Christophori Forstneri In 16 libros Annalium, quatenus extant C. Cornelii Taciti notæ politicæ

121쪽

96 N o TIE DoLIΤICIE communem habituri fuisset. Et cumnnlla minus, quam, qua putatur , Via procedat bellum Thusai.) & multa , quae nunc non apparent, ex intervallo bellum aperiat: Liv. 28. evidens est, ineminem emergentibus casibus com- imodius rectiusq; statuere posse, quam iqui praesens negotiis interest: amittiq; rerum gerendarum occasiones, si hinc inde mittendo Senatus aut Principis exquiratur voluntas.Olim in Rop.Fl

rentina & Venetiis hodie P. Distiniam 6 Astor. Venet.Thuamo. qui ad bellum imittuntur non si iis relinquuntur comsiliis: sed arbitrium de summa re certis finibus circumscriptum d o A im afferunt in castra; ut saepe ne quidem tormenta bellica illi ad feriendos mora ros,vel alio loco, modove alio colloca- re audeant, quam quo mandatum ipsis iest: nec nisi aravissima defuncturis i poena jussa Senatus transcendere licet. 1 Quod ut salutare est in isto optimatum statu,ita egregias bene gerendae rei oc- lcasio-

122쪽

AD CORNEL. TACIT. 9 m casiones sepe corrumpit. In popularita se itu tardior adhuc consultantiuma, consensus, & ex eo dissicilior placitolo rum executio est. Res gerendae haeci duo, celeritatem & silentium poscunt; is quorum utrique inimica est multituta se do.Florentini pro hujus mali remedioq; habuerunt, ex omni civium numero a praestantes aliquot viros deligere, sutu pis ros rerum & consiliorum bellicorum. o arbitros, ne sinpula ad multitudinemo referendi necessitas esset.Leon. a simia in histor.Florentis. Et Senis aliquandoia 18. Viri cum liberrima potestate coim, stituti, qui belli negotia procurarent. a coriante Vala l. hist.Sen.

, Magia apud Tiberium auctoritate,reisur Aor juveni, ct cateris praemiorum pericu- γ lorumque ostentator. J Varia sunt artium 6 vitaeque genera, quorum quodque s is os habet cultores ac veluti mystas. Pe it ritus quis esse potest artis medendi,si in arum rudis: dc qui scitissima carmina c. scribit, eum artium Reip.gerendae --

123쪽

98 NOTAE POLITICAE peritum esse haud rarum est. Praecipua igitur rerum cura esse debet; quemque ministrorum iis adhibcre negotiis , ad quae natura & institutione Iacti sunt: exemplo Constantii Imperatoris, qui

neminem in regia rebus gerendis repentinum adhibuit, sedqui post decennium ossiciorum magisterium, vel largitiones vel simile quippiam esset recturus;apertissime noscebatur.Et valde raro contigerat, ut militarium aliquis ad civilia regenda transiret; contraque non nisi pulvere bellico indurati praesciebantur m malis. Ammian. 2 I. Et ut hic laudem,ita notam meruit Ludovic. Franciae Rex, quod Sartorem pro Feciali,pro legato tonsorem,Medicum pro Cancellario haberet. Bodin. 6. AE p. ) Constantinopoli pontifex ali quando fuit Patriarcham dicunt lite

rarum & omnis scientiae adeo rudis, ulne elementa quidcm literarii pingeri sciret: sed quod oeconomicae lolertia magister erat,& agros colere, plantar

124쪽

s arbores, curare vineas, aedificia scpe' struere norat, quicquid granaria quici quid cellas vinarias implet,solertissimer procurabat, summo sacerdotio dignus' ruit judicatus,pessimo errore. Niceph. r GrvT. Ludovic. Ssergia callidissimus

1 alioqui Princeps,in eo tam e turpiter la' i psus est,qubdGaleatioSansevcrinop l Tito utique equoru domitori,sed ine perto duci exercitus&belli contraGalbis hae Rege curam comisit. Quasi ide sit, generosu tractare equu, aut in ludicrist certaminibus hastam frangere,& cxe i citibus praeesse Gracciard. . hist.)errori etiam in Eugenio Papa notatur, quod si Balthasaris Ossidani opera in maximisi pace belloq; negotiis uteretur; hombrais nulla neq; prudentiae neq; virtutisi laude insignis, quam quod ,quo tempori reEu genius urbe profugerat, ipse Ha

, driani molem' cui odivisset, Pigna. 6. hs Carolus V. Imperator suarum int Italia partium fortunam pene evertit, quod Didacum Mendoetam , summa

125쪽

Ioo NOTAE POLITICAE apud se gratia, sed imparem omnino tanto oneri rerum Italicarum procurationi admovit: documento Principuebus, quam perniciosus sit illorum C hiror , qui in eligendis ministris magis io ratiam quam virtutem&meritum spe- setant. Io Baptist. Cin.3. de vita Comi ) lSebastianus Lusitaniae Rex ab illis qui

pueritiam, & juventam ejus rexerant, praeter temeritatem di nimiam siti comfidentiam nihil didicerat.Se solum mi, irabatur;suas opes viresque magnifacie-Isbat. s.Cons .in historselli Lusit. Trinjan. Bocca cent. I. c.s 4, J Imprudens ju-Ilvenis,& non nisi magistris suis tracta-l bilis,negotiorum, caulumq; humanorum ignarus segni numero, quem adillmis oneraverat, & monachorum ali- iquot audacia Mauros debellari posserebatur. Exemplum caeteris Principi- i

bus non de schola homines quibus

praecipua cadisse esse debet, intimare iPrincipibus coelestis irae timorem , lcommendare religionis cultum, expcLLilere

