장음표시 사용
11쪽
Bona acquirendi, onerum matrimonii serendorum gratia. Sed quaeritur porro, quid in uxore indotata obtinere do. hcat λ quotidiana enim nos docet eXperientia, non omnes uxores dotem marito conferre . Duo sese hic nobis οὐ ferunt casus, aut enim dotem sibi stipulari curauit maritus aut non: vltimum casum in praesenti g. tantum sumus cxplicaturi. Per antecedentia patet, quod dotis illatio de iure Civili modus sit, ex parte riorum sese liberandi ab oneribus matrimonii ferendis, cum istae alia ratione hac in parte ossicii sui partes adimplere haut possint. Quodsi igitur maritus dotis coni itutioncm haut urgeat, huic imri tacite renunciasse censendus in, illudque exinde perit 3 . Ex hisce nunc statuimus: Puod uxor dotata immunis sit ab
obligatione bona acquirendie Indotata vero dotem minus proin
Haut absque rauone indotatam haut indistincte liboramus ab hoc onere; praesumtionibus enim nititur assertio, quaeque contrarium licet haut ordinarie admittunt. . Casus enim etiam obuii sunt, quibus docemur, quod haut semper in uxoribus exulet acquirendi bona capacitas: quod-1i de hac marito ante initum matrim tum consset, tunc quoquo asieri poterit, maritum respectu eius nullam ex gille dotem. Exemplum adesse puto in hominibus inseri ris conditionis, qui talem utplurimum bona acquirendi modum habent, in quo exercendo et uxorum diligentia idem valet ac maritorum; exinde quoque in praxi obtinere arbitror, uxores, Ut maritis suis in acquirendo auxilio 'sint, in casu denegationis cogi posse: id quod in opificibus obtinebit, cum licet et quandam afferant dorem, intuitui tamen onerum ferendorum exigua admodum est vipi rimum; ea igitur suadent, ut circumstantiae, quae sese in casibus singularibus offerum, probe Ponderenunu MEN. L 3 pr. I n. q. a) l. ac C. de Jur. dot.
12쪽
ln dccitione quaestionis, utrum uxor marito teneatUr bona acquirere onera Coniugii ferendi gratia, unus adhuc restat catus, a nobis diiudicandus, is nimirum, quo marito dos quidem fuit promissa, minime autem soluta. EX antecedentibus b. L. repetat, quod Ius Ciuile uxori obligati nem, Onera simul cum marito ferendi, minime remiserit, sed potius hunc in finem dotis determinauerit illationem licet marito haut interdixerit, ipso volente ea. solam se 1uscipere, dum matrimonium quoque sine dote esse possit l). Ea accuratius considerando animaduertimUS, praesciati in casu nullum adesse fundamentum, quo asseri pollit uxoris immunitas ab huius generis oneribuS, cum ob factam marito dotis illationis promissionem, nulla lac, ta istus adsit remisso. Exinde non video: Cur uxor eis modi in ca non possit obligari ad acquistionem bonorum a).
Non opus este duco longius disserere, de quantitate bonorum ab inore conferendorum; earum enim certe ac aestuS haut tantus erit, ut onera matrimonii excedat, ultra enim Vt fg ia,t3 non tenetur: quod si vero casus eiusmodi existat rarissimus, tunc is arbitrio iudicis erit committendus ex ratione, quia legis uniuersalis decisio hic minime ex possibilium si venia vocabulo barbaro) erit numero 3 . Matrimonii enim onera modo maiora, modo minora stat, pro diuersitate conditionis mariti, ut et pro numero sociorum matrimonii, neque non familiae. Interim, quia etiam in iis, quae arbitrio committuntur iudicum, aequitas haut venit negligenda 4 , iudex nunquam acquaestus partem ab uxore contribuendam conserendis a marito aequalem pronunciabir. Huius aequitatis haec est alio, quia VXOres, partim in .generatisne liberorum, partim in illorum. ed catione, quodsi illos praecipue ipsae lactent, plus operis impendunt, quam maritus. Hoc loco adhuc obseruam dum, quod maritus uxorem exinde minime ad vulgares
operas, quaeque infra ipsus sunt dignitatem, possit com-
13쪽
I4 DE AccUVA EST V VXORVM. . pellere; obligatio etenim semper praestruit actiones salua existimatione nostra possibiles, minimeque morali ter impossibiles admittit S .
