Josephi Mariae Gobbi romani in episcopali pistoriensi collegio convictoris et philosophiae, et matheseos auditoris De Dei existentia et divinae revelationis necessitate metaphysica dissertatio

11쪽

extrinsecus rutationis causam habere potest, neeessaria, ineo vos erna, eadem cauta penitus,' immutabilis sit, portet oditique, ρος immutabilis causa est , plus esse nequit , quam

te est, sive est illii omne, quod potest illa quiquid enim non est omne illud , quod potest esse , potest plus esse , quam ver est , e quidquid potest plus esse , mutari potest Liam Erbquidqoid natorem amplitudinem, dignitatemque exiitendi hi-

hem, sive uod plures , prestantioresque proprietates complectium in seipso , perfectum est . Existit et ' , prima , necessaria mina, incorporea , immutabilis,in perfectis lima rerum omnium

caesa , nimirum Deus.

Id ipsum et , nonne secile quisquam etiam colligeret, sin eulis in hunc Mundum conversis consideraret ut ait Tullios, qualitatem motus , conversionem xli, Lun Solis Ἀμderumque onmium distinctionem , varietatem pulchritudinem,

quorum aspectus ipse satis indicaret non esse beluito, ut siquis in domum aliquam , aut gymnasium , aut serum venerit, eum videat omnium rerum rationem ' modum 4 diti

Riplinam , non possit ea sine causa fieri edicare, sed est tali, quem , qui intelligat qui sit, de in pateatur, multo ma νε in tantis motibus , tantisque vicissitudinibus , tam multa.

um terim , atque tantarium ordinibus statuat neeesse est , in aliqua mente tanto natur motus Ubernari vero gravitatis systemate, nonne Deum existere per pilauum est tum syllam ea lege continetur, quod omnia corpora sese muleem attialiant , vi u quantitati materi et directe δε quadrati distantiarum reciproce sit proportionalis . Pendent ex hae

unica lege Planetarum , Cometarumque & Satellitum onusium motus de stragulares, tu, figura totius erret, ni s stus , e ph mena eiusdem generis sere innumera: Si ergo vis vitatis , ut dimim est, ex superior aliquamus olim intelligentem, persectissimamque causam esse oportet,isne iis ea vi , tot tanta ph omedia continuerit . Ex hi eo pii

netarum motibus, quis est , qui eum immortali Newtono lan mam supremi Numinis sapientiam , consiliumque merito non suspiei ac demiretur Planet enim , inquit memoratus sis preelffrissimus in Scholio generati Libri III. Prinei piorum. sex principales revolvuntur ei te solem in ieculis soli co ν centricis , eadem morus directione in eodem plano quampro- mis, Dan decem revolvutur circi Terram, Iovem ,

12쪽

- cauditu in i indis concentricis, eadem motus directi sis in plano Orbium Planetaciam quamproxime . hi mii

is motu regulares origi lieni non habent ex causis mechanicis,m siquidem Comete in othitis valde excentritas in Onines Co lorum partes , libere feruntur . no motus genera Cometetis per orbitas Planetarum celerrime is facillime transeunta, A

in Apheliis suis , ubi tardiores sim , c diutius morantur in quam longissime distant ad invicem , quamproxime se minni tuo trahunt legantissima haec Solis, Plane arim , M in metarum Omphges , nonnisi eo filio is dominio sint iis in. teIligentis potentis oriri potuit. Et si stellu fix sunt cen, in ita fit milium systematum, et omnia imili consilio constructa.

subeunt unius dominio . Densiores scin , adit Abia test ira Propositione Iss. Planet e eis patibus, pa sivst soli prisi pioru , ut iuppiter Saturno, Terra ove . In diversis rati, que distantiis c loeandi erant i lanete , ut quilibet pro gry du, calore solis majore, vel minore frueretur Aqua nomis in si Telha loearetur in orbe Saturni , rigesceret , si in Mercurii, in vapores statim abiret . Dubium vero non 'in . quin materia omnis densio ad opera times naturales cssieui in das maiorem calorem requiret iniis enim isadri sibi pote in rit, Planetas omnes, diversas hasce distantias pro diverseite su in densitatis non ab actione cause alicuius cum sapientia , Icconsilio agentis , sed a casu temeritate obtinuisse in p. Atque , ut terre lata Contemplemur , nonne in nostro hoc eo me ammadvertimus , quomodo partes sinaniae inter se dis vetussim uni eo siti inserviant , eontereandi se ille et motus, si ne quo vita esse non potest ' partium, quae continuo et alterinum , debilitanturque , reparandarum scilicet , quia

illis reparandis , conisiidandisque requiritur cibus , quot addi ta sunt instrumenta , ut cibum ipsum primo parare possiimus

