Oratio proverbiorum

161쪽

PESTILENTIA

Nam et aquarum mutationem graue esse docet Maximus peripatetic secis coditor Aristote les Et Lucretius testatur illo Carmine.

Nonne uides etiam cst nouitate et aquarum Aquq c i. . Tetariycul a patria cui domoqi adueni sit pestiletis

Scribit Victruvius humores graues et pestiletes erumpe ex pontinis paludib': et ut auctor e Se neca aquς noxis et pestilentes in penetralibus terrs latent nihil nisi pestiferum in se et corpori bus nostris contrarium habentes: quq postmo

tum terraru erumpentes haurientes necant ac pestilentiam gignunt. Vi ex evaporatioe terrς noxia pestilent Pestiletiam tiam fieri opinantur hi nouere e terra ex eX alat Sepe uapores emanare de quibus plui tione. ra meteorologi progenerari prodiderunt. Ei γλfecto pala e terra n5χε sine spirituique infundit satis arbustis i non aliud uiuentibus: auo tot genera herbarii fructicuq fouentur. Ne multa: Platonici autumat omnes stellas oe cfu ipsta' sole trahere alim etia ecterreno et inter se partiri

Solo halitu terrisubstetari hoc enim illis ali sidera pasmetuitisc esca. hic pastus est: quavis Aristoteli sci terre ci reclament. notos et aute terra nutrire t mul no balituita tam magna nisi multu illi spiritus aletis suppeteret Qui iugiter exhalas ubi noxius es pestifer pestiletis caest. Et ab Avicenna dictum est

162쪽

Eleuati e terra aeris comaptionem. Silius quom in descriptione pestilentis sensit uapore terr ee pestiferum illo uersi Ait ater picea uapor expirabat in ethra. Amianus Marcellinus 1 hanc sentetia sic refert. aliqui terrai' balitu densiore crassatum aera opi

nantur necare nonullo S.

Mathematici pestiletiam ut pleram alia tui si derum prouenire arbitrant maximet canicu is quorum sententis testimonia poetica subscri

bunt.

Ererum et plurimis et maximis aucto ribus placet pestalentia fieri caere cor Pestiletia rupto i qui late uitium suum spargit qexaei cor haurientes necat Animates mam cum reciprocat

rupto tio spiritus sit in nobis perpetua et cotinens aeusine respiratione uestigio extinguamur ubi aer quem pereniter ducimus pestifer est ac pollutus inecesse est ut intra uitalia pestilens quoq; halitus inclusus morbos afferat et mortem. Hinc exiit illud Maronianum. Corrupto csti tractu miserandam uenit Arboribusq; ati' lues et pestifer annus. Consimiliter Lucretius inquit Et cum spirantes mixtas hinc ducimus aurast Illa quoq; in corpus pariter sorbere necesse e Consimili ratione uenit bubus quom 'pe

163쪽

PESTILENTIA

Pestilitas etiam pigris halatibus gris. Quin etia Ouidius explicans pestilentia poeti ea sic ait. Ora patet aursi graues captans hiatu. Ob hoc Avicenna longe clarissimus medicorucensetis pestilentia et piratione hanelatione esse minueda adhibenda lydorameta ubus corruptior aer mitigetur. pestiletia etiam excitat ueti: quos aera fluente esse diffini ut quos et terrς mortis causam esse docuimus maκime aut at Vent castra ea effici ut de qua Mor Cebus sic refert. Cu pestiletique rotisc in omni pestilem facienda sint tum in ea maxime qua austri excitar r. Ouidius quoq; ostendit pestilentiam flatu austrino exortam eeι

Cum ait

Leti seris calidi spirartit stubus austri. Aristoteles in problematis tradit flante Au stro corpora estici humida et calida et ob diu se tred mi maxime obnoxia:qui et sedi halitus caest. Eode auctore homines grauiores inualidioγres' fiunt spiratibus austris. minus' cibi appe tetes Cum ediuerso satibus Aquilonibus ani mantes magis esuriat sintq; corporis robustio

ris Idem ostedit queadmodu austra humorem Calidum corporibus progignitri quippe quinatura calidi sint et humidi Vnde et febres ex oriantur. Hippocrates quoq in Aphorismisin 'bippocracta celso translatum est Auster inquit aures he tes Uceter iii auster pestifcru S.

164쪽

betat sensus tardat capitis dolores mouet abitum soluit totum corpus esticit hebes humidulaguidum. Quin etiam uictruvius ut id quos Victruui non prstereamus narrat inlesbo oppidum mi/us thylenen fuisse magnificenter quidem edifica κtum et eleganter sed positum non prudenter, in qua ciuitate cu sabat Austertio nes egrotabant Cum corusci qui est uentus occidentalis alio noιmme dictus Argestes Tussiebant cum uero spirabat Aquilo restituebantur in salubritatem.

