장음표시 사용
21쪽
apita dedit , quibus ' me , te cera colligerent , eamque
cellularun, forniam conficerent , in qua mammiam cerae compendiimi observatur , nobis etiam hoc pacto providit , cum in quani plurimos usus melle, eera utamur. gomodo ergo e sus , an musa temere operam corpuseula illa cum eorum partibus ad eum unici usum aptissimas o diverso illa instinctu pro finis divinitate accomodato condere potuit Nonni ergo e illis anim, leulis primes set istentia ne sario potius est
inserenda 1 Nonii deinde a dispositione is motibus Planetarum pet-
perim cum et Ono sapientiam prim Cause nos in erre inanie fit illi autumant , dum fieri polli statuunt , ut illa corpora illi mota ille distanti ex solis laterie viri rus prodierint Si enim , inquiunt, fingamus , Omnes materie particulas primam in unam massam coaluisse, deinde Ex intestini gilli mot1 inctos sepe Videmus adeo vehemente in ipsa Teulum , ut non solum ignes is cineres , sed te tidia etiam λ-va longe proiiciantur progressis temporis in tot partes dissiluisse , quot modo an Planet primarii, ita , ut pars omnium in clina iri sole si erit, reliqui in reliquis , sed divers magni tudinis, S pro di etia materi quantitate ab aliis intestinis ni . cibus eum diversi, velocitatibus proiectet ad divetis distantias, eumque iis di festioni, , qu requiretia nutri, ut i eurosci ea omni iure gravitatis centrum in ederent, jam habebimus Hienetas omnes primarios circa Solem, seu ei rea comm me gravita tis centrem suas ortim percurrentes dem plane modo a bet etiam poterunt Planete re dari circa primarios suas or-hitas describentes, adeoque e illa di ositione di motibus Planetarum recti non insertur ptime uis sapientia ri sane nonne in ubi is hactenus rationis moinentis ostendimus , nihil in hoc universo casu ontingere posse, cum omnia in se in nit causem determinantem , de ne in illis operibilis'. qui hau cta videntur talem partium dispositionem prescessae titio est, ex tua necestario illa opera prodire debuerunt . In Miso et hyp res poetica magis phantasia , quam phil Maiis fati me excogitat , nonn multa ocurrunt , uuae deletitiai rem iliateri statum resupponunt, eum per seipsamitidisserens sit quoad statum , ae proinde deterni inari debuit ab alia incausi exsta ipsam militio possin 3 Supponitur namque ma eri ius in uitam massam coaluigidi eum ipsa dispersa elli po-
22쪽
t alma at L m partium satum , aut situm , ad quem riateria
amores assilire ebuerit . Tandem partes dissilire debueriine aliis potius ueterminatis velocitat qu has determinatas oroitus doleriberent . ec non alia . Atqui F omnia unitaeue turnii nata supponuntur . cum materia sit prorsus' indisserens
. omnia restanda ob aliqua ergo cause deteretinari sebuit . qui ex sua sapientia sciret eligere hunc potius quam alium natur statu ui ex quo hic Dum universi ordo quam
lannittit tanden divine providentiri hostes totas illas acvitu ti linias aucteia repetunt assiactati m. hoc univeri bom Os . naalos tanquumna prosperam vitam agere . atque ala pictita recta rerum aiam1m1 ratione summopere abhorrere Celi tempestate . que epe frugibus adedis A sunt ut omnes auricol rum labores eludant tot minantia cetra . e monstre in . tot homine . qui modo unum . modo aliud membrum ata labent, postum. ut ad propositum sinem non conducat oue ouulem ainumentae summopere promovet divin providemti officilinius hostis pinoga in sua Ethaea divin preuident chiltor cirridens Inter tot nature commoda non pauca mi Gnimn perira debuerim . tempestates scilice re Ium citat . 1 taue hec statue ni P pterea eveniret quod Dii terato in iudicio destiterunt iliu critin Inlis tui hcecinia ter alam incommoda quorum Luni igitorat an P. ponere. circi prςsenteminum, Mannatum Iasum Leuctra tIe retinere. Mamis totam ill in sabii Providentae dextruer ecnodum Iol ero. αCeti 1 η 'm' inploratumque est ad providentiam spe clam , ut inici 'i '' i 'n nitur, miti homines oppressi iacean , si polixi humana agatur . eum