Concerpere , d glutire manus ceti piendis cibo dentes Ouini discerpendo mohaes contundent , volvendo lingua. exos gus d Iutiendo , ventrieulus concoquendo alia vasa mei piendi particulis ad nutritionem magis . rumparatis Θ Denique quod mustulorum , pulmonum glandularum artificium est cordis , quo guis impellitur , venatum , artemnimque, oui bus per totum orpus anguis dissonditia , reducitur . liga mentoriani , quibus ossa conjunguntur e , Nudi , ut minist

icis pustringamus , nonn id psum vineio se , si , uariam

13쪽

structuram eonsideremus, cum singulas earum partes in id onspirate videamus , ut praeparetur succus nutrititium, tum aequa Mose distemine tu , deinde in ramos, tondes, fructusque errem-pat, tuli, i : rhinidem ex semine productionem contemplemur

in quo, Wranii frondes is flores fructus ricontiunentur,m novam ipsius seminis est brmationem, quod Impaditient tum illam texturam partium habeat is plantam illi , qu semen moduElum est, omnino similem alaa producere Quiridem ilha in eo lorem iucundissimum plantis omnibus comminoem , c in omnibus diversum is summam plantarum utilitatem , atque expetibilitatem, quae non tantum ictum nobi sappeditant, sed vestes etiam ' medicamina in domos , csupellectilem, e naves ignem, .sensuum , animique luptates quamplurimas . Superes , ut concludanius cum o tio mundum hunc divertis, contrariisque partibus ii tantam ς iunineret , conjuncta vero ipse naturae diversuas invitem di.

Rot distociat et , arque divelleret , nisi unus sic , nempe

Deli, - , quod a sit , contineret Cum vexo sola sapientia , t intelligentia nulla habeti

possit esse has, ii in E iecusam plan erat potentia ad hec quet perfecta videmus conficienda 3 sis enim vecors adeo Q n, s est, qui ipsam in unctis naturalibus Mctibus omnes im ginnioni nono limites quamlongissime excedere non deprehcndat , aded , ut non iacile definitu sit , mi icirri in m ioribus . an in minoribus operibus illa eluceta uid enim disse illo est , tantasne celestium orporum moles ad iuxta ii

teri alla collocare is cum debita velocitate projicere , ut is babeatur motus , quem adeo constantum Plane tuentur , an v Tu animalium corpora , etiam minima eum suis venis

sculis , fibris , nervis , ceterisque ad vitae munera obeunda instrumentis necessariis ei brmare , eaque tam exigua, ut plumra eorum millia simul collecta nostros sensus prorsus enusiant. teniplanti mihi quidem naturam universam, insulasque eius p ves attentius perpendent , tanta sapientia, indui tria potentia ela raras ' persem video , ut vix in earum una tan tam coneipere potuissem persectionem , ii illam solum natu. rae Auctor et emandam Iuscepisset

Quid vero de supremi Numinis providentia dicemus, eum riden res in lac, tuin viles,ac exiguas subjectis videamus

