Christophori Forstneri In 16 libros Annalium, quatenus extant C. Cornelii Taciti notæ politicæ

171쪽

r 6 NOTAE ΡOLITICAE Quadragesimum id lipendium Caerimnarendi aut imperitania habebat secundarum, ambi quarumque rerum ciens,eoque

interritus. J Miratur Dio Cassius Co ce janus lib.42. hist.) historicus prosecto prudentissimus, & immerito aJusto Lipsio in catalogo prudentiae Dinctorum cin noti ad polit.) praeteritus, quid causae fuerit, quod Pompejus Pharsalica acie victus, neque pristina

virtutis, neque multitudinis illorum, qui praelio supererant, memor, nCq eo lacum perpenso, quod saepe levis mo momento fortuna illos, quorum afflictae res stat, in integrum restituore soleat, animum desponderit, & ormnem omnino a se spem abdicaverit; cdm tamen superioribus temporibus summa animi constantia usus bene semper in adversis rebus sperare con-lsuesset. Causam dixerit, quamquam in talio subjecto Theophylaetus Simoca- lta, a .last. his verbis; φοcεραι άι με-

172쪽

'' rem animum,quandocum rebus ipsas a quoque cogitationes & consilia inver

γῆ tunt. Contentit Polybius clib. 2.) cujus Jt haec sunt vorba:multi sunt, qui, quando ι de summa rerum decertaturi sunt, ea tantum ob oculos sibi ponunt, quae eaeq Victoria commoda consecuturi lant; &lit suavi futuri boni titillatione ratiocinaes tur, quam jucunde illis bonis usuri sint:

si casus vero sinistros non considerant, ii ncc quid in omnem eventum fieri de et beat,secum animo volvunt. Inde acci-

ο dit,ut multi,cum victi essent, turpiter i se gesserint. Haec Polybius. Et ipse Dian Oia in hanc sententiam concedit. P - , rejus,inquit,quod multis modis seCae a sare superiorum esse persuasum habe-ta ret,nihil omnino praevidit. Neq; enimi i idoneo loco castra positit ; neque refu-ο gium sibi,si superaretur, paravit:cumm, T eXtrahere, atque ita victoriam si- , ne proelio obtinere possct na & singu-

173쪽

1 8 NOTAE POLITICAElis diebus copiae ejus augebantur, & r rum necessariarum copia ips1 stippet bat tamen signa contulit.Unde faetum est,ut praeter opinionem victus,neque consilium,neque spem rtunae denuo periclitandae capere potuerit. Idem

scribit de Spartanis Thucydides O . . Pylo & Cytheris praerer opinionem

ab Atheniensibus Φccupatis, tanto inluniversum metu & stupore perculses, lut non in commune consulerc, non icongredi cum hoste auderent; qui lquid ultra aggrederentur, infaustumii inauspicatumque sere , inidoneo in bellis timore, augurantes. Quemad' tmodum autem improvisi casiis dejice- ire animum solent: ita repentina & im i sperata felicitas plerumque in insolen- itiam venit. Ex quo sequitur, eos qui I variis sertunae casibus jactati&exerciti i issecundarum ambimarumque rerum 3 scientes, neque adversis in rebus omne spem abjicere,neque in prosperis quic- o quam de animi constantia remittere. 4

174쪽

AD CORNEL. TACIT. Zqs; a Non potest athlata magnos spiritus ad 1lli Certamen adferre, qui nunquam sugil-tii latus est.Ille qui fudit sanguinem suum, ei cujus dentes crepuerunt sib pugno , at qui supplantatus adversarium toto tulit it corpore, nec projecit animum proj A ctus; qui,quoties cecidit, contumacior ibi surreXit, cum magna spe descendit adit certamen, Senec. . I 3. l, Iuvit hostium aviditas, omissa caede re- , dum sectantium) O quantum decus p ratum erat, superioribus annis nostris

ii exercitibus;cum ad Agriam profligatis, Turcis etiam Buperatoris Ottomanicii, capiendi spes erat, nisi militum avidialitas praedae praeproperas manus a b movisset. Obstitit vincentibus pravum ii, inter j sis certamen omisso hoste polia con is sectandi. Sed vanum est, Oxercitum nubii la disciplina imbutum, destitutum sibii pendiis tenere velle., Forte equus abruptis vinculis vagus st, clamore territus quosdam occurrentium obturbarit. Tanta inde eoη ternatio i rem

175쪽

iueo NoπAE POLIΤICAE n e Germanos credentium, ut cuncti ruerent ad portas J Ludibria mortalivmi quor universi quidem vitae tempora conditionesque,sed bollorum max me fortunam nobilitant: in quibus una

