Christophori Forstneri In 16 libros Annalium, quatenus extant C. Cornelii Taciti notæ politicæ

201쪽

NOT, POLITICAE norum querelae cognoscendae desera tur. Quamvis autem ista machinatio non succederet , misso in Africam Pauludio quodam, qui stipendia militi solveret,& de Tripolitanorum clade inquireret: invenit tamen Romanus aliam viam extricandi se ex hoc sibi imminenti periculo.Militib.persuadet,ut advenionii Palladio, in aula potenti viaro,stipendii quod portulerat, magnam partem acceptam ferrent: quod & factum est.la Palladius, videt luctuosos

provinciae cineres, & fumantes pene adhuc recenti incendio agros: Romanique desidiam increpans,relaturum se cuncta ad comitatum Principis minintur. Quibus ille minis haut sane terrutus, se quoque indicaturum dixit, quod Palladius militi destinatum stipendium in suum quaestum verterit. Quid fit λPalladius consilentia perterritus, cum Romano in miseros provinciales conspirat; reversiis Valentinianum Imp.

impiis artibus fallit, Tripolitanos sine

202쪽

AD CORNEL. TACIT. 177 I causa questos assimans. Quare Imp. ad impositum sibi a Tripolitanis indignes, ferens,non modo querelis illorum a , res non praebuit sed & legatos capitalia, sapplicio assici jussit. I, Haecpestis, haec pernicies cu satis in I privatorii vitam ac fortunas siviit,cum a Principi plerumq; plus odioru& inubi diae, quam opum contulerit , tandem, et nisi obviam eatur,in ipsiusPrincipis exri itium vertit. Quicquid enim scelerum, ἡ quicquid rapinarum & concussionumi; isti nebulones exercen quodcunq;ins justitiae genus committunt, quicqvidat denique peccant , id sub regio nomines Peccant. Et ut maxime Princeps nefani riorum istorum operum liberetur si ὸ spicione: conniventiae tamen aut so-'s eordiae opinionem , ex qua contem- : plus,& ex contemptu odium, certissus mae principatus pestes oriuntur, em

F gere non poterit populi subjecti, ubis . Vestem regiam suamque pellem agrin, tiosis in aula inter se dividi satis diu tu-

203쪽

1 8 NOTAE POLI TICAElerint,tandem horum avaritiam, & Π-lorum lethargum acerbis remediis excutere solent. Hae tales ac tantae insidiae; quibus evitandis nec optimusPrinceps latis caUtus csse potest; audaciter dicam nulla providentia declinari possunt,nisiPrinceps omne calumniam occasione praecidat, quantum fieri potest ipsa omnia cognoicere studeat,pleraq; ipse omnia tractet; vel saltem in minutrorsi suoru

fidem piissima dissidentia diligenter iam

quirat;quomodo DagobertusFrancorum Rex urbes circumies jus ip se dicebat, orbos liberos, viduas tenuioreS,C- gentes a potentiorum vi asserebat; P.

. m I.hist.Franc. 8cAlfosus Calabriae Dux in hunc fino supra portam palatii locu hodieq; monstrant advenisNe politani ex fre Campano nolam suspe-di jussit; qua qui pulsasset,illico vel ad Rege admittebatur,vel ad illum,qui ab Rege ad audiendii mittebatur. Veneti quoq; certis temporibus quosda Quae-

204쪽

ctas cum vitae necisq; potestate mittere solent, qui in ambitione & avaritia magistratuum animadvertant, & a pote

tioribus oppressos stablevent. Mauroc. 18.hi LIV. Sed hic cavedii est,ne quod supra dePalladio diximus,quositores in eodem crimine haereant cu his in quos mittuntur.Porro delatores sistendi sui, illisq;imponendit,ut fidem faciant ejus rei qua detulerunt Idq; etiam rescripto DiviPii, & aliorum principu continetur,ut Irenarchae squorum munus erat apprehendere reos,intorrogare, cum

elogio ad magistratus mittere) dicto rufidem faciant. Marcian.Ic.in L6.de cu-μ42 exhib.reor. Et quando eo ventu est,ut dolatores necessarium regni ii strumentum putentur; consultum crit plures ignotos inter se ignorates';h heantur: qui si consentietia retulerint, credi sis fortasse poterit;diversa dicet tibus fides abnuenda , & ulterius inquirendum si quo modo veritas in i Id 6 cem

205쪽

GO NOTAE POLITICAE cem produci possit. Jucundum quoque scitu& memoratu dignum est;dispos torum equorum originem ab hoc finees,u cum late regnari coeptum esset, reges quid in disseis quoque regionibus rerum gereretur,cognoscerent. Et

fallit Ortandus Malavolta in historia Sonens, ab Augusto cursorios eqvoSdi poni coepisse scribens Esse enim id institutum multo antiquius ex Xenophonte constat, qui id Cyro attribuit ob. 8.C op )Locum,quia notabilis est, M adscribam.Etiam aliud quidda excogitasse Cyrum cognovimus,quod ad im-ο, perii magnitudinem pertinet, unde ce- ,, leriter intelligeret , qui rerum etiam ,, longe remotarum status esset Cum ,, nim considerasset, quantum itineris ea, Pus agitatione diurna conficere viria, bus integris posset; equorum stabulasa parari curavit, & in eis equos constitus, ilicum illis , qui eqvornm curam gere a, rent. Ordinavit & quovis loco homi a nem, qui tum ad recipiendum litera; ali