14쪽

ordo siquidem , pulchritaeo symmetria erui omni uni 'illii

si ilicet Co venietis attium , etiam millimarum inter adti, tu si ratio , quam in hoc nivcts hactenus Observavianus, is, suae exii eriti initio ad hara usque tempora' comstanter perti veravit , quemadmod- ex constantio ordinatii manetarum revolutione in suis orbitis constat luculantissime es, Nais enim Cinquit Cicero Lib. II de natura Deorum) hunc hominem dixerit , qui eum tam certos motus , in is que omnia iraeis se connexa videat , neget in iliis ullam e silio as qui possumus, Id ipsum pariter , nonne constat e cperenni actorum , Dumaum, herbarum e suis seminibus productione , si isque imi umeris mus quotidiana X periem a uinbi, ostendites Atqui et omnia constanter perseverare , χ - servari non potuitient in prim aus providentia , ut indubiis rationibu Homilia decima ad Populum Antioelienum mstendit Chrvsostomus mittes, inquit , navigium per diemis unam abique Gubernatore δε nautis , se statim submersum

videbis i sed Mundus nihil tale passii est , qui iique millia, α δ plus jam habens nomina Sc quid dico navigium λ in sulam squis parvitiam in vineis comptetit, ruet ablatori desertam rei est, Κ ne duos spe dies permanet, sed sol, Qui tu , Sc reri cadit. Igitur tugurium absque providentem non stiret , creatura vero tanta, tam pulchra , tam miram bilis . leges noctis , S diei , altemarumque horarum ch ree is natur eursu varii, omni modus in terra,& mari, in Waere Celta plantis animalibus volantibus, ni

is tantibus , gradientibus , serpentibus in in ominum m nere omnibus his validiore, tantum temporis absque aliquam providentiri stabilisset is in sanε, ' i umquam Reipublic sine toleratoribus suis mus atri me Gubernatore , sive Rectore aliquo , ut privatae domus sine at milias eam ad nilnistrant , atque regent , permansit , costantemque ordinem in tuo regimine eonservavit multo ergo minus perseverare constanter huius niveis ordo symmetria , putoritudo potuisset sine timet eaus ito identia di Ergo si huc usque eon santer e everavit , per primi au providentiam perseveravit . - Mulvius , must in lipso existunt res simulet etiam ines, eximet, suere catis providentiet subiiciuntur. Sublata vero Dei providentia, non omnis justitia e uia

15쪽

do tolleretur oties enim nulla sit providentia , adeoque . nullum Numen, quod nos, nostraque curet, quis esse potetit timor penae , quae spe premi , quod post mortem nos a meat Nonnὸ Fulorum omnium experimento firmatum est humanarum legum metum , timorem satis non esse ad Dite natos nostrarum cupiditatum impetus coemendos , pr sertimetum scelera nostra , vel occulm , vel impunita futura esse spera 4n quo actum est , ut nulla umquam Respubliea auc abilite instituta laeti , in qua Numinis alicujus trumana prinvidentis , a curantis , persuaso non viguerit moe vel ipsitieeentiores Materialist , contra quo presertim agimus , cone edunt , dum impie asserunt , religionem ' supremi Numi ni providentiam a politicis Viris ad coemendos sithditos in veniam . Hoc ipsi Ethni et Philosophi, Platonici scilicet, Peri. patetiei , aliique Moverunt. Immerit ergo adversus luculentissimas hasce liactenus praeeonstitutas veritates fraudibu , men laetis pugnare , easdem que infringet , Sc evertere Materialiste adnituntur . Et sane statiuini primd nullam dati repugnantiam , quod materia sit En ine reatum, improductum tamen pri aliqua tem

pori, diis rentia indisserens sit quoad statum . Athomus stilibere A ex natum sua potest necessirio impelli ad motum e lus orientem tamen ex oecursu Athom B versus oeci, dentem se moventis potest mutare directionem , velocitatem imminuere , aut etiam illa omnino privari. etum si Athomus B necessario is quidem necessitate intrinseca occurrat Athomo A ad Ebque necessario mutet illius directionem , concedimus , quod Athomus B sitans increatum, improductum , negamus vero, quod indifferens sit ad occurrendum Athomo A , quoties sit En increatum , t improductum , ut superius confecimus . Si enim memorat: homi sunt Entia intreata in1producta , illarum occursus , adeoque sta tu ipse ab utriusque Athom essentia detera inare , inun na se , ut ostendimus pro nulla temporis dissetentia indisserens

fit quoad statum . agat , ii illet Atho mi sunt Entia a se, e

Tum motus versus incidentem, in orientem determinatus erit . adctaque etiam illarum e ursus determinatus erit , c necessi

rius' em non erit indisserens materia non potest L. Tu a se simul indist en quoad statum. Nee est , quod illi instent, Atho tum occursuri ex illamim nariin necemat