Plinius Muid non ne et Plinius noster cui nihil omissum eae breuiter ut omnia Austra naturam uno uerbo significauit 'sic scribens in secundo . Sa/Rlosa luberrimus omnium uentorum Aquilo noxius luberri, Auster minus esurire eo spirante crediitur Ani mus mantes . Idem uolumine duodevigesimo auc/tor est flante Austro Quem reci notum uo cant qui humidus et estuosus est talis foetus se mineos cocipi sicut e diuerso mares in utero fieri si sanie Aquilone ineant coeanti animalia.

Dixit quidem Plinius quid eueniret flantibus Austris et Aquilonibus Cur autem id feret ex

planare supersedit. Sed causa e euidens et ab Aliberto magno latissime explicata: Qui libro de Austergi historia Animalium decimo octauo reser ideo gni sante austro seminas cocipi quia corporatu Feminas mescunt Calori genitus calore Austimo resol

165쪽

PESTILENTIA

uitta rati uires suint imbecilis e cotrario spirantibus Aquilonibus merito masculiis tus in ute Aquiloro formantur propterea', cum sint frigidi ob mares turant atq; obstipant meatus corporeos ipsum pcorpus spissant expeditius' reddunt atq; robu/stius: Quo inclusus intrinsecus Calor natura lis uegetatur fitq; genitura melius digesta maigilapidonea ad marium Generationem . Quinetiam proditum est a philosophis oriete caniculla Austros moueri i quibus aer solet commuta ri. Nemo autem dubitat sidus canicul incti ius ore est sirius esse pestiferum et noxium ac Sirius in persepe facere pestilentia. Quod et nobilis poe' re cani ta insinuat illis uersibus . cuis Ille sitim morbo' seres mortalibus egris Nascitur et leuo corristat lumine coelum. Inter causas pestilentis est cenos colluuiesci Colluuissetortici graveolentia quod et iurisconsulti eui es cloacadenter ostendunt sic scribentesmam et cflumine is stilens et ruinas minantur mundici Cloaca ruiet is rivus ex eodem corrupti aeris inrepro

fuit ac manat cum odorem non aliudqinfecti Pande aera esse prodiderint scriptores longe claris imi mos Irim' aut tu ista diritaleκ malis spes plures Epide memorat . Pria adem os p.rllat . Seclida epides, nosmos. Tertia loemodes. uolatica uelOzitate terabi l oeno

166쪽

Inter tua maxima est cognatio atq; affinitas in ipsa scriptione ac proniiciatione maxim si uero dissidium in ipso significatu siqui de is ore si gnificat famem. λoiμoc uero pestilentiam hinc λi31 ot olim altercatio nata apud Athenienses super illo λoi ta cc iraculi uersu Doriacum ueniet limo Comiste duellum.

Ambigebatur enim utri ioci cos idest pestiletia significaretur an hil Eoo idest fames Quod cum sit Amphibolon atq; sexiloquum Id homines oraculu retorquebant ad eum intellectum qui itidebatur ad ea que ad rq sens patiebatur e ac comodatus illud utiq dignu Annotatu nec ladigitii Cognitu e pleros p ex cohorte illa poeta rum Nobilium prope peculiariter operam pen/Pestileti disse pestilentis numeris poetici sis crabedii taupoetaru id argumetum sit spectatissimum in quo inge, materia isti uires neruos' pro uirili quis' parte contem

derent: Namqr ut preteream Homer Et rq co poetas non ne Mantuanus Homerus 1 ter

tio georgicon pestilentiam elegantissime expli

cauit Que emulatus opinor Silius italicus et ipse in quarto decimo punicorum eam pestilentia graphice perscripsit Ruprempore secudi punici belli 1 Sicilia Romanos ac poenos iuxta UeXauit Pestileti afflixitq;. Qua ait Canibus spisse sic. n. iuria Canib, Vim primi ensere canes.

167쪽

PESTILENTIA.

Va in re sequutus est Homerii sic scris bente i prima illacios Rhapsodia. υθη

Pelign quoq; uates 1 septimo metamorphotseosque id genus pestiferam enarrat tam copio

se tam decenter tam ingeniose ac tanta cum spicuitates ut ante oculos posita totius rei ima ego quodammodo esse uideatur. Necnon Luca γnus in quinto pharsalis summatim ac uelut aliγud agens atq; in tras cursu id genus descriptiois libauit. Quin etiam Seneca in Tragediaquq D scribitur Oedipus funestam pestem stilo Tragi

co eXequutus est. in qua terram tumulis defuis se miseranter dolenteri conqueritur. Verum in/ter omnes Lucretius diuino quodam furore in stinctus libros de rerum natura luculentos hac ueluti Appendice conclusit Nouissimal expollitione perpolivit Pestilentiam rem haud dubie infelicem summa cum felicitate describens quq in Bello peloponesiaco Atheniensium ciuitate 1 Pestiletiaternecivo genere morbi e depopulata uastauitq; a Lucre Dias exhausit ciuibus urbem:super qua non pictio scit

oebit prolyxius paulo sermocinari. Quando pia. maxime ea illustrata est prsconio Thucydidis Quem ricum Salustuurino inscite nnncupa Thucidi

