Oratio proverbiorum

141쪽

TER EMOTU

telem seqrur: qui a tramite aristotelico nusquam detort 'exorbitat. Qui Aristotelis simia dici potcs siquo nec unguem larii digitum p ut dicit transuersum usqua recedit. Hi duo inter scripto res meteorologos eminecis imi e duabus eua Euapora

rorationibus Altera sicca altera humida uentos tioneSca Prandine niues pruinas Corrus catloes Toni re mul/trua Terremotus Ceteraqrad genus fieri subtili rarum

teret copiose pluribus uoluminibus ydiderunt. Halde scientis 1 sideralis cos ultissimi qui ex motu siderum ui a stellaru s

tera ora fieti existimant i morus quot

terric 'o et astris assignant siquidem dogmata

Chaldeoru siue placita siue decreta placet nuculpare talltumant e postr: Oneat let potentia siderum aximeqr Saturni Martis ac Iouis terras intre miscere les quam se nientiam alacriter uadit rota

cohors Ast: ologorum Quibus suasissimum Placita est omnia inferiora moueri a superioribus iti chaldeo mordiaq rerum omnium e celo esse decidua rum. hinc solis lune l desectus plurimum pollere in motu terre conficiendo tradiderunt Quoniar tepestare ruc sopiunt Et quia hec duo clarisii ma udi lumina reb' terrenis plurimu domi inant . Si ade luna istarco fulis sol ista maximi Sotastat Regis ut scitissime docet Calenus texercet piu regi S.

142쪽

DELegans est illo minimeq; pr tereundae sententia qui ita tremorem in terra fieri censent Sicut i corpore nostro cotingit Tremor ex stercepto spiritu vegetali. Nam ut corpus no i terra ut strum et sanguine irrigat et spiritu. qui uenas corpore arteriast et sua itinera decurrui:sic corpus terravaquis quq uice sanguinis obtinentiet uentis qui uice spiritus et animς loco sunt peruium est: et queadmodua corpore nostro du bona ualetudo est uena' quoq; et arteria imperturbata mobi litas modu seruat siquid aduersi accidit luccre brius micat Tilc suspiria et anhelationes existut haud dubie signa hominis laborantis et fessu sic terricorpus du positio naturalis perseuerat ma net inconcussum Cu aliquid peccatur tuc uelut egri corporis motus fiter nemo spiritu illo uonas suas uehementius concutiente.

Q sttotu lucretius elegate expctit his uersibus. Dispertis ut horror et incutit inde tremorem Frigus ut in nostros penitus cu uenit in artus

Concutit inuitos cogen tremereati mouere.

In hoc tamen illa disparilitas est quod in no stris corporibus tremor Poes partes pari quali

late discurrit:in motu uero terrε non totum coripus uexationem sentit sed portio. Traton philosophus. qui res natui in/s quisitor fuit de terrsmotu ita decemitt

143쪽

TER REMOTV

Frigidum inquit et calidum semper inco traria abeunt et una esse no possunti illa quam grsci uocat Antiparistasin qua fit ut no patiatur Ca Antipatili di frigidii natura concordia Nec in uno mo stasis. tam . Pinde ibi naturaliter calidii est funde stigi dum expulsum est e cotrario illuc frigidii co fuit unde uis calida discessit. Hinc hiberno tε pore cu super terra frigus est calet in puteis aqvs Quia eo se calor contulit cedes frigori superiora

possidenti. contrario perestatem aqua putea nafrigescit qua uis frigoris in cauerna terr re

codilhircedens calori superne dominanti. Ergo uis calida cedes frigor i subterraneos specus re cessust refugiens magno impetu agitur e xi manus remotis ac ueκar cui' eruptio motum terrico ficit. consimiliter ubi frigida compescuis a calidis et intra uenas terrirecondunt ' Terra ipsa tremore concutituridum uires atrons frigoris et caloris inter se compugnatiet spiritus ultro clitrii sub terra inclusus Omear. Eligiosiores existimant ira de causam esse tanti mali:cl peccatis peccatoribuslpuniendis hoc telorii genus intorque at Et sane Eeum uits eco ducibilet mortali Ira deleabus credere ab irato deo ratia irrogari instigique motus supplicia ut ita innocentius castius modestius degant:hoc ecclesiastici conditores afirmant a

144쪽

DE quibus libro regum fecundo in cantico da uidisco sic scriptum e comota e et co tremuit terra fudamenta montium concussa sunt et conquassa ta quoniam iratus es heis dominus . Hinc exiit

illud quo irpsalmographi. Dedit uocem suam

et mota est terra.