23쪽
-de arcere stetera, bus ipsi inis Reipublie anxiecturi tur. Hine rem iudica uis , eam Rempublicam Gubes iamre μων id defutui, in quae fi lia ' scelera impun grassarentne At si loquin rine minerati divina, c sterna Alsum onuuinno est, quod ad pia spectet non permittere, ut causet tib potitiis , ficultatibus sui libeth utantur ad certum
tempus motibus suis naturalibus erantur , ad que , ut impii non rar teniporalite dominentur , iusti autem oppressi a-ceant istitui . ut rationes assignentur , quibus divitia Providentia sςpo probi , c justis mala, improbis bona temporalia decernata Primo animadvertenduit et , divinam Providentiani ira se gerere , ut palam sat, post hanc mortalem vitam esse aliam ternam, in qua pios bona maneant , impii autem mala . Secundo , ut Lelestorum huminum ministeti nonnulla justorum peccata , qu ipsi interdum patrant in hac vita puniantur. fir Dei malitia is ambitione Assyriorum , e
iamin , Chald tum , Romanorum , ad Populum Judai mplectenditi est usus . Tettio , ut exinde Oinines ditant an magni secet temporalia , adeoque ab his animum vortalit, c lema solum appetant , diligenti usique inquirant . Quarto, ut aliqua impiorum bona opera morali praemio aliquo meiat,
cum per totam aeternitatem mala opera punire debeat . in docet Augustinus , florentissimam omnium Rei publicam , aniplissimumque imperium ob hanc potissinium rationem Romanis concessisse. Tandem in hujusmodi eram ordine mire lucescunt quamplurima divina attributa , qu aliter nota non sueruntnmortalibus . Si enim Deus non permitteret niquorum impietatem , quomodo eius potentia in tollerandis iniqui , c ei misericordia in condonandis iniuriis rac ejus justiti in sceler, hus vindicandis elucescereto Atqui ex hujusmodi attributis ni ulto magis supremi iunim gloria se prodit , quam ex mno quolibet creato . ego , eum tot , tantaque hora ech iusmodi mali pro fiet scantur , qui , inquam, sapiens audeat asseret , aliquo niali illi eontra divinam Providentiam sumi posse arguntentum . presertim cuni ad brevissimum te pus Maii 1ntur itii pii , iusti opprimantur Quid enim sunt quadraginta , quinquaginta , atque etiam centum anni cum t in aeternitate comparati:
Accedit, quod nec ubiq- , nee semper verum est , se aestos homines tranquillam , prosperia vitam agere , bonos
24쪽
vem 4mbosque vim calamitatibus affictari plane enim lane calamitatibus seeseratorem hominum historis, cpam istinii Har i palo ilicissimiliari ibilant, qui cum P vi plurima lae-inia . , ad ultimam sciremitem filix, ct in uitiis pervenisset, Dio stetit cola vi Histor testimonium conm eos aceta Eelane num hoe patuit luculentissime in celeberrimis illis M nare hiis , Asiniorum videsi et Chald rum, perorum, rocorum, Romanorum , que olim maxim soluerunt, quaque ad in .iem postmodum sue dextruxere , A quarum nomen vix apud homines remantiis Nonne id ipsum patuit in potentissi mis hominibus p Nam , ut oniittam quantis privatis angustiis, terroribus o steterum ipsorum conscientia dilateremur ι ,- huehodonosor dum in summa pio peritate vitani ageret , post tot subactas gentes , eversaque regna ad vitai seruum riore in
