Historia S. Huberti, principis Aquitani, vltimi Tungrensis, & primi Leodiensis episcopi, eiusdemque vrbis conditoris Arduennæ apostoli; magni thaumaturgi. conscripta a Iohanne Roberti, Arduennate andaino, Societ. Iesu sacerdote, ..

321쪽

CVLτvs PROPAG. et preses omnia, pro quibus inuocauerit te alienigena, it disiant uniuers populi terrarum nomen tuum timere, sicut populus tum istae Wprobent, qui 'nomen tuum inuocatum es super Aomum hanc, quam aedi caui. Ille ipse, qui Naaman leprosum mitti voluit ad Iordanem , ct in eo lauari it sanitatem reciperet caro eius. r. lib. q. Reg. Cap. I. V. Io. Iam in Christiana historia, quis. nescit, i solum Act. ao. v. i5. festinasse, et i diem Pentecostes faceret Ierosely mis' Ad eamdem Vrbem , & vicina loca perpetuae hominum concurrentium undae fuerunt, postquam Christus in ijs terris misis est, ct cum hominibur conuersatus es. Solus Hieronymus eam Per grinationem celebrem reddere possit, vel suo exemplo, & pia sedulitate: vel pietatis aliorum accurata descriptione. Taceo Romipetarum,Scomposelum ad.Magni Iacobi sacra pignorae

confluentium, notum studium,& diligentiam Taceo Beatissimam Matrem DEI, tum aliJstot' Iocis cultam : tum Laureti in Italia; tum in Belgio nostro mLis, ad Auerum C siem, in Dionantensi vicinia. Nostro etiam S. H v 8 E Rτ o, is honos diuinaptus contigit, ut frequentissimis Peregrinationibus, maximo omnium ordinum , & aet tum concursu, summa pietate celebretur. Et, quod paucis alijs Sanctoriam euenisse videas, non modo An inum, honoris , & deprecationis eius causa conuenitur etsi omnino eo bim 3 mmia

322쪽

s. Hu BERTrmaxime conuenitur sed ad alia quoque multa loca, in quibus ob perpetua in mortales collata beneficia, celebris cius memoria est. Sunfecerit, breui enumeratione ea loca recensere, seruato iterum prirni Capitis ordine, nisi quod Andamum ultimo potius loco , quam primo, constituendum ideo iudicaui, quod ipsae Pers inalienes , . quae eo fiunt, peculiare aliquid habent. At alus in locis , quicquid praetcrea

dici pollit quod quidem ego cognoicere potuerim ad alia Capita deinceps proponenda,

pertinet.

est in Ede . Augustnianorum, festo eius die, e vicinis pagorum incolis, centen secentent, cateruatim , turmatim , maximo a luxu concurrunt, vota sisa,preces, oblationes S. Hv-B E R T o delaturi, ait R. Vir 'colaus Crursen,

prior.

II. Eodem die ad pagum M iERTENNE evicinia frequentissime concurritur. II L Item in ALEM Dicecciis Bustoducer sis, Reuerendissimo Episopo teste, omni exceptione maiore.

IV. Simile quid,de suo Monasterio A v RE E VALLis pari fide testatur Ampliis. Praesul, D. Bernardus de Mont-Gail lard. V. Item ad pagum, prope Monasterium Lam

323쪽

. CVLTvs PRO Q. 27'Praesidis die, id est , tertia Nouemb. sed & decim aquarta Iunij,ingens homi iuxta multitudo concurrit, non tantum Catholicorum, sed αcorum, quos impia Lutheri, de Caluini placiata corruperunt. Nimirum tot annos id non potuit enicere nefaria haeretis, ut piam mai rum suorum consuetudinem obliuisceren

tur.

VII. ATREiVM , ut in alijs plerisque capitibus, ita in hoc , illud peculiare habet , quod

praetex ma imam hominum multitudinem , die tertia Nouemb. confluentem ; Asice sonis Doniani se io, tum e Lotharingia , tum etiam, quod magis miremur, c Burgi dia,& Germania, tantus per grinanitum populus , Ut az-gic, qui non Vaderit, narrantibus cic lat. Quidvis dicam Templum, quantumuis capacillumum, cos non capit: idque a prima luce, vs que ad primam, aut secundam horam pomeridianam , quo tempore rarescere incipit illa hominum, ut sic dicam, nubes. Denique neque pistores satis panis; neque oenopolae vini, convehere possunt, quantumuis & lucri avidi diligentes.

