Christophori Forstneri In 16 libros Annalium, quatenus extant C. Cornelii Taciti notæ politicæ

371쪽

NOTAE POLIΥICIS contuerentur que potuisse capi incredibile si gulis videbatur. Inde in ca cerem dino verecundia magnitudinis ejus venenum dederunt 3 2. In

superabilis virtusi Licuit hostibus de

capite vitaquePhilopoemenis statuere. iVirtus Philopoemenis de hostibus truumphavit. Hannibali etiam hostes tantam inesse vim censebant,ut etsi omnia alia circa ruerent, eo tamen salvo salvae Poenorum res viderentur. Vivo Al xandro milites ipsius putabant, quanta libet vis omnium gentium conspiret impleat armis viris iue totum Orocm,elassibus maria consternat, inusitatas belluas inducat, Alexandrum posse illos praestare invictos. ca Cura. Moditui tanta adhuc erat veneratio,ut Argyraspides omnes alios duces fastidirent;

rdidam militiam sub aliis post tanti

Regis memoriam existimantes: Hungari regnante Henrico Aucupe in Sa- ἰXoniam excurrentcs, cunctaque caediabus, incendiis, rapinis miscentes, Bre

372쪽

st ma quoque exusta ad littus usque Oce- ab ani penetrarant: eum Henricus nullo is milite instructus ferocissimae genti oc-lbi currere non auderet. Verum capto no-it bili quoda ex Hungaris viro, ut illu re- t. dimercnt,in nove annos inducias paci

Delectus es M. Aletus . praetoriis, neo consiulari obtinente Asiam, amulatio intertii pares, ct ex eo impedimentum oriretur se Bella duorum ducum auctoritate pa-ae rium auspicio gesta raro feliciter Oxi lut re aliis Observatum est. γ.Ν. M. 3. AEMIs. Scip. Amirat. hisd Verum num do-o 1Dinatio stabiliatur serendo alendo- ὸ que inter subjectos discordias , non ορ dum adhuc definita quaestio est. Certes' in AEgypto consulto variis superstitio, is nibus permissum olim erat vulgus, ne ais se invicem dissidentes in Regem con ι γ spirarent, ut ex Diodoro Siculo refert, in eruditissima tabulae Isiacae explica, tione Vir omnis antiquitatis peritissiit mus, nostri aevi Varro, Laurentius

373쪽

3 8 NOTA3 POLITICAE Pignorius. Julianus Caesar religionum libertatcm permisit, ut dissensionum

augescente licentia non timeret unanimantem postea plebem. Ammian. 22, Catonem denique semper contentiunculas aliquas inter servos callide fovisse funt. Pluta Mihi ea de re ita videtur: ut nunquam nisi ex accidenti civium discordiam publicae rei Principique prodesse putem primum, si tyrannus sit, qui regnat, & odio habitus a . populo tunc enim, ut contendentibus civibus ipse securius vacet dividendi sunt,quos timet:deinde, si quorundam nimia sit opibus, faetionibusq; potentia:quae aptiori ratione infringi nequit, quam si inter illos dissidia, contentionesque, quibus se invicem consumant, aut saltem quibus occupati in Regem conspirare nequeant, disseminentur.

Verum enim vero haec cautio mombum arguit imperii,Principisque debilitatem, qui cum virtute, viribusque dem1tituatur, ad istas ignobiles , ne dicam

374쪽

AD COR NE TACIT. 3 9 probri plenas artes confugero cogitur: quae tamen,etsi ad tempus juVent, postremo fallunt.Nam si bellum ingruat, quae partium Principem sibi minus aetayum putat, hosti accedens illius vires auget. Ut taceam in una civitate coepta partium studia, quarum quaelibet sibi Gmicos, sociosque quaerit,non unis moenibus contineri, sed contagione alias quoque regni partes inficere b. N. M. in Priscarao θprovincias internis certaminibus fessas refovebat gyo ipso clarius evadit, a magnis &sua vi nixis principibus non arte studioque dividi in factiones proflvinc1as subjectas

Per ambages, ut mos oraculis quae dixi ad hunc lib. Verb.jurenem improvidum ctc.. Neque tamen mitigatus Pisa. J Beneficia eo usque laeta sunt, dum videntur exsolvi posse ubi multum anteVenere,

pro gratia Odium redditur. Tacit. Quaedam beneficia odimus. si .

375쪽

3so NOTAE POLITICAE Denique & violentum Pisonis ingenium,& accepta a Tiberio mandata ii sectandi Germanicum impediebant iulum , quo minus tantum beneficium agnosceret. Largition ambitu ctc. J conser cum hoc loco, quae de Othone lib. 1. Histi dicuntnr;&observa, quibus artibus ab ambitiosis animorum sinceritas corrumpitur.