Cum bona acquirendi gratia actiones ab uxoribus maritus exisere haut Valeat per g. is; ciusmodi vero actiones ex lucri antentione exhibeantur, apparet: Actiones uxoris, quarum is est lucri erceptio, minus obsequialibus annumerandas esse g. II, hinc illis uxor sibi acquirit. Ρer ea autem, quae ad S. IS annotauimus, item et g. i6 explicauimus, simul constat, quatenus etiam possint fieri obsequiales.cARPZo VIus, quique ab eius stant partibus I), in genere, quae constante matrimonio industria ac opera licet uxorum acquiruntur, mariti adscribunt patrimonio; sed ratio. nes, quibus suam sustulciunt sententiam, haut tanti simi pondoris, quo mihi consensum possint extorquere. Earymprima haec est, quia omnes mulieris actiones essent obsequiales; sed ea statim corruit iis consideratis, quae in proxime antecedentibus fg. in medium protulimus. Alle- gant porro pro huius suae assertionis fundamento, onera. matrimonii a marito ferenda; sed ad ea attenti, quae 3. Is dicta sunt, cognoscimus, quam lubricum hoc sit argumen- . stum. Porro quem nominauimus auctor putat, absurdum exinde esse secuturum. unam nimirum familiam in duas
abire; sed consequentia adeo destituitur sua, quin potius separata eiusmodi bonorum pollessio legibus haut suerit
Operae artificiales cum ex lucri intentione suscipiantur, per s. pr. constat, hisce uxores sibi acquirere I). iQuodsi ergo vXor perita sit artis pingendi, texendi etc. harum actionum quaestum sibi retinere poterit.
14쪽
. g. XIX. Mercaturam facere licitum esse quaestum, nemo, nego equidem arbitror, in dubium erit vocaturus i); hinc perg. i 7 patet: Puod uxor Mercatrix sibi , minime vero viro a quirat a
Secus sentientes nobis contrarium minime persuadent, dum existimant, ex omnibist uxoris bonis illatis fructus marito debere, et consequenter quoque earum rerum, quas VXOrhoneste quaesiuit mercaturis faciendis 3 . His etenim quoque concessis, Paraphernalium emolumentum pro administratione in maritum redundat 4 , quae administratio vero hoc in casu deficit. In lege praeterea allegata sermo est de bonis , quae uxor sub initium habuit matrimonii s
Uxor haut obligata est marito, bona ipsius industria a quisita huic relinquere g. is. Quodsi igitur simul cum
marito quaedam comparauerit, et hoc in casu, ea sibi vindicandi, ius omnino eam habere arbitror. Porro Vero, quia per hypothr maritus in illorum acquisitione Concurrit, ex eodem sundamento, quia nimirum sibi acquirit, ea patrimonio suo adscribere valet. Ex hisce satis apparet, circa horum bonorum appropriationem mariti atque vXΟ-ris idem esse ius. Hac ratione commoti statuimus: Bona communi coniugum industria aequis feri com unis I).
Vi g. praec. apparet: quod lucra ex communi coniugum industria prouenientia fiant communia, et exinde praetenti in casu communicatio asserenda erit lucri atque quaestus.
15쪽
in casu societas inter coniuges contracta censenda a , eaque tacita cum ipso facta, comm niter nimirum facta acquisitione, contrahatur 3). Ex hisce sequitur: quod intereoniuges bona communi in stria sibi comparantes tacite con
Tacitam eiusmodi societatem inter coniuges nemo erit in dubium vocaturus, perpendendo, quod collatio Operarum, siue bonorum, atque perceptio lucri exinde prouenientis, tales sint actus, qui sire nomine et iure societatis intelligi haut pollunt. Ex ea igitur ratione indubie argumentamur ad societatem ipsam s). Exemplum est in marito hospitium exercente, ubi vXores non minores sere quam mariti operas conserunt. Quaestio hic simul moueri potest,
utrum eadem quaestus quantitas Cedat uxori, ac marito.
