Christophori Forstneri In 16 libros Annalium, quatenus extant C. Cornelii Taciti notæ politicæ

131쪽

1os NOTAE POLITICAE applicare solent. Ex diverso nostra re ligio uni firmissimo fundamento JEsu Christo inaedificata intellectum ab e

rorum tenebris, voluntatem a praVorum affectuum tyrannide liberat;deni que sola homini veram ergo Deum p etatem, in superiores reverentiam , inaequales amorem atque benevolentiam intundit.Et ab ,hoc vinculo esset, quo

hominum societas maxime continetur: nec ferro,nec caetera poenarum acerbiatate satis coercita foret improboru licentia,aut tuta innocentia. Calliditas aut potentia peccantium omnia judicia aut eludant aut perfringant: conscientia& coelestium minarum metus coli, bent. Quis enim putetSanctum Nume, quod omnium est origo virtutu, & fas rectumq; mortalium animis ingener ta ratione praescripsit, iis vitiis delectari, quibus passim naturam corrumpimusΘNon potest hanc,quam cernimuS,

legem naturae dodisse nisi justissimus auctor: justus autem ille non erit,si fo

132쪽

AD CORNEL .hTACIT. IOTret abire impune tot scelera. Ubi igitur amor recti,&ambitus gratiae divinae te tigit animum: nihil illi antiquius est, quam recedere a vitiorum periculis, jatot mortalium exitio infamibus. Carolus Magnus Imperator exemplo monstrandum est, quod de religionis vi di-x0 cum Saxonum pervicaciss1mos antimos & nulla unquam vi, nulla poenaruseveritate fractos exempli causa una viisce ad torrorem caeteris injiciendu qua' tuor mille,& quingentos,eo'; dediti tios severo & atroci stipplicio sustulerat) mollire non posset, non, ut prius, praefectos iis imposilit, qui regiam po- testatem ac vim referrent: sed ut quamque partem bello denuo devicit, Episcopis a se creatis,hominibus piis ac re ligiosis assignavit, qui docerent po pulum,& amnoritate potius ac nomine Venerando, quam imporii specie prae essent.Successit consiliu:& ferro indo

133쪽

xo8 NOTAE POLITICAElorum quantumvis impiorum causam praetenderunt homines religionem. Sua quisque arma sancta praedicat,suam causam religiosam.Deus, pietas, cultUs divinus praetexuntur. . Quibus sanctis. nominibus hodieque inulti utuntur non alio fine, quam ut unius populi a . nimos dividant,inimicos debilitent, in

sociis Regnis sibi factiones parent, &animum & amorem alii debitum sibi furentur.Ferdinandus Aragonius Hispaniae Rex omnes suas cupiditates colore religionis texit icc. a.hist.) λ- pinus translato a Merovaei stirpe in se Franciae regno; ut non magis invictas

ipsius vires formidarent populi, quam

religionem revererentur, Stephanum Romanum Pontificem,a quo corona rem inungereturque Roma in Gall1am tradunt. Naut e milia . a. de reb. ge=Franc ApudTurcas caput ac prin ceps religionum Muphtis est a Rege

delectus. Is magnam obtinet auctori tatem. Illum tanquam oraculum ad

unt.

134쪽

An CORNEL. TACIT. IO9 A Mn Et quamvis praeci endi atque ima perandi jus nullum habet: tamen cuivis et ex lege illum consulere licet. Brevi reas sponto in oraculi modum, . quid cens is at,significat;tantumque in eo ponderiss est,ut illi contradicere sit nefas. Gra γ Dissimis de rebus, quae adsiimmam imit perii pertinent, Rex justitiae ac religioli nis opinionem affectans ab illo sentei , tiam poscit: ut religione tactos populi. los ad ea, quae animo meditatur, confi-6 cienda facilius flectat: licetis assentan-

do plexumque propensione Principis, explorata,eam,quae placere possit, senas tentiam teneat. Laz rrus Superant. ina Ottom. M. Anton. sirati .lib. I. de bello a Opr.andrimumc q. histori Venet. Sed 1 haec religionis improba ostentationsili. est novassta enim Jeroboamum Re- gem novam introduxisse religionem

j. iacri libri tradunt, no templi Hierose j Iymitani, & antiquae religionis maje-b Ras populos,qui ad ipsum desciverant, regi suo reconciliaret. a. Ex: initio

135쪽

initio belliPeloponnessiaci sacrilegii theniensum vindices se professi sunt Lacedaemonii Thuriae i. & Philipp.

MacedoniaeRe dum velut e speculas-bertati civitatum Graeciae insidiatur, vide arripuit Phocensium sacrilegiumia expeditionis contra illos a civitatubus carioris sibi datum summum imperium: non tam seeleris ultionem expetens,quam occasione quaerens,qua ubetos victore'; pariter suo imperio subjiceret;quod & obtinuit facile. Ut. 8.)Et hoc quidem religionis mercimonNum in profanisEthnicoru regibus prudentia videri possit; Christianos autem