206쪽

iu neus esset, vive de fatigatos equos & edis homines exciperet,& recentes submit- .eteret. Atque hoc in itinere ne noctu ἐρρ quidem cessari dicitur,sed nuncio diur- αῖ no succedere no minum. Haec Xeno-αu phon:unde Postarum, ut vocant, anti

sis qVitas constat Sed &hoc institutum id

iii imperfectionis habor, qudd Princeps

t) non raro mendacibus literis & relatio-

ut nibus decipi potest; & hoc tantum sci- re cogitur, quod aliis placet. Idem MD , Iavolt quem dixi, in eo qVoque errat,st quod cum post Augusti tempora ustiso dispositorum equorum evanuisset, reia ductum esse a Vicecomitibus Medio-b Ianensibus scribit. Legimus enim Ju- stinianeo Codici insertas Constantini, i. Julian Vesentiniani, Valentis, Theo-j, dosii,Arcadii,Honorii Leonis,&Anse, stasii de cursa publico constitutiones, . & ipse Jristinianus eqvorum publico- rum in Novella constitutione tricesimai mentionem facit.

207쪽

181 NOTAE POLIΤICAE Sinistros de Diberio sermones habuisse. Jv.f. ad Verb.uxori Martiae aperuisse.

Quo loco censebis Casar rsiprimo, habeo, quod sequar ,s os omnes , vereor ne imprudens dissentiam. J Erat moris in Rep.Romana, dicendae in Senatu se tentiae initium fieri a Cos & iis, qui albos dignitate anteibant, est.M. I c. 7. Quod postea mutatum est,& primi rogati sententiam,qui nondum gesserant magistratus. Dio. 3 p.) ne puta primi illi vel caeteris dicendi libertatem sub

traherent, vel auctoritate non judicio sequentes in suas partes traducerent.

Inde Tacitus: 3 .anna emit Tiberius etiam Drusum constulem designatum dicenda primo loco sententiae quod alii civile rebantur,ne interis adsentienae necessitasper et Erc.

. Iudiciis adsidebat in cornu tribunalis erc.J Ius ipsi dixisse memorantur Augustus Caesar. Suet.inA .c. 3 3.)Tiberitus Suetctrae.hic. Claudiuus Suetan

Clanae 1 . Vespasianus. c Suet n

208쪽

AD CORNEL. TACIT. I 83 vesp.2 1. Trajanus. His tinnud alii: sed temporum nostrorum arrogantia simplicem istam veterum facilitate respuit: & inde scholastica politica quae-uionem hodie fecit politicam ; an princeps ipse pro tribunali jus dicere debeat λ Mini non vacat istam litem examinarc. Dignum sane majestate Principis videtur, curare, ut judices, &magistratus sancte & innoxie imposiato sibi munere fungantur. Ipsum a teim ordinario tribunali praesidere , quoq memorati fecere Principes, & Dliemim a dignitate regia foret; & curam Prineipis publicae res, non priva torum litigia exposcunt. Sint ieitur. magistratus,sint judices,ad quos pris ii confugiant; sed sint quoque princi pes,qui judices judicent. Eruandaper honesta pecunia cupiens,

quam virtutem inu retinuit, cum cateras

exueret J Sublevare miseros , donare benemeritis , mediocribus stipendiis excellentissimum quemque in sua arte

209쪽

is NOTAE POLITICAE colere, quin egregium sit, & Principi

necessarium,nullus opino dubitat;verum regia largitione j &magnificentiae exinanito aerario,cum illud maxime re pentino ingruente bello, aliave necessitate extraordinariis & violentis tributorum exactionibus replendum est; ut paucorum benevolentia, ita omnium Odium acquiritur. Unde consideranti mihi Principum publicas opes &vicissim pace belloque necessitates atque Onera , non absittaavidetur Ma chiavelli sentcntia parsimoniam tib rasitati pr ferentis iberalitati,inquam, quae celebre Principis nomen faciat,

raue privatam benignitatem longe

endat. Egentibus enim subven, re,merita compensare,virtutibus & a tibus stipendia constituere, non tam

liberalis donatio , quam obligationis dissolutio est.Sed corruptio hominum judicio fit,ut in Principitius non innocens prodigalitas magis laudetur, quam Parsimonia etiam cum alieni abstine tia

210쪽

ΑD CORNEL. 'I' ACIT. I 8 11 tia conjuncta. Parsimoniam pro avari-- tia appellant; & luxuria seecie liberalia i tatis imponit. Tac. 1 hist. rdina . dus Catholicus nimiae tenacitatis arguebatur : sed calumniam mors Regis a . tCxit:cum post quadraginta duos im- Perii annos nullos cumulasse thesauros deprehensus esset. Guisc. i 2IU. Verum , ut dixi, melius est, comparcere, i quod necessariis temporibus expe , das; quam expcndere , quod nova injuria a si jectis populis repetas. Nec . mihi hic aliquis Caesaris aut Alexandrii munificentiam obiiciat.1lle enim regni parandi gratia &pro dominatione rem cuniae parcere noluit; hic vero, cum perpetuis bellis insudaret, ex praeda &nostilibus spoliis victoriarum socios ditare & poterat & debebat. Alia nunc

. te orum ratio est.

cupidine severitaris in his etiam, qua rite faceret acerbus v.quae nos ad lib. s.