sylvis ducendam supremi Numinis impreio adjieitur . Baltassiit inter pocula, de epulas insiliis terrore perii inditur , raptaque Civitate ab ostibus eadem ipta nocte interses tr. Post tot r latis a semis vi totis . , si statim numerosissimo exerci tu Cyrus tandem trucidatur Quid erxem, quid Alexaridrum Magnum, aliosque memorem , qui post plurima bella selieiter gesta , parctasque victorias , misere occubuerunt pe itur inna mortali vita scelesti homines puniuntur inde ue immerito ex ipsorum prosperitate , justorum miseria contra divinam
Providentiam aliquid inferre eonantur Fataliste Deinde hona. 'ci mala udiei nostro definienda nequaquam sunt, ut ipse aiebat: Spinora in suo tractat Theologie Politico cap. a. di Quid-m quid ridiculum , absurdum, aut malum nobis videtur, id in i ae est, quod res tantum ex parte novimus, totiusque nat ordinem , Qeoli rentiam maxima ex parte ignoramus,
quod exist scripto nostr rationis volumus , ut dirigantur cum tamen id , quod ratio nostra malum esse dictat , non l. malum sit respiati ordinis, S legum univcti nanir , sed tantum solius nostret natum respectu r. Deinde Iieet aspectabili hujuse Mundi system sit sapien- tissimum , nomine tame mancum, d imperiactum plerumque nobis potest apparere , eo quod sit plane incomprehensibile adedque nos de illo nequaquam possumus ferte sententiam δ' t
sin issem hujusmodi est systema infinitet sapienti mir
deque in insulitum inmanae mentis captum excedit . Systema enim est ei ita natum, ut omnes Dei operationes ad extra per ictam
25쪽
im iternitarein comple Elatiar ; hinc Omma mipori tu, atque emitari omnes in se continet . eum irituri exi omni retiam miram connexionem, perpe inque ea alarum, .
etsi tu uni subori sinationeni naturie -- sq: redinur , Imine , neminem mutatium totam illius rei ratiis nepi s videre posita, accuratam qscriptionem exhibendo causarrum, V um AE ii,
ii in omnium, aut pronuntiando, quemcumque .eflectum etiam te illi inuni iron est necessiarium a esset ut in agni momenti
requirat , rerum naturas per c te debet agno beere . Nam in terum administrarione res tu libet regi debet pro sua nativa, seu i s Gubernatores obtemperare debent rerum naturis . Atqui rei uita, ram materialium , quam spiritantium nature ignotet ii
bis sit, i, sunt . Ergo ac regi Mi , seu providentia illariam ignota sue desiet, deisque muta di systema plane incompre hensibile nobis sit, opinet. ante posita hae causarum , esse tuum , finium incon si restensiinlitare., nolin aperte consenuibtur, ut in multis, oririnus, cum res etiam sapienti me
institui a sapientia alienae nota possunt appareres Hinc pa
te ex. t. pro toto aliquando semiruus , c pulchritudio emi ε eonvenientiam totius in parte aliqua desideramus mine *pe media non distinguimus a finibus,ra in nitatis ipsis exeia- lentiam desideramus . Qilare multa sunt in erunt natura, que nobis a testa, sapienti rerum administrat one abhorrete videntur, si ad finem alicuius rei particularis reserantur. Adversifriis concedi denegamus verbos ad totius universitatis finem reserantur: Distinguendus itaque est finis et alicuius particulatis a fine totius universi . Finis totius niversi respicit otium commune , finis particularis re i it Unum privatum . Si itaque omnia ad otium commune reserantur . sae ili negotio agno e- tu tecta sapiens hujus universi administratio, Wiam malum privatum erit bonum commune . Si terr sterilitas , cpaupertas, qu ex illa consequitur in privatis aliquot agricolis,
utilitas est totius Respublic cum id reis Milo malo iὸ μ ipsua; vendant me ceci de pauperes divitibus inserviso, russeau ssin monit a cini ingruit ob ipsis mi vemiis it 1 Wς vs'. 0 h.