VOX,aut nutus , aliave vanitas partium siccessus mutavit. Aratus Achaeorum

Imperator cum quibusdam civibus de Cynaetheorum urbe sibi tradenda pDctus erat: & convenerat, ut ille insidiis

cum exercitu prope urbem lateret nec ante moveret,quam in tumulo, qui ante portem crat,hominem palliatu, circa medium diei, conspiceret. Id signum fore movendi. Venit Aratus,& conscuos exspectat. Ecce autem circa rimiam diei horam,civis quidam, cujus oves non procul urbo pascebantur, pustorem acessurus urbeegreditur,tuminiumq; palliatus ascendit, oculis pasto-l rem vestigaturus. Aratus falso ratus sise gnum sibi dari, propere imo praepro- lpere ad urbem advolat; sed exclusus

portis omniq; spe, confusus abiit I

176쪽

AD CORNEL. TACIT. IIII b. t od Simillimum est casis,qui hic a Tacito refertur, quod scribit PaulusAE- milius in sextoHi riaeFranciae.Christiani Ρtolomaida obsidebant. Salassious non procul a nostrorum exercitu

cum suis copiis consederat. Pugnab tur;& ad nostros inclinabat vietoria,cuquidam ex nostris equitibus ante signa res gerens in pedes la excepit, & equus solutus in castra refugiebat. Sublato a circumstantibus clamore, ut prehensis habenis sistrictus, qui rem ignorabat,

de antesignanis acturn rati,cesserunt,&sua fuga reliquam turbarunt aclom. A

nullas Cesar Romam diu frustra obsessam per occasionem leporis sorte in turbem refugientis cepit; Romanis a tionibus ludicro hostium insequentiu

clamore atq; impetu tanquam vero c5-

territis.Hoc solum deerat, urbi Orbis terrarum victrici dedecus, ut a lepore capta diceretur. Si bertis Chron. Pe-

177쪽

auer NOTAE POLITICAE exules.Sed cum quae civilium dissensisonum vicissitudo est ) una nocte quorundam coniuratione Oddi in urbem recepti essimi, & in ipsorum manu esse

victoria videretur; una vox eam illis C-ripuit. Obtinebat illorum temporum mos, ut publicae civitatum viae catenis noctu clauderentur. Praemiserant igiatur exules quendam e si iis, qui clava serrea obices claustraque perfringeret. Qui cum insequentium,seseque mutuo prementium impetum non ferret, &multitudine pene obrueretur,ut retro cederent,exclamavit. Vox ista cum ad proximos initio , inde ad extremum quoque agmen pervenisset: ita omnia

um animos fregit ut ab hostibus pelli primos rati, seque ad fugiendum moneri, effusissima fuga,qua venerant,

birent. l in facile excidium, O paucos ct fi l

mermos cogitanti, sonus tubamum, fulgor larmorum, quoto inopina, tanto majora

offunduntur: debantque , ut rebusfecundus

178쪽

AD CORNEL. TACIT. IIIs is aviae, ita adversis incauti J Quamst quam sulcere poterant,quae paulo suri perius dixi; tamen & operae pretium si eri quaedam alia hic apponere, non a d liena loco. Nulli in bello conatus seli a Ciorem exitum sbrtiuntur, quam det: quibus hostis minime sitspicatur. O-j rene enim subitum hosti formidabilei' est. Xenophon. 3.Cyropad Inde C. Cae te sar hyberno tempore, & ut Tranquilas Ius loquitur,spurcissimis tempestatibus i vel infido se sequori committere,vel Mie has ad expeditionem proficisci solebat, si quo incautioribus hostibus stiperveniis ret. Dio Casso Julius A gricola, ctim

i contra Monam insulam pergeret,deta et cientibus navibus, depositis omnibus s sarcinis,loetissimos auxiliarium,quibus nota vata,& nandi ustis, quo simul seq; &arma, & equos regunt, ita repentes immisit, ut obstupefacti hostes, qui, classem, qui naves expectabant, nihil ra arduum aut inviditam crederent sic ad

ι bellum venientibus. noti in Agric.θ

179쪽

is NOTAE POLITICAE Recentibus exemplum est in historia Italica. varia oppidum a Gallis ob sessum ab Helvetiis defendebatur. Sed cumAltosinium celebrem bello ducena postera die majori cum militum numero expectari ab hostibus Galli co

gnovissent,desperata expugnatione castra ab urbe lapidem moverunt.Et sane spes erat victoriae ob stipendiorum &commeatuum angustiam propinquae. Veru irrita faeta illa est facinore Mo tin1,unius e tribunis Helvetiorum, ob audaciam plane stupendo.Ιs convocata suorum solacione vehementi oratione hortatur,irent,&ultro hostcs in suis c stris adorirentur; rem, quanto dissiciblior & periculi plenior videbatur,tanto felicius exituram.In partibus esse noetem, illatos tumultus & terrores ge minaturam .Igitur provecta jam nocte, cim in vallum eniter tur , primum a stormentis in gentem cladem acceperui. lNec m1nus tamen illi incredibili ferocia non vulneribus, non periculis, sola

morte

180쪽

AD CORNEL. TACIT. Issis morte sistebantur;& neque cadentium, b &pereuntium miserabili ululatu dete et Titi pertinaci testudine ad locu , in quos tormenta disposita erant,succedebant. a. Atrox ibi facies renim utrimque ins st Ra n X,incertis per tenebras, quid op-ο Pugnare potissimum oporteret, vel tu- a Cri,donec Germani milites,qui in Gal--

i l licis castris stipendia facientes fere soli , i

bi illa nocte egregiam pugnam ediderant, e oriente jam sole amissis tormentis cet derent.Ergo victoria penes Helvetiosul fuit tanta fama toto orbe celebrata, ut i multi cosiderata considii audacia, mo io tis certissimae cotemptu,serocia pugias, & felicitate successus non dubitaverinta anteferre facinus istud omnibus forib,l bus factis, quae Graecas atq; Romanas. implet historias.Scilicet, pugnasse pau- , cos contra multos sine equite,sine lose, motis,nulla adductos necessitate quipii peNQVaria extra periculum erat,& p α stero non parvam suorum manum sibiis accessuram sperare poterant denique