita itiosas ac turpes collocet. inpud Lacedaemonios admirabilis erat malorum tolerantia , quae si suscipiatur ob res honestas , magnam promeretur laudem ; sin obturpes, non solum non meretur fortitudinis laudem , qui tolerat , sed hoc: miserior est aevir peior, quo constantius se gesserit. πονηρου. enim Graece, & malum sonat, & tranxiato i no, laboriosium siue calamitosum . Dolebae

se, tantum animi robur ac naturae

vim iis re turpi consumptam, quam si ait e lisset ad res honestas, magno usui poterat eia se Reipublicae.1 Alio quodam laudante rhetorem hoc no- 'laisti mine, quhd mirifch res exiguas verbis amplificaret : Ego nquit,nε sutorcm quidem arbi- trer bonum , qui paruo pedi magnos indueat ealceos . Veritas in dicendo maximε proban- da est,& is optimὸ dicit, cuius oratio ci gruit rebus, ex quibus pecenda est ore lonis quali- tas potius, quam ex artificio.

6 Quum quidam urgeret illum 2mprobe po-Ins h dc stulando, dixissetque, ei, Promisisti, atq, idem i J-μφ' crebro repeteret, quasi iam fas non esset, ne- lsare quod petebat: Recte sanε, inquit, si quidem iustum est,quod petis promisi; sin minus, . dixi, non promisi. Hoe dicto elusit flagitato- ris improbitatem . Ille verδ quum nondu sa- ceret flagitandi finem, sed subi eret, Atqui , decet reges praestare , quicquid vel capite an-

16쪽

reges adeunt, decet ea petere, loqui iuri quae iusta sunt, spectantes simul&opportunitate, a quid regibus reueniat,decorunus; sit. Sunt qui principes velut ex insidijs adoriuntur, dia bene potis, aut alioqui aliud agentibus, ven0n vacet, quale sit, quod petitur, consider

re, postulant quod iniqu st. His merithus r-tur, quod promissum est, S repulsi immeri. to requirunt fidem a promisbre, qui sui ossi- xij non meminerunt postulando . Quoties audiebat aliquos ab alijs laudari, et

aut vituperari, existimabat non minus esse di- Prude scendos eorum mores,qui loquebantur, quam

eorum de quibus loquebantur. Sensit vir prudentissimus, qui avide obtrectant alienae laudi , magis prodere morbum suum, quam detegere mores alienos : & qui ob re parum honestas laudant quempiam , aut ob laudabiles vituperant, indicare stultitiam suam, peruer- .sumque iudicium. Quum adhuc puer esset, & ageretur ludus solennis, quo pueritia tum exercebatur, atq,ia,qui negotio pr fectus erat, statuisset illum in loco parum honorifico, paruit quidem, tametsi iam rex designatus, ac dixit: Benὸ sanε habet: ostendam enim, non locum viris , sed viros loco eonciliare dignitate. Nimirum vox ea declarat in puero miram animi celsitudi--nem, cum pari moderatione colunctam. Nec

alii magis sunt administrado regno idonei sumile quiddam tribuunt Aristippo.Quum medicus quispiam illi praescribaret ,

curationem nimis exaltam, minime due sim-

17쪽

Ioci

aiiosi per Geminos, inquit, summa quq praescribis, si mihi prorsus est in fatis, ut non vi.

nam,etiam si non omnia suinpsero. Significabat eiusmodi eurationes citius acceleraturas mortem, quam depulsuras morbum. Nec tam

operosa pharmaca sumenda, nisi qui destinauit mori. Omnibus in rebus ei genti placuit frugalitas ae simplicitas. Guni astante arae Palladis , eui apud spartanos ab ae reo delubro cognome est, ut bovem immolaret, momordisset pediculus, non auersus est, sed arreptum palam omnibus occidit. Per deos inquiens, equidem insidiatorem lubens vel in ipsa ara: videlicet declarauit animum nec inepto pudori, nec superstitioni obnoxium t tecteque significauit, insidias molientibus nullam aram aut asylum: oportere tutum esse. Quum puer quidam eo vidente murem captum E cauo protraheret, musque conuersus momordisset tenentis manum, atque effugisset, Agesilaus iudicauit his, qui aderant, dixit uer Posteaquam minimum animal culum sic ulciscitur eos, a quibus laeditur,quid

viros oporteat facere cogitate. Ita dux fortissiimus undecumque captata occasione animum addere stud ebat suis, ut audentiores fierent aduersus hostem. sed idem exemplum magis eo valet, nE quis quamlibet potens in- .iuria prouocet infirmiorem. Fit enim saepenumero ut qui,sicut ait Flaccus, fragili quγxit illidere dentem, infringat solido.Quum in animo haberet mouere bellu ad triuε regem Persaru, quo Graecos Asia incolente