16쪽

nequaquam pe fluere , eo quod quilibet materi statu sit modus materie , t modificationes materi mutari possint modi namque ab ilentia rei necessario profluentes , necessivi ,

metaphysice eum illa coniunguntur , adeoque aeque ac illa, rorant immutari. Quidquid enim ab e alia rei necessario pro-uit,&eum illa metaphysic eoniungitur, omnino immutatile est que ae ipsi esse M. Idcirc autem modificationes mi rit mutabiles esse stituimus , quia materia, cum pernos inerisse, indifferetis est ad quamlibet modi sitationem susiripiendam: sic ex et digitus indis mira est, ut iit inflexus , aut tectus , quia

ejus essentia neutrum importat necessario . At iuxta materialbi istas nequaquam est iners materia , eum per ipsos sit Ens as i Ergo etiam ex essentia sua determinata est ad satum aliquem in particulati . Nec est pariter, quod addant, mutari posse mo- dineationes materi ab essentia te necessario profluentes , cum illa metaphysice conjundiis, qui , licet materia ponatur indifferen quoad satum , tamen eo ipso , quod existi bet statum aliquem determinatum inii nos determinatum ma

teri flatiun haud ex eo deduximus, quod eo ipso, quod ma teria existit, extitit in stati aliquo determinato , sed ex eo quod , cum iu in eosdem Adversarios, materia sit Ens a se adeoque ex necessitate essentiet ut exitu , jam illius essentia dolet nare debet ullus existentum, adeoq in statuni exillandi status hastu illius necessirius est meta connςx is cum illius existentia . Quoties enim ab illius silantia existendi status

non determinaretur , qu nam alia causa illum materie flatum determinaret Ex libertate vel , , quam habemus m nrutandi corpDrun statum rursus perperam inserunt, lucti status corporuni alius esse potuerit dependenter ab actione alicuius ea iis libero, non ver, quod suapte natura determanat non iiii ad aliquen1 statiunci saxum ex. gr. movetur ad partes centro oppositas ex hoc marem rum inimis, saxum non est determinatum ad tendendum centrum versus. Verum nos non propugnamus modo , corpora determina

xa non esse quoad statum , sed etiam , quod per se indifere ita simi ad imi statum , quem habent . Nam si dependenter in actione mus liber eorpora esse possent hi statu diversio ab

eo , quem habent pro eadem temporis disterentia , nono lum lenter apparet, illonii statum non eis ipsis omnino nece μ

17쪽

,nie conjunctum in ut vero ad saxi m , vi centrum veniis tendis eo ipso teni pore, γ' surim pri j ritu , repommus , quod miniis saxi des ensis non est inmuna nee rius dem simitivi, nee m tipi yiice coniunctus cum saxi natura . Potest enim eonei piabsuu gravitate , cum vitas ex essentialibus ipsius proprio

talibus , extensione videlicet, atque impenetrabilitate, non di manet. Contra vero status, quem habuit Ens a se in primo inmtant , in quo existere concipitur, sitit in ino necessarius , eum ipsius essentia eoniunmt . Nec est, quod adstant 1Ιaterialiste, per tam a nobis exi disserentia materii quoad statu in insem caui alicujus necessitatem extri corporum collectionem positae apiani'ue materiamo te unaistis. Si enim , inquiunt, admittantur infinit Achomi, quaanain una ab alia , secunda a tem , s se in finitum aditatum aliquem determinetur, per totam ternitatem proceden ψo .iam invenitur intra materiam ipsam casti a sussitiens ad deter minandum quemlibet ipsius stadiani , neque tune inveniri poterit primus status , vel Athonius in determinata , ad queis cesse non est , ut ad ausam Extra Athcimoto congeriem p sitam rocurram , qu statum determinet. Sic velocitas, quam

in hoc ni anti hahet iuppiter is ipsus vis centripeta deterni inata est a vi centripeta , quam habuit in precedenti instanti. eorpus seisiere talis uret, molis,&constitutionis, poti quam queuis aliaci arbor enim, ex qua semen istud editum est, talem potis dispositionem in illud induxit, cite in infinitum

