De instruendis aciebus. Tr: Theodorus Gaza. Ed: Joannes Sulpitius

21쪽

ct rcia uocalarus, Totam uero apalia decuria ordinciri

vcrsuniri decania nonnulliit1a enomotia quasi aucto iratocm a lacra nato militari appcllat. Sed sunt qui enos motialia quartam esse decuricitem asscrat Pri sectum cnomotarchamir ponat Duas item enomotias dimeriam quasi bipartiam uocat: principem Dinacritam ita ut semidecuria dimeriam quoq; liceat uocitar14 semidccur1oncm . Dionacrita qui secundus decuri est: nam qui MXime dccurioncm postponitur substes dicitur qui ucro hunc sequitur pri stes tem substes qui proximus ab hoc pil1te est ac deinccps in hunc modii prestes substes m locat: ut ordo totus e pstitibus Iubstitibus positis alternatim conficiat. Vndemcrito decuria ita quoq; disi in ut ut ucrsus sit cκ primis siccundisis pro uirtute institutis atm uia decurioni obtem pantibus. Codecuriarcist prim decuri siccunda ita apponcrevit Iatcri primi uersus decurionis decurio secundi ci sus res

spondeat: Λ latcri substitis primi decurionis substes primus ecudi decurifac dcinccps ad hunc modu. Astcs uero is dicitur qui ita appositus uiget uerbi fidecurionis primi decuric astes, decurio Iccund declirie est cisubstitis prim : substes secunde ita. deinceps quoties igitur postscfaira decuria crita re quarta di reliquq deinceps adiiciuntur Talis constructio condccuriatio d1citur totali umentatio phalan sue legio, Citius longitudo prima decurionu ordinatio est qui di frons ct fac1cso acieS iugum et os bduccs et prcstites c primi ciccuriarum uocari solita st Quantia uero phalansgis pone frotem ad tergi us p ductores porrigitur id altitudo nominatur Stare per dii cctu in longum astites iugare dicitur, Stare per dircctu in latum prcstites sub

stites'iucr arc uocabulia accipit Pbalan seborsum in prima summas Uitcs duas a fronteic tota sui altitu

22쪽

dinciri secatur qua alacra cornu deκtria re caput uocatis r.Altera cornu cuuin re pes dicitur qua auten longis tudo ita ccatur oris S umbilici nonaine utitNur Ost armatoruit phalangcm pone leuis loca P tur armatura Eqtcsicro ab hac loco tertio statuuntur fieri atrien potest ut usus uel secus difsponi interdum exigat quod in progressu operis e litcabimuS, Nunc quantus armatorum atq; quitum nulmerus esse debeat& quemadmodum singulos oportela ordinariti ordines magna cum celeritate trafformur necessitate incubente coueniat:&αιις nam disciplina mouendi de lingulis ordinib2 heatur eκponemuS NAIIacrum statuere cci tum copiarum nulla probabili roe Poti iuuetuS,Prout-n.rem suam quisciplus minusue apparatus desidcrare intelligit ita modum describet Sciens dum in eos numeros deligi oporteres ad ordinia transformat ira pomini occurrere habiliorcs. Hoc est quotiens phalangis longitudine auger altitudine dimsnuere: aut ccdtrario agae.uoluerimura qua ob rein genu nu

tatM possit druidi:unde auctores a de acie; instructioescripsere:magna cnpte phalangem grauis armatur numero Xvi. milia ccclκκκiiii institui censent oportere. Leuis armaturς sub duplo eius numeri, Item butus subduplo equituibalangem describunt. Nam Xui.milia. ccclκκκiiii.numerus dimidiari subinde usq; in unitate pol Formiigitur descriptoisil tri blanc ponimus nulmerum Vnde sit utqm decuria κvi.hominibus costa re proposuerimus, M.κκiiii.decurias Ofici neccsse sit.