26쪽
sti inivraseli sege duo capita tamenta , necesse est Porrbinus hoe posse impedire , sed quia non tenetur immutare te gem univerialam ob boniam vinmune uatur torius statutam ut varii stiris hom sis it avem , id permittit. Res emto in I tamquam partes hujus univeriliatis considerandet sunt,quet cum toti, harmoniam effore debeant , ad edque de bono, Wmalo non ex nostris privatis commodis , sed ex communi rerum omnium fine judicare debemus Num Clatai primum
observandum est , hoe systema mundanum nobis omnino imcomprehensibile esse , iam ineomprehensibiles nobis lint rerum natur , mulisqin magis fine , Propter quos natur auctor hanc maehinam constituit. Quot in Physica nobis utilia adire venta sunt , quae a veteritia Phylosopi is noxia penitus Abe bantur miti iidem , non tantilani iodo , sed noxiam etiam Feliptice obliquitatem censebant , eo quod eadem ita constitu ta sterilas protis inhabitabiles terre onines sub tigilis iatiis , ia torrida politae , esseerentur Nonne tamen detectum est , non minus in illis , quam in tempernis in homines, Manimalia vivere . plantasque utilissimas tum ad conseruationem, tum ad commodum veginardi Quin immo illud demonstratum, in est , quod tecta positio axis Telluris ad planum Ecliptia, magnam globi terrestris pariem horrentem redderet , inutilem , desertam monti ea Drsitan etiam , que nobis,
heia videntur . utilia posteri et ni moncludendum est igitur , quod nihil, ct inordinatum sit ita hae nimbina , conside iri, ut debet, resate ad sines Univerit Nee est quod rursus inquirant, quae cauta sit cur eum Deus ab Iut E 4 relative riuun iit Optimus , potentissimus
providentisimus , tot homines malis undique assi ictentur tri L namque malorum genera cum Leybniti sunt distinguenda metaphysicum nempe , physicum, re morale. x et physicum est descientia a summa absolutissima periectione ; morale est transgressio legis , live peccatum Physicum animi egritu-tudines , Et dolores corporis metaphysicum necessario consequitur natis, erratae conditionem, quae hoe ipso , quod creata sit , necessitate sua non existit , nec est illud omne , quod potest esse , nec extensionem ' possibilem attributorum numerum in se complestitiar, iis , quod eodem recidit homo non
est ροωtissimus 'equm, ita mae, erem. Una metuis, heu nisi i inludi. Etae autem prima moralis mali isti , est, quod
27쪽
de de mala Mysica , aut iust subsequnt Ut primminentissime . Hoc eni in ipso mim persectissimi non sint Ii mines civilium sapientiς - doni intis esse non possunt , nec in iudiemsi rebus non selli , nec ab oti tectis extrinsxis, quibus eum neci statio eosiguntur ulu pavi, ει ad ea etiam, qua di Vina iege sunt verita numquam rapi. Id en omnisu, Ohe , nisi . aut nulla sit lata a Deo ex , aut nulla con si .