Principes ea decet sententia; timorem& amorem DEI OPT.MAx.feficissima esse gubernandi populos artem; neque sine ultimo scelere nomine divino abuti licere ad regendas ambitionis & varitiae nefarias arteS. Et qua casius obtulerat in sapientiam vertenda ratus.) Omnino simile est,

quod , qui novi Orbis historiam scri ,

pserer

136쪽

AD CORNEL. TACIT. mpsere,tradunt:ChristophorumColumbum populis illis, cum lunae defectionem praevidissol, elestis irs formidine injecisse,cosq; si1bi in omnibus obtemperantes fecisse. Est viri, dc ducis non deesse fortunae praebenti se, & oblata casu sectere ad consiluim. Liv.38. Etsi qui alu bonis artibus grati m pubguc & paulo inserius et commotis per has mentibus 9 inter se suspectis vronem a re terano es c. J has & alias sedandarum seditionum artes congess1 ad lib.4. Fortioribus remedis agenaum. J Bene

consilitum hoc quidem in casu; cum militem superstitio urgeret, erDrusi

artes illi sespecti divisq; inter se essent,

ut non facile denuo coituri viderentur. Caeterum falli saepe vehementiorii su fores consiliorum, ex iis constat, quae

dixi supra ad verb.ne ipsis quidem, quis

cere laudatvi &c.CerteBlaesus, cu quos dam ad terrorem caeterorum adsicI ve

beribus,claudi carcere jussisset, flasr tiorem inde vim fecit, & platas sedi tioni

137쪽

M NOTAE POLITI CAEtioni duces dedit. Valtherus Athena rum Dux , Florontinorum UrannuS, icum in se conjuratum rescivisset,unum

ex suspectis comprehendi jussit. Unde

caeteri arreptis armis illum urbe ejecerunt.Guillelmus PaZetus,cum Aretinos defectionem parare praesensisset, non libratis sitis aut retallium vitibus ine mis Aretium profectus,cum ex conju' ratis unum carcere' claudi jussisset, a caeteris ipse captus est. Sublat editionis auctorib/M. J V. s. adverb.ne ipsis quidem qui fecere laud

Terrare,ni paveant orc. J Plebs aut humiliter servit, aut superbe dominatur. Livib. μγ Venisse tempus, quo veteranis erc.Jhaec seditio ex iisdem, quibus superio causis coepit, quod mutatus Princeps licentiam turbarum,. & ex civili bello spem praemiorum ostendebat:& quod

audito Augusti fine, & initiis Tiberii duces ob justitium aut gaudium intem

138쪽

AD CORNEL. T ACI T. II 3', miserant solita muniant inde superio-lsi res notae hic nos a novo laboro sublevare possint. . it Sua in manu sitam rem Romanam

os Id militares animos altius coniectanti- 13 pracipuum inicium magni atque --s placabilis motus, quod neque disiecti vel st paucorum instinctu , sed pariter ardesce, i remi, rariter silerent; tanta aequalitate erconstantia , ut regi crederes. J Piraticum ait bellum a Pompejo Magno confectum, gloriossimis ejus facinoribus connumeratur, quod piratae certis legibus in- a ter se adstricti, & ut Dio Camus scria 2 bit, veluti Remp. quandam habebant. Et superiori seculo, magna atque im-ti placabilis militum Hispanorum in Bel u. gio seditio habita , cum illi distributis

i. muniis castrensibus sib certis ducibust, leges ordinesque sibi statuorent; qui-ii bus inter se obligarentur. iii QManto bumma spei propior, tanto im-ue pensim pro Tiberio niti. J Ambigo,bo-

139쪽

ri NOTAE POLITICAE

nitate & certo animi consilio an metu recusaverit imperium Germanicus. Ut sane ab omni crimine abfuerit, non ta

men ita se gessit, ut non suspectare de eoTiberius debuerit. Civile ingenium, mira comitas, indulgentia, liberalitas, Caesaris virtutes fuere; si tamen virtutes sunt, quibus patriae libertatom subvertit. quas in Germanico Tacitus &alii laudant. Asperum esse, severum i exorabilem militaribus flagitiis Hamnibal, Corbulo , aliique vorum int merata fuit fides , duces praetulerunt.

Cum inorientem Germanicus a notis exercitibus traductus esset, multa tum

quoque grata in vul3us usurpavit; sine milite incedere,pedibus inteistis, aricumGrscis amictu. QuidZqubd contra

Augusti instituta, non sponte Tiberii, Alexandriam introiit; Tac.infra lib. I 30 quod Agrippina compressit seditionem, cui nomen Principis obsistere non potuit λ non simplices eae curae ubi foemina manipulos intervisit, signa adit,

140쪽

AD CORNEL. TACIT. III, adit, largitionem tentat inst. boc lib., I suspecta quoque popularitas fuit, ambitiose filium ad concilianda vulgi stu: dia gregali habitu circumferre, Cassis, remque Caligulam appellare. Denique, capitalis imprudentia fuit, de seo nusisionem, stipendia, praemia militibus largiri, quae non accipi nisi a Principe, i aut Principis nomine par est. Ut inder Proculus quidam apud Amian Ma , cellinum. lib.xvJ Sylvanum necessit te compulsum principatus insignia su- seepisse ex oo arguat, quod paulo ante ii donatum stipendio militem, Constana iii Imperatoris nomine allocutus sit,s: sortis esset & sidus, unde apparuisse, sit praesumere fortunae superioris insignia

a conatus esset, auri tam grave pondusii daturum fuisse ut suum. Iulianus quoq; , quod petenti cuidam.gregario, ut ba 1 bam detonderet, dedisset aliquid vile,r calumnias multorum effugere haud F potuit. et mmiana II. Deniq; Go1 si salvus Magnus, quod praemiis & largi