Ego arbitror hoc malum ut plerat id ge/nus alia in Maiestate nature atque Secretariis Abditari abdita delitescereri et si quadam tenu cognt maiestate a sint nodum tamen esse percognita . Quauis natur longis lucubrationibus ingeniorum acume in geniosorum i solertia ad arcana uetitaris pene trare tentaverit: quq interiore sacrario inclusa c5 dunt . Nondu enim nobis lata cudeo familiari/tas e ut nos participes secreroborum esse uolu, erit. nec fuit tanta Romanis quot ueteribus ut ubi mouisse terra senserat nunciatu ue erat serias

quidem eius rei causa dicere solebat sed de notmen cui feris dicarens edicere supersedebanime aliut alio nominado falsa ut inquit Au. Gelli, iis religione populu alligarent. quonia et qua uieti que deorum deas ue terra tremeret parii cob pertum foret. Eterum nos n5 tam cur fiata quid fiate dispicietes asserimus terrςmotum remee atroce diram exitialem atq; funesta plena mi tremoris horrifici ac publics conster

145쪽

TER REMOTV

nationis:qua deprecari abigere amolirippulsarei

et ut antiquitatis uerbo utar auerucare omnicatione debemus illud imprimis acclamates. Dii prohibere minas dii talem auertite pestem. Hoc illud malum quod agros facto chasmate haurit moenia prosternit Vrbes totas plerum s devorat Ita ut nulla uestigia extent. Ex hac ira stitate olim in agro mutinensi montes duo iter se concurrerut Crepitu maximo assilientes restrlientestiatio cocursu uilis oes elisis animalia

pmultaquq intra suerat exanimata sunt. Maxi mus terr memoria mortalium extitit motu si

qui sub uberio principe Vrbes in Asia nil Vrbes mero duodecim una nocte prostrauit . Mi xii proflximus suit et ille quo Nicomedia Bythynis stratq.

Metropolis et caput multiserini erumna conflcussa est Imperante Constanti . Et cum cla rissimi Scriptores tradant horis sublucanis cre bros motus fieri tunc primo laicis exortu inseuolutus cras a caligine squalor humum inse dit oculorum perstringens obtutum dein ma gnitudo furentium incubens procellarum an recessit fragorem Qui una cum hortifico re more nicomediam et suburbana funditus euertit. Qua in clade edes plersi alijsuper alias

sonitu Ruinarum immenso conciderunt. ii

146쪽

Post horam diei secudam aer iam factus sudus et liquidus retexit funereas strages non parum multi constipati sub ipsis pressi ponderibus ut ei Cladesn bantur. Quidam obruti aggeribus cu superesse comede possent siquis iuvisset auxiliorum Opia neca suum bant. Alii tignoruextatium cacuminibus fixi pendebant Alri ut utar uerbis Marcellini subita magnitudine oppressi his de adhuc molibus co/teguntur. Collisis quida capitibus uel humeris

presectis aut criaribus Inter uiri mortis' confi nia:alioru adrumenta paria pei seretium implo rares cum obtestatione magna deserebantur sis talia fando remperet alachrymis Quis talia re ferens non horrescatinus animus horret memi nisses Iulius Capitolinus auctor est motum ter rq Gordiani principatu eo una grauem extitisset ut ciuitates etia terre hiatu cu populis depiret. Multa genera Terremotus essectu' multi sermes ac nomina monumentis celeberrimoruconditorum reperiunturis uni enim quidam qui humum mole sua suscitates sursum propellune Brasma Immanissimas moles:bi brasmatis nuncupant

hoc motu delos emersit et Rhodos enata est Sunt qui grandiore motu patefactis subito Votratrinis terrarum partes absorbent: Sic Helice et burra in psuntas hiatus abacis eternis tenebris

147쪽

TERRE MOTU

occultantur. Hos Chasmaticos uocata chasma re sic enim hiatus dicitur. rscanico uocabulo

nostris quoq; usitatissimo Vlpianus iuriscon sultorum eloquetis imus Titulo de cesibus si agri portio inquit Chasmate perierit debebit pcesitorem releuari . Pomponius quoq; titulo depiculo et commodo rei uedits sic ait Fundi no mine emptor agere non potest cum prius' me/sura fieret Inundatione aquarum aut Chasmate Chasma alio ue quot casu pars fundi interierit Chasma quot in cflo fieri docet Plinius sic scribens.