Decuris in ordines digerunt quibus singulis uel nonacproprium inditu est dui nam decurie dilochia uelut duplarem quanda decuriam sue armatura constituunthoim. Zii cuius ordinis princeps dilochita dupla

23쪽

ris Adam decurio nucupatur Quatuor decuriq4betrarchiam: qdruplarem diκccim dccuriam faciunt holm-lXiui cui preest thetrarcha quadruplaris dccurio Duequadruplares ille centuria constituunt boim cXXviri decuria ,viii cuius pri sectus centurio Nomo nulli,ordinarius dicit.due censuri manipulit reddunt dccuriarum .Xvt.bdina cclvi.cui manipularius pri cst lunt qui

genus hoc ordinis .cclvi.Xenagiam a mercenario mi

lite uocent eius p principem,cnagum In hisce singulis cclvi,hoim manipulistidie sipordinarii v. habentur Signifer:Tubicen:Mini' cr:Pr co: rgidux auadrahie hunc ordinem foriraam certum est longitudine ad Yvi altitudinec ad totideni Duo manipuli penthacosiarchiam cohortem quingentariam componunt boim d rii centuriaru-XXXii cuiuS princeps pentacosiarcha Tribunus minor. Duq cohortes quingentarie menar/chiam.i, cohortem miliariam faciunt l3oini V Xriiii, celaturiaru34Ziiii cuius prefectus incnarcha i ibunus maior Duq millenari,inacros hoc est plena costituunt holmai.milia Vlviii.cuius prςfectum cnarcha apcrite quasi partarium dicimus decuriarum, cXXviii gentIS hoc ordinis non nulli clos nuncupauertit: prcfectri seius telarchalia Duq partes phalangarcbia phalangem simplarem consumant hominum iiii milia Xcvi. decuriarum cclvb cuiusprqfcctu phalangarci, princeps phalangis simplaris dicitur non nulli strategiam id est prῆtura hunc ordinem uocant di strategum id est prptorem eius principem nominant, Duc simplarcsibal langes duplarcna phalangcm reddunt hominu N.viii. milia. c.Xcii decuria d-χii Suiatiordinc; bucis crosi ptem appellari uelint i modo cornu et ala diκimus

notari, Duq duplares phalages druplare phalange co

24쪽

S fitiam in tota phalage siue legione cornua duo phal

Decuriq-M XXilii Optii nusquis tr sectorum pha Ianetum implarium in prima implari: hoc est in de

Ytro cornu statuitur Tecim dus uirtute in secunda hoc est in leuo cornu locatum critus cum secuda in leuam ponitur mediam uersus secturam QuartuS cum prima in dotram hic etiam mediam uersus secturam quod cum prima quarta prςfectos habeant Primum uirtute& quartum: secunda aut uertia secudum uirtutem et tertium pares uticy uirtute suo irincipum constant Nam si in quatuor magnitudinibus insunt proportio . nes caualeS:quod a prima quarta proueniat magnitudine id esse equale quod fit a siccundae tertia apertum in disciplinis mathema is est.

Prima igitur di quarta secundam, tertiam equiperant Partium quom profecti ita ordinantur ut primus uirtus te in leuo primi; phalangis simplaris statuatur Secun dus in deκtro secundς,4 rtius in laua tertic.

25쪽

Quartus in dextro quari in singulis etiam decuriis quadruplaribus decuriones ita locantur ut prim decuriq princeps uirtute eκcellat.Quartς hia uirtutis locum

obtineat Tertiitectium Secunde quartum Ita enim uirtute pares intra e constent cum prima primum et quartum uirtute habeat . Secunda autena secundum uirtutere tertium tem cum in lingulis manipulis quatuor de cim duplar contineantur. Hac eadem ratione uel in his ipsis principes ordinemus: ut pranae quadruplaris Assectus in cuo ponaturci uirtute cipieris sit prςltantiror Quarti Icuum teneat cornu di uirtute secundus batbeatur. Tertiq in dintro constituatur oc uirtute lit tertitus Secundcin toto locetur quartus uirtutis ratio hanc candem proportionem siue comparationem uel in imioribus proccturis seruabinuιS z.