Iud dici potest, Etsi quibusdam diebus plures

ramen, toto anno plurimos eo consuere ere

minos. Sed duo addenda sunt. Alitarum, totos cepe pagos, eosque plures, & quasi ex compa

cto coniuratos; Sonuenire, eo numero,Vt ae r

324쪽

Σ8o S. HvBERTI hospitia reperiatat. Germanos Haxime obseria ui, plurium dierum itinere , voti soluendi causa, concurrere. A lterum, venire plurimos,quibus integrum non sit , non venire , quod se, quandoque de suos , ad id obligarint, atque

etiam posteros. Huius obligationu origine operae est pretium , repetere ex Miraculo sexto, Vitae adiuncto. ibi, cum Author narrasset, S. H v B E R T I ope tempestatum furorem specilius suine sedarum ι addit: Prouinciales ta celerem diuinae propitiationis experientiam, meritis Beati HvBERTI reputantes , petierunt sibi concedi, vipersingulos annos, certis caris diebus, pro necessitatibus,uis multis, conueni ent: tanta

mirum contaitione interposita,ut qui ue deferreta deuotionis gratiam, prout esset illa facultatis

copia. Cuius deuotionis consuetudinem ne quisquam infirmare, vel minuere prae meret,banno Imperiali, lege Synodali confirmata est. Ita ibi. Quod si tempus requiras, notatur ibid: antius Domini octingent mm triges uinptimus. Non fuit tamen hoc initium huius Peregritanationis. Nam Happari in Abbatum Catalogo, antiquiorem facit. Has Cruces, inquit, edicto

Ludovici Imperatoris, ly Caroli M. Mi Synodali bono malcandi Epissopi, ante huius seuoldi Abbatis tempora, nouimus Ecclesiae comtrmatas. Magnis enim Mecessitatibus compulse Prouinciales, DEO, Beato HvBERTO his, pilegaliter confirmanaea, obtinuerunt. Vide, quam serio

325쪽

CvLTvs PROPAG. 28iserio id egerint,vi non modo sua se voluntate, ac posteros sitos ipsi aeternum astringerent; sed ne aliquando quisquam resilire post et,gemiti5 praeterea nodo , a suprema potestate tum Hesiotica, tinna Seculari confirmarent. Iam, quodait, Synodali Banno VI alcandi has Cruces fuisse confirmatas ; ex Miraculo sexto paulo ante describebam, etiam Imperiali Γ-no confirmatas fuisse,& Lege synodali. Ex qui bus locis intelligimus, Edictum, Legum, Bannum, pro eodem usurpari. B A N N V M voce

Francica Galli etiamnum vocant B A N in appellat Generale inandatum, quod omnes tangat, a suprema rotestate profectum. Hinc dicuntur Uriolae Bannales, Turni gannales, quo tota vicinia aliqua vel frumenta molenda, vel coquendos panes deserre, Principali Banno, aue Edicto, obligatur. Hinc etiam passim in antiquis Chartis hae, de quibus agimus,CR CEs, dicuntur B ANNALEs. De quibus illa quoque dignjssima sitiit, quae posteritati commendentur, eodem Catalogi loco: Viri Religi proximi, o longinqui, consederantes, mundum saepius

ob scelera flagellari, se plurimis necessitatibus

subiacerer obtinuerunt a praefato Reuerendo Ab- te Seuoldo sngulis annis cum Cruci Aer oblationibus, ad merita Beati Pontificis adminterentur. Vndes tutum fuit, ut tribus per annum oriationibus, circa festum S. Iohannis Baptisae, Ecclesiam Maiorum Petri, atque H V B E R- Nn TI

326쪽

m, visiam: a Gabebo super Mosam, et salue mea in rchiepiscopatu Treuerensi, diuersis nominibus,

Cruces Fulmenensis, Palatiensis , Arduennen-Fs nuncuparunt. Non est iam difficile , intela ligere, cur istae Peregrinationes.siue Processi nes, CRUCEs dicantur: nempe quia non modo cum oblationibus , sed cum CRUCI Bus, conueniebant. Hodie adhuc in Andaino, revicinis locis, Processiones vulgo CR V C E s di-CHntur. Porro, quae de Optationibus distinctius reperto,ad aliud Caput reseruo quo de Obleritis, o Addicta ex professi, tracto. De Peregrinationibus igitur tan tum hoc locis dixisse sufficiat. CVLT V S SOLEMNIS SQ i o, ad hunc Cultum pertinere, & Per

grinationes , & Sodalitates , & ob gationes

& unera solemnia. Sed, quia singula haec mihi visa sint singula Capita posse cilicere, malui distinctius de hs agere. Hoc igitur C

Pixe ponam ea, qVae neque ad illa commode ferri queunt: & digna tamen sunt,quae locum

327쪽

. CCL Tvs PROIA C. aliquem in hac Historia obtineant. I. PRi, v M in his locum obtinere possunt Set Ar v AE, & depictae in tablilis; aut pari*tibus, IMA GiNEs, quae passim in Belgio, & Germ nia , supra domorum ianuas , aut alioqui in frontispicio visuntur, tum in oppidis, tum iapagis: ut ipse non raro obseruaui. Earum d plicem cite rationem intelligo. Nam quaedam,

eorum tantum sunt, quos S. HvBERTi Praetores,aut aciae res vocant ; de quibus infra dicetur: aliae, aliorum quorumvis, qui obseruar tiae erga san tum, & pietatis causa, eas expinnunt, volumque esse eius obseruantiae apua omnes spectatorcs,publicum testi monium. Sperant autem isti, nec vano, S. HvBERT a patrocinium, opem, & praesidium, tum alijs in rebus; tum ut ipsi, cum familijs, canibus, pecori

bus 1 te a dira rabie, eiusque periculo vindia

centur.