126쪽

AD CORNEL. TACIT. Io Isi Iere animis cupiditates quae Reges, acri Principes summis illecebris, praemiisq; invitant ad peccandum; non e cathe-

ου dra in tribunal , ex su gestu in publico

os Tum negotiorum curam involare,& re-

Unandi praecepta praestribere, quae in , icholis tantum librisque ab omni ne- gotiorum usii semoti conremplari a re sueti sunt)non hos, inquam, sed egre-o mar sortitudinis duces,& expertae pruit dentiae Senatores esse,a quibus Princio Pum adolescentia sit regenda. sti Illi: quoties oculos ad multiminem re-;j tulerant vocibus truculentis strepere:rur-Jm viso Osare trepidare. l Causa & Im- si Peratorum majestas magna sepe in bellis momenta sunt;&rebelles,quantumi vis potentes,cum ad suae militiae igno-ἡ bilitatem respiciunt, animos demi s tunt Cum arbitrium Senatus est patris ob-u tenderet Familiaris Principibus ars est, a temporis lucrandi causa pacem, fCγ

127쪽

nes suos mittere;qui ubi innexis studio dissicultatibus, aut concessis levioribus negotium eo usque protelaverint, ut interim licuerit domino providere rebus suis , cum ad causae caput ventum est,non posse de eo sine novo mandato agere, uni.Quomodo Carol. V. p. amicorum foederatorumque desideriaci.

sepe frustratus est, quod illorum postulatis sine ordinum Imperii auctoritate satisfieri posse negaret. Ubi la giri flagitiosem, & negare periculum est differre remedium est. Caetera dixi ad lib. q. uuod is ante alios ct gloria belli firmare Drusium credebatura Id fatum est omium, qui in aulis plurimum auctoritatis habent, ut, sive quod ita credant homines; sive quod ipsum Principem

incusare,plenum periculi arbitrentur , Omniu facinoru reos agant gratiosos.

Vt fiunt mobiles ad si persitionem per culse simiamente Nulla res multitudi

128쪽

ilit

AD CORNEL. TACIT. Is 3 Rem effractus regit, quam superstitio alioquin impotens, saeva,mutabilis, ubi semel religione capta est, melius vati bus, quam ducibus paret. Furi in. Hoc philtro dementarunt subjectos subi populos Numa Pompilius, Lactant. I.divm.mstit.22.9 Scipio Africanus, L. Sulla, Sertorius, Minos, Pisistratus, Lycurgus, aleucus, quod apud Valerium I. c. 2.9 legimus, qui cum Diis Deabusve colloquium consortiumque fingebant. Midas quoque Phrygiam religionibus imprevisse dicitur, quibus tutior omni vita, quam armis fuit.

Sane Polybius lib. 6d ridet superstio

nes,quas tamen ad retinendam in ossicio multitudinem accommodatissimas

esse censet. Non putandum est, inquit idem, lib.Io. Lycurgu adeo fuisse religiosum,ut in omnibusApollinis co silio uteretur, neq; Scipionem somniis N Deorum colloquiis instructu fuisse: sed haec illi finxerunt,quod sineDeoruauspiciis populum periculosa ausurum,

129쪽

io 4 NOTAE POLITICAE N paradoxis fidem adhibiturum non credebant. Quod si tanta vanae & falsis superstitionis vis est,ut miseros mortales ea Liscrint antiquiPrincipes,legum que latores, vel ipse potius malus dae mon; quid non faciat in animis nostris Vera nostra,fanctaque religioὸ Sanctus ille terrarum ac syderum actor, ipse unigenitus Summi Patris Flius a Spiritu Sancto in Virginis utero conceptus mortalitatis miseriis sponte subjeetiis denique sua morte immane redemptionis pretiuml)in peccatis mortui e sub Diaboli regno captivis, vitam & liberatatem peperit, sibique aeternorum aliquando gaudiorum,regnique cohaeredes adscivit.Haec religio, haec immens beneficii conscientia non dulci amoris

cestro abripiat humanas mentes Θ non irrequieta quadam cupiditate nos te nev placendi tam magno amatori, tam benefico patri λ non pro cultu illius , pro aris tuendis in pulchra vulnera,de coramque mortem ruamus Non hu

manae

130쪽

AD CORNEL. TACIT. Io a manae fortitudinis,sed aDeo inspiratae

si constantiae fuerunt, quet, qui primi posti, Christum vixerunt , pii homines per- η tulerunt.Prius carnifices tormenta des fecerunt,quam ipsos constantia. . Adn C quuleos, ad gladium , crucemque &n caeteris mortalibus horribilia supplicia, ipsi sestinantes contendcbant; caica io tes abdicantesque e contrario,quae hommines habent pretiosissima, honores, ii opes,gratiam caeteraque quibus ambi- t tio aut avaritia pretium secerunt. Haec

si sol veraque religio rectrix est huma, e nae vitae,justi injustique norma, pertu i bationum gubernatrix, franum in pro es speris,in adversis solatium, spes indu t hiis,unica deniq; mentis domina.Cce- ,1 ca Gentilium superstitio,falsaeque reli te giones , ut primo impetu a credulisa prompte recipiuntur; ita ii aliis, Di o-i, undem hamum objiciunt, . capi facilesii: si int. Qui enim semel erroribus crede-ie re assueverunt,vani, mutabiles, infidiit recentissimo cuique versabiles animos