Verum posita ausa aliqua extra Atho motrum collectionem Athomos pias determinante , in gillis Attici morum isti bu suam semper causam latet milia Iit si a ligIinti pi, lec micedimus: submota autem huiusmodi causa determinante xtra thomo

ram congeriem posita , negamus superius constitutas ab Ad ver sariis propositiones . Heire autem es ita tangentialis , cui centripeta , quam in cedenti in inti habuit juppiter potest determinare velocitatem tangentialem vini centripstam, quam idem Planeta habet in hoe instant , quia tam γIocitas , quam vas' tripeta sui omnino determinata in Prae

cedenti instanti si ita determinat omnino non fuisset, haud

hanc potius, quam illam determinate roruisset Idem diisendum

de servita . .

18쪽

stati,ni,1ie et sineti illa Athom se lini sun- snt quoad statum inditaremus. Sindirant tam n dis iurarum pondus a pluribus hominibu , attolli posse ui et id iras homo nequeat eiscerer sie linqui lapides in Amice in ilicientiam labent ad se susten

tandos et omnes simu cialecti isdem instimetent a desti rustii tu . Ergo a pari , licet 1i figula Athom insufficientes sint ad

statum deterni inandum , tota tamen Atho morum collectio' tare citfsi ei modi sufficientiam Si lingit I ccirpora , seu Athonii peculiare altei principium habereii l. determinandi ad eas circumstantias , a quibus pendet determinatio status , ore tunc omnia simul sumpta possent utique id , quod in iis seorsim sumpta noti nos sunt At nonne in vita milla 4 g. l. habent totalem, inlitus

clanctim ad statum suum ut mirandum, dum , ut hactenimeon fecimus, firmis a totalem habeant ad illis insuffcientiam. δα indissilentiam Ideo vero solus holito milie librarum pondo, ne, ute attollere, quod vitibus aliorem homurum coniunctis attollit 'hu ad illud pondus attollendum mon habet totalem ius eis lim sed solum partialem, habet enim partem virium, metomestitat

ad attestendum poniux mille librarem p pat ergo virium non deest is orato homini , hine eeedentibus aliorum viribus qui defectui suppleant , potetit ille pondus Nollere montra vero , numquidne infiniti homines C ci collectionem aliquam

hominum estieient , qui susscientiam habeant ad videndum mare , rum singulae Athonii in omnino 'ira suilaeientes ad sese determinandas ad hune, vel inum staturii, tota etiam Athin motum collectio insessi eiciis it ad sese determinandam Ad lapide vero in semice coni tutos, quod attinet, hac distinctione reponimus : omnes collecti v sumpti suffcientes

sunt sublatis parietibus , aut alia potentia sustentante , eg mus concedimus vero , Omnes collective sumptos sufficientes

esse , supposita in singulis ullicientia partiali . Forat itaque idcire non corruit , quia a parietilms sistentatur e singuli lapides finirem componente ideire non corruunt, quia actio illorum mutua , ratione combinationis si tuum , quos obtinu tunt huiusmodi autem combinationem a musa ab ipsorum

congerie omnino diveria obtinuerunt' dirigit lapides ipso in

19쪽

parte , versus qua moveri nequeunt potentiae illo coemen tes sunt gravitas , impenetrabilitas , qu insunt niti ibus, sibus , situs , seu combinatio si tuum, qua fit, ut actiones il l exerceantur in partes , versus quas motus est impeditus

partialis est in singulis lapidi, , cis causa extra illos posita

determinatur

inlidiset supremae Ca ita ποτε nimiosum, atque ab ritat alienum magis exemitati potest, quam cum Mare talistis

asserere 4ri sentem materiae combinationem unam ex iis esse , qu continentur in inrtuitis Atho moruni eo inationibus, aeti nemque , ex qua Universi machina resultat esse unam ex iis ad quas cauta temere operans sese poterat determinare. Ea nam que materiae combinatio , quam non modo in ei testibus ,