II. Proxime sequuntur GESTAMINA. Sic voco res quasdam minores, quas eiusdem Pi latis causa, S. Hv BAE R T i cultui addicti gestia' tanr. Eius generis runt Cruci D,& Imagunc D ex auro, argento,stanuo, alioue metallo, ligno, charta quae ipsum S. Patronum exhibeant. Gestantur hae e Rosarijs, Galeris, aut ex Collo pendular: sed prius certis Benedictionubiis lustratar, &caelestis solae attactu sanctificatae. Similia quaedam alibi quoque ad aliorum Sanctorum memorias obseruare ibrtasse liceat.

328쪽

Sed S. HV aERTo peculiare esse videtur, ut paruula COR NYA , simili ritu sanctificata, honoris eius gratia gestentur: quod S. H v B E R-Tus, venationi quondam deditus, Venatoribus

etiam nunc impense faueat.

III. Accedunt FEsTi Di Es, nostro Diuo colendo peculiariter dicati. De his generatim asserere possum, eos, & institutos esse , & m gno st udio celebrari omnibus ijs locis , quos

primo capite recensui: Sed tangamus unum, particulare.

Traiecti publicoris dies S. HvBERTO amniuersaria solemni ritu per totum oppiaeum cel bratur, tum a Ciero, tum apopulo : quod tamen non fit in honorem aliorum sanctorum Episcoporum huius oppidi, quospi quam viginti num ramussanctos. Eadem dies non tantum ciuibus celebris: edoe vicinis pagorum incolis,o c. Verba sunt R. Viri Nicolai Cruesen Prioris Augustini norum, quem & alibi laudaui. Sed cum Festidies vario cultu celebrentur: alijs omissis, Vi dunensium pietatem audiamus. IIII. Ad S. Nicoloni de Preys, S. H V B E R-τi festo die, non tantum Virdunensis populus, & vicini Pagani concurrunt i sed congregati, hinc Ecclesiae Cathedraluc unonici, sacram eis pompam ducunt : inde Urbis lagi ratus, tamquam si Senatus habendus sit, simul omnes, ec ordine conueniunt. E t utrique non sine Muneribus,de quibus infra suo loco.

329쪽

CvLetvs Pst op Ac. 28sV. Ad eumdem Solemnem Cultum pertinet,

quod S. Hv BER T I CLAVEs, de quibus ante dictum, undique, etiam c remotissimis locis petuntur, & in magno pretio habentur,etiam a maximis Principibus. Certe proximo me se Nouembri huius anni i62o. Serenis in Am idux Carolin, FER Di NANDI Caesaris germanus Frater, eiusmodi luem a R. Abbate Amdaanensi peti curauit, cum aliquot Icunculis,& Cornibus. Qua de re mecum egit Illustris,& Generosus D. Petrin Ernesus Baro a Crichingen, Coloniensis,l&Argentinensis Canonicus. .

Ego, scriptis ad eumdem R. Abbatem litteris, . tam iustum postulatum pientissimi Principis

proposui,&quod petebatur, impetraui. Porro ide Cluuium istarum admiranda vi, supra egi, bi de Miraculis. Omittere hoc loco non debeo testimonium D. I cobi Pontiani, in Andaino Sacellant: qui in ijs, quae de Archiepiscopatu Treuirens, annotauit, haec etiam habet: De Imaginibus, aut tuis, longum foret ,sermonem texere; cum a testificationcm pi, cultu nisue H V B E R T Ihonorem, vix ulla notabilis Ecclesia momxvlia

capella) in toto praediati Archiepiscopatus di rLctu, reperiatur, quae non habeat vel Altare in honorem Sancti praefati, erectum: vel ab am Imaginem , Sanctum in habitu Pontificali, repraesentantem vel altem admirabilis Conuersonis hist riam in aliquo pariete depictam. Insuper, o am

330쪽

Σῖς S. H v B E R T rie fores Fidelium licet in multis, bellorum inimria,ct vetustate, consumtae Goablat resunt

tamen in multis sines vetuin mae, cr praecia pue in Ducatu Luxemburgens . Videlicet Areten-honen, Didenhouen, mei et tum Thurn, Rechini Bettemburg, Schfini t dich, Hail, Monii , Ee es, Sassem, Hondunt Neurich, I che eitater, &c Eiusdem Sancti H v B E R T i Festum die idem scribit, passim hi lem, alijsque locis celebrem esse; non tam Ecclesiae praecepto, quani spontanea pietate. Illud tamen adiungit, Pr ter piam consuetudincia, quibusdam Fcsum esse ex voto parentum . alus ab accepto infortunio,aure gratia; non modo, quae homines ipsos attingat, sed & eorum pecora, resque alias.

SODALITATES. ν Lic 1 notione Soo Ahi TATEs hoc oco considerare licet. Vel enim Sudalitas multitudo quantumuis In

gna aliquorum hominum, qui se A. H v B E R-τ 1 cultui, peculiari quadam ratione addix rint. Sic olim Hungaria uniuersa D. Virginis Mariae SP aucti si e videtur, cum eius tutelae