Quod si societatis principiis inhaerere stricte velimus, imvenimus lucrum unicuique coniugum cedens operis siue bonis collatis esse debere proportionatum 6 . Vt autem id fieri misit, constet, necesse est, quantitas operarum Collatarum: cum autem eius determinatio utplurimum haut in nostra sita sit potestate ; hinc quoque principiis soci tatis exacte hoc in casu fatisfacpre haut poterimus: interim tamen, quia experientia certi efficimur, quod in casu communiter factae acquisitionis vrplurimum coniuges eaSdem conferant operas, hinc quoque in casu dubio id erit credendum, et hinc aequaliter diuidenda crunt lucra. Quodsi tamen contrarium appareat, tunc aliud ageren- dum fore puto; quia haec autem in facto consistunt, circumsp4ii iudicis arbitrio crunt committenda 7 . Ex iisdem allegatis principiis quoque a quibusdam statutum aequitati conforme habetur, disponens, quod uxori tertia solummodo acquaestus debeatur pars, cum maritus Plus operae conserat Ordinarie 8 .
16쪽
' g. XXII. Quodsi coniuges communi sua industria bona sibi com
parauerint, tunc sociorum iura in illis veniunt concipienda per g. 21. Constat autem porro , quod societatis proprietas sit, ut in sociis adsit lucrum percipiendi intentio I). Hinc patet, cur et praesenti in casu eiusmodi requiratur coniugum finis '.
Quaerituri btrum uxor, marito mercatori in mercaturae
exercitio auxilium exhibens, lucri prouenientis particeps fati annon 3 Constat per 3. II, quod eo in casu, si uxor simulsum marito bona acquirat, eaque fiant communia, societas necessario inter iplos sit concipienda. , Quodsi igitur ex aequa parte lucri particeps velit fieri, pro socia mereatrice esset habenda, id quod cum ex inscriptione librorum, litterarum intitulatione, obligatione, receptione, solutione &c. communi nomine facta concludatur I , fieri exliisce poterit quaestionis decisio, eritque assirmanda, ubi haec adsunt; neganda autem, ubi haec deficiunt.
Cum uxor minus obligata sit marito ad eiusmodi auxilium f. io, r9, ut sibi nihilominus salarium quoddam maritus stupuletur, curare poterid
Puodsi uxor mariti emat pecunia, in decisione quaestionis, utrum res emta ad illam spectet, an potius ad hunc Θ distinguendum erit, utrum Juo, an mariti emerit nomines priori casu ad
17쪽
entem ex actionibus suis, et quidem minus obsequialibus, sibi retinendi, g. Ii: constit porro, quod fauori, pro nobis introducto, valide renunciare possimus i , nisi specialis id prohibeat dispositio a). I linc &facultas renuntiandi, a quaestui actionum minus obsequialium, uxori minime denegari poterit, nulla obstante speciali dispositione 3 .
Probe mihi quidem constat, donationem inter coniuges esse legibus Ciuilibus interdictam 4 : Sed quum ex nne huius dispositionis ea ab ipso legislatore ad casus sit restricta, quibus donatione deterior nostra redditur conditio s). Hac lege isitur non obstante vera manet assertio. Dissertationis termini haut excedendi nobis impedimento sunt, quo minus uberiori Calamo postimus explicare, quid Circa hanc renunciationem sit obseruandum. Plura de hae
Achionum minus obsequialium emolumentum uxoribus Cedere, ex g. II et seqq. satis superque cognouimus: Spes autem eiusmodi lucri uxores facile inducere poterit, Ut omne Consumant tempus in acquirendis sibi honis, utpote quae riplurimum auaritia sunt ardenti, ac ollicia sua ersa maritum negligant, ex qua deinde neglectione maritus in re sua domestica quam maximis alliceretur damnis. Id quod vero Contra iuris sanioris csset principia, cum nemo alterius damno locupletior fieri dubeat i . Exinde erit afferendum: Puod uxor damna, sua acquisitione marito illata, reparare sit obstricta a.
g. XXVII. Uxor damna afferens marito sibi acquirendo tenetur, ea reparare per g. pr. Ponamus igitur, quod ea ex pecunia mariti sibi quaedam comparauerit, tunc, quia ea sibi acquirit per 3. 24, ablatione pecuniae mariti diminuit opes, atque Consequenter illum Gamno quodam afficit; erit igitur ad illius reparationem obligata, id quod cum restitu-- tione
18쪽
ι L. 6 C. Si quis ali. vel . s. 3O.
Quod si uxor, ut bona sibi acquirat, actiones eiusmodi susciperet, quae salua mariti existimat ite et ipsius dignitate, in qua degit, admitti nequeunt, famam atque existimationem ipsius diminueret, ct consequenter illum laed
ret; inorum vero acquisitio ab laesione immunis esse debeat: Hinc fluit: Puod marituspessiit uxori interdicere, actiones existimationi suae contrarias lucri causa alias editas. Ita si maritus eminentiori gaudeat dignitatis gradu, Vxor autem velit cauponam instituere, maritus illud prohibere .' potest. In Caeteris autem casibiis, ubi nullum mariti subest . praeiudicium, neque ullum ius prohibendi illi adscribi, posse nullus dubitabit.