18쪽

APO PHTH. LIB. I. IIIlentes libertati restitueret, consuluit oraculum Iouis Dodonari. Nam ea gens ex oracum lis deorum pleraque gerebat. Is quum iussiniet , ut pro suo arbitratu bellum institueret, Agesilaus Dei responsum renunciauit Ephoris. Hi erant quinque iudices, quorum automritati reges quoque parere cogebantur. Illi vero suaserunt, ut adiret & Del phicii oraculum istae de rebus sciscitaturus. Ed profectus hoc Reliti pacto proposuit c6sultationem : Apollo nun- e. qua idem tibi videtur, quod patri ρ Quum Apollo comprobasset Iouis oraculum, ita demsi

delectus Imperator,bellum apparat, unico facto non unam rem nos docens: Primum moda rationem animi, qui quum rex esset, non gratiatus sit Ephoris obtemperare rem superuacanea imperantibus. Deinde declaravit,quam

non temere sit bellum capescendum. Illis ira sat erat Iouis oraculum, quum hodie princi' pes frequenter inconsultis vel potius inuitis proceribus ac ciuitatibus ad arma prosiliant. postremo demonstrauit quam religiosam ha- . beret de dijs opinionem, qui si inter se di flentiant, non sint dij, obiter notans Homeri fabulas , qui fingit deorum ac dearum atrocia dii sidia, S quod in principibus ac magistratibus turpe sit, adscribit suis numinibus. Tissaphernes Persaru dux cum Agesilao I 3 'dus, non ex animo, sed mcru percusserat, hac lege, ut Graecas ciuitates sineret libere suisq; vivere legibus : mox angentibus copijs a rege , suo acersitis bellasti de nunclauit ni Asia decederet. Hoc Rdus violatum libenter arripuit

Atesilaus, legatis hilari vultu tespondens, se

19쪽

magnam habere gratiam Tissapherni, qui, aperiurio suo & deos & homines sibi infensos reddidisser, aduersae vero parti propitios. Res e sensit absque prouidentia Dei nihil geri in rebus mortalium, magisque fidendum

diuino sal ori,quam humanis consis j aut viribus . Caeterum exercitum n ouit velut in

Cariam impressionem facturus. Quo quum Tissaphernes ignarus doli, cogeret niti item, Agesilaus repenth copias mouit in Phrygiam, ubi quum multas et pisset urbes, magnamque Iaaὶ . pecuniarsi vim abstulisset , dixit amicis: Fq. dera quidem violare praeter causam impium est , caeterum hostibus imponere , non modo iussum est , ac laude dignum vertim etiam de iucundum & lucrosum . Vir bellandi auidus, tamen ab iniusto bello abhorrebat , nee eius

suscipiendi ansam dare voluit, datam 'liciter arripuit , nee turpe putau it dolis in illum uti, qui violato 'dere periurio fefellisset di

deos & homines.

24- Idem quum parum esset instructus equita. tu, Ephesum sese recepit: ibi,opulentis denunclauit, ut quisquis pro se virum & equsi praeberet, a militia esset immunis. Idae arte sactum est, ut pro ignauis ae timidis diuitibus breni colligeret & equos & viros strenuos ac minam bello idoneos. Qua quidem in re dicebat sese Agamemnonis exemplum retulisse, quod is accepta equa generosa, virum diuitem, sed ignauum militia liberasset. Locus autem est

apud Homerum Illiados Φ

20쪽

APOPHTH. LIB. I. r.

De equa loquitur. Gam dedoat Ambisaris Ech. torus Atrida

Dono, ne comes iret ad alta maenia Troia. Sed remanere doni , aeses Oblactare liceνει. Nam viro opes pater altitonans donarat opima ancolatis vero praediuitem avis SMaonem .

Hae sunt artes excellenti principe dignη, quibus essicitur, ut quod ad Reipu. dignitatem incolumitatemve necessariuni est, non per vi lentiam inuidiosam extorqueat, sed ea dexte uitate impetret, ut nec tenues gravet,& i ditioribus etiam gratiam ineat. o Caeterum quum edixisset, ut captiui nudi ivenderentur, Laphyropolae, quorum munus erat res praedatitias. diuendere, quod erantium, faciebant: ae vellium quidem quoniam iuxta barbaricum morem eran splendidae , mittique pretii, complures extiterunt emptores. Caetersim ipsa corpora candida,pror iusque tenera ac delicata , nec quicquam Virile Preseserentia, quippe in umbra, otio, ac voluptatibus educata, adeo nemo concupiuit emere, ut deriderent etiam hoc mercium c genus: velut inutilium , nee ullius omnino

Pretia : id animaduertens Agesilaus , qui auctioni praesidebat , & hunc casu in torui ad .animandos ad sortitudinem milites . Rac