Nihil deest

Sequitur figura

26쪽

ra rara ora in o

27쪽

Vnc de interuallis quibus armati inter se distetri tum in longum tum in altum agemus Differettia tripleκ est interualli. Nam homo ordinatus cubita quatuor occupat Densatus duo:Cost ipatu unu Dentatio igitur est cui laκioribus arctiora reddimuSiritervalla atq; ita per ast item substitem p corpusibal Iangis colligimus:&militem uniuersum facimuS, uirim longum tum in latum adductiorem Verum ita ut recipere possit immutationem, Consi ipatio est quotienSphalan per astitem ac substitem arctius sese colligit quam modo densari rettulimus i adeo ut frequentiam. militis nulla ui deκtrorsus uel sinistrorsus possit ficri declinatio Densatur cum phalangem duci in hostes pla

cet imperatori constipatur cum hosti agredienti resisnenda in robore est.Cu itam frotem phalangi decuri Qnei,M XXilii Ompleant 1i certe ordinati cubita iiii milia Xcui longitudinis occupabunt hoc est stadia L cubita κcvi, Densati stadia quin m. Cubita Xlviii Costipati stadia occupabunt ii Niemss. cubita XXiiii Armabiturit alan scuto di hasta Scutum optimuiri quod macedonicuueneum mediocriter Cauum ad c to dodrantum magnitudinem. Hasta nulla cubitis octo breuior-longissimaquq eatenus sumi potest quatenus tenore miles de ut facile ualeat Decurioncs utpote dulce decuriarura phalangis optimos esse otianino conuenit.ita vit statura uiribus corporis pr stantiores csterissimi:, rei militaris peritioreS . Hoc enitia iugum phalangem continet uniuersam in usu pri cipuuiri

est Vt n gladius podere sui ferri posterioris et mole aciem effieatiore pr stat ide inibalyge κistimanda esse ut pro acie ac ori cuiusda robore pessit ordo decuriolnii Podus aut et mole ct magnitudinis additamentu afferat costituta in tergo militu multitudo Curandu quo

28쪽

ad fieri potitetram Iugum secundum milite costet idoneo Naia eius quom ordinis ista in frontcm prominet

ec adiuncta priori utilis eκ propinquo est, uel deside rato uςIsauciato decurione Gundus ic in parte priore constituens ordinis incolumitatem scrvabit . Tertium

item iugum Quartum ocreliqua deinceps pro uirtute instituemus ut ideterior sit is subinde posterior collocetur Macedonica balank pugnabilis re intoleiranda hostibus habita cst genere suo instructiois, ordinis Miles enim armatus ues in duobus cubitis stat quotiens densari minens p*lium postulat Sarisse longitudo ad cubita risii quorum duo manus anserunt reliqua χii prominent, tam fit ut secundi suas sarissas su/perarmat iugi priori prominentes ad decora cubita habeant tertii ad octo quarti ad scκ quinti ad quatuor.

sexti ad duo. Ab his nulla item sarissa primu superat iugum auod tunisc singulos iugi primi farisse quin pauiso promineant spccies formidolosa eκistat contentaneu est.Miles item firmus ac robustus costat quin si . farinis obsectus:& tot tantis stilius inniκusm fa/cultatibus comilitonum Quin etiam qui post si tum positi sint iugum di si minus sarissisagunt Tamen pondere sui corporis prominentes augent uires totius phallangis facultatem irre fugiendi ullam ducibus, preititibus relinquunt ox ionem non tantii bastani posterioris militis longiore u prioris sumi iccirco uoluerulutetiain qui in tertiod quarto iugo locati Isint spiculis suis pari seonte hostem pomni recipere Togiduκ ordinarius singulorum ordinia prudens perithisin esse'cbet:qui prouideat frocuret' quemadmodum milites ordinis totius uersent inter se se xl lugent: recedentes uel metu uel aliqua alia causa prohibcat:& rei stitui cogat in ordinem atq; etiam cum constipandum