EX I. II percepimus, quod . ea bona, quae Uxor citra respectum ad oblequiales operas sibi comparauit, ad illius spectent patrimonium. Ex quibus simul liquet, quod ab ipsius dependeat arbitrio, utrum iis dotem augere velit I A
an non; illo casu dotalium numero G, hoc vero in caseu par pbernalibus adscribenda veniunt 3 . . t i
Uxores ordinarie ab eiusmodi abstinent operis, illarumque sunt ignarae, quibus in bonorum acquilitione opus ha-
19쪽
satis superque exinde quis erit intellecturus : ζuod bona,
constante matrimonio acquisita, praesumunIur comparata mariti industria ;)
Ex g. pr. intelleximus, quod acquisitio honorum in vXoribus minimc praesumatur, quodsi porro eae haut aliunde honis sint instructae, ea siue donationis titulo habeat necesse est, siue illicito plane modo. Ponamus nUnC Casum, quod uxor bona quaedam acquisiverit, minime autem coninstet, unde habeat ea, quibus huius acquisitionis intuitu opus habuit; tunc credamus necesse est, ea siue donationis ope, siue illicito modo, aut ex bonis mariti, in UXOrem redundalle. Quod ad donationem attinet, illa haut crit Praesumenda, quotiescunque alia sumi poterit coniectura i), imo ea inhoneste factae donationis aliquam induceret suspicionern 29; hinc apparet, quod, nisi turpitudinis atque delicti induci debeat praesumtio, ex honis mariti factam suisse requisitionem erit existimandum. Quum autem po ro Leges recte asserant, quod omnis delitii euitanda sit praesumtio 3): Hinc quoque hac commotus ratione Legislator voluit, ut hoc in Casu potius asseramus: Bona ab DM- re, opibus aliunde haut instructa, ex mariti patrimonio fuisse aequista praesumuntur q). . ι
. Ratio, qua commotus legislator disposuit, ut Incor acquirens praesumatur ex bonis mariti acquirere, fuit turpis quaestus suspicio g. pr. cum, quod aliunde habeat bona ad hunc finem necessaria, minime credi possit; eiusmodi dispositi nis Caula in casu obtinere arbitror, ubi inor bonis aliunde minime instructa, exinde quoque hanc adiecimus determinationem; aliam autem dum huic subilituimus, atque' Poni-
20쪽
ponimus, quod constet, quod uxor bonis fuerit instructa; tunc dispositionis huius ratio cessabit, ut quilibet facili crit intellecturus negotio: nunc autem probe Constat, quod cessante legis ratione, ipsius pereat vigori), hinc aliud nunc erit s atuendum, nimirum: Puta uxor, de qua constat, quod bonis fuerit haut destituta, minime ex bonis praesumatur a qui uise mariti, sed potius propriis a .
Hoc in casu alia redit causa, quae facit, ut aliud obtineat, haec: nimirum: quod pecunia soluta sbluentis fuisse credatur 3 . Ex hisce, quae noc in medium protulimus g, clarum cst atque perspicuum, quod in casibus obuenientibus, eorum- que decisi me, ad uxoris sit attendendum conditionem, .utrum nimirum bonis acquistioni s tempore fuerit instructa, annon; quodsi prius, tunc eraesumtio haec obtinebit, exinde si constet, mulierem fuisse diuitem atque viro nupsis. se pauperi, item a consanguineo accepisse, et sic porro a praesumtione g. praec. allata erit immunis . inodsi vero . illud haui; certum, sed potius adhuc dubium sit, tunc quo que ea omnia non creduntur, dum ineque bonorum acqui- i stio. neque eorum ;llatio, tanquam res faeli, praesumtio-- nibus sint annumerandae. T IT. I. Priri. L. I C. ι7I. 23. 23 PETR. DVEN. Reg. Iur. Voc. Uxor.3 l. a C. pro Soc. 4ὶ iocis T. Cons i86 vol. a.
f. XXXIII. 'Ex g. 3I cognouimus: praesumtionem ibi explicatam turpis quaestus suspicioliem euitandi causa fuisse introdu
ctam, hac creto cellante haec simul cessabit praesumtio I . . ,