Inclinabat in Zenonem,stc.J Quem admodum de Vonone in hujus libri principio dixit Tacitu accendisse de

dignantes Armenios diversio a majo-rtim institutis,raro venatu,segni eqvOxum cura,ita ex diverse ejusdem nationis favor inclinabat in Zenonem,quod is prima ab infantia instituta & cultum Armeniorum aemulatus, Venatu, epuriis di quae alia barbari cclebrant,proce res plebemque juxta devinxerat. Quadam ex regiis tributis deminuta, quo mitius Romanum imperium ferar

ιν. J Utilis namque novis imperiis est

376쪽

AD CORNEL. TACIT. i. est clementiae fama.Creterum de tribu a. torum exactionibus alibi dicendi lota, cus erit., waturumque honorigermanici ut ripam Euphratis arcederet. J v. notata adi hunc hor. 3.vertas, en Visiurgis oci i. Nam Augustus inter alia dominationis, arca O. Hoc arcanum quale fuerini. explicavi hoc eodem libro ad verb. c inum Tiberio haut ingratum accidit&αρ Inliciens Germanos ad disicordiamJexi plicabo ad librum 4.

Et CN araboduus quidem Rapenna j. habitusse quando insilescerent Suevi,quasi s. raditurus in regnum ostentabatur J Apta j ratio tenendi hostes in perpet- metu,

9 de quo dicam ad lib. 6. iii In ea divisione arva ct urbes ct vicina

, Gracis Cotyi,quod incultum ferax, adne -

xum hostibus Rhescuporidi cessit J Facile,

qui prudens erat, conjicere poterat, , parum duraturum ejusmodi foedus; vis, tio primum humani ingenii , domin tionis avidi;unde saevus regnandi amor

377쪽

- ct summo dulcius iunum Stare loco,soci que comes as ordia regnis, Stat. I.Theb. Deinde quod nimis iniqua erat divisio ; & quae necessitate, temporisque injuria coactus quis promisit, non nisi eadem necessitate cohibente servari soleant.Nulla recentium beneficiorum memoria inter duos principes , qui hereditaria odia habent, nulla fides, pro amissa denique nulla essticere possunt , ut pactionem sibi damnosam,hosti utilem quisquam servet icciarae 1s.)'Non chartae & scripturae , sed vis ac necessitas Principum ad servandam fidem

adigit hist.Flor.) Et generalib

ter memoriae Veteres nos docent,in ex

tremis casibus icta foedera postquam partes verbis juravere conceptis, repe titione bellorum illico dissoluta. Ammian. Marcet et s. )De Graeciae civitati'bus Thucydides bb. I.)scribit; si quando iuramento se invicem , praesenti

378쪽

AD CORNEL. TACF T. 333eonstricti necessitate, adegissent, tamdiu id ratum fuisse, dum nullum aliut de sub sidium sperare poterant: ubi alteri parti fortunae aliqua spes affulsisset, protinus alios per sitam deceptos in s,quam ex aperto aggredi jucundius isse; hisque malis artibus superiorem

industriae famam consecutum. Manuel Comnenus Imp.monenti,ut cum Turecis inita pacta servet, parum se ea c a re, quae necessitate promissa essent, respondit. Nicet. Chomat. s. Cum olim Hero Esensis ex Frisiae Proceribus armis ab Eetardo Frita orientalis Comite victus servaturum se pineta ad aram juraret, uricus Dornu- manus Heronis frater ad astantes versis, atque ego iuro vobis, inquit , fratrem meum nihil eorum, quae promi sit,praestiturum. Go Emm. M. D.hist. Hic. Franciscum Galliae Regem non aliam habuisse repetendi belli contra Carolum V. Caesarem causam, quam quod ad conditiones,quas captivus in iis lata,

379쪽

3s NOT E POLITICAE iisset servandas minime se teneri diceret. P. Iustin. Ariar. Maurocen. Io. a . Hadrian. Et ipse Carolus,cum ab ipso promissorum fides reposceretur,obs cundasse tempori respondit. Thuano Carolus α. Galliae Rex, quicquid de religionum libertate ante cavisset, pro tempore statutum, non, ut pepetuum esset, Hugonotis respondit. AM. Mauros. MVen. Denique Marg rellia Parmensis vi adactam Belgis se quaedam concessisse, excusavit. Con pag. 1 DAde bello Test. Nuan. 38. Quae cum ita fieri soleant, non tamen ita fieri debere pronunciare au- sim: & jurisgentium esse, etiam serva re, quae vi bellica coactus promiseris. Nam quod in N.M. id disputationibus lib. yc. a. negat; ego videre nequeo, quibus ejus sententia argumentis evinci queat. Quod enim ita consueturdine inter Principcs observari tradit, ut quae necessitate coacti pepigerunt rata non sint: eam ego conluetudinem

380쪽

Ice ratione carentem & pravam esse arbi- tror; quae periuriis & fallaciis viam aperiat: cum fere semper altera pars co acta ad transactionem descendat, & ro ro aequis atque integris utrinoue virbi: Bus ad pacem perveniatur Illud autem, ρη quod de Romanis, turpem illam cumua Samnitibus ad furculas Caudinas inbu tam pacem aspernantibus affert, nihil

p- Omnino, ad rom iacere videtur: cum

se non quia vis &coactio illi conventioni causam dederit,sed quiaConsul nescio S.Ρ. ..penes quem paciscendi arbitri- ω Um erat, pepigerat, retracta illa silerit: ait quod inde apparet, quia ignominiosi Pacci authores teneri judicabant Ro-ris mani, eosque , hostibus dediderunt. Quod si retentis captivis, missis Romata legatis cum Senatu populoque quo b cunq; foedus fecissentSamnites,illi si re debuisse Romanos dubium non est.

ι Sed quia quod jam diximus, fere ais pactis resilire solent Principes;illos quis in publicarum rerum administratio-