rurestribus eorporibus , sed in quibusdam arte eoia structis edi-sciis admirantiae , si una veluti ex iis haberi posset, qu continentiae in seruitis Atho morum combinationibus , aut in oristi iti particularum actu nonne cuilibet liceret mira illas pat-tium ininatioires, qu in tot arte factis operibus eo spi tui Diut, casui tribuere' At ne sanus mente putandus esset ille qui iactitaret .colonii ii a vertice montis temere projectam

ita viridise , ut supra proportionem hasta institerit , quod si vero insuper addat, quatuor huiusmodi columnas temereor iectas ad molem inter se distantiam stetisse , ac deinde ridiu imbrem , ita super illas decidisse, ut se iuriem sustentantes semicem immobilem constituerint, quis erit diu bonus, ut alia nauanti fidem adhibit Cur ei Atheis . pulcher rimam hane Mundi machinam casu firmatam asserentitas fide erit adlii ad pNec est , quod tanto molimine is verborem apparatu nobis obtrudant interialisbe , a causa etiam temere operant ,

.nulla ratione , e sapientia predita prodire posse opus sum- soleret , atque ad propositum finem maxime idoneum Imquiunt enim , quis non admirabitur mirabilem nidorem texi

ram nullo malasterio ab avibus sal catorum Conspicite hibrundinem , qu ex argilla o molli creta paulatim deinde comselidanda illum id se , suosque filios continendos capaeem sub trahi bus construit Conspitare voluere e teras e gelidis Tent regilansnas in repentes plagas δε ex his in illas nulla dum Geographia transmigrantes , tque in his ipsis transhi rati ilibus ampuli acuti suturam ad aerem in volat ictaei indiun

20쪽

aptiisimam. Ab avibus ad admirabilem illa alis trum vehi tecturam gradum faciunt rect animadvertnm , quod hae in sui corporis extremitate minutissima lora minuta habent, petqucemitrent succum uenidam qui statim in litum coalescit tenuiorem , vel insiliorem , prout e paucioribus, vel pluribus ita utili mi filis e singulis foraminibus prodestitibus componi diu Porto ex iis filis sua retia contextunt et fiuctis primo transvet sis suis quibusdam crassoribus ad scopulo , aut saxa religitis ad totam telam sustentandam , atque a ventorum impetu tuendam . Primariis his filis ita constitutis nova illa fila ei bant , ita tamen , ut quo arculi isti proximiores sunt centri, tenuioribus , quo remoti es crassioribus fili contesti sunt, do .ctisque ex diversis extrariae circumferenti puta iis qua triplurimis radiis , stabilitatem operi adjutigunt . Circuli autem centri proximiores , de ex tenuioribus fili, eonstant invia radiorum convergentia per se ipsam firmiores efficit , ast clam rarExpectant si densa leves in retia nius sFjicibus exemplua capiendis , unde , ferisque Sylvi eolis, avibusque homine nos hausitatius ipsit. Illa sed unde hau litis Proprio talen e ceoli artem ingenios An potius quidam ingens impetus intus,

Quod ficit , id cogit secereri impelli hue sequentem phis ad bo De re quo vin itidem admirabilis est insit Ans ille , quo serica fila in sinuli Hueum succo , ut sibi . pulcrum , S mias simili eiu stremi iussi, Ha forni dein redituri, papilionis scilicet , quod in desis Ne instetis--rio

gere videmus

Tantum enim abest , ut iam, & sexcenta alia , qu Ἀμ-ri possunt supremi Nun his sapitatis ossiet ni, quin potius

mirific illam pateae tulit , ut ipserum eo ora ita efformare norit , ipsorumque nimis talem inclinationem donare , atqucta illa operae constanter diliget ipsorum utilitat , conservationi ni fini essent idonea , immo, nostiis usibus ,

eorum ut pli rimum in laevirent . Si bomb, cum corpo--- maiorem ilhun attribu , inclinationemque in aest, ut ex uino serica fila dueerit , dici que manas septumam H Marent , nobisque donant , pulchra ficiunt ni Vestetis . Similite ea instrumenta , e ni intium, iratium Auctor