29쪽

lit compellat militeira cogat si usus erigit in arctum simaκime adduci.Ita enim fit ut uircsd robur phalanX accipiat.Quas ob res non modo in fronte ucriam etia3 In tergo legionis principem et ducem alique; statui neccssarium ducimus. ςc de curatione armatorum phalangis dixisse sufficiat. Nunc de uelite Instruet imperatior suum iactitcm pro paratu e consilio hostium tDOldo insonte modo in dextra modo in leua non nunActiam in tergo uidelicet quemadmodum res usus p eχigit Nos eκempli gratia lic instruimus: . Ecurias quom in ordine uelitum statvcmus,Md uexilii uidelicet totidem quo phalan cotinctarmatorum: ut sub prima armatorum decuria

prima uelitum ordinetur re sub secundam secunda deinceps sub singulis lingui constituantur-non tamen

CY-κvi hominibus has itistituemus sed ex viii ita aut M Xκiiii.dccur1C compleant hominum .viii milia cXcii Nomina eorum fordines ita accipe. uatuor decurias uelitum istasura id est constitutioena vocamuS hominum XXXii Duas constitutones pcnthecontharchia semi centuriam diκcrim hominum. trilii Duas semifccnturiaS ccnturia hominu cκκviii, Inesse singulis taturiis debent lubordinari.quilam: Signifer: TergiduX: Tubicen Minist er Pri co Duas centurias psilagiam a ducentis uelitibus quasi uclitariam uel eκpeditariam nonainamus hominum .cclκvi. Duas uelitarias Aenagiam a mercennario milite uelut mercennariam dicimus hominum .d. Zii. Duas mercennarias sistema tanc constittutoriam appellamus hominum. Mκκiiii. Duas constitutorias epiXcnegiam cui admercennariam hominum

30쪽

m bis quom superordinarios vi11.1nisse solitia esst quolria ini EpiXenagi hoc est duces siue principes Admernarie illius hab natur reliqui istematbarchς preficiunt principes seu prcsecti eiuS quam constitutoriam inter Prctamur iaculatore fagictarii dirasaes qui aliquo teli genere utant utiles ad ea rem esse constat ut prςliu eκ ordiatur: bosteira prouocent sera ant saucient eminuS prosternant, Fundant aciem repellant,quitem cogant aduersarium procursantem loco cedere eκplorciat:Perlustrent ii loca suspecta:locet insidias: hi denile priiraulia certamen subeunte una cum c teri pugnant disjci teri desierunt ipsi perseuerant in dimicatione, omnino genus hoc militum cum operamir stet clerio rem agat s cminu multa efficere potest S ir clara, De Acte Equestri. Quitu acies auctores supiore,aut dratas aut parte altera longiores aut Rhombi cunciue gerenteS spem tradidae Sed nemo sua fere satis cκpssit sentcti a Quamobrem noscicscriptione etiam figurarum forimas eκplicabimus acierum ipsas quo possint facilius percipi incicbus ad Rhombi suntlitudinem formatis thessalos primos usos comperimus qui plurimu/quiltatu ualiterunt clasone ut ferunt auctore generis huius acie utpote ad omnis usus accommodatioris aequitesciatira constituti in hac forma uertere se se in quemvis prosipectum possunt minime liuel a tergo uel a latcre capientur Quippe tum pripstantiores Rhombi latera teneant di principes angulos regant Stat enim in priore angulo turria ς ipsius Prcscctus in dextro autem si nistro qui custodes uocatur lateris statuutur In rcliquo ucro angulo Ducem: seu ductorem ter i locari blitum

est.