168쪽

ueris . Siquidem is inviseranter lachrymose in si igniter multaq; cum luce eam uastitatem explicauitu cui utiq; credi conuenit utpote historica fi γde rem sui Temporis scribenti quam et ipse passus est et alios patientes intuitu S.

Descrip Vm obseruatum sit sere pestiletiam ut tio pesti, o auctor est Plinius a meridianis partib'letis Proserperes pestibias' qcet tanti mali Clades ueniens ex Ethiopia mox in Egyptuna Libyamq; descendens Tandem articam inuasit

incubuiti ciuitati athenarii Tam atrociter ta tam uiolentia ut nusquam tantum funerum exi steret et cum spe uehementior uis morbi medicina sit Tuc medici omnes atq; medicamenta morbo grassanti succubuere imo plurimi me dentiu extinguebantur. Curata omnl Irrita Dota in cassum suscepta precationes auribus Deorum surdis frustra ingerebantur . Primum omnium capita feruore incensa oculi suffusione rubentes ingua manans cruore aure S Innitu

sonors Vultus Tortatic crebra suspiria iam cum graveolentia Dein sternutatio Raucita flexistebat Moκ Tussis anhela pectus arq prs cordia concutiebar. singultus quot in quibus da cito desinens quos didi tacita torquens. Cor

pora forisec' subrubicuda ulceribusq; 'data 1

trinsequs ita exestuabat ut uel meta uel tenuis

169쪽

PESTILENTIA

sima tolerare non possent iucundissimum erat Igelidam aquam seipsos nudatos 1mergere multi estus impatientes et sitis in puteos semet pr cipitarui. Ad hqc accedebant mquieis contineretq; uigilis quas Plinius noster iter mala uni Vigili ruersi corporis pleristes e autumat Oirabscius ter mor es intra septimum aut nonum diem homines, bos.ficiebat et Ardore urente uitalia populabatur. nonulli in genitalibus extremisi manibus ac pedibus uim morbi prorumpente cruciabiliter sensere itaqr quidam cum membrorum illoruiactura atq; dispendio liberati inuidam etiam finis is oculis inmisero cecitatis exitio superstirtes uixere . Illud cuprimis mirabile nec minus miserabile in quosdam ex huiusce teterim spe stilitatis uiolentiaispir obliuio rerum omnium Quidam obliti sunt necessarios i et quod acer Obliuiobius est seipsos. Quod et Lucretius qui ex ace is ui pe mis Thucydidis vindemiam sibi facit et ex li stiletis. lius fili telam texit elegantissime demonstrat

Ril etiam quosdam cepere oblivia reruCunctaruine lase possent cognoscere ut ipsi. Alenus quoq; in libro de accidenti et Calenus

f morbo huiusce rei commeminit His Verbis ubiiciditis in quodam suo

170쪽

DE libro dixit' ex pestilentia pluribus hominib'

tanta fuit obliuio ut cognatos et amico tra derent obliuioni et etiam semetipsos.

Item 1 libro de uirtutibus naturalibus sic resertι Thucydides ait multis contigisse 1 pestilentia ut cognatos et semet ipsos ignorarent. Huic tam diro malo nullum salutare remedium excogitatri poterat. Nam quod uni profuerat hoc aliis eιrat exitio. Cateruatim dabant stragem passim iacebant Cadauer hominum insepulta ι Qus neci alites neci bestis attingerent. Quod siqvis gustarunt ilico periere. Illud imprimis magno per miserandum ait erumnabile in tanta cla de conspectum est. Quod ubi quis de morbo uidebat implicitum Conscius langoris proti Coragio nus salutem desperabat et deficiens animo metpestileti sto cum corde iacebat Pestilentia auctore Ari Cacexta stotele prscipue invadit eos qui ad pestilentes homines propius accesserintl et contagia mor bi serpunt in proximos et maxime in eos qui Cacexi idest malo corporis habitu sint. sit aut rem ut morbo cubantis ueluti quodam fomi te succendente uitium illud protinus exultet

Liuius at o aliis cocipiatu, Hic Liui' libro historiatuκχV. sic enarrat Postea curatio ipa Et coraci' e

gno' uulgabat morbos ut aut neglecti deserti s