Fit et cfli ipsius hiatus quem uocant Chasma. ait Turnus Maronianus uideo medium disci dere sitim. Exponit comentator Chasma fac tum diei idest subitam aeris diruptione et que/dam reces um.

Vnt quidam motus qui ueluti Tauri nis reboare mugitib' audiutur. Quos myctematico sibilogrsci nuncupant Mycte

opinor genere fuit motus ille quo sub imperato recalieno terra mugiente multifabrics deuo rat sunt Cum habitatoribus multi terrore mortui. Mota est et Roma Mota et lybia et Asia Hiatus terrς plurimis in locis extiterunt. Ex hoc genere uidetur esse quem uocant Mycetiatde quo sic resere Apuleius in Cosmographia.

148쪽

Mycetias Mycecias uocatur Tetti odoris inquietudo ter renaci Audiuntur mugitus interioribus gemiti bus expressis cum spiritus inualidus ad terra mouedam per aperta in Telluris inuetis itine ribus fertur Vnt et qui palmatis appellantur quo Palmati s rum pavitatione illa quitrepidant sine inclinationis periculo nutant cum directi tamen rigoris statum retineant. grsci mo δεμ ola tremorem uocantu Unde et nomen accepere palmarii. succus io

Incliatio Ostri duo genera potissimu motus ter δrs concelebrat i Alteri succussio est no

men Cum terra quatitur Et sursum ac deorsum mouetur. Altera clinatio notatur qua more nauigii nutat atq; inclinatur Tremor in latera Seneca tertium Genus esse existimat quem tremorem dixere maiores. Qui superio ribus dissimilis est . Nam nec succutiuntur nelincimantur tecta sed uibrantur. Qui motus mi/nus est noxius must exitialis Sicut longe pernitiosiores h mclinariori succussio. Hoc ni

mirum est quod intelligi uoluit pluriusci Cuius uerba subscripsi quς sunt Esc. pluribus si quidem Otibus quatitur ' tutissimum est cum vibrat crispante edificiorum crepitu et cum intume

149쪽

TER REMOTV

scit assurgens alternoq; motu residet moYium

Et concurrentia tecta contrario ictu arietant

Quoniam alter motus alteri renititur Vndan iis inclinatio et suctus more usdam uolutatio infesta est aut cum in unam partem totus semo/tus impellit hactenus Plinius. Nier signa futuri motus est c lum si Signa lens tempestates sopit et in puteis motuSaqua turbidior sedit odoris. Hic Phe recides Pithagors doctor cum aquam hausis set e puteo irssensisse sertur ac pridixisse futu/rum Terr motum Est et in coo signum prsce dens futuro motu tenuis scilicet linea nubis in longum porrecte spatium. Existunt maximi motus in solis tunsq; desectu Verum ut inquit Albertus ecclipsis solis utuns bac in re est lon ge potetior Prqsagia. On simplex id malum nec in ipso lat tum motu periculum est sed in poste/rum quoq; dira portendit Et in pri mis pestilentiam prssagat: nec id absonum. Siquidem spiritus qui eterna Terrarum nocte Torpescit i diutinoi situ pestilens includitur Per Terrsmotum emissus purum hunc aera

iiii i

150쪽

DE ac liquidum polluit atq; commaculat late utitium suum spargens . Et cum naturaliter uin cantur meliora peioribus hic spiritus quem per singula momenta trahimus et haurimus illo subterraneo halitu pestilente corruptus et se ctus Contrabit noxam Inde pestilentia morites' repentiniet noua genera morborum mortales inuadunt. Prstere aqus pestilentes abidiis latent in terr Secretariis qu Tremore Terrarum exilientes e insernis nihil nisi peistiferum exitialeque in superna deportant. Quidam autumant innumera prope mala ex motu Terrς et imprimis fame et bella porten Trim egi di Trimegistus aeui multarum rerum et ar stus tium scientia hoc cognomen imposuit uel quia mee meiαλ oc idest de trinitate locutus est re/

tui I dest in trinitate una esse deitatem. Hic uersus Heroicos sertur composuisse Qui uoli/tant ac circumferuntur permanus orat erudi

riorum Quibus prssagia terr motus in duo

decim Zodiaci signa digessit Exempli causa alitud genus infortunii portendi sole Arietem traseeunte i aliud aurum aliud Geminos et ς tera Consimiliter. Quod totum lepida a gis' uera discriminatione digestum arbitror. Incomperta enim F sunt Et inextricabilia