homini liserias hoe alterii hontinis iraturam everteret, eipsum saeuualdi intelligendi , et gendi volendi, raticine stili beet destitatuni crudis lateri hus assimilaret . Primum , nec ibvinam sapistialii bonitatem providentiam, vel humanam n turam latis deeehat , que ingenita libertate utens a suo fine aberra sic perpet O , quod iusius recentiores quidam Ethici demonlisa tunt . Ubi vero ita libertate abutentes honi,ne a te ge ili vina est exerint , consentaneum talioni est, ut penis, di
lorit,us, molesti iis presentis vitet ad eamdem legem dc ad Deum revo entur . Ita ex mali moralibus profluunt tau μγ sic. sicuti mala moralia ex metaphysicis proficiscunnis , phylisca mala sere a immensum augent honitatis, providentiae
divis hostes , morbos examrant m fatalem moriendi nece pisitatem. Ego , licet mala physi ea , nec tot . iae talita esse eenseam, ut ipsi iactitant , conpedo quod M:amercii vitiis ramo semimine moralis Phylosophi proposuit, ex tota illi otia Tu I serie pro di posse , vitae praesentis lata , bonorum summam ci Exaequare motio , sed etiani superare a quod aniplissimum divine bonitatis est argumenturia , ut abducti cimines a bonis
hisce tinaeibus alteri ita , heati trudini ait luende dent op ram. Nee est . quod quispiam obiiciar non valere hec nimia
in insentibus , qui nee peceat patrarunt . qui tu an rationis adhuc sunt compotes , qua remam vitani huic ino tali anteponant In ipsis antem in sanctum penis , quihuceo turbantur nonnulli , Dei bonitas , ac providentia erga nos a xima cum clari Genuens agnoscenda est . Optime enim hic animadvertit in ipsa origine naturam humana1i ella exercem
dam , ut nihil novi, quo opprimatur siquam invenia , . mala sortius sustinere, M utilitatem suam possit convertere
Quid enim fieret, ubi delati pueri ad terminos adolescenti , ni idque ea perii , nisi olim res vitet, veli intinti dolores tib quo simi e reendio Nomin enim quotidiana ex otii. -
28쪽
vehementissime de suo ordine deturbat post ni odum vitae, officiis inutiles reddi usoniam vero fine libetote creari ho minu non detebat 4 it potita libertate lux aliqua dionianibus
erat statuenda . Poterae utrique Deos. vi voluisset , ain tem eripere . homines non condere ligem non serreri qui tamen ad pix lac it . quod sapienti D, taurum rinis erat consentaneum . naturam seilicet aliquam condere Mus . elim; aere . ellet libera . ac cenis legibus coerceretur, amplius iiivi poterat ransgressionem latarum degum mada Gmnia mralia e medio tollor Permissis milis moralibus . hyi
Cum itaque e discussi hactenus refutatisque Miseriali sta-enni at rumenti lucalamius adhuc in nec eat . optimum sapaen rissimu ac pro fidentissimum Numen existere . nonni exinde consequ1tur . hi maxinio honore lequio a nobis esse prosequendum . unique ah ipso traditum limaatum sit in gulis homin bus quoddam lumen . quo nox apsios . rejura v1te munera eo moseamus noniae iuxta illud lumen Duendum . quas intinuat ossiciorum munerum deges stat exequende Atqui naturEliu rat1 neque ad morum honestitem . neque ad sanetiim atque eorruptum prime cause culiarum restandum potest sufficere . uberius evio χ1tiniusque altua Iumen nece librio est statu elidum . diuina dilie et revelatio inum humane elieitati reparande inedia digno ic uitu ebrioque
culti Numen proicquamur . queque nobis credenda γγ iana, t fine, in qui ridicula iselanda . Mimpix perstatumes iretinat, d adhue sunt nationes que solo ratio,ira lunam
ducuntur . ut merito cum cur Genuenti mirari possimis , animalia rarionalia tot numem . tamdiu in tanto mentisma rore esse potuisse . Coletant namque unimalix quedam iussis lima Canem . Crocodilum . aut nita ticationes nonnullas rotum . aut Eminer et est illin os . ut crato Lucianu elami tantem Momum induxerit . se nili Celsin rc t monstris purisse tu , inde abiturum . Supersimon I pio ivthei mo deteriores pronuntiavit olim Iutarem in libro de superstu one Aa bat nam is Verba pristigia in Nicantationes ,ra circuimm ullationes ' niuratus, de ampum purificanoires, mimui1-
-, que animationes, biniamque is anapae r pe Tempu
29쪽
purifieationes is injuri quibusdam cautim prehent, ut bis eant , satius cile non exulare oci , quam existere , talia probantes , talibus gaudentes , iniuriosos idcis , a Quaque de causa irascentes Eusebius ini paratione evangeliea plusquam triginta nationes tecenset , que humanas hostias sacrificare consueverunt Qui mores, que dogmata presentium
nano in sinit inu silo ira x lumine diriguntur, nee Christo adhue nono dederunt 3 Sacrificia iuniana adhue obtinent in Insula Ceylan merico Peruvia , c Virginia sacerdotes si sua amis obtruncant, coiis suis Gemini. Apud orientales in dos Tartaros turpia sicrificia fieri consueseunt . Canadenses Amoni nonnulli in Basilienses silves s hostium suorrum casenibus vescuntur . Quid eas memorem ridiculas , absurdasque opiniones, quas barbati incultique homines de Deo habent, qu seque eidem offerunt surrificia Cum omnia h uiseratores qua
manea imberentis sit humana ratio id vitam es t m 8 eonservandam , debitumque sumemet aut cultum prae
Verum non barbari sesum , efferat que gentes ab inimarusi erstitionis tyrannide rationis ope sese obducere non potu rune , sed eo ipsos , qui inter Ethnicos samentissinu habeban tur , Metates' scilicet , Plato , Arim,reles , Cieero , aliique
non pauci , quem ex clarior iraturi lumine , uberiorique rerum cognitione aucto , Memmato fiuctum assequi os elle en semus 3 Quorum alii attem illum Phylasophie exercem linguae causa in advocandi gratia , exeo Ierunt alii vero quae cetieris iacienda praeeipiebant , penitus neglexerunt , perditoque tandem , ac funestissimo eramplo reliquis hominibu ad uelati quaedam crimina perpetratida iam fitavere ρ Quoties enim quisque phylosophoram invenitur ita moratus , ita animo , cvita constitutus , ut ratio postulat , qui disciplinam suam, non ostentationem scietitie , sed legem vitae putet , qui obtemperet ipse sibi , deeretis suis pareat Videre licet multos iudi-nuin etWos . t an non e Socrates mi ero , Senem , adii, que , qui prae eris altius , felicius supremi Numinis at ram, e perselliones investigarunt, propiusque illas attigerant,
cum popularibus is , Atheuino , Politistisino se turrite tra didere , de animorum immortalitate dubitarimi , ut ea C cerone ipse, Lammi , aliisque testibus tu lentissimis erudb
30쪽
mite se illud vero , nonne summ vanitatis et , tradit et de Socrate loquens , quod ante mortem anailiares is est , ut Exeulapio gallum devotum aerarent . institutis Pontificum Aruspicum ibi ininautandum, quibus hostiis est immolandum cuique Plato lib. . de U . bus , nome inferioribus, superioribus Numinibus statuit Dicrifieandum is Credebam ficile, ait Seneca pistolaooz. p.
a. , opinionibus magnorum virorum rem tissimam , ani morum scilicet ni mortalitatem , promittentarum inagis, quam probantium . Quae sane absurda, em res, non in veretibus
modo , sed in recentioribus elicii Philosoplus passim ceu runt . qui sola ratione duce ini Quolibet spreto auxili , de Deo , ii que natura disserere tauerunt, ut ex Spin q, Hob si , Delamette , aliorumque nequiti fraudis plenis operibus colligitve mani sectissime manea ergo is impedisecta est humana ratio , scientia miti licet amplitudine aucta a,
ue exornata ad homines in officio continendos , debitumque .ptem Numisi cultum exhibendi Ex humanae im rationis imbecillitate , supremique Numinis is Religionis ipsius natura consequitur manis estissimi: divinam omnino negesariam est revelationem , qua humane selicitatis reparande media dignoseant homines debitoque cultu Numen prosequantur . Turpiter ergo allucinantur Collinius
Tu alius , Vestahius 'usibius , aliique, qui legem , min-ralemque Migionem ad onusia vit onicia exequenda
nunque elieitatem assequendam satis esse e vitendimi , iisdemque vis et . artos intis, o dementiet